DE EEMBODE
J
ÏËmsa
Amsterdamsche Bank
H. ELZENAAR
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
ABONNBMBNTBN kunnen elke week In gun, doch opzegging vin
abonnement moet geschieden voor den aanving van een nieuw kwartaal.
Prijs per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort 11,10.
Afzonderlijke n
Vrijdag 12 Sept. 1924 No. 48
Acht en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VR1JDAQM1DDAQ
ADVBRTBNTlfiN 23 cent per regel. Blllgke tarieven voor handel en
n|verheld bq geregeld adverteeren. AdvertenlICn moeten Dinsdag
en Vr|dag vóór 8 uur wordeo beiorgd. Een bepaalde ptaata kan
niet worden gegarandeerd.
De waarheid te zoeken tot eiken prijs,
die aan te nemen op elke voorwaarde;
de waarheid, die zich niet laat om-
koopen; de waarheid, die krijgstucht
beveelt aan geest en hart, aan denken
en handelen de waarheid, die In 't harte
grijpt gelijk de geneesmeester, als artse
nij, als louterend vuur.
Kortom zich onvoorwaardelijk aan
God over te geven, dat is de ware school
voor de levenskunst.
Uoor de Roomsebe Courant.
Z.Em. Kardinaal Willem van Rossum
lichtte een bemoedigend schrijven tot
»Ons Noorden,het R. K. blad voor
de Noordelijke provinciën. Aan het
schrijven onlleenen we het volgende,
ook elders overweging en beharliging
»Esntkatholiek blad stichten, sclujjven,
staande houden, is een zeer groot werk I
»'t Is het onophoudelijk verkondigen,
voorhouden, inscherpen van de groote,
bovennatuurlijke beginselen van den
chtistelijkcn godsdienst, het voort
durend bestrijden ook, oordeelen en
veroordeelen van de wereldsche, heiden-
sclie, godvergeten ideëen, die zonderjop-
houden door de neutrale en alhtlstische
pers worden veikondigd en verspreid.
«Helaas I al te weinig wordt dit be
grepen door de vele half-katholicken
die, hetzij om hunne wereldsche neigin
gen, hetzij om de valsche meening
meer wetenschap uit een neutraal blad
te pulten, hetzij om eeo soort mensche-
lijk opzicht en schaamte over hun ge
loof, neutrale bladen koopen en iezen
tot hun eigen verderf, cu hun steun
alzoo onlhouden aan het Roomsebe
blad. Gezegend en geprezen mogen
zij daarentegen zijn, die met het hart
en ziel bet Roomsche blad steunen,
ijveren voor deszelfs verspreiding, die
medeweiken om het te biengen op de
hoogte van den tijd, die hunne mid
delen beschikbaar stellen voor die
groote zaak en die niet het minst door
hun gebed dat veelomvattend apos
tolaat steunen.'
Uit bet Jlnursioortscbe
Gildelecen.
DOOR A. F. VAN BEUKDKK.
VII.
Het is bekend, dat er in Amersfoort
vele brouwerijen gevonden werden, om
dat het bier van goede hoedanigheid
was. Vroeger was het eeo volksdrank,
daar koffiie en thee niet het volk be
kend waren. Een gevolg daarvan was,
dat er vele heibergen waren en vele
biertappers,
Het puntboeck der biertappers-gilt
binnen Amersfoort, anno 1634. Eeven-
zoo hebben de beeren de biertappers
een gilt gegeven, ende hebben tot over-
luijden wilt horen, Andries van Schadick
ouderman gecoreneode Coenraad Jacob
Busmeeater eerweert, Raclsluijden
Steven Claeszoon en Willem Hermansz
in 't wittejPeerd, Willem Jansz. haer
bode heeft dit geschreveuGodt wil
haer een salich lanck leven geven I
De bode wbs, zooals men merkt, een
van 't poüten-gilde.
