I
Amsterdamsche Bank
R. K. Spaarbank Amersfoort
Bel dan op No 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 24 Febr. 1925 - No. 94
Acht en Dertigste Jaargang
ABONNEMBNTBN kunnen elke week In gaan, doch opzegging van
abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Prja per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort 11.10.
Afsonderllke nummers 10 Ct.
KANTOOR: LANOEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEPOON 314
DE EEMBODE VERSO ilJNT DINSDAO- EN VRIJDAQMIDDAO
ABVBWTBNTlflN 25 cent per regel. Bill|k< tarieven voor handel en
njverheld b| geregeld adverteeren. Advertenöïn moeten Dlnadag
en Vr|dag vóór S uur worden beiorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Slechts hij, die geduld oefent en zich
beheerscht, is in staat altijd verstandig
te handelen -, terwijl hij, die ongeduldig
is, zijn dwaasheid spoedig zal doen
blijken.
De rijke bron.
Ia 'n «neutraal» blad komt men wel
eens de bewering tegen, dat de gods
dienstige belangen eigenlijk slechts
nevei,belangen» sijr.
Dit verwondert ons geenszins. Wat
immers ir, «neutrale» bladen geschreven
wordt, is zelden ol nooit afkomstig van
een overtuigd katholiek.
En een niet-katholiek kan zich blijk
baar zoo moeilijk indenken in 't Room-
sche leven.
Hij komt er wei eens mee in aan
raking, maar ziet bij dan de vonken
der geestdrift spatten, dan zoekt hij
hiervoor een andere verklaring.
In eene vakvetetnigit g is het dan
bijvoorbeeld het «solidariteitsgevoel der
arbeiders» en in eene drankbestrijders-
organisatie «de al keer van bet alco
holisme» die zooveel enihousiasme bij
de Roomschen wekt.
De mensch is gewoon op eigen er
varing te steunen en alles te bekijken
door deu eigen bril.
Daarom is dit verschijnsel bij onge-
ioovigen zoo goed te veiklarer.
Menschcn aan den overkant kunnen
zich met voorbceldigen ijver wijden aan
éene zaak, maar dan vioden zij daarin
klaarblijkelijk bun levensideaal, een klein
deel van de zedelijke kracht en hel
zedelijk genot, voor ons zoo overvloedig
neergelegd in onzen godsdienst,
Voor den sociaal-demoraat, den
anarebistol 'n ander ongeloovige kunnen
bijvoorbeeld vakbeweging of drank-
besttijding zoo buitergewoon gewichtig
zijn, dat zij zich bepaald diep onge
lukkig zouden gevoelen, dat zij hun
levensdoel zouden verliezen, wanccrr
die maatschappelijke werken nu eens
plotseling overbodig zouden zijn.
Zij missen den Godsdienst en maken
nu «godsdienst» vau datgene, waar hun
hart het meest aan hecht.
Personen of zaken, ja alles wat hen
omringt, geheel de wereld wordt door
hen beschouwd en beoordeeld in 't
licht van hun «godsdienst», van hun
leversideaal, hetzij dit .de politiek, dc
vakbeweging, de drankbestrijding of iets
Bnders is.
Dat bij zulke menschen verbazende
eeD2ijdigheid geen zeldzaamheid is, dat
spreekt van zelf.
Vandaar die fanatieke haat, dat wan
trouwen en die groote afkeer jegens
tegenstanders bij menschen, die overi
gens «van nature toch zoo kwaad niet
zijn», zooals de wereld het uitdrukt.
Vandaar ook die geheel verkeerde be
oordeeling van oner actie en mis ideaal.
Aan alle goede werken doen wij mede
naar best vermogen, maar in geen dezer
werken vinden wij een levensideaal doch
slechts een middel om dat ideaal te
bereiken.
Dit ideaal is en blijft voor ons en
kan ook alleen zijn de dienst van God,
het werken voor het eeuwig leven.
Maar daarom juist spatten de vonken
van geestdrift overal waar wij on
vensideaal meedoen, waar wij ons
ven met volle Koomsche kracht.
B.j onze g-estdrift voor altes wat
goed en edel is, hebben wij de zeker-
heid, dat onze zaak ze moge ook
is met tegenspoeden te kampen
hebben ten slotte zal zegevieren.
