mm
FINALE UITVERKOOP Meubelwinkel
Firma Van Nieuwkerk Elzenaar
Langestraat 104 - Tel. 286
Amsterdamsche Bank
H. ELZENAAR
DE EEMBODE
K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Vrijdag 11 Juli 1924 No. 30
Acht en Dertigste Jaargang
ABONNEMENTEN kunnen elke week In gaan, doch oplegging van
abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Pr|s per drie maanden 11.00. Bullen de gemeente Amersfoort 11.10.
Afaonderiqke nummers 10 ct.
KANTOOR: LANQEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMIDDAO
ADVBRTBNTIËN 25 cent per regel, Billijke tarieven voor handel en
nijverheid bg geregeld adverleeren. AdvertentKn moeten Dinsdag
en Vrfdag vóór 8 uur worden beiorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Het leuen van den mensch is een
tooneelspel. Tot den dood toe weet men
niet, of het een treurspel zal worden
In geen geval echter is het eer. blijspel.
Karakter.
Onder beschaving verstaan honder
den van beschaafden niet veel meer,
dan dat men zijn nagels goed verzorgt,
onberispelijke handschoenen draagt en
aan tafel niemand ergert.
Merkwaardig, dat juist dezen het hoofd
schudden, als men zegt dat er nog iets
hoogers bestaat dan beschaving.
Africhting is voor paarden en jacht
honden, beschaving voor menschen.
Het schaadt den mensch niet, als men
hem zóó dresseert, dat hij de dieren
daarin evenaart, maar bovendien moet
hij zich de geschiktheid eigen maken
om met beschaafde menschen te leven, g
Dit zelfs is voor hem nog niet genoeg. I
Hij moet in stunt zijn zichzelf genoeg g
te zijn, op zichzelf te staan. Dit echter
moet zijn eigen werk zijnbij moet
zich tot mensch maken m. a, w. zijn B
karakter vormen.
Wanneer men echter alleen het ver-
stand vormt, maar den wil verwaarloost, j
het hart zelfs misvormt, dan wordt de i
mensch als zoodanig verminkt of hij
gaat te gronde.'
Tal van befaamde mannen moet men
niet te zeer van nabij beschouwen.
De bewondering voor hunne geleerd
heid, zaakkennis en ervaring zijn dan
vaak niet in staat den afkeer te ver
drijven, die hun gemis aan zedelijke
eigenschappen ons inboezemt.
Een treurig voorrecht, dat men zoo
bij wijze van spreken aan kunstenaars,
geleerden en soms ook aan de vrouw
toekent, is dit: men moet zich maar
niet te veel aan hun grillen en licht
geraaktheden storen.
Dit is nu voor de betrokkenen zóó
heel vleiend niet.
Eervoller Is het voor iemand, als z 'n
omgeving zich reeds verbaast bij en
kleine opwelling van toorn of een bui
van verstrooidheid.
Klaarblijkelijk verwacht men van zoo
iemand gelijkmoedigheid, evenwicht en
zelfbedwang.
Een te groot hoofd mismaakt den
mensch evenzoozeer als een, dat te
klein is.
Een bovenmatig ontwikkeld hart
breogt iemand even voortdurend ia
levensgevaar als de verschrompeling
van dit edel orgaan.
Een harmonisch ontwikkelde mensch
is hetzelfde wat in kunst of letteren een
klassiek werk heetde gelijkmatige een
heid van alle eigenschappen die tot het
weren der saak behoor en.
Geen enkel d r onderdeden heeft
zich daarbij tol schade aan hit geheel
ontwikkeld, alles staat in geëvtnredigde
veiluudiigtu. En dit is bij het mensebe
lijk karakter even zoozeer hoofdzaak,
als bij een kunstwerk.
De geleerde wordt onverdraaglijk wan
neer bij zijne geleerdheid s eeds op de
punt der tong draagt.
Uit dien hoofde genieten geleerde
lieden zoo zelden achting en vertrouwen,
dewijl zij het weten zoo weinig in het
gemoed dragen, want slechts aan iemand
van karakter vertrouwt men zich toe,
d. w. z. aan eeuen mensch
en leven getuigenis van zij t weten afl :gt.
Menschen, diiets geleerd hebben
zijn niet te verachtea.
Kunnen zij het ook benutten, dei
beti r
Zich verlaten kan men zich echter
slechts op d'.zulken, die zelf wat zijn.
En dit zijn alleen zij. die het aan
geleerde in zichzelf hebben laten be
zinken die het aan zichzelf beproefd
hebben, totdat het eigendom des ge
moeds geworden is.
