N.V. Middenstands-Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No 42
Amsterdamsche Bank
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
ABONNEMENTEN kunnen elke week ln gaan, doch optcgglng van
abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Prils per drie maanden 11.00. Bullen de gemeente Amersfoort f 1.10.
Afxonderljke nummers 10 ct.
Dinsdag 30 Sept. 1924 No. 53
Acht en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANOEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE IEEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMIDDAO
ADVBRTRNTlfiN 25 cent per regel. Blll|ke tarieven voor handel en
n|verheld b| geregeld adverteeren. Advertentlïo moeten Dinsdag
en Vrfdag vóór 8 uur worden besorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Als eene mol in het aardschc begraven,
ziet onze moderne geest niels meer dan
de aardlaag, waarin hij wroet en woelt.
Van groote, wijde gezichtskringen,
van een algemeenen band als vereeni-
gingsmiddel van al de afzonderlijke
overwinningen des verstands tot het
algemeene weten, tot een ware weten
schap des geestes, is geen sprake meer.
En daarvan zal geen sprake meer zijn,
zoolang de wereld zich niet weder tot
God verheft, van wien alle weten neder
daalt, in wien alle weten zich vereenigt.
Denkende dieren.
Door A. F. VAN BEURDEN.
Tegenwoordig ia de politiehond, de
speurder, een van de mode honden ge
worden. Men heeft oefenvelden inge
richt en men ziet de dieren verbazing
wekkende toeren verrichten van be
hendigheid en opsporingsvernuft. Men
geeft de dieren «lucht» en met een
vaartje volgen zij het oude spoor en
vergissen zich daar minder in dan de
met verstand, gezicht en ondervinding,
begaafde mensch I
Wat er door een goede speurhond
kan gedaan worden, daarvan verhalen
tegenwoordig de rechterlijke annalen
en menig inbreker en moordenaar is
aangewezen door den speurhond,
Vroeger kende men wel die goede
eigenschappenmen wist, dat de hond
een fijne neus had voor het opsporen
van wild men kende den speurzin uit
het gedrag van honden, die door bos-
schen en velden, door beken en rivieren
later van zijn jasje en broekje ontdoen
en onder de hoede van zijn meester
cn bedje ter ruste gaan liggen,
nadat de kaars uit geblazen was.
De dresseur ging van 't tooncel, de
aap keek hem na, greep de kaars,
klauterde fluks in de hanebalk en
daar.de kaars op, onder de toejuiching)
het publiek. Hij was niet me
onder te kiijgen. De natuur ging
boven de leer.
Ma?r er zijn dieren, die zoo aardig
icéésgezctte kunsten vertoonen, dat
ze verstand en onderscheidings
vermogen zou toekennen.
Wij denken nog aan het Elberfeldcr
geleerde paard, dat onder leiding van
Kroll met zijn poot woorden spelde,
teekuus met kop of poolen
kaarten aanwees.
Aan de Fransche poedels Fido en
Biinco, welke vijftig woorden uit blok
jes bijeenspelden en zinnen.
Lord Averbuiy, een natuuronderzoe
ker, had een hond, die woorden op
blokjes herkende.
Maar wij kunnen in onze eigen om
geving zien, hoe honden met de poo
len een deur openmaken, hoe geiten
door met den bek aan een uithangend
touwtje te trekken de staldeur openen
voor politiediensten had men hen niet
stelselmatig afgericht als tegenwoordig.
Het boeveodom vermeerdert zicb, maar
het aantal speurdets neemt ook toe.
De politiehond heeft een strenge
school tcdoorloopen, zoodanig dat men
zich wel eens moet afvragen of dat nu
wel zoo hard noodig is en er ook niet
wat meer zachtheid door kon loopen
Uit mijn jeugd herinner ik mij nog,
dat oude jagers hun honden vooraleer
ze begonnen onbarmhartig zonder oor
zaak met den zweep ranselden, alleen
om deze kruipend geho rzaam te maken,
wat mij als jongen zeer hinderde.