Dc middenstand.
Wanneer door den bril der werkelijk
heid de kleine middenstandsbcdiijvci.
bekeken worden en. tevens de daarbij
bshoorende middenstandsgezinnen, dan
valt direct op
le. dat over het algemeen het mid
denstandsgezin thans buitengewoon
moeilijk het hoofd boven water weet
houden.
2e. dat het zaken- en bed'ijfaleven
zeer ongunstig is te noemen.
Nu bchooren wij, en zeker wij Katho
lieken, bij de beoordeeling eerst ons zei
ven te onderzoeken en bebben de kleine
middenstanders zich eeist wel ter dege
te vragen of zij niet te veel leven
het verleden en in de (hoopvolle)
toekomst en te weinig in het heden.
Diezelfde middenstanders hebben ecu
beteren tijd gekend, den tijd, toen ook
andere groepen der samenleving bet
beter hadden dan thans. Diezelfde kleine
middenstand, vroeger gelijk aan of slechts
weinig uitstekend boven den arbeiders
stand, leefde sober, doch nam het er
allengs beter van, toen groote omzet,
flinke winst hem hiertoe in staat stelden,
nu de tijd veranderd is, is hij
weer geheel meegegaan met de
noodzakelijk geworden versobering des
levens
Heeft hij de geboden nieuwe ver
sobering direct aangevuld en als wet
beschouwd
Zeker, iedereen heeft zijn levens
eischen moeten vereenvoudigen, maar
elke kleine middenstander daarbij ver
genoeg gegaan
Dit zijn slechts vragen. Vragen,
waarop eerst een bevestigend antwoord
ioet gegeven worden, vooraleer wij
jn een noodtoestand kunnen spreken.
Is deze vraag eenmaal met een vol-
iondig «ja» beantwoord en velen zullen
het kunnen doen en er anders zeker
>e gedwongen worden, en constate
ij daarna nog den toestand, dan zullen
wij met alle ons ten dienste staande
middelen moeten trachten dezen toe
stand te verbeteren.
Waarom is het kleine bedrijf, speciaal
het winkelbedrijh thans zoo buitenge-
don slecht te noemen i
Vele oorz. ken zijn hiervoor aau te
a. De winkeliers hebben over
algemeen nog te grooten voorraad,
welke voorraad in waaide is gedaald.
Gevolg: bij verkoop verlies in plaats
b. De omzet is veel verminderd ten
gevolge van de kleinere koopkracht
het publiek, zou de betr. winkelier
:ijae inkomsten willen behouden, dan
iou het winst-percentage grooter dan
voorheen behooren te zijn, doch
c. de onderlinge concurrentie belet
dat evenals'de logische leer van vraag
en aanbod,
d. Bovendien moet ook hetpubli-k,
wiens kcopkracht verminderd is. eisch-.-r
der, kleinst mogelijken prijs der goederen.
Trouwers in de onderstelling, dat de
dure voorraad is opgeruimd tegeu
groot verlies, zonder daarbij een mid
denstander te doen tailleeren, in dc
onderstelling, dat hij vandaag uit dc
vroeger gemaakte winsten het zoor ven
genoemde veilies kan nivtlleeten, dar
nog staat die middenstand er vandaag
in den lijd van hoog conjur ctuur
heeft hij zijn bedrijf ingericht, dikwijls
en inrichten naar den grooteren
:t, is hij tot uitbreiding overgegaan,
heeft hij eene duurdere administratie
moeten aanleggen, heeft bij zijn huis
oeten koopen enz.
Dat huis is te duur gekochtDe
huren zijn te hoog gestegen De uit-
breidirigskosten waren hoog I Gevolg
Uit den kleinen omzet met klein winst
percentage moeten thans ontzaglijke,
niet te keeren, niet te bezuinigen on
kosten worden bestreden, hooge hypo
theekrenten worden betaald, hooge
buren, groote onkosten worden be
kostigd.
f. Zeer hooge belastingen diukken
den middenstand, den winkelier zoowel
als den industrieel. Daarbij is vandaag
volgende factor nog van belang
Door de slechte jaren en den achter
stand op de meest belastingkantoren
zijn niet alle belastingen der laatste
ja-en binnengekomen, hebben vele
kleine middenstanders nog gedeelten
belasting te betalen van eemge jaren.