Geestige menschen bewondert men,
wauncer men niet bestendig niet hen
behoeft om te gaan want d-,3*'
moeien zij licht.
Wanneer men echter iemand zoekt,
dien men een aangelegenheid vai
lang of zichzelf toevertrouwen kan, dan
ziet men uit naar een mensch, ci-
minste zichzelven meester is.
Boven anderen staan kan slechts hij,
die zichzelf beheerscht Z chzelf behec:
schen leert men slechts door zelfvei
loochening en door de vrucht daarvan
de utderigheid.
Binnenland
Onze Rogeering.
Op den Drentscheu Katholieken Land
dag hield het lid van de Tweede Kamc-
de heer Van Vuren een rede,
bij aantoonde dat de Staat
komst:g de christelijke beginselen ge
regeerd moet worden.
De Staat moet de menschen als
redelijke schepselen Gods behandelen
de menschen helpen om hun roepiDg
bestemming te volgen. Verschil in
stand is in de maatschappij neergelegd,
is de wil van den Schepper.
Dat standsverschil is niet met de g>
lijkwaardigheid van de menschen in
strijd. Tegenover God zijn alle men
schen onveischillig in welken stand zij
leven, gelijk. God heeft duizenden
wegen aangegeven om de menschen
hun laatste doel te doen bereiken.
De Staat moet de belangeu van alle
standen behartigen en mag zich niet
eenzijdig met de belangeu van een be
paalden stand bezighouden.
De staat moet de standen harmonisch
lateu samenweiken om de menschen
het groote doei tc doen bereiken, waar
lij geboren zijn. Onze rechtschi-
regeering is met vrucht werkzaam in
die richting.
De regeeting bezui .igt. Dat zal voor
onze vijanden ecu aanleiding zijn, om
bij de komende veikiezing te zeggen
ds regeering het ft over niets auders
gesproken dan over bezuii.igingzij
heeft den Mammon gediend. Nooit zal
men zeggen jaag die regeering weg,
omdat zij veel voor de Ka.holitkeu ge
daan heeft, waot dat argument
inslaan.
In den oorlogstijd heeft onze regeering
gezorgd voor het ouderwijs en ook voor
de amblenaiea cn de positie van deze
laatsten verbeterd. Ook zij meende da>
'iet in Nederland na den oorlog vooi-
ipoed zou zijl. Dat is tegengelooper..
Behoefte was er genoeg maar geen
koopkracht. Er kwam malaise cn de
komsten werden tuinder, ja veel min
er dan de uitgaven 140 miliioen
gulden per jaar is er tekort.
an de Staat evenmin als de
ren volhouden. Er moet dus
bezuinigd worden. Tot zoover is ieder-
een het met de regeering eens. De ge
hcele linkerzijde geeft dit toe, zelfs de
heer Wijnkoop kaa dat niet ontkennen.
Als men niet bezuinigd:, zou er
flitie komen en daaronder zou de
ambtenaar met een klein vast inkomen
est lijden. Wat degevolgt
zijn heeft men in bijna alle lar.-
in de wereld kunnen nagr
Voor eenigen tijd terug, was men i
enkele honderden Hollandsche gulden:
op zak, in Duitschland een vermogend
man en men werd bij den dag rijker;
omdat men steeds meer marken
de guldens kon kiijgen. Moest meri
echter zijn brood verdiencu in dal land,
dan was men niet gelukkig, want de
loonen kwamen achter de prijzen aan.
Geld sparen had geen zin in die tijdeu.
Op een draf ging men, na zijn loon
gcbeuid e hebben naar den winkel om
het in goederen om te zetten die ver-
fa. uikswaarde hadden. Dz prijzen van
de goederen stegen bij den dag.
Zij echter die hun geld gingen be
leggen in vreemde munten het ge
wone vc-lk kon dat meestal niet
werden rijk. Zij die een inkomen in
dollars, ponden of guldens hadden zij"
verbazend rijk geworden, maar de rest
Dat is het gevolg van de ir,flitie.
D: ambtenaren met een vast inkomen
lijden juist het grootste gebrek. In hel
belang van deze menschen moet juist
bezuinigd worden. Bezuiniging kweekt
ontevredenheid. Spreker weel dat, en
viodt het natuurlijk cd daarom zal hij
ook geen succes hebben, maar hij heefi
gemeend het toch te moeten zeggen.