Ik denk er nu nog aan. dat ik, hoe
gaarne wij mede op jacht gingen en
de wcitasch droegen, lasch en alles in
den steek liet en van verder meegaan
afzag, alhoewel dat door den jager
als een idomroe kuur» werd gescholden.
Dieren kunnen door honger, door
de zweep, door aanhoudend dwingen
kunstjes leeren. Daarvan zien wij cp
de kermissen tal van voorbeelden.
Gelooft, dat het moeite gekost heeft
een leeuw of tijger door een vurigen
ring te jagen, want ze zijn bang voor
vuur cn in de wildernis ontvlieden zij
het. Wachtvuren worden aangestoken
om de inboorlingen en de reizigers
tegen den klauw cn de tanden der
groote roofdieren te beschermen.
De aap, die in een pakje
dineeren bij 't licht van brandende
kaarsen, ziet links en rechts of bij niet
weg kan sluipen. In Berlijn zag ik een
baviaan netjes aan tafel zitten, zich
Dat ziet men en daar moet toch over
leg bij zijn, want de hond weet, dar,
als bij op de achterste pooten gaat staan
en zich met zijn geheele gewicht tegen
de deur laat vallen, dat hij binnenkomt.
Maar er is ook schijnbaar overleg bij
de zoogenaamde rekenende houden.
Een hond moet de wortel uit 9 trek
ken. Hij blaft driemaal.
Maar hij moet een som oplossen
5-iZnu kijkt hij altijd door zijn
HET KALOTJE
2)
»Mool zool» zei ik vroolijk. »Ikn
daar ccn nacht doorbrengen. Als ik
spook ontmoet, zal ik het verscheiden
vragen hebben te stellens.
«Enfin, zooals jc wilt», zei Gaston,
en zich tot Coadic wendend, gelastte
hij«Breng de bagage van mijnheer
naar de kamer van mijn oom. Ze is in
elk geval kurkdroog cn het bed is ge
riefelijks,
«Maar,r
«Doe wat Ik jc zeg,» zei Gaston,
iewat driftig. Dc oude man boog
ging heen.
«Een trouwe dienaar, doch zonder
ling» hernam Gaston «Wij Bretngn
zijn allen wat bijgcloovig, ofschoon
het ongaarne toegeven. Coadic is nooit
over den dood van mijn oom heen
kunnen komen.»
«Dat moet je ccn geweldigen schok
hebben toegebracht».
«Ik had het verwacht», antwoordde
hij kortaf.
«Verwacht?» herhaalde ik verbaasd.
«Ja, Kom mee naar mijn atelier en
bekijk mijn rommel 'reis».
Hij keerde zich om cn ik volgde hem
naar boven in een ruim op dc onderste
verdieping. Twee zaken troffen me daar.
baas aan, niet naar 't bord of de som,
die kan hem niets schelen en hij blaft
ook driemaal, waardoor het bewijs ge
leverd is, dat hij om den dresseur, maar
'et om dc som blaft.
De hersens- en verstandsontwikkeling
»n den hond geven hem slechts kleine
ruimte voor fcltenverbinding. Wat hij
doet, doet hij uit gewoonte, uit vrees
>or slaag of uitzicht op belooning.
De kunsijes, die ze uitvoeren, zijn in
den grond niets als trucs, aangekleede
toevalligheden en anders opgezette een
voudige handigheidjes, die voor de
kennis van het inwendige zieleleven der
dieren bijna geen waarde hebben.
werkzaamheden, dooi de
en belangrijkste gebeurtenissen van h
jaar te releveeren, brengt dit Jaarboi
het publiek op de hoogte en v
dert daardoor de interesse, die
instandhouding noodzakelijk is.
Want het is «ons aller belang» zegt
al direct het eerste hoofdstuk, dat de
im tot stand gekomen la jg gekoesterde
plannen, zich steeds meer mogen ont
wikkelen, maar «een van de voorwaar
den echter voor het verwezenlijken van
onze verwachtingen is en blijft, dat alle
Katholieken het niet gesubsidieerde
zoo kostbare universitaire onderwijs
ganscher harte krachtig blijven steune
Blijven steunen, om de reeds be
staande faculteiten in stand te houden,
blijven steunen, om te voltooien wat
we zijn begoDnen en tot de oprichting
der dure faculteiten van wis- en natuur
kunde en van geneeskunde komen.