Ta van verschuiven is thans geen
iprake meer, daar juist du tot het be
talen van de laatste en achterstallige
belastingen een zware druk wordt uit
geoefend. De belastingen worden ge
forceerd.
Voor een groot gedeelle geldt boven
staande zoowel voor den winkelier als
voor den industrieel. Bj dc laatste
categorie moet nog wel speciaal ge-
ezen wordëa op
g. de groote lasten der sociale wet
geving.
h. Het groot-industrieel bedrijf,
vroeger zich beperkende in hoofdzaak
tot «groote» leveranties en werkzaam
heden, stelt zich thans ook tot taak
kleinere opdrachten, vroeger bet uit
sluitend terrein der klein-industrie, te
aanvaarden. Dit logisch gevolg van de
weinige kans op grootere werken werkt
niettemin de belangen van den kleic-
industrieel weer tegeD.
:t een enkel woord heeft spr. reeds
gewezen op de groote concurrentie,
die mits zij oneerlijk wordt aller
minst is te veroordeelen. Deze concur
rentie nijpt des te meer, eoor de voort
durende concentratie van
het groot-kapitaal, dat driester op
treedt.
Het filialen-systeem neemt groote
afmetingen aan en wordt nog steeds
uitgebretd.
Warenhuizen zijo voor het publick
mlokkelijk.
Eo alhoewel een gezonde midden-
stand_zeer zeker kan concurreeren met
deze mcde-distribuanteD, spreekt het
ivcl vanzelf, dat in dezen tijd bet be-
■taan van den middenstand moeilijker
:n moeilijker wordt,
j. De keuze bij den k'ein-winkelier ir
I
Kortegracht 16
Reserve f42.500.000
te Amersfoort
Kapitaal f55.000.000
Alle Bank-, Kassiers- en Effectenzaken, Deposito's
Verhuring van SAFE-LOKETTEN
onder controleale Centr Accountantsdienst Ned. Boerenbond
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uurWOENSDAG AVONDS van 7
tot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur
Dadelijk ingaande rente 3#/io pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Zalen tegen zeer billijk tarief te huur. Inlichtingen bij den concierge
mede ten gevolge van de moeilijke
levensomstand gheden, dikwijls niet
groot geDoeg, ziedaar alweer een af
glijden op het hellende vlak.
De middenstand kan door collectieven
aankoop ook hierin voorzien eo geluk
kig gaat men deze richting meer en
meer uit, dcch vele middenstanders
kunnen ook dit in bepaalde gevallen
thans niet.
k. Ten slotte levert het leveranciers-
crediet, waartoe velen hun toevlucht
nemen, heel dikwijls groote bezwaren op.
Al deze gevallen zijn van zeer c
stigen aard, alhoewel door energie
handelsgeest en vooral handelskennis
veel kan worden goedgemaakt. Spr. wil
als hij thans zijo conclusie gaat stellen,
allereerst wijzen op de noodzakelijke
groote versobering des levens. 1
Door nog grooter bezuiniging op
huishoud-, personeel, en algemeene on
kosten zal moeten worden getracht een
meer stabiel bedr-.f te verkrijgen.
Vervolgens zal het «eendracht maakt
macht», toegepast in onze orgaaisaties
beter dan tot nu toe moetcD worden
3geleefd. Organisatie kan om de alge-
ene verdediging en om ongetwijfeld
behalen geldelijke voordeeleB, mis
schien, indien maar iedereen lid is, zelfs
den noodtoestand verbeteren.
Door een krachtige organisatie en
:o goed meeleveo met de organisatie
behoeven we geen socialisatie te vree
zen. Is daarbij de toestand eenmaal
gestabiliseerd, dan behoeven wij niet
bevreesd te zija voor een groot winkel
bedrijf en een warenhuis. Wij hunnen
er dan mee concureeren en hebben door
bediening eD vakkennis de voorkeur.
Allereerst moeten we zelf trachten
den toestand te stabiliseeren. Maar daar-
ast hebben wij zeer zeker recht op
;un en medewerking der Regeering.
Medewerking en steun, al zal deze
n bepaalde regelen moet worden
onderworpen.