Als men op de li: keizijde stemt, zal
een regeering, steunende op die linksche
meetdeiheid, niet de maatregelen achter
wege laten welke noodig zijn om de
waardedaling van den gulden tegen te
gaan, maar zezalookwclhaar beginselen
naar voren breDgen, die voor ons
Katholieken onaanvaardbaar zijn.
Intern. Eucfnristisch Congres.
Vrijdag 25 Juli zal in de Capucijner.-
kcik in de Tichelstiaat een plechtige
Pont'ficale H. Mis worden opge
dragen door Z. D. H. Mgr. Pogger-
burg, Bisschop van &.'üast-r (in West-
faleren Donderdag 24 Juli in de St.
Agtes nog een plechtige Pont ficale H.
Mis door Zijne Exc. Mgr. Nicara, nuntius
van Belg speciaal voer de vrouwelijke
Rcligieusen, waaibij Mgr. Heijien, Bis-
schep van NameD, een toespraak zal
houden.
Z.Em. Kardinaal Mercier zal wegens
ziekte het Congres niet bijwonen.
Uit den Omtrek
ACHTERVELD
De nieuw-benoemde directeur
De GiindhorsU, B. Geleijnse is di
den voorzitter van het bestuu-, den
Boddc iis, uit Schiedam, plechtig
gr ïjstalieerd.
Het woonhuis van de gebroeders
Kuijer, is in publieke veiling aangekocht
door den landbouwer W. Hartman, te
Kallenbroek, voor f4440.
LAREN
De gemeenteraad besloot het vorig
jaar tot den aaoleg van een eigen
waterleidingbedrijf, Ged. Staten keurden
het besluit niet goed en drongen aan
op aansluiting bij het Prov. Water
leidingbedrijf.
In zijn laatste vergadering besloot de
raad weer tot aanleg van een eigen
bedrijf en stelde daarvoor 225 duizend
gulden beschikbaar.
De raad heeft dus den strijd tegen
Ged. Staten opnieuw aangebonden.
LEUSDEN
Het hulppostkantoor Leusden werdt
irvargen door een station voor der.
postdienst. Het station is geopend op
werkdagen van 9—10 en van 2-3 uur.
Des Zondags vervalt de bestelling.
Voor het afhalen van correspondentie
des Zond3gs het station open va
9 20-9.50 uur v.m.
SOEST
De Koningin-Moeder heelt tot lid di
stichting Oranje Nassau's Oord, in d
plaats vau L. W. Groeceveldi, benoemd
jhr. A. de Joage vau Zwij sbergen,
intendant.
SOESTERBERG
Maandagmorgen geraakte de 2 jarige
aro. T., woonachtig teSoesteiberg, lo-
geerendebij zijn grootouders te Uithoorn
aan het buis grenzende sloot te
:n verdronk.
- De Sit
juli e
r Fanfare zal Maandag 14
t geven in den tuin
Halm
Op de vragen van he. Socialistiich
Tweede Kamciiid ter Laan bctuff.nde
het tegengaan va-i het schenken
alcoholhoudende dranken in 't militairen
tehuis te Soesterberg heeft de Minister
geantwoord, dat de twee inmiddels met
groot verlof huiswa lts gekeerde dienst-
p ichtigen van de Luchtvaart-afoeeling-
die beschonken in de legerplaats! terug
gekeerd zijn, hebben verklaard, dat zij
m het R. K, Militair Tehuis
weest en aldaar bier hadden gedronken,
doch dat is gebleken, dat zij,
•SLAOLIE I
CRpKebAAN]
woRMUtytïA
vertrek uit het Tehuis in een café ster
ken drank hadden gibruikt.
De directeur van het Tehuis, die op
het doen en laten van de aldaar ver
toevende militairen nauwkeurig toezicht
houdt, is van oordeel, dat in het voor
gevallene geen enkele beweegreden kan
werden gevonden om in den vervolge
in dat Tehuis geen bier meer verkrijg
baar te stellen. Voor den Minister be-
geen aanleiding, op grond van
het voorgevallene aan het toekennen
n een subsidie een dergelijke voor-
larde te verbinden.
EEMNES
De R. K. c. operatieve bakkerij te
laricum die een kwijnend bestaaD
leidde wordt opgeheven. De zaak wordt
voortgezet door bakker Post uit Eemnes.