Alzoo de regeerders der stadt Amers
foort hoe langer zoo meer uijtte dage-
lickste experience bevinden dat veele
ondasten ende moetwillichheden
pleecht ende geschiedt zijn, mee
deel bij den genen die bij nacht ende
onlijdeu de gemeene herbergen frequen
teren aldaer ontfangen ende opge
houden worden, gelijck onlaccq daervan
voorgevallen is een miserabel exempel
niet sonder peiijckel van groot onge-
lucken, zoo ist dat de regeerders voor
noemt omine daerin de tijdelijk te
remediceren, goet gevonden hebben
alle lichte en gemeene herbergen
verbieden ende affte schaffen mitsdes
ende opdat dcselve voor 't toecomende
't eenemael wechgenomen ende ge-
weert moegen blijven, goet gevonden
de biertappersneeringe binnen deze stadt
ende vrijheijt van dien te reguleren
onder een gilt met seclusie van alle
degenen die voor dezen hebben ge
houden eenige lichte ofte gemeene
herbergen ende die oock cenichsints
staen buijten goeden name en de fame
ende dat op de punten en arlykelen
als volgt.
Na veertien dagen na dato der publi
catie Sint jans-dag 1635 zal niemand
bier verkoopen of tapnering diijven als
bij geen burger is, bij ingebreke blijs
na 14 dagen 12 gld. boete en tenslotte
uit de stad gezet worden. W e tapper
is en geen burger, maar van goede
(ami*, zal burger en gildebroeder moeten
worden binnen veertien dagen. Wie aan
alle verplichtingen voldaan heeft, kan
zich in het gilderegistcr laten aar-
teekenen tegen een guldeu aan den
Busmeester te voldoen.
Voor alles te samen te betalen 4
gld. en 4 st. en tol behoef der overlieden
en bode elk zes stuiver.
Op St. jansdag woi den de overli. den
gekozen. Alle gildeleden betalen sjaars
t n behoeve der kas 5 st. Gekozen
worden een ouderman, een busmeester
en twee raadslieden, die eed doer, en
een register moeten houden van de
datum van ieders burgerbrief.
Men mag geen morgenspraecke
houden zonder verlof van den burge
meester. Bij overleijden gaan alle
broeders ter begrafenis. De weduwen
behouden hel gild een jaer en dag lang.
Wanneer eenig gevecht of ongemak
in hun huizen geschiedt, zal men dit
melden. Gedaan op 24 Juni 1684,
benoemd tot overman Aris van Schadijck,
busmeester Coenraat jacobsz., raads
lieden Steven Clacssz. en Willem
Hermansz.
De kasgelden zullen niet gebruikt
mogen worden anders dan de gilde-
broeders met de overheid beslissen.
Wie op de vergaderingen bier omstoot
betaalt een gulden boete 5 Juni 1748.
Onderteekend E. van Helsd.ngeo.
Wie het gild begeeit zaï zes gulden
betalen 6 Maart 1654. Opgave der
gildeleden te doen aan de Regeerders
der stadt 3 Maart 1790. Burgerschap
vereischt voor gildebroeders hier op
aangedrongeo 25 Juli 1718. Kwestie
het kiezen der overheden 19 Juni 1730.
van Schadijck ouderman, Coen
raad Jacobs busmeester, Steven Claesz.
i Willem Hermansz raedsleden.
Lijst der Amersfoortsche tappers in
1634Peler Claessens, in den Nadorst
Berent van Munster, op HavickMathijs
Goortst, in het CremersgiltLaurens
Gerritsz. van Stellingwerf, in de Ver
gulde SwaenWillem Anthonisz.
Sebeeck, in de Heiberg; Metten Ael-
bertsz. Graef, op Bloemendael Evert
Geriitsz., in den Elen baes Bastiaen
ansz., metselaer buijten de Coppel
'hilip Jansz. metselaer, in het Poorlje
Roelof Diicksz., in den Vergulden Valck
Albert Gijsz., Achter den Camp Jan
Thonisz. Bax van Venlo, in de Helle-
Claesz. Thonisz., op de Speu
Goerl Cornelisz., in de Ton l-'ennoilgen
Goossens, buijten de CoppelJacob
Buijs, in den milden baesHutse
Morren, op de SpeuHerman Zacharias
Jan van DolreJan Gossens Taets
Rijck Jacobs DoelmeestcrReijder
Thonisz.Elias Jacobs MolenaerJacob
HeijligersHendnck Melijsz., in den
Haeo Jacob Evertsz. Lambert van
ButselaerJan van Essen Henrich
Claesz.Peter Wiltemsz.Jan Bsptist-
moedtJacob Deukesz.Wouter Jansz.
Wulfert jansz. Jan Jans van Rohe)
Thomas van Brunswijck Willem Lode-
wijeks Accote Hendrik Hendricks van
Hardensteden Gijsbert van Raesfelt
Willem Berntsz.Jan Stevens Gerrit
Goortsz.Stijnlgen van Bruggen
Wouter Jansz. SuijringhWillem Jans
bode van het Gilt.