Eerst trachten ors zeiven te helpen.
Lukt dat niet en wijzen de omstandig
heden er nu reeds op, dat dit onmoge-
Taxi of auto noodig
Amersfoort,
lijk is, dan durven wij en moeten wij
zeer zeker bij de Regeering om gelde-
lijken steun aankloppen.
Aldus de heer Van der Linden in
:n ledenvergadering van de Amers-
foortsche Hanze.
Hebt U een
Amersfoort
De Vereeniging «Handel en Nijver
heid» houdt een algemeene vergadering
op Donderdag °6 Februari 1925 des
avouds kwart over 8, in de taal van
de R. K. Spaarbank.
De agenda vermeldt
Verkiezing van 3 Bestuursleden.
Lezing A. Ingenool, den Haag, over
de Vereeniging Huisvrouwen.
Ook heelt het Bestuur der Zuster-
Vereeniging «De Hanze» en de Crist-
telijke Vereeniging met al hun Dames
uitgenoodigd Uil
Burgemeester en Wethouders deelen
mede, nogmaals een bespreking te
hebben gehad met de Commissie voor
Georganiseerd Overleg.
Deze bespreking het ft tot geen
resultaat geleid. De organisaties blijven
unaniem bij hun voorstel om het ver
haal der pensioenbijdrage te brengen
op 5'/j pel., terwijl B. en W. en met
ben het meerendeel der Raadsleden,
die zitting hebben in de Commissie
r Georganiseerd Overleg geen ter-
-aanwezig achten om af te wijken
't eenmaal ingenomen standpunt,
dat op 8'/j pet. te brengen.
7 Blieven van Pater Vin Haarwater.
En toen dan ook éen der drie groepen
de aesthetische gedachte kreeg oin een
slinger van aan-een-geregen oranje
appeltjes aan hun boog te hangen, werd
dit voor de anderen twee groepen ter
stond een aanleiding om ook oranje
appeltjes aan een te rijgen terwille
van de goede zaak. De weg over de
heuvelhelling werd met de groene guir
landes en kunstige palmboomen (palm
bladeren op bamboe-staken) enz. opge
smukt; op den voorgevel van de pas
torie werden drie zonnen van groen
en bloemen (werkelijk modellen van
Kanakkiselten kunstzin) aangebracht;
daarmede werd verzinnebeeld dat 't
licht des Evangelie's ook voor Manus
is opgegaan. Het heuvelplateau kreeg
zijn omheining van roodesierstruiken
waardoor het zeer veel aan vriendelijk
heid won, en de donkere grauwe blad-
kerk vond in de schooljongens even
zooveel Samaritanen, die 't mogelijke
deden om haar wat fleur en luister bij
te zetten. Een laatste veld van activi
teit was dc zijgevel van de pastorie,
waar de kunstzinnigste Tulu's onder
leiding van Michael het Mosterdstruikje
van het Evangelie aan het opbouwen
waren. Lach niet, geachte lezermaar
laat u even het idee verklaren. Het
zaad van 't Evangelie is in de twee
drie laatste jaren ook op Manus
ontkiemd en aan 't bloeien gegaan en
spreidt nu zijn takken al uit naar twee
en twintig oorden, verspreid over ge
heel de Noordkust van Manus. Elk dier
dorpen is een vrucht van het steeds
groeiende Mosterdstruikje. Een krans
van groen, waarin het aantal Katho
lieken door cijfers aangegeven en waar
onder met dikke witte drukletters de
naam van het dorp staat aangegeven,
verzinnebeeldt aan den wand van het
huis die vruchten van het Evangelie.
Zoo kunnen onze „gestudeerde" Katho
lieken zelf de vooruitgang van 't Katho
liek Geloof onder de verschillende
stammen van Manus vergelijken, en
daarin een prikkel vinden om met
nieuwen frisschen moed mee te werken
aan de Geloofsverkondiging onder hun
heidensche stamgenooten.
Dezen laatsten dag van voorbereiding
ging niet voorbij zonder dat eenige
malsche Noord-Westbuien voor de
noodige afkoeling kwamen zorgen.
Doch dat was het einde; want Zater
dag na Paschen, den dag dat Mgr.