Een landbouwer uit Bussum geraakte
t zijo grasmachine te water. Hoewel
vau behulpzame lieden spoedig toe
schoten, konden de beide paarden niet
dan met zeer groote moeite op het
droge worden gebracht,
HOEVELAKEN
Twee gekoppelde wagens met hooi,
elen in de dorpstraat omver, doordat
de rongen van den achtersten wagen
braken. De voerman wist nog bijtijd:
den wagen te springen De voor
ste wagen beliep nogal averij.
De 8? jarige heer de B. woonachtig
te Haarlem, die met zija dochter eenigi
dagen hier was gelogeerd, had het on
geluk in een kuiltje te stappen, waar
door hij kwam te valleD en zijn beeD
twee plaatsen brak.
De Raad der gemeente Hoevelaken
maakt bezwaar kinderen uit Hoogland
op de openbare school toe te laten.
De gemeente Hoogland wenscht dat,
omdat daar de openbare scholeD zijn
npgeheven.
De Voorzitter bezag voor een oogen-
blik de zaak ook eens van een anderen
waardoor er misschien voor de
gemeente nog een voordeel in kon ge
legen zijn.
Maar met aigemeene stemmen werd
tocli besloten geen kinderen uit andere
gemeenten tot de openbare school
te laten.
Onze prijzen zijn nogmaals belangrijk verlaagd
Profiteert van deze buitengewone gelegenheid
Amersfoort
Kortegracht 16
Reserve f42.500.000
Alle Bank-, Kassiers- en Effectenzaken, Deposito's
Verhuring van SAFE-LOKETTEN
te Amersfoort
Kapitaal f55.000.000
IV
I
i wel
»Eene buijsinge om menschen te lo-
gecren cn te tracteeren, stalling voot
24 paarden en koetshuijsen met plantage
iz. tegen 1 Mei 1728.*
Ook werd een advertentie in de
Amersfoortsche Courant geplaatst er
lie benoemd om voor alles
Amerafoortsche
Poorten en Gebouwen
door A. F. van Bsurdkk
De Doelen.
i gir.g in bet begin der XVIIIe
er toe over de omgeving van den
Doelen te verfraaien.
De stadsheeren onderzochten in 1708
of de ledige grond op Davidshof achter
den Doeleu niet biquaem wa
cieraat der stad met boomen te be
planten ook zouden zij hooren of de
igenaars der daar staande huisjes d.-ze
iet wildeu verknopen, om den grond
a afbraak te beplanten.
Er is iu de velschillende stukken ook
veel spraak van een glashuis,
bij het logement, want nat was
de Doelen ook gevoegd had.
Den hospes Rallus, die Bosch opge-
ilgd was, had ook in 1709 ook een
kapel bij het glasliuis in gebruik ge
nomen, Dit werd hem ontzegd. Ia de
oude gemeeuiehuishouding stond men
algemeen nog al sterk op rech-
vcipliclitingen. In 1716 logeerde
Czaar Peter in deu Doden. Toen Ratius
zette zijne weduwe, ge
uaamd Maria Overeem, de zaak voort-
De huur was in 1721 f315 geworden,
ibij dan nog glazen tn vensters
onderhouden moesten worden, de boo
men en hagen geschoren.
In 1727 moest de huur weer hooger
woi den. De huurster had f400.oorge-
steld, maar de vroede vaderen wilden
er nicer uit staan.
Zij gingen heel modern in de Haag-
DeAmcisfoortsche bestuurders
»t ze deden en kregen f 50 per jaar
eer, niet zooveel als zij na al dien
omslag gedacht hadden, maar alle baten
helpen.
Hendrik van Goudoever een Amers-
foorter werd 22 Dec. 1727 kastelein
or drie jaren ad f450 'sjaars,
't Kon nu weer wat lijden en daarom
wetd 12 April 1728 goedgevonden
houten vloer te leggen in
van den Doelen, genaand de
Voscuyle.n Hoe deze aan dien eigen-
aardigen naam kwam, hebben wij niet
kunnen achteihalen. In 1729 werd de
ral achter den Doelen gerepa-
Hendrik van Goudoever bleef slechts
zes jaar kastelein hij verkoos in 1733
niet meer tc geven en maakte plaats
voor Jan Hendrik Bardmey
den wijntap nog f 130 extra moest geven
en die slechts voor vijf jaar bleef.
De Buijtcn-heeniraden. vau der Eem,
van wie boven al melding gemaakt is,
vonden het logement in de oude klooster-
ruimteD niet goed genoeg en wilden
verhuizen. Dat moest voorkomen
den en nu werd besloteu, om uri
bewoonde kamers van het glashuis door
een gang met den Doelen te verbinden
en gang, kamers, vloeren, v
herstellen.
