N.V. Middenstands-Credietbank
Credieten - Incasso's - Deposito's
Bel dan op No 42
Amsterdamsche Bank
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort Dinsdag 11 Nov. 1924 No. 65
en Omstreken Acht en Dertigste Jaargang
ABONNBMBNTBN kunnen elke week In gaan, doch opzegging van II II ADVBRTENTlfiN 25 cent per regel. Btll|ke tarieven voor handel en
abonnement moei geachleden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. KANTOOR: LANQEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 n^verheld bf geregeld adverteeren. AdvertentlCn moeten Dlnadag
Pril» per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amerafoorl 11.10. DE EEMBODE VERSCHIINT DINSDAG- EN VRIIDAOMIDDAO en Vr|dag v6ór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaata kan
Afzondcrl(ke nummert 10 ct. II °'et worden gegarandeerd.
Wees fijnvoelend in den omgang met
iedereen.
£tn bladziide
uit de geschiedenis van bet
eene Italië»
DOOR JOS. P. H. HAMERS
Meer dan zestig jaren geleden, werd
in Italië een drama opgevoerd, dat nog
altijd de belangstelling verdient van de
kinderen der 20ste eeuw.
De verschillende bedrijven van dit
drama, in de geschiedboeken vastgelegd
voor allen die na ons het wereldlooaeel
zullen betreden, vertoonen in climax,
een opeenvolging van brutale, niets en
niemand ontziende aanrandingen van
het Recht, bijwijlen gemaskeerd door
l'arizeesche huichelarij, welke in 't eind
haar bekroning in het succes zou vinden.
En wanneer het succes alleen, dat
inaterieël en tasibaar droombeeld
alle eerzuchtigen en op stoffelijk bezit
vlammenden, bij machte was, het adels-
merk van ware grootheid te drukken op
het voorhoofd van den mensch, dan
zou het voorhoofd van deu grondlcggei
der Italiaansche eenheid, van graaf
Camillo Cavour, met dit adclsmerk,
naast den stempel vau het staatkundig
genie, geteekend zijn.
Maar geen vlekkenwater, dat ant
woordt op den naam van «fait accom
pli», bezit de chemische eigenschap,
oui de vlekken in het geweten geroest,
uit te wisscheo.
Dit vermag alleen het in vetmorze-
ling des harten uitgesnikt berouw.
Het drama, hetwelk wij hier ter sprake
brengen en dat wij in vogelvlucht voor
de oogen onzer lezers gaan ontrollen,
werd opgevoerd in vijf bedrijven.
Het eerste bedrijf, dat ter inleiding
dient, verplaatst den toeschouwer
Plombières op 21 Juli 1858.
Daar is Cavour met kwalijk bed w
gen uitbarsting van vreugde over
eersten zet op het schaakbord der Itali
aansche staatkunde, de gast van deD
man, die op het toppunt zijner macht
en van zijn invloed troont, van keizer
Napoleon III.
Te Plombières viel het historisch be
sluit, dat Premont, met Frankrijk als
veerkrachtig lende- en rugkussen, Oos
tenrijk den oorlog zou aandoen.
De ridderlijke, 28-jarige keizer Frans
Joseph, moest door een serie uitdagende,
politieke handgrepen, waarvan de sluwe
Cavour het geheim kende, gedwongen
worden, zelf den krijg te verklaren aan
de belagers van Venetië eu zijner Lom-
bardijsche Staten.
En dit zou de eerste stap zijn op weg
naar de vorming van het ééne, groote
Italië
Cavour is hier als de stoutmoedig*
de listige, niets ontziende, maar oo
kruiperig-vleiende, den FranscheD Cesar
bewierrookenden «jeune premier* vol
komen in zijn rol en speelt dien mees
terlijk.
Maar ook Napoleon, in 1858 de hoofd
leider van het lot der volkeren van
Europa, die met den sluier van huma
nitaire hersenschimmen voor oogen, ver
blind is door zijn onafgebroken staren
op zijn lievelingsdenkbeeld: het begin
sel der Nationaliteiten, doet voor den
Italiaan niet onder in rolvastheid en
kracht van uitbeelding,
De dwaze, hij vermoedde toen
dat uit dit beginsel, zijn troetelkind,
twaalf jaren later, de Duitsche nationale
eenheid zou geboren worden, die Fran
krijk met ééa knodslag verpletteren et
hem zelf in smaad, schande en ver
getelheid, op Chislehurst, aan gene zijd*
van het Kanaal zou werpen.
