Amsterdamsche Bank
CREDIETEN
WILT U EEN EERSTE KLAS
PIANO OF ORGEL
h. ELZENAAR
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Vrijdag 13 Maart 1925 - No.
Acht en Dertigste Jaargang
99
ABONNEMENTEN kunnen elke week in gun, doch opzegging tzii
abonnement moei geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Pr(a pet drie maanden 1.00. Bulten de gemeente Amersfoort f 1.10.
Afzonderl|ke n
KANTOOR; LANOEORACHT 28. AMERSFOORT, TELEPOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAQM1DDAO
ADVBRTRNTIÖN 23 cent per regel. BillRke tarieven voor handel en
n|verheld b| geregeld adverlreren. Advert en tién moeten Dinsdag
en Vr|dag vóór uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
EERSTE BLAD
Dit nummer bestaat uit 2 bladen
Hoe dwaas handelt hij, die zich door
den spot van lichtzinnige, genotzuchtige
menschen van de vervulling zijner gods
dienstplichten laat afhouden. Men moet
het waarlijk ver gebracht hebben in de
dwaasheid, als men niet wijs wil zijn,
omdat dwazen met de wijsheid spotten.
Binnenland
Drooglegging ven de Zuiderzee.
Hel Nederland der 17e eeuw begor
de droogmakingen en indijkingen (1611
Beemster, 1622 Pmmer, 1632 Schermer)
ln 1642 ontwierp Leeghwater eeo plan
voor het droogmaken van de Haarlem
mcrmeer en in dienzelfden lijd maakte
Slevin een dergelijk plan voor de
Zuiderzee.
De 18e eeuw sliep op dit terrein als
op zooveel ander.
Omstreeks 1850 komen meer droog-
maakplaor.en op. De Anna Paulonz-
polder wordt ingrdijkt, de Haarlemmer
meer leeggepompt. Van Diggelen ont
wierp een plan voor de Zuiderzee.
Er werd later veel over verschillende
plannen geschreven, tot dat het plan
Lt'y als het beste werd aangehouden
en uitgevoerd.
Het begint met het leggen van een
dijk over Wieringen naar de Friesche
kust, waardoor men vast de zu delijke
helft der Zuiderzee kon gaan dempen
Het plan is verdeeld in drie declen.
Daarop werd de grond onderzocht en
ook dit onderzoek leidde tot de wen-
sche'ijkheid met het zuidelijk deel te
beginnen, daar er de beste grond zit.
De IJsel-kwestie loste bij op door het
IJselmeer, nadat was vastgesteld, dal
de IJsel niet veel slib afvoert en
voor verstopping van het meer geen
vrees behoefde te bestaan. Het meer
moest een omvarg hebben van 80.000
H.A. en men heelt daarvoor bestemd
deu zandgrond van de Zuiderzee,
de diepste gronden. De beste gronden
worden geleidelijk ingedijkt.
Het plan voorziet in 200.000 H.A
goeden grond.
In 1920 werd met de uitvoering be
gonnen. Men staat nu weer voor een
beslissing hoe verder te werken, nu de
dijk WieringenNoord-Holland gereed
is. Zaak is zoo snel mogelijk door te
werken, omdat een onvoltooid werk
noodelooï rente verslindt.
Het eerste werk moet nu zijn de
afsluitdijk. De grondslag, waar de dijk
op moet komen, is vast. Van verzak
king zal men geen last hebben. Aan
deD dijk worden zeer hooge eiscben
gesteld. De hoogte wordt 7.25 M. boven
waterpeil. De dijk wordt zeer breed en
zwaar met een berm van 30 M. Het
oorspronkelijke plan om een rijsdam te
maken tusschen Wieringen en de Frie
sche kust is gewijzigd en vervanger-
door een goedkoopcre werkmethode,
mogelijk door het bestudeeren van den
stroom en de ontdekking van het ke -
leem, een zeer compact en taai mate
riaal, dat prachtig weerstand biedt aar,
strooniend water.
In de eerste vijf jaren zal men den
dij* gereed hebben tot de sluitgaten.
Met bet dichten der sluitgaten zal 3
jaar gemoeid zijn, dus in het geheel
8 jaar.
Men rekent aan baten <3000 per
H.A. voer het beste land, maar de
kosten zijn nog niet beker d.
Er zijn echter andere vooideelen aan
de droogmakerij verbonden. Het IJsel
neer kiflgt zoet water, waarvan F'ues-
and eo Noord-Holland zullen pr< lv.ee-
•en, vooral in droge zomers, die zee'
chadetijk zijn voor de rcheepvaart en
de veeteelt. Het voordeel is op eer
f5 000000 voor Friesland alleen te
ttr-n en voor Noord-Holland op
f2.000000. Verder zijn vooideelen dat
de Zuiderteedijken veel minder aan
ondeihoud zullen kosten, dat geen door
baken als in 1916 meer mogelijk zijn;
dat de afwateiing der Zuidcrzeelandrn
veel beter wordt en dat het meer ztker
visscherij zal scheppen.
Is niet direct financieel voordeel
geldt nog voorziening in de beboi fte
cultuurgrond, de mr gelijkheid van
grootere bedrijven, aanvulling van
den door de groote steden aan cultuur
onttrokken grond (2400 H.A. per jaar)
Natuurlijk zullen handel en nijverheid
gebaat zijn bij een uitbreiding
Nederland met een zestiende van
grondgebied. De weikverschiffi .g mag
ook meespreken, alsmede een toene
mirg der Nederlandsche bevolking. Er
zullen 5 tot 6 honderdduizend menschen
op de Zuiderzergronden kunnen won-
Per jaar zullen dc kosten ongevi
f 15 millioen bedragen, dat toch tegen
over een begrooting van 700 millioen
niet errst g in overweging kan komen.