De Waterhecrcn waren dat plan goed
gunstig gezind en droegen natuurlijk uit
andermans zakken een d:rde der kosten
bij, welk aandeel 820 gulden beliep.
Het vertier werd beter, want alle vast
goederen zouden er geveild worden.
In 1749 advcr.eerde men al weer
deu Amsterdamschen Courant, wa
men zat nog met schuld van den v<
dwenen kastelein te houden. Jurriaan
Ripping ondernam in 1749 de zaak en
men maakte voor hem een bord voor
'l ophangen vn.n koper en tin, een be-
wijs, dat het pionken met dit keuken
gerief niet in onzen tijd uitgevonden
Boek- en Kantoorboekhandel
Langestraat 84 - Telef. 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf-en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
rerd.
In de zeer vertrouwbare Beschiijviug
an Amersfoort van van Bemmel konu
tegenover blz. 228 een mooie koper
gravure voor, die de gebouwen
den Doelen «van binnen te zien 1
lor stelt.
Rechts de groote zware gebouwen
et hooge ramen, met ingemetselde
uipsteenlijslen en bovenver.stcrijes,
die nog ietwat aan golhieke i snijdirgen
doen denken, met een doorzicht op
Davidshof, op een kolt of beugelbaan,
veel mooi opgaand geboomte en plant
soen met door groene heggen afge
scheiden schietbanen.
Onder de boomen wandelen een stel
heeren met kuitkousen, jacquet en dr e-
steek, terwijl in de schaduw een paar
heeren zitten, wi:n de kastelein een paar
euoime groote glnzenj drank brengt. Er
is in dien tuin licht, lucht en bosch-
cagie in overvloed.
Van Bemmel zegt verder«behalve
dat de edele mogende Heeren Staaten
dezer Provincie bijtijden van verpag-
tingen als anderszints in den Doelen
hunne vergaderingen en maaltijden ple-
bouden, gelijk het Classis van
Amersfoort het laatste als noch doet,
houden veele Coliegien meesten tijd
al daar ook noch hunne vergaderingen
en bijeenkomsten, zo in maaltijden,
Reekeningen als andere Comparitien,
welke Coliegien, met een korte om-
ichrijving van dezelve zijn
lo. 't Collegie van den Bunschoter
Veen en Veldendijk, 2o. 't Collegie van
Watergraat enz., Riviere de Eem en
oude Eem, 3o. de Directie van den
Slaperdijk onder Renswoude, 4o. van
de Meengreaf en 26 hoeven, 5o. van
de Malen op 't Hoogeland, 6o. geerf-
den van Hoogeland cn Emmiclaar, 7o.
Poire de Haar, 8o. Polders van Duijst,
Overzeldert, lOo. Neerzeldert,
llo. Nieuweland, 12o. de Hood, 13o.
de Slaag, 14o. Eemland.
Deze allen vergaderden in den Doelen,
at een heele drukte bracht.
Tot dc Fransche revolutie kwam,
Beckel in 1792 den Doelen huurde, en
daar in 1795 nog den vertegen
woordiger der Fransche republiek met
veel toesprakzn en huldigingen ontving.
Maar de goede tijd voor den Doelen
was weger was een andere tijd ge
komen, waarin het volk voorop ging
n de .heeren achterna kwamen.
Roemloos verdween de Stadsdoelen
iit het dagelijksche stadsleven zonder
•eel herinnering na te laten in het ge
heugen der Amersfoorters.
Ja toch nog iets; het logement en
de ontvang- en verkoopruimten werden
verplaatst naar den Zuidsingel naar een
ander gebouw bij de Schoutenbrug, het
oude Agnieten klooster aaD de Heeren
straat en hier herleefde de naam Doelen.
In het begin van de XlXe was het
als logement en verkoophuis in gebruik,
De kapel was in een stal veranderd.
Ook hier kon de Doelen zich niet
handhaven en werd eerst justitiegebouw
thans kadaster en hypotheekkantoor,
:n loffelijk
it het tl
De Doelen verviel, ti
bestaan van vier eeuwen, na een neet
stuk intieme stadsgeschiedenis, mede
voltrokken te hebben.
Zondag zal de Koninklijke Nedcrl,
Motorwielrijders Vereeniging op Birk-
haven haar Zomervergadering houden
ter h< rdenking van haar 20-jarig bestaan.
Een arbeider-remmer bij de spoor
wegen werd veroordeeld wegens dief
stal van een rijwiel, tot 6 mnd ge
vangenisstraf.