Met het tweede bedrijf van het drama,
dat een jaar later speelt,
den in den oorlog van het vereenigde
Frankrijk cn Sardinië tegen Oostenrijk.
Het Fransche leger verwierf in dezen
krijg een schitterend prestige, den r<
het beste leger der wereld te zijn.
Na de bloedige veldslagen van
genta en Solferiuo, lag voor den Fran-
schun keizer en zijn bondgenoot koning
Victor Emmanuel, den weg naar Wee-
nen open.
Maar wat niemand, zelfs niet de
scherpzinnige Cavour had
schiedde. Napoleon, getrouw
sphinx-i.atuur, wachtte niet totdat c
overwonnen Frans Joseph om vrede
vroeg voor de poorten zijner hoofdstad.
Hij bood hem den Oostenrijkschen
monarch aan.
De vrede van Vitlafranca maakt
Holii is tnbtlsslbur.
Van Roomboter niet te onderschel
den en de hellt goedkooper I» De
Oruyter'6 hoogfl|ne Melange. Per
pond slechts 85 ct.
Plantenboter slechts 60 ct. p. pond
Alléén In De druyter's winkels 1
inde aan het bloedvergieten.
Cavour echter, de in zijn heersch-
zuchtige verwachtingen maar half tevre
den gestelde, waakte, met den weerhaak
in bitteren wrok in het hart.
Zijne geheime agenten bewerkten den
opstand in de vorstendommen van
Noord- en Midden Italië.
Het derde bedrijf vertoont ons den
Minister van koning Victor Emmanuel 11
in het licht zijner weergalooze behendig
heid, van zijn fijn gesponnen listen.
in zijn geweldige kracht van
uitvoering.
Napoleon blijft, als in betoovcriug
onder den vlammenden blik van Cavour,
keloos en in Toscane, Modena, Par
en de Romagna, laait weldra de
opstand in vollen gloed.
Dc wufte, misleide en opgeruide be
volking eischt haar inlijving bij Piemont
en papa Camillo is zoo goedgunstig
om aan den cisch dier schreeuwende
kinderen gehoor te geven hij, dis door
wijd vertakte kuiperijen het vuur
den opstand heeft gestookt, aan
geblazen en aan 't branden gebracht.
Nog bleven hot koninkrijk Napels
de Pauselijke Staten onaangetast.
Het koninkrijk scheen onbereikbaar
'oor de grijparmen van den poliep, het
raatzuebtige, onverzadelijke Piemont.
iet was er van gescheiden door de
Staten van den Paus.
Het erfgoed van Sint Petrus schee,
onaantastbaar door het Goddelijk
Recht, een recht zóó verheven, dat zelfs
den allesdurver Cavour, hier
overschrijdbare grens aan zijn toome-
loozc heerschzucht in dienst van
ééne Iialë, scheen gesteld.
Maar in de diepte zijner sluwheid
weldra het plau gerijpt, dat hem
goederen der Kerk in handen zou spelen.
In zijn naam door beloften geprikkeld,
el wapens cn geld gesteund, doet
Garribaldi plotseling een inval in Sicilië
dat tot het koninkrijk Napels behoort,
drijft ds verblufte koninklijke troepen
uiteen, verovert de hoofdstad Palermo
slaat het beleg voor Gaëta,
koning Frans II en zijn getrouwen een
ïjkplaats hebben gezucht.
De Fransche oorlogsbodci
bescherming van Gaëta in de Middel-
laudsche Zee kruisen, vertrekken op
hoog bevel uit de Italiaansche wateren
en de vesting wordt tot overgave ge
dwongen.
En bij dit alles verloochent Cavour
Pilatus zijn werktuig Garribaldi en
wascht voor de oogen van bet toeziend
Europa, zijn handen in onschuld.
De groote acte
zijner heldenrol! ei
Tien jaren later en het slotbedrijf
van het drama wordt gegeven.