Vesters verwacht werd, scheen de zon
zoo fijn en zoo blij, alsof er nooit een
Noord-West geweest was. Reeds
den vroegen morgen was Manus op
den been. Terwijl de ijverigsten een
laatste hand legden aan de versiering,
en plaats en paden van al 't overtol
lige aan blad en groen reinigden, liepen
anderen reeds in feesttooi rond of zaten
in afwachting der gewichtige gebeurte
nissen van den d3g hurkend te zamen
en koesterden hun bruine rug in 't
warme morgenzonnetje. Plotseling nu
breekt een geweldig „Zelo" los. Eenige
jongens hebben bij het eiland Andra
„den Julius" ontdekt, die machtig
spiegelsignalen geeft; en thans is 't
gebruikelijke „Zelo" geschreeuw niet
meer van de lucht.
Daar rent onze zwarte schooljeugd
ook al den heuvel af naar liet strand
zn even later ziet men ze in het zee
water plassen en ploeteren, terwijl hun
gejuich, hun gelach en geschreeuw met
het gebruisclt van de branding boven
hen uitstijgt. Na het bad komt de luid
ruchtige troep weer naar boven, en
haalt ieder student zich aan de pastorie
een nieuwe lendendoek.
De plantingboy's en andere aanwe
zige Kannakken hebben zich intusschen
ook gehaast om in groot tenue te
kunnen verschijnen: men ziet ze in
groepjes aan het strand te zamen staan,
elkander broederlijk helpend bij het
opmaken van den kolosalen haarbos.
De beste lendendoeken! worden omge
slagen en eenigen verschijnen reeds
met hun zwaren halssmuk van honden-
tanden, met hun sierlijke, breede koraal-
manchetten aan armen en beenen. Ook
pastoor en kapelaan van Bundralis,
de broeder hebben zich ijlings in het
wit gestoken; en als klokkengebeier
geen uitdrukking kan geven van de
teestvreugde, omdat Bundralis' arm
zalige kerk nóch toren nóch klokken
rijk is. grijpt de kapelaan naar zijn
trompet, en schalt het even over strand
i zee. dat de Bisschop daar is.
Dan stroomen allen te zamen voor
de kanohuizen aan het stand, mannen
en vrouwen en kinderen; allen hebben
palmbladeren in de hand, om den
nieuwen bisschop te begroeten.
En reeds ligt de Julius voor anker.
Men ziet hoe de Bisschop in de boot
stapt, die hem aan land zal brengen.
Het gouden kruis schittert op zijn borst.
Reeds van verre wuift hij onze Katho
lieken vriendelijk toe; en dan gaat
plotseling aan het strand een krachtig
en drie-werf „Hureeh!" op, terwijl de
palmtakken in de hoogte worden ge
stoken. Even later stijgt Monseigneur
aan land, begroet de Missionarissen,
begroet het volk. dat zich nieuwsgierig
om hem heen verdringt, en geeft ons
dan zijn eersten bisschoppelijken zegen.
Op kleinen afstand staat „Kiou" het
paard van den broeder gereed, opge
tuigd als een strijdros voor het steek
spel. Monseigneur wordt verzocht te
paard te stijgen, en de stoet zet zich
in beweging: voorop een lange rij van
jongens en mannen, van vrouwen en
kinderendan de Missionarissen, thans
ten getale van zeven te zamenen ten
slotte Monseigneur te paard. Langzaam
gaat het den heuvel ophet eene
„Hureeh!" is nog niet uitgestorven of
een ander stijgt op.
Juist zal Monseigneur den eersten
eereboog onder aan den heuvel pas-
seeren, als van uit het kleine zieken
huis aan het strand een afgemagerde
gestalte te voorschijn komt. kuchend
en hoestend, en gebogen alsof een
krachtige hand ze geheel wil neder-
drukken. Het is Gisirik, onze katechist.
Hij heeft een deken om zich heenge
slagen, en voor een oogenblik het bed,
waarop hij sinds lang wegens long
tering ziek ligt, verlaten om den intocht
van den nieuwen Bisschop te zien.
Géén misschien, die den Missionaris
op Manus zoo geholpen heeft bij zijn
missioneeringsarbeid als Gisirik.
(Wordt vervolgd.)