Er waren destijds in Amersfoort op
:n bevolking van een duizend of vijf
zielen vijftig herbergen; op de honderd
n, vrouwen en kinderen inbegrepen
herberg. In het gilde der kasteleins
behoefde men geen meesterproef af
SLAOUE-
te Amersfoort
Kapitaal f55.000.000
Kortegracht 16
Reserve f 42.500.000
CRpKsIAW
De bode zal de coopluijden in teener
bij de gildebroeders omleiden wat over
blijft van de waar kunnen deze publiek
aanbieden aan ieder gildebroeder. Hel
moeten in ieder geval 13 bossen zijn.
Het burgerschap wordt vereischtde
oudste toon volgt op. De ouderman
lost op de mergenspraeck de geschiileo
op. De weduwe zal het gilderecht van
haar man behouden.
Bij overlijden dragen de vier jongste
gildebroeders het lijk ter kerke. Zondags
geen manden uitstallen. Op de ver-
gaderirg moet orde zijn en wotden
daarvoor maatregelen genomen en
boete bedreigd.
De teerdag is Zondag voor St. Jactb
op Sint Marten in den winter zal het
afhooren der rekening van den bus
eester geschieden.
Om te doen zien hoezeer het gilde-
ezen in Amersfoort ontwikkelt was,
:ven wij hier nog eer.s een overzicht
in de bestaande gilden van voor de
Franscbe revolutie.
Timmerlieden en Kistenmakers, Glaze-
makers, Schippers, Metselaars en Lei
dekkers, B'jmbazijnweikers, Cramers,
Ververs, Weerden, Kleermakers, Laken-
koopers, Schoenlappers, Bakkers, Lin
nenwevers, Rademakers, Cuijpers, Stoel-
dragers, Hoedemakers, Bijc'uijden, Mac-
demakers. Molenaars, Bouwlieden,1
Schoenmakers.
Hierbij deelen wij ook nog
ander mede, ons bekend geworden ovei
Gilde der mnndemakers. Het point-
boek vermeldt op 10 November 1590
Oversten Ouderman, Anthonis Gerritsz.,
Aerdt Jochemsz. busmeester, Jan Daems
Evert van Schaijck als raedtsheeren.
n 't jaer 1588 den 4 Nov. hebben
de Regeerders der stad Amersfoort,
gehoort het rapport van haeriuijden
gecomitterrde mandemakers, en gezien
die poincten daeitoe behoorende ende
bevonden te sijn veibaeriick te wesen
ende daerbij geaccoideert seeckere
artyckelen totten voorschreven reparatie
vin cole als hier na volcht.
De lee ling moet een jaar werken,
men zal hem aannemen met twee gilde
broeders tot tien sluijvers. De gilde
broeders zullen niet meer dan een winkel
hebben en zullen hebben twee jaar
markten en twee marktdagen sweels
om op den Hoff te verkoopen
Dinsdag en Vrijdags.
de Congregatie van 't Goddelijk
Woord, daar juist 49 jaar geleden de
HcogEtrw. Stichter Pater Arnoldus
Jansen op dezen dag te Ste ijl zijn eerste
missiehuis »St. Michaë'* opende.
Sindsdien bleef 8 Sept., het geboorte
feest van Maria, de geliefkoosde
openingsdag der Congregatie voor de
vele huizen, die zij in de loop der
jaren in en buiten Europa stichtte.
Tenslotte richtte Zijn HoogEerw. nog
enkele diep gevoelde woorden tot de
19 studenten, die het voorrecht hebbi n
rrsten te mogen zijn van dit Missie
huis.
Te Deum sloot de eenvoudige
plechtigheid.
Gemengde Berichten
Binnenland
Bloemen.
Houdt gij van bloemen Ziet gij ze
gaarne, die zuivere kleurige kinderen
der natuur, die tot U opblikken in blij
den lach, pratend in den kleurenóos
dien de Schepper hun schonk?
Ja, het is een genot voor het oog,
zien staan op heur stengels de bloe
en onzer tuinen en parkeD, de een
voudige ook des ve'ds. En uw hart
verheugt zich en is blijde, als uw wo
ning verfrischt wordt door bloemengeur,
s enkele vaasje met bloemen toovert
heel uw kamer een glimlach van
tevredenheid, een sfeer van geluk.
Houdt gij van bloemen? DaD gunt
gij ze voorzeker ook aan anderen, aan
de vele zieken in de maatschappij, krank
onder den invloed van vergift, dat veel
verspreiding vindt, alcohol.
Hun leven kunt gij blijde maken, helpen
hun kwalen te genezen en dien vergift-
stroom te stuiten, door de bloem der
matigheid langs hun levensweg te doen
bloeienniet zij alleen zullen blijde zijn
niet hun omgeving alleen, ook gij zult
vreugde ondervinden door het zien dezer
bloemen. Helpt mede deze bloemen te
kweeken en verzorgen door uw mede
werking aan drankbestrijding in 't alge
een, door het koopen van de Sobrië-
sblocm in 't bizonder.
De bloemendag van Sobriëtas vraagt
een offertjewerkt mede en v
mild voor anderen, in wier leven
is en heerlijks verwoest wordt
door den alcohol.
Het Misaiehuis „St Jan" te Soes'erberg.
Gisteren op het feest van Maria
Geboorte, had te Soceterbcig de cffi-
cieele opening piaats van het missie
huis »St. Jan*, waarvoor de bekende
Pater Wortel S. V. D. missie
Eugelsch N.-Guinea zoozeer geijverd
heeft.
De plechtigheid werd voltrokken
door den HrmgEerw. Heer Deken
Amersfoort Can. L. Feck onder a:
tenlic van de ZeerEerw. Heeren H.
Mocking, Pastoor te Soesteiberg en L.
Teeuwen, Rector van het Pensionaat
»St. Louis* te Amersfoort.
Onder de Hoogmis sprak de Hoog
Eerw. Heer Dckco zijn geluk uit 't
eerste Juvenaat van 't Aartsbisdom
ingezegend te hebben. Hij noemde het
een geschenk aan Maiia onze Moeder
in den hemel op Haar verjaardag aan
geboden.
Z.HoogEerw. wees verder op de
groote beteekenis van dezen feestdag
Alle Bank-, Kassiers- en Effeetenzaken, Deposito's
Verhuring van SAFE-LOKETTEN
Boek-en Kantoorboekhandel
Langestraat 84 - Telef. 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
In Tokio heerscht een slaapziekte.
Van de 100 gevallen, welke tot beden
werden geconstateerd, eindigde onge-
de helft met den dood.
Te Vijfhuizen is een groote auto in
brand gevlogen. De bestuurder wist
zich in veiligheid te brengen, doch de
wagen brandde geheel uit.
Captain W. S. Stephenson, de
van de draadlooze overzending
photo's, is thans met een nieuwi
zienwekkende uitvinding bezig. Daar
mede zou het mogelijk 2ijn, i
donkere kamer gezeten, ciner
theatervoorstellingen te hooren
Te Obeihausen heeft de politie last
gekregen te schieten op alle auto's die
te snel rijden, als waarschuwing. Wan
neer de chauffeur zich hieraaa niet stoort,
dan volgt een scherp schot tegen den
auto om dezen tot stilstaan te nood
zaken.
Een tuinbouwer te Langendijk oogstte
n zijn land zooveel aan zilveruien,
dat de opbrengst gelijk staat aan f 5000
per H.A.
Vijf Engelsche toeristen, 2 mannen
en 3 vrouwen, die den Matterhorn
(Zwitserland) poogden te beklimmen,
zijn vermoedelijk door het breken van
touw verongelukt.
Einde Juli stonden bij de Woning-
beurs te Amsterdam 12.475 woning
zoekende gezinnen ingeschreven.
De bejaarde Broekema uit Sappc-
ineer is op weg raar Zuidbroek van
de Sets gevallen. Hij was dadelijk dood.
Marechaussee en kommiezen hebben
achter Uithuizermeeden (Gr.) 1000 L
gedistilleerd van ruim 90 pCt. in beslag
romen.
De administrateur van de afdeelings-
bank te Bodjonegoro, (Ned.-Indië) die
verdwenen was en in wiens brandkast
slechts f12.000 was gevondeo, terwijl
hij f 100.000 had te verantwoorden, is
gearresteerd.
Op het station Wanzleban zijn diie
gemaskerde mannen het station binnen
gedrongen en er met de kas vandoor
gegaan.