Galüër en Germaan werpen zich op
elkander. Het Fransche legercorps ver
laat Rome. Ds Piemnnteezen rukken
stad binnen. Voor den Vader der
Katholieke Christenheid neemt de gr-
ingenschap een aanvang.
Het gordijn valt; de voetlichten
worden uitgedoofdhet drama is ge
speeld.
We sch-ijven 1911 en Rome, de
hoofdstad van het ééne Italië, herdenkt
het 50 jarig bestaan van de grondleg
ging der eenheid en viert feest.
En de Gevangene op het Vaticaan
Hij regeert vol luister over millioe-
:r. en millioenen onderdanen, die
kinderlijken eerbied en aanhankelijkheid
"n wenschen en geboden opvolgen.
De harten aller Katholieken kloppen
et versnelden liefdeslag, wanneer zij
het stralend oog richten op hun aller
Vader, Paus Pius X, den Man Gods,
die zich lot levenstaak heeft opgelegd,
alles in Christus te herstellen.
En de luidruchtig feestvierenden
Italië, de geestverwanten en bew
deraars van Camillo Cavour?
Zij noodigden Europa's gekroonde
hooiden uit om in hun feestvreugde te
komen declen, en de gekroonde hoof
den wendden verhindering voor, ver
ontschuldigden zich en kwamen niet.
Maar toch, zij werden verblijd met
de komst van één hoogen bezoeker,
zij mochten de gelukwnnschen in ont
vangst nemen var. één gekroond hoofd
rij der Europeesche vorsten, vau
koning, vanZijne Majesteit
Peter I van Servië, die enkele jaren te
voren een troon best- gen bad, aan
welks voet het in een bloedstroom
badend lijk van zijn vermoorden voor
ganger, den aan zijn geslacht vijandige,
lag uitgestrekt.
M3ar nu acht bij het uur geslagen
tot de beslissende handeling,
veel zorg voorbereid.
Hij vreest dat de ontstuimige, dol
driftige Garribaldi, het rukken aan den
teugel moede, hem ontsnapt en op hol
slaat.
Hij voorziet, door het pralend
bandeloos optreden van den Roodhemd.
een onbedwingbare uiting van veront
waardiging onder de volken van Europa,
ihij werpt het masker af.
Onder voorwendsel dat de Paus zijn
legertje, noodzakelijk voor de rust
zij l staten, weigert te ontbinden, draa;
hij generaal Cialdini op, aan het hoofd
eenei Piemonteesche legermacht, de
pauselijke provinciën binnen te rukken.
Napoleon, als om de sc: ande voor
het toelaten van den roof te
n, viert met kolonialen luister, feest
Algiers, liet Fransche wingewest.
Lamorioère stiijdt met een handvol
dapperen voor de rechteu van deu H.
Stoel.
De avondzon boven Casteifi lardo
werpt haaj bloedroode straleu op zijn
grootsche nederlaag.
Het Fransche l.gercorps blijft wel
tar Rome, de stad der Pausen, bezet
ten. Pius IX blijft in het bezit zijuer
hoofdstad, maar Ümbrë en dc Marken
vallen ten offer aan Cavour's geweten-
looze hebzucht.
Dan slaat voor hem, den grondleg
ger van Italië's eeenheid het uur
I sterven en de Heer over leven
I dood roept hem ten oordeel.
Candbouwnieuws.
Hel onderwijs op het platteland.
Slot.
Ook de gebouwen en leermiddelen
werden beter. De laatste jaren zag
ook op vele dorpen flinke scholen ver
rijzen.
De regeering subsidieerde niet enkel
het landbouw-, maar ook het vervolg
onderwijs (avondschool). Eindelijk
dus hoop, dat het plattelaud
genieten van onderwijs, zoo goed als
dit buiten de steden mogelijk is.
Eindelijk bad dc boer wat hij al lang
bad moeten eischen, wat bij zoo hard
noodig heefi, goed onderwijs voor zijn
kinderen. Helaas is die zomer voor het
onderwijs ten plattelande van korten
duur geweest, heeft die mooie bloem
hard gebloeid, en het is
eezen, dat de koude winter ze gauw
zal dooden eigenlijk zijn er al 'n paar
kwade nachtvorsten overheen gegaaD.