Op drie dingen hebben Onze Bis
schoppen gewezen, toen zij in 1924
zich gezamenlijk tot het volk hebben
gericht
Eerstens neutraal onderwijs bestaat
et en als het kon bestaan, dan zou
den wij het onvoldoende vinden en
gevaarlijk.
Op de tweede plaats: wij, Katholieken
in 'Nederland, moeten meer mannen
i vrouwen hebben, die de hoogere
wetenschappen beoefenen.
Op dc derde plaatswij willen roen-
sclien zijn uit ééji stuk; wij hebben van
Gods Goedheid de geloofsgenade ont
vangen van Roomsch standpunt uit
willen we nu ook de wetenschap be
oefenen. Dat is ons recht en onze plicht.
Tenslotte wij9t het jaarboek op het
belang, dat de geheele beschaafde
samenleving, alleen al onder stoffelijk
opzicht heeft bij dc instandhouding van
2. De geleidelijke bezetting van het
rrein laat telkens ondervinden, dat onze
methoden nog den proeftijd beleven, dat
een heilzame wedijver van initiatieven,
niet alleen gegrond op verscheidenheid
van gaven maar vooral gericht op ver
schillende nooden, de geestverwanten
dient te bezielen, en dat «Petrus Cani-
sius» de aangewezen vereeniging blijkt
n de verspreide krachten met elkaar
kennis en verband te brengen.
3. Tot verzekering van een vrucht-'
baar contact met andersdenkenden,
oeten wij hun geest zuiver begrijpeo,
rwijl wij onze beginselen volledig laten
kennenen daarvoor is een zakelijk,
levendig handboek vereischt, dat elke
gangbare richting beschrijft en beoor
deelt in den objectief-irenischen toon
van Benson's «Non-Catholic Denomi-
Dï Universiteit omvat voorloopig drie
faculteiten, te weten
De faculteit der Godgeleerdheid, de
faculteit der Letteren en Wijsbegeerte,1
de faculteit der Rechtsgeleerdheid.
Zij zal echter, zoodra de omstandigheden
zulks veroorloven, ook een faculteit Wis-
Natuurkunde en der Geneeskunde
omvatten.
Het aantal studenten bedroeg 189,
waarvan 38 vrouwelijke.
Het Jaarboek is technisch goed
zorgd in de drukkerij van Van Mastrigt
Verhoeven te Arnhem.
Binnenland
R. K. Unlver8iteit3-Jaarbook.
Verschenen is het eerste Jaarboek
in de St. Radboudstichting. De be
doeling van dit Jaarboek is op de eerste
plaats een overzicht te geven van de
organisatie der Sint Radboud-Comitc's,
diocesane eu parochieele, opdat daar
mede kan vastgesteld worden, hoe groot
de steun is, die de Universiteit uit dc
verschillende parochies is ten deel gc-
Verder wil het Jaarboek kennis van
i belangstelling in de Slnt-Radboud-
stichting en haar Uoiversitcit bevor
deren. Door een overzicht te geven
de inrichting, de organisatie cn de
In de te Utrecht gehouden jaarver
gadering der apologetische vereeniging
Petrus Canisius heeft Prof. Dr. Gerard
Brom de volgende stellingen uitgewerkt
'er de bekecringsactie in Nederland.
1. Het apostolaat onder niet-katho
lieke Nederlanders beteekent een ge
duldig Godswerk, waaraan alle geloots-
genooten naar eigen aard kunnen deel-
ien. Gegrond is het vertrouwen, dat
[uitgesproken kerkelijke gebedsbe
weging de eenheidsgedachte verder zbI
dragen en dat tijdig, met behoud van
vrijwillige, zoonoodig doorexamer
proefde lekenhuip en een speciaal kader
hiervoor geroepen priesters, de geeste
lijkheid algemeener de binrenlandsche
missie als een normale werking vr"
zielzorg gaat bevorderen.
Mijn arme vriend had woedend gewerkt
en helaas I zonder doel. Zijn teelte
nen scheen beter geworden, maar dc
kleur was afschuwelijk gebleven».
«Jc openhartige mcening», zei hij
levendig.
Ik aarzelde, niet^wetende wat te zeg
gen. Alsdan riep ik uit: «Wat ben je
in 't tcckcncn vooruitgegaan!»
Gaston's gelaat straalde.
«Ik denk aan een te Londen te hou
den tentoonstelling van niijn werken»,
zei hij. «Goed idéc, hc?«
«Daar zullen wc later nog wel eens
over spreken Jc hebt daar heel wat
bij mekaar Tc deksel, was is dat?»
Dc kop van een meisje, prachtig in
pastel gctcckend, met een frischhcid
van kleur en ccn fijnheid van tint, d
inderdaad iets superieurs aan gaven,
'lachte ons van den wand toe.
zei Gaston, «dat is mijne Ar
gentine.»
Hij nam de pastcl-tcckening va
wand en plnatstc ze in een beter licht.
«Wat dunkt jc van mijn Argentine
«Dat is het beste wat je ooit hebt
gemaakt. Jc moet jc bij het pasteltcc-
kenen houden, 't Is...»
Plotseling onderbrak hij«ik kan beter
werk doen dan dat. Ik vraag jc opinie
over het meisje, niet over de tcckcning.
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3'/, - 5%
4. Nu intellectueelen evenveel naar
de Moederkerk komen als ontwikkelden
an af, is 't onze heilige taak tus-
schen beide stroomingen een sluis te
bouwen en dus b§ alle teere zorg, die
de moderoe mentaliteit blijft verdienen,
het verval van de achterlijke massa te
keeren met een kinderen en volwasse-
:n pakkende volksactie.
5. Omdat dezelfde verschijnsel ;n zich
in andere landen vertoonen, vordert het
gemeenschappelijk belang een geregelde
uitwisseling van ervaringen,
een wereldrubriek in ons orgaan en
of andere vorm van internationale
ling noodig zijn.
Over de rede van Dr. Brom zij slechts
't kort meegedeeld, dat spr. bijzon
deren nadruk legde op de eerste stel
ling: de gebedsactie.
Het gebed, het gemeenschappelijk
kcikelijk geregelde gebed is het groote,
het eerste middel, dat we bij het
werk: het katholiek apostolaat, aa
den moeten.
Op de tweede plaats weidde spr.
uitvoerig uit over den droevigen afval
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
van de katholieke kerk vooral in de
groote steden en over het diep betreu
renswaardig feit, dat velen zoo lang
voor dien afval blind geweest zijn en
Er is, naar aanleiding van de inleiding
van Prof. Dr. Gerard Brom een hoogst
interessante gedachtenwisseling gevoerd.
Het practisch resultaat van de ge
dachtenwisseling is geweest dat aan het
bestuur van «Petrus Canisius» opge
dragen is
le. bij het Doorluchtig Episcopaat
in Nederland stappen te doen tot het
doen iDvoeren van een openbare gebeds-
godsdienstoefening voor het be
houd des geloofs bij de katholieken en
het bekeeren van de on-katholieken
2. een commissie te benoemeD, die
n onderzoek zal instellen naar het
heele complex van oorzaken, die den
afval van de katholieken hebben teweeg
gebracht en daarover rapport uit zal
brengen.
Amersfoort
Dr. Frederlk van Eeden en Marjon Gray.
Vrijdagavond werd in Amicitia een
«kunstavond» gegeveD door Dr. Fre-
derik van Eeden.