Amersfoort
Een bestaands behoefte 7
Bovenstaande vraag zal zich ieder
stellen, die 't volgeed relaas, van
reccnten datum, leest
Een jongen, uit zeer achtenswaardig
roomsch arbeider: g;zin, beeft de lagr
school doorloopen en heeft 't geluk
als bediende in een der (Vnkste maga
zijnen onzer stad te zijn geplaatst
Op advies van verschillende zijdi
zal het jongmensch ter verdere ont
wikkeling een Handelsavoudcursus vol
gen. Hij meldt zich daarvoor bij den
Directeur, doet toelatings-examen en
kan een der eerste avonden komen.
Nu zijn de gesprekken der leerlingen
dier inrichting onder elkaar van dien
aard, dat de knaap eigener beweging
aan z'n gewezen onderwijzer en ouders
verklaart, slechts gedwongen daarheen
te zullen gaan.
Hij voelt zelf maar al te goed, dat
hem daar een omgeviog wacht, waarin
bij allerminst past. Mogelijk ziet hier
de een of ander overdreven preutsch-
heid of zegt men, dat er toch wel meer
roomsche kinderen op diezelfde neutrale
inrichting gaan ondergeteekende heeft
deze ouders gefeliciteerd met het bezit
*o zoo'n kind.
Met den Vader vind ik, dat voor
n stad als A'foort voor onze Roomsche
jongens een inrichting (al is het slechts
een HandeltntwnAchool) ter verdere
ontwikkeling dient in 't leven geroepen.
De ouders, die voor bun kinderen
n R. K. bijzondere school uilkozeD,
oeten later niet gedwongen zijn ook
aar de kans te loopen, dat wat daar
gekweekt werd en behouden bleef, op
een neutrale inrichting afstompt of ver
loren gaat.
Zou de klacht, door mij hier open
baar gemaakt, wel de eerste zijn
Hebben al niet meer ouders vergeefs
omgezien naar een bijzondere avond-
schooi, evenwaardig aan de neutrale
:n we aan deze stem uit het volk
de beteekenis hechten van een
vingerwijzing Gcds »Vox popuii, vox
1U Adhaesiebetuigiogen te zenden
J. P. v. BUIJTENEN,
M. Withoosstraat 26.
Zaterdagnamiddag half drie kunnen
de meisjes die bereid zijn het Sobriëtas-
bloempje te veikoopen zich aangeven
in de R. K. Militairen-Vereenigiug aan
het Zand.
Meisjes beneden 14 jaar komen niet
aanmerking.
De bloemenverkoop wordt gehouden
Zaterdag 27 Sept., des nam. van 12
ot 7 uur en Zondagmorgen daarop-
olgend aan de R. K. Kerken.
De St. Anna-Vereeniging vierde haar
jaarfeest met een buiten-partij voor de
kinderen op het Roomsche sportterrein
aan de Baichmau Wuijtierslaan. Ia de
R. K. Militairen-Vcreeniging aan het
Zand kwam de «blauwe jeugd* bijeen
en in opgewekte stemming giDg de
stoet van daar naar het feestterrein.
Daar werden de kinderen prettig bezig
gehouden met zang en spel, terwijl ook
de versnaperingen niet ontbraken.
De jeugd genoot volop en St. Anna-
dag heugt haar nog lang daarna als
een feestdag.
Drie lichtelijk aangeschoten personen
reden in volle vaart per auto Laan
1914 af. Bij het nemen van den bocht
bij den Leusdcrweg sloeg de auto om.
De wagen werd ernstig beschadigd. De
inzittenden kwamen met den schrik vrij.
De heer J. Scbuite Nordholt, direc
teur van be uw- en woningtoezicht cn
commandant van de brandweer, is be
noemd tot directeur van den dienst van
bouwtoezicht en woningvoorzicning te
Arnhem.
De levering van anthraciet en turi
voor de gemeentegebouwen is opgedra
gen aan J. van Ginkel.
In „Kerknieuws" vinden onze lezers
onder meer vermeld, dat de voormalige
Kapelaan der parochie van O, L Vr.
Hemelvaart te dezer stede, de Wel-
Eerw. Heer J. Immens, thans te Hulssen
in bediening, door Mgr. den Aartsbis
schop is belast met de stichting eener
nieuwe parochie te Hengeloo (O).
Indertijd werd aan den WelÈerw.
H-.er Kapelaan van Rossum, alhier, een
gelijke opdracht verstrekt. Een derde
parochie bleek sindsdien in Hengeloo