En de ijzige wind, die dat veroorzaakt,
heet: bezuiniging; bezuiniging vooral
op de salarissen.
En juist dht heeft den meeste
vloed op het onderwijs. Bouw
school volgens de nieuwste eischen,
meubileer ze schitterend, vul de kasten,
met de nieuwste boeken en de beste
methodes, benoem de knapste lui
schoolbestuur, stel Inspecteurs aan, vol
komen ter zake kundig, en stel
leerplan samen, dat klinkt als
klokals de man voor de klas
berekend is voor zijn taak, baat alles
niets. En hoe kan men verwachten,
dat dc schoolman zijn taak goed
richt voor andermans kinderen, als
voortdurend gekweld wordt door zorg
door de toekomst van zijn eigene f En
toch zullen er velen zoo komen,
het onderwijs zal mede de dupe w
den. De buitenstaander begrijpt dikwijl!
weinig, dat de onderwijzer, d;
persoon dus, en niet al die bijkomende
din»en. voor de school dc alles
ketrscktnde factor is. En niet te
wachten is het, dat iemand met opge
ruimd hari (en d.t is noodig voor 'i
slagen van 't werk) hel ingespannen,
zenuwprikkelende werk voor de klas
zal doen, als hij gekweld wordt door
uiaterieele zorgen.
Gelooft men, dat dit overdreven i«
Dan een voo beeld, om aan te toonen,
hoe zwaar en onrechtvaardig er speciaal
bezuinigd wordt op de Hoofden der
plattelandsscholen. Ook andere cate
gorieën van onderwijzers worden
getroffen, maar dit aari te toorre
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Depositorente van 3'/,-5%
buiten dit artikel.
Ik kies als voorbeeld een hoofd van
i kleine school, die tevens vervolg-
landbouwooderwijs gaf. Ik kies dit
voorbeeld, omdat juist de Hoofden mei
landbouwakte van zooveel belang voor
dc dorpen zijn. Men kan zonder over
drijving zeggen, dat zij in tal van streken
den stoot hebben gegeven, waardoor
de Landbouw en zoo het heele dorp
vooruit kwam. Dit is niet te veel ge-
•gd, maar wordt door autoriteiten ten
volle beaamd.
Bedoeld schoolhoofd dan verdiende
salaris, dat geen reden tot klagen
gaf, maar moest daarvoor ook weiken
met dubbele klassen, en 's winters
avondlessen geven. Het bezit van
eenige bijakten (die met de onder
wijzers- en hoofdakte mee 10 a 12
jaar studie kosten), en zijn dienstjaren
gaven hem ook alleszins recht op
voldoend salaris.
Toen begon het bezuinigen. En merk
op, hoe hier gekort werd (wordt)
van alles. Is elke korting op zich
zelf al goed te praten, die alle samen
leggen te groote lasren op dezelfde
schouders.
Eerst kwam dan de korting
pensioen-premie, 8'/» pet. vai
salaris, ofschoon de minister verzekerd
had, dat de onderwijzers dit als
deel van hun salaris moesten be
schouwen.
Toen werd gekort de vergoeding
voor het vervolgonderwijs.
jk subsidieert dit niet
de Gemeente mag het doeD, maar doet
het niet. Weer eenige honderden gul
dens schade. Daarna kwamen druppels
gewijze diverse kortingen op het land
bouwonderwijs, waardoor dit ongeveer
een derde minder opbrengt dan eenige
jaren geleden. Tenslotte kwam 1 Mei
pet. korting op het salaris, en nu
Oct. weer 5 pet. Dat Hoofd is dan
>k in inkomen een bedrag van ver
'er de duizend gulden achteruitgegaan.
Nu kan men tegenwerpen, dat hier
n heei ongunstig geval is genomen,
door de kortingen op vervolgonderwijs
en landbouwonderwijs mee te rekenen
echter is de achteruitgang op het ge
wone salaris al, naar dienstjaren, van
f550 tot ruim f700; voor een hoofd,
die bijakten bezit, nog meer.
Men zou zoo zeggen, dat
zuiniging van een kleine 20 pet. voor
velen zelfs meer, toch welletjes was.
iter blijkt echter vau een audere
meening. De nieuwe regeling wordt
(als de plannen tenminste doorgaan)
nog veel slechter dan de verslechterde
Het schoolhoofd uit mijn voorbeeld zal
het allicht Dogmaals eeu kleine f500
kosten. En dan is toch de vraag ge
wettigd, of het billijk is, zulke ondrage
lijke lasten op te leggen.
De nieuwe regeling zal extra-z*
drukken op de plattelandsboofden,
toch al zooveel veeren moesten laten,
Men oordeeleDe nieuwe re|
geeft voor hem eer. verschil van
op het grondsalaris van een li
standplaats, voor het plattelandshoofd
dus van plm. f370 minder dan de
regeling van 1920.
Dit komt voor gemiddelde gevallen
rereen met de 10 pet. korting, die
i al geheven wordt, en geeft dus geen
verzwaarden diuk (ze is
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort,
zwaar genoeg.)
Maar nu wordt het plattelandshoofd,
die als regel een klein aantal leerlingen
heeft, meestal minder dan 145, nog
eens extra gestraft met een even groot
verschil van plm. f 370 op zijn hoofden
Heeft hij'bij-akten (vele hoofden, ook
op de dorpen hebben die), dan gaat
er per bijakte nog weer f 50 af in een
le kl. standpl., in een 3e klas standpl.
ts minder.
Het gaat met bet salaris van het
Hoofd eener dorpsschool als met de
te lange broek in het bekende verhaaltje
ieder wou de broek in orde maken, en
knippen achtereenvolgens moeder,
grootmama, de oudste dochter, en ten
slotte de jongste er een reep af.
Maar wat was er toen van de broek
ier?
Dc gevolgen van dit Bezoldigings
besluit zullen dan ook funest zijn voor
de betrokken personen maar ook voor
het onderwijs.
Men zal weer de oude mutatie krij
gen, den trek van het platteland naar
de stad, en de dorpen zullen gebrek
krijgen aan geschikte hoofden. Die ai
jaren op een dorp wonen, zullen allicht
blijven, maar de jongeren, die nog goed
anders kunnen, zullen verdwijnen. Ze
kunneD beter onderwijzer zijn in de stad,
dan hoofd op een dorp. De toekomstige
belooning voor een hoofd van eene
kleine school (nog beneden de 300)
is veel te klein, en dat verschil wordt
nog minder doordat de klasseaftrek in
de dorpen grooter is dan in de stad.
Welk onderwijzer uit de stad zal dan
hoofd op een dorp willen worden? En
de onderwijzers, die al op de dorpen
zijn, zijn vaak de beginners, en dus te
jong.
Welk stadsonderwijzer zal naar een
dorp willen in dc toekomst, met zijne
slechte verbindingen, zijn gebrek aan
onderwijs-inrichticgen voor zijn kinderen,
met zijn zwaren werkkring. Want ook
dit laatste is waar, al schijnt men in
Den Haag het omgekeerde te denken.
De groote massa der dorpsonderwijzers
staat voor twee klassen, eu vsleD voor
drie. En ieder onderwijzer zal U beves
tigen, dat het gemakkelijker is les te
geven aan 40 kioderen in één klas, dan
aan 20 in drie. En dan is 't resultaat
nog niet zoo als men 't zou wenschen.
Het staat dan ook voor mij vast, dat
net als in 't verleden, de beste leer
krachten t dorp zullen verruilen voor
de stad, en dus... dat 't onderwijs op
de dorpen de dupe zal worden vau
deze ir.-slechte en dubbel onrcchtvaar-
dige regeling. Voegt men hier nu bij,
dat het vervolgonderwijs (op 't dorp
haast de eenige gelegenheid voor ver
dere ontwikkeling der schoolvrije jeugd)
practisch vrijwel om hals is gebracht,
doordat de meeste dorpsgenieën!ebe-
sturen te kortzichtig zijn, om het finan-
I
Kortegracht 16
Reserve f 42.500.000
te Amersfoort
Kapitaal f55.000.000
Alle Bank-, Kaasiers- en Efffectenzaken, Deposito's
Verhuring van SAFE-LOKETTEN
I