Voor woningbouw besteedde Nederlatid
de laatste jaren wel 800 millioen.
De Glindhorst.
Mr. A. Bosch, raadsheer in den Hoo-
gen Raad der Nederlanden, voorzitter
van den Ned. Bood tot Kinderbescher
ming, beeft z<ch op uitnocdigirg van
het bestuur der vcreenigirg tot duur
zame verzot ging van mindeijarigen,
bereid verklaard zich te belasten met
de vorming van een commissie vbo
hoogstaande onbevooroordeelde perso
nen ter beantwoording van de vraag,
of de instelling »De Glindhorst*, ge
baseerd op haar tegenwoordig systeem,
moet en kan blijven bestaan.
Overigens werden behalve den vhege-
slechts due meisjes licht gewond.
De politie te Blaricum is op hei
ipoor gekomen van een teeks ditf-
tallen, gepleegd door een drietal
udige personen. De kinderen die als
ourantenbezorgers dienst deden, ont
reerrden bij een tiental winkeliers waar
;ij de ccurantcn bezorgden, tal var
kleine voorwerpen, als reepen choco
lade, sinaasappelen, ansichtkaarten
Te Nederasselt in Maas en Waal
lijdt de dcchter van een herbergiei
vlekziekte. Deze ziekte, onder de
Gemengde Berichten
Bij een vlucht nabij Southampton,
is deztr dagen een Engelschc vliegenier
met zijn toestel op het dak van een
vroegeie legerwoning, welke nu als
kookschoolis ingelicht, terechtgekomen.
door gezakt en in de keuken beland.
De houten balken van het dak spleten
als lucifers vaneen doch ook het vlieg-
tuig^werd danig gehavend. Gelijk te
begiijpen, bracht het vreemde bezoek
met donderden geraas kwart
machine op de woning neer nogal
ontsteltenis in de keuken, waar juisi
klas meisjes in de cullinaire kunst
onderricht ontving.
jammerlijk moest een leerlinge hit
igeval met den docd bekoopen.
i
SIAOUE
CCPKstAAN
Ite Amersfoort Kortegracht 16
Kapitaal f55.000.000 Reserve 142.500.000
HANDEL NERING INDUSTRIE
INSTRUMENT TEGEN LAGEN PRIJS
VRAAGT DAN EENS PRIJSOPOAAF VAN EEN
BIJ S. DUYKER
HAVIK 29 - AMERSFOORT - DIPLOMA TOONKUNST
MAGAZIJN BOVEN - GEMAKKELIJKE BETALINO - LANGDURIGE GARANTIE
De Kunstzijdefabriek te Arnhem
een nieuwe fabriek vestigen te Dor
drrcht, ingericht voor ongeveer 900
aibeiders. De fabriek, die geheel nieuw
wordt gebouwd, zal verrijzen op htt
industrieterrein in den Merwede-pclder.
Een hevige storm heeft groote
chade aar gericht ic Noord Ital Hagel
sneeuw dwongen verscheidene
n te stoppen.
Monfalcooe zijn vijf visschets
barken vergaan.
De kleine gemeente Villaslanze bij
Milaan is geheel in de ach gelegd,
daar hel door den storm onmogelijk
bleek een uitgebroken brand teblusscheu.
Mr. K. uit den Haag heift Zondag
op hel fort Rhijoauweo nabij Bunnik
met den hengel een snoek van 6*/a
pond gevangen. Het dier was 1.10 M.
Blijkens berichten uit Reykjavik zijn
lijdecs den jongsten hevigen storm bjj
IJsland 30 treilers in nood geraakt. Of
schoon op twee na alle de haven hebben
bereikt zijn 73 visschets omgekomen.
Bovendien zijn op het eiland zelf zes
kinderen, die buiten Reykjavik aan het
spelen waren, door den sneeuwstorm
overvallen err doodgevroren.
In de Verslagen en Mededeelingen,
betreffende dc Volksgezondheid komt
een artikel voor, waarin er op wordt
gewez.n, dat in den laatsten tijd in
rerschillende plaatsen van ons land
aarten en andere banketbakkerswaren
lijn aangetroffen, die versierd waret
net gekleurde metaal en glassplinters
riet eten van metaalstukjes en van fijm
glassplinters kan echter zonder twijfel
aanleiding geven tot inwendige mecha
nische beleedigiogen van het organisme.
De schrijver van het artikel meent dan
ook, dat het gebruik van deze vi
gsmiddeien voor banketbakkei
n met alle kracht behoort te w<
den tegengaan.
Voor den Gooiscben wal bij Huizen
een Huizer botter omgeslagen. De
schipper I. Veerman en zijn zoon Piettr
zijn verdronken. Beiden zijn afkomstig
uit Huizen.
Amersfoort
De R, K. Cc óperaticve Veibiuikst
vereeciging »Hclpt Elkander*, houd
jaarvergadering op Maandag 16 Maart
n 8 uur in St. Jozef.
Dc agenda vermeldt o.tp.vaststel-
n balans bestuursverkiezing,aftredend
rijn de leden P, J. Kalleveeo, J. A.
Jansen en J. A. Jagers; verkiezing voor
den raad van commissarissen, aftