DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
ABONNBMBNTBN kunnen elke week ln gaan, doch opzegging van
abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Prl]a per drtc maanden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort f 1.10.
Af*onderl|ke n-
s Vrijdag 16 Jan. 1925 - No. 83
Acht en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMJDDAQ
ADVBRTBNTifiN 25 cent per.' regel. Blllgke tarieven voor handel c
n|verbeld b| geregeld adverteeren. AdvertenUïn moeten Dinada
en Vr(dag vóór 8 uur worden beaorgd. Een bepaalde plaata ka
niet worden gegarandeerd.
TWEEDE BLAD
Godsdienst en Kerk
Epistel en Evangelie.
TWEEDE ZONDAG NA DRIE
KONINGEN.
LES uit den brief vao den H. apostel
Paulus aan de Romeinen; XII, 6—16.
Broed isl Daar wij gaven bezitten, ve -
schillend naar dconsgeschonkenegenade
hetzij profetie-gave overeenkomstig den
regel des geloofs hetzij een dienstambt
in het dienen hetzij iemand leeraar is
in het leerarenis hij vermaner iu het
vermanen'; die uitdeelt iu eenvoudig
heid de overste is met ijverdie barm
hartigheid doet met blijmoedigheid. De
liefde zij ongeveinsd. Haat het kwaad,
hechtu aan het goed: bemint elkander
met broederlijke liefdevoorkomt el
kander in eerbetoonzijt niet traag in
den ijver; weest vurig in den geest;
dient den Heerverblijdt u in de hoop
zijt geduldig in de verdrukking; volhardt
in het gebedwecst mededeelzaam
voor de behoeften der heiligen oefent
gaarne de gastvrijheid. Zegent die u
vervolgen, zegent en vloek niet I Ver
blijdt n mei b'ijdcn, weent mtt weenen
den zijt eensgezind onder elkander;
tracht niet naar het hoogc, maar hebt
smaak voor het nederige!
EVANGELIE
volgens den H. Joauncs; II, 11).
In dien tijd was er eene bruiloft te
Kanu in Galilea; en Jesus' Moedei was
daar. En ook Jcsu9 en zijne leerlingen
werden Ier bruiloft genoodigd. Toen er
nu gebrek aan wijn was, zeide de
Moeder van Jesus tot Hem Zij hebben
geen wijn. Jesus zeide haar: Wat heb
Ik met u, Vrouwe? Mijn uur is nog
niet gekomen. Zijne moeder zeide toi
de bediendenDoet alles wat Hij u
zeggen zal. Er stonden nu daar, inge
volge de reiniging der joden, zes steeoen
kruiken, houdende elk twee of drie
muten. Jesus zeide hun Vult de kruiken
met waterEn zij vulden ze tot boven
toe. En Jesus sprak tot henSchept
nu en brengt het aan den hofmeester I
En zij brachten het. Als nu de hof
meester het water, dat wijn geworden
was, proefde, (hij toch wist niet van
waar die was doch de bedienden, die
liet water geschept hadden, wisten het)
riep de hofmeester den bruidegom en
zeide tot hem Ieder mensch stelt ccisl
den goeden wijn op, eri wanneer men
goed gedronken heeft, dan den minde
ren doch gij hebt den goeden wijn
tot nu toe bewaard I Dit eerste der
wonderteekenen deed Jesus te Kana
van Galilea; en Hij openbaarde zijne
heerlijkheid, en zijne leerlingen geloof
den in Hem.
heeft de woelige historie va:i het Sticht
medegemaakt.
4o. Was bet een bedevaartsplaats,
evenals Amersfoort. In beide werd de
toeloop door dwang van boven gestuit.
5o. Evenals te Amersfoort heeft er
de tabaksteelt welvaart gebracht en
heeft daar gebloeid; welke cujammer
genoeg weg is.
6o. In onzen tijd is er een regel-
rechte spoorwegverbi. diug gelegd vari
Amersfoort naar Resteren en de Aim-rs-
foorter die naar het Zuiden gaat vergast
zich telkenmale van uit den wagon op
het mooie riviergezicht met den Ctincrz-
toren, de stad m<t haar roode daken
en daarachter de met geboomte en
groen prijkenden Heimenberg.
7o. Is de afstand slechts 28 kilometer,
voor een automobilist een peulschil
letje, voor den fietser een uitstapje.
De omgeving van de stad, vroeger zoo
bekend om bare drukke bedevaart tol
Sint Kuinder, is mooi.
Rhenen heeft de eer door verschil
lende schilders van naam uit vroegere
eeuwen afgebeeld te zijn eri haar Conter-
feitscl vindt men in de musea.
Het is nog bekend als residentie
van den Winterkoning, den Paltsgraaf
Frederik, gekozen Koning van Bohemcn,
die in den slag op den Wittemberg bij
Praag zijn kroon verloor en toen naar
zijn bloedverwant Prins Maurits vluchtte,
die hem een rustig verblijf in het in
1812 gesloopte Koningshuis, een gese
culariseerd nonnenklooster, aanbood.
Stadhuis, toren en het gezicht van
over den Rijn op de stad en van den
berg op de stad moet men zien.
Of Rhenen door Tacitus al vermeld
is, laten wij aan de geschiedvor3chers
ter onderzoek over, zeker is het, dat
het in 922 vermeld werd en in 1178
Stichtsch werd. Slaan wij on eens een
oogetiblik de oorkon den op.
Liturgische Kalender-
Week van 1825 Januari.
ZONDAG 18. 2e Zond. na Drieko
ningen, Tijdeigen, Mis Omnis terra, 2e
geb. St. Petrus-Stoel te Rome, 3e geb,
H. Paulus, 4e geb. H. Prisca (alles
Feesteigen 18 Jan.)]|Prefatie van de H.
Drievuldigheid.
MAANDAG 19 H.H. Marius enz,
2e geb. H. Canutus, 3e geb. van de
H. Maagd, Deus, qui salutis.
DINSDAG 20. H.H. Fabianus en
Sebastian us.
WOENSDAG 21. H. Agnes.
DONDERDAG 22. H.H. Vincentius
en Anastasius, 2e geb. v. d. H. Maagd
Deus qui salutis, 3e geb. vo r de Kerk
Ecclesiae of v. d. Paus Deus omnium.
VRIJDAG 23. H. Raymundus, 2e
geb. H. Emercntiaua, 3i geb. Deus qui,
ZATERDAG 24. H. Timotheus.
Onze zusterstad Rbencn.
Door A. F. VAN BEURDEN.
De stad Rhenen is om verschillende
redenen niet onbekend by de Amers-
foorter poirters.
lo. Omdat dc fraaie Sl. Cunerakerk-
toren gezegd woidt van denzelfden
onbekenden bouwmeester te zijn, als
de O. L. Vr. Toren van Amersfoort.
Hij heelt ook drie verdiepingen, is
s'ank en sierlijk opengewerkt met
Gothieke ramen, en bezit, wat Amers
foort mist eene bekroning ia denzelf
den stijl.
2o. Ligt Rhenen evenals Amersfoort
tegen een heuvel plateau, de Heimen
berg, dat ook mooie vei gezichten geeft
evenals de Amersfoortsche berg.
3o. Was het een Utrechtsche Bis
schoppelijke stad, die echter in 1528
aan Karei van Egmond kwam. Zij
p meer plaatsen uitgehaald. Ook
het stedeke Arcen bij Venlo staat
vermeld. Hier stak men, om de
herrie nog groctcr te maken het stroo
ig in brand.
Aan het merkwaardige en het mooie
in de Stichtsche Zusterstad Rhenen,
door de Amersfoorters en omwonenden
nog al eens bezocht, hebben wij hier
willen herinneren.
Candbouwnituws.
Wij willen hier eene gebeurtenis der
stad vermelden, die nog larg in het
geheugen is gebleven en waarvan de
booldpersonen met naam en toenaam
bekend waren.
Toen het geschut nog niet zoo vèr
dragend was en men om een stad te
nauw insloot om de grachten
heen door een krans van
loopgraven, zooals dat nu in de veite
gebeurt, loerde men er altijd op, om op
gemakkelijker manier in de stad te
komen, langs slapende of dronken
wachten of liefst nog met list door
geopcude poorten.
Rhenen lang gewenscht,
er wonnen door Karei van
Egmond, den gladden Gelderscheri
Hertog, die deze Stichtsche Rijnstad
begeerde.
Marten van Rossum, dc aiomtegen-
oordige strooper van stad en land,
werd er op afgezonden, maar kon er
et in komen.
De Oostelijke poort werd zorgvuldig
gesloten en de Bergpoort slechts, wan-
noodig was, onder toe
zicht geopend.
Kort bij de Bergpoort had een
Geld.-rsman al jaren zijn landbouw
bedrijf uitgeoefend; iedereen keudeden
vroolijken Jan Tuk en had plezier in hem.
Toen nu de Gelderschen in aantocht
aren, liet men toe, dat hij zijn
de stad stalde, omdat de lieden van
Maarten van Rossum ds gewoonte
hadden alles, wat los en vast was on
gevraagd en onbetaald mede te nemen.
Jan Tuk ging zelf weer naar zijn woning.
Op een koelen November-morgen van
1527, den 14e dag, stond Jan al om
zes uur aan dc poort te kloppen toen
het nog donker was. Hij had twee
wagens niet hooi geladen bij zich voor
zijn beestjes. De poortwacht bracht zijn
verzoek aan den burgemeester over,
die geen bezwaar had en de sleutels
meegaf. De eerste wagen trok zonder
bezwaer binnen. Maar de tweede was
:t opzet zoo hoog geladen dat hij
de poort zelf vastraakte.
Toen schoten van alle kanten uit
het struikgewas en uit de donkere
hoeken gewapende Gelderschen
ischijn en de stad in. De poort-
wacht werd door de burgerij geholpt
dat baatte niet, Twee burgi
werden doodgcslagea en de Geldersman
is binnen. Karei van Egmond had
n doel bereikt door Jan Tuks verraad
In de St. Cunera-kerk vierde Karei,
in Egmond een dankdienst. Maar
jaar later moesten de Gelderschen i
hun helpers er weer uit, om er later
weer terug te gaan. De stad
geving werd er niet beter op.
Lang genoeg gezwegen.
(Slot)
Een tweede zaak is deze Men be-
eeit thans in Utrecht nog, dat Mgr.
de Aartsbisschop niet verklaard beeft,
dat het Zijn wensch is dat de Utrecht
sche boeren toetreden tot den A. B. T.
B.Men beweert bovendien, dat Mgr.
Pastoor van Schaik als arbiter bet-ft
aangewezen tusschen den A. B. T. B.
en den heer Dr. J. Baron de Wijkerslooth
de Weerdersteijn en dat Pastoor van
Schaik adviseert voorloopig een af
wachtende houding aan te nemen,
jinnen wij met het laatste dcorde
toespraak aan te halen, door Pastoor
van Schaik gericht tot de algemeene
vergadering van den A. B. T. B. op
Maandag 20 October 1924 te Utrecht
gehouden
Toespraak Pastoor v. Schaik.
Pastoor van Schaik sprak zijn
beste wensch en uit voor den bloei van
den A, B. T. B. Spr. onderstreepte, wat
de Bondsvoorzitter zooeven had gezegd,
Daaruit bleek voor spr., wat een warm
hart voor den boerenstand er klopt in
den Voorzitter. (Applaus). Men pleegt
te zeggenDe Boerenstand staat allen
vooruitgang in den weg. Daarover beeft
spr. zich altijd buitengewoon geërgerd.
Gij zijt conservatief in alles wat goed is,
ui den godsdienst en tegelijk vooruit
strevend in het goede. Gij behoudt uw
eigen aard, uw eigen karakter. Gij zijl
vooruitstrevend in de rechtvaardigheid
eri naastenliefde.
De voorzitter heeft gewezen op de
duizenden Hectaren, die in cultuur kun
nen worden gebracht. Daar is wel een
weg op te vinden maakt uw organisatie
sterk gelijk anderen doen en zet des
noods een groeien boerenmond op,
zooals anderen ook een grooten mond
opzetten. (Applaus). Zorgt, dat dc A.
B. T. B. ouder de belr.vame en krachtige
leiding van uw bestuur vooruit sal gaan
en ook hier in het Stieht een machtige
a/dceting werkzaam sal kunnen sijn iu
godsdienstig en maatschappelijk wel-
r van den geheclen Boerenstand. (Ap-
»Het verdriet mij, dat in mijn onmiddel
lijke omgeving nog meerdere Katholieke
boeren niet zijn aangesloten, maar ik
hoop, dat het niet lang tal duren, of
alle Katholieke boerea van het gehetle
aartsdiocees, zullen zijn aar gesloten bij
den A. B. T. B.« enkele Utrechtsche
heeren, den boer opgaan met de mede-
deeling, Mgr. de Aartsbisschop, heeft
nooit uitspraek gedaan, dat de Sticht
sche boeren behooren toe te treden tot
den A. B. T. B.
D j vraag stellen is deze beantwoor
den. En elk weldenkende zat erkennen,
dat het meer dan erg is.
Wij denken hier aan de woorden van
den heer Doude van Troostwijk een
niet-Kr.tholiek lid van bet bestuur van
den vroegeren Stichtschen Boerenbond,
gesproken op een audiëntie, welke het
Bestuur van den vroegeren Stichtschen
Boerenbond en het Bestuur van den
T. B. by Mgr. den Aartsbisschop
mochten hebben, toen de beer Doude
Troostwijk ongeveer als volgt ver
klaarde
»Ja, Monseigneur, ik wil gaarne er
kennen, als ik Katholiek was, zou ik
weten te doen wat mijn plicht was,
nameiyk mij volgen naar den wensch
het kerkeiyk gezag,»
n we vragen de R. K. Boeren in
de Provincie Utrecht, zeggen hun deze
woorden, van den hcffelgken
Katholiek niet wat bun plicht is?
grijpen zij niet, dat dit de eenige mi
is om ook de hoogachting van hoog
staande Diet- KatholU ken te behouden
(Boeren en Tuindersblad.)
Binnenland
Hoewel al zoo dikwijls door Mgr.
bij vele gelegenheden is betoogd, dat
het Zyn nadrukkelijke wensch is,
de R. K. Boeren lid zyn van den
B. T. B.| wordt steeds maar weer
weerd, d3t zulks niet zoo is. Laten
daarom hieronder nog eens afdrukken
de Toespraak van Mgr. den Aartsbis
schop op de Algemeene Vergadering
,n dit jaar, gehouden.
»Ik ben den Voorzitter en Deken
Waarden dankbaar voor de woordeD,
welke zy tot my hebben willen spreken.
Ik ben bier gekomen, om te toonen mijn
bizondere sympathie voor Uwe orga-
'satie. Hel verdriet mij, dat in mijn
imiddcliyke omgeving nog meerdere
Katholieke boeien niet bij den A.B.T.B.
zijn aangesloten, maar ik hoop, dat het
niet lang zal duren, oi alle Katholieke
boereo van het gehccle Aartsdiocese
zullen zijn aangesloten bij den A.B.T.B,
Moge uw vereeniging meer en meer in
bloei toenemen. Laten we meer en meer
bedenken, dat de Katholieke beginselen
alleen de wereld kunnen redden. Want
Europa kan alleen gezond worden door
den terugkeer naar de beginselen, die de
Paus heeft aangewezen. Wjj biyven en
zijn het zout der aarde. Houdt hoog uw
organisatie. Mogen de boereD blijven
juwe en echte kinderen van de eene
src R. K. Keik.«
Dan vervolgde Mgr. nog even over
de B. T. O. afdeelirig A, B, T, B.
-,»Ik heb kennis gegeven aan het Semi
narie te Cutemborg, dat bet mijn wensch
is, dat bet personeel verzekerd worde bij
de instelling van den A. B. T. B., de
B. T. O.e
Mag men na het lezen van boven
staande toespraak niet spreken, van
kwade trouw en boerenmlsleidlng?
Is het niet erg, dat terwyi Mgr. op
De grnp met de hooi en strookarren eene algemeene vergadering verklaart
Kanaalplannen.
Het verslag van de Staatscommissie
inzake den aanleg van een verbeterden
scheepvaartweg van Amsterdam naar
den Boven-Rija is verschenen.
Aan deze commissie werd opgedra-
:n een onderzoek in te stellen naar
beste wijze, waarop zoo mogeiyk
met gebruik van het Merwedekanaal
een verbeterde scheepvaartweg
Amsterdam naar den Boven-Rijn
spoedig doenlijk kan worden tot stand
gebracht, daarbij ook lettende op de
belangen van de te doorsnijden land
streken en die van de landsverdediging.
Ten einde een goed inzicht te ver
krijgen in de belangen die dc betrokken
landstreken hebben bij de totstand
koming van een verbeterden scheep
vaartweg of den aanleg van een nieuw
kanaal van Amsterdam oaar den Bo-
•Rijn, heeft de commissie de voor-
,-nste belanghebbenden,zoowel open
bare lichamen als particulieren, in de
gelegenheid gesteld bun belangen
dragen.
Gelet op de waarde der plannen voor
te doorsnijden landstreken is de cc
issic tot deze conclusie gekomen
Door de uitvoering van plan N. (ka
naal door de Geldersche Vallei) zullen
de plaatselgke belangen het best wor
den gediend, daarna door plan O. (Am-
sterdam-Vrees wyk-Normaliseeiing van
Schoonhoven tot PannerdeD), vervol
gens door de groep plannen Amster
dam—Utrecht—Tiel of Dodewaard. Het
plan P. (AmsterdamVreeswijk—Go-
rinchem) is voor de omliggende landen
van de minste beteekenis.
Bij de beoordeeling der verschillende
plannen heeft de commissie in de eerste
plaats gelet op hun waarde uit
handels- en scheepvaartlecbnisch oog
punt en eerst daarna de andere be
langen in aanmerking genomen.
De commissie komt eenstemmig tot
de slotsom, dat uit eeo technisch en
economisch oogpunt Amsterdam-
UtrechtWijk bij DuurstedeTiel (pk
E) het meest voor uitvoering in aa
erking komt. De commissie acht het
.;n gelukkige omstandigheid, dat deze
keuze, zooals hBar gebleken is, in over
eenstemming is met de wenschen zoo
wel van het gemeentebestuur
sterdam als van de Kamer van Koop-
handet en Fabrieken aldaar.
De commissie heeft gemeend het
'oorloopig ontwerp van dit plan aan
:cn onderzoek te moeten onderwerpen,
alsmede een nieuwe raming van kos
ten, gegrond op de tegenwoordig gel
dende eenheidsprijzen, te moeten op
maken.
Voor het eenigszins gewyzigde
E. is een nieuwe ramiDg van kosten op
gemaakt, volgens welke beooodigd is:
A. voor de verruiming van bet Mr~
wedekanaal tusschen Amsterdam en -
spoorlijn GoudaUtrecht f7.950.000
B. voor bel kanaal tusschen de spoor-
Gouda—Utrecht en de Lek te Wyk
by Duurstede f18.600000;
C. voor het kanaalvak Ravenswaay
Tiel f 12.950.000;
de vervanging van de be
staande draaibruggen van bet kanaal-
vak AmsterdamUtrecht door nieuwe
bruggen f2.400.000.
De totale kosten der werken worden
dus geraamd op f41.900.000.
nissie is van oordeel, dat
istonds noodig is te rekenen
op het kanaalvak Amsterdam—Utrecht
door nieuwe bruggen met meer wydte
diepte. Dit kan later by gebleken
behoefte altyd nog geschieden. Mitsdien
kan het eindcyter der begrooting van
het gekozen tracé worden gesteld op
f39 500 000.
De commissie is alzoo van oordeel,
dat de aanleg van een kanaal, loopende
van Amsterdam over Utrecht en Wyk
by Duurstede naar Tiel de beste wijze
waarop een verbeterde scheepvaart
weg van Amsterdam naar den Boven-
Rijn zoo spoedig doeniyk kan worden
tot stand gebracht, ook gelet op de
belangen van de te doorsnyden land
streken en die van de landsverdediging.
Door dit rapport worden de kansen
op het Geldersche Vallei-kanaal vrijwel
Zulks beduidt voor Eemland en spe
ciaal voor de gemeente Amersfoort
n tegenslag.
Men kan wel aanoemeD, dat de Re
geering zich zal houden aan bet advies
der Commissie.
Aan een kanaliseer ing van de Eem
wordt dan niet meer gedacht. Hoog-
:ens een kleine verbetering in den
aterloop mag nu nog worden verwacht.
Ook al omdat is gebleken boe rooei-
lijk het is overeenstemming te bereiken
tusschen de provinciale besturen van
Utrecht en Gelderland.
Ergerlijke Vrijheidsberoovlng.
Meer dan ergeriyk is het. Ze gunnen
:n mensch ook niets, en ontnemen
hem precies alles. En dan durft men
nog zeggeo, dat Nederland een vrij
land is; 't lijkt er wat op.
Maar wat is dat dan
Och, die drankbestryders willen ons
allemaal behandelen als kinderen, voort
durend komen ze met voorstellen, en
trachten de drinkers te dwingen, hun
glaasje te laten staan. Door bun be
perkende bepalingen in onze wetgeving
te brengen, ontnemen ze ons de gulden
•yheid. Neen, wij vrije burgers van
:n vrijen staat moesten zelf weten
at wc willen doen.
Die drankbestrijders zijn schuldig aan
ergerlijke viyheidsberooving
Eu waarom trachten ze telkens maat
regelen te verkrijgen van staatswege,
om het drankgebruik aan banden te
leggen. Natuuriyk doen ze dat alleen
om anderen te benadeelen en te plagen 1
Net zooals b.v. de wapenwet, de zede-
lykheidswetten, de gezondheidswetten
gemaakt zqn om de burgers te plagen.
Plagerij is het en anders niets, dat men
gedwongen is op wegen en straten
rechts te houden plagerq zyn al die
tten op de keuringsdienst, plagerij
het, dat men niet naar verkieziug
opium mag bereiden en verkoopen,
plagerij ook al de verordeniogen in de
steden en gemeenten. Doch dat alles
ics-rbouwt men in den regel niet als
maatregelen om de menschen te plagen,
maar als zgnde ia liet algemeen belang.
Zijn alleen de maatregelen die de drank
bestrijders voorstaan niet in het alge-
jen belang? Is het enkel begonen om
plagen? Of heeft de gemeenschap
belang bij beperking van het alcohol
gebruik,
Schiften.
In de vergadering van den Bond van
R. K. Kiesvereenigingen in Gelderland
werd verslag uitgebracht in zake de
vergadering van het adviseerend college.
Daaruit blijkt
De meeste thans zittende leden zul
len opnieuw gecandideerd worden, of
schoon het stellen van nieuwe candi-
daten niet achterwege zal blijven, wat
het afvallen van enkele tegenwoordige
Kamerleden ten gevolge zal hebben
speciaal weid hier gedacht aan dê ver
tegenwoordigers van landbouw en lager
onderwys, welke men voldoende ver
tegenwoordigd acblte. Meer dan gewone
aandacht is geschonken aan het candi-
daatslellen van specialiteiten op militair-,
financiëel-, commerciëel- en medisch
gebied, voor het hooger onderwys en
'uit den middenstand,