Nu was van dezen avond de kunst
het minst opvallende, en het wézenlijke
het direkt zich geven van mensch aan
menschen. Die drang tot getuigen van
eigen gewonnen levensinzicht was al
merkbaar in de samenstelling van het
te Amersfoort
Kapitaal f55.000.000
Kortegracht 16
Reserve f42.500.000
Alle Bank-, Kassiers- en Effectenzaken, Deposito's
Verhuring van SAFE-LOKETTEN
»0!«
«Een vriend van me schilderde het...
Als je liet origineel kon zien
«Ze moet allerbekoorlijkst wc
«Dat is ze», zei Gaston zacht. Met
:n ongekunsteld gebaar legde hij zijn
hand op mijn arm. «Ik hoop haar te
cenigcr tijd te trouwen,» sprak hij.
«Daarom heb ilc zoo hard gewerkt.»
Ik staarde naar liet lieve gelaat op
den ezel. Was het winnen van dit be
koorlijke wezen afhankelijk van het
ces van haar minnaar als schilder?
Waarom had hij niet zijn tijd en ener
gie aan iets anders besteed? Ik herin
nerde mc nu dat hij legitimist was en
als zoodanig buiten liet openbare leven
«Ben je verloofd niet haar?» vroeg ik.
«Dat ben ik geweest. Maar de ver
loving is een paar maanden geleden
afgebroken door haar familie. Ik ver-
oordcel hen niet. Ga zittenIk zag je
verbaasden blik, toen ik vertelde, ver
wacht te hebben, dat mijn oom zou
worden vermoord. Hij had dc merk
waardigste verzameling juwcelen van
Frankrijk en bewaarde die op zijn slaap
kamer.»
«Ik begrijp. Dc verkoop van dieju-
wecien zou je een rijk man hebben ge-
maakt.»
Gaston knikte. «Ze waren geschat
op een waarde van 1,200,000 frank.»
Onder de bijzonderheden, verder door
hem medegedeeld, was ook die, dat
een vroegere poging tot inbraak door
dc waakzaamheid van den ouden Coadic
was verijdeld geworden. Eindelijk werd
zijn oom dood in zijn slaapvertrek ge
vonden, en de politie kon noch den
moordenaar, noch de juwcelen ont
dekken.
Wil je daarmee zeggen,» vroeg ik,
«dat geen enkele ter markt is gebracht
Geen enkele.»
En had de moordenaar geen spoor
achtergelaten
«Hij is verneveld.»
«Wat 'n buitgewone misdaad
«Ze verblufte zelfs Epinc, liet fameuze
hoofd der politie. Je moet weten, dat
Epine niet geloofde, dat mijn oom was
vermoord geworden, en dc doctor was
het niet hem eens. Zij hielden staande,
dat hij door een hevigen schrik was
gestorven.»
«Dat komt ongeveer op hetzelfde'
«Juist. Hij werd dood op den vloer
gevonden bij het venster, waardoor de
roovcr ontsnapte,
«Hoe is de man binnen gekomen?)
«Dat is een volkomen mysterie. Mijn
oom had bijzondere knippen en gren
dels voor zijn deur. Dc dief kwam door
venster, maar wacht totdat je uit
raam zult hebben gekeken.»
AVas jij in die dagen hier
Ja. Een paar dagen heeft Epinc mij
verdacht.»
Gaston verhaalde een paarbijzondcr-
heden. De gestorven markies, een zon
derling, had het grootste gedeelte van
zijn leven te Parijs doorgebracht. Het
verzamelen van zeldzamS juwcelen was
een alles belicerschende hartstocht voor
hem geworden.
Tegen de waarschuwingen en pro
testen van zijn neef in had hij te Tre-
vignon willen wonen. Tusschen hem cn
Gaston bestond dc overeenkomst, dat
de verzameling na zijn dood zou wor
den verkocht.
«Wij spraken erover op denzelfden
avond, dat hij gestorven is,« zei Gaston.
«De quacstie van mijn huwelijk was ter
sprake gekomen, cn hij zei me, dat hij
een organisch hartgebrek had en dat ik
niet lang op mijn Argentine zou be
hoeven te wachten. Hij was zoo kwaad
niet..,. Daar is ie..,, 'n ruwe schets
van mij.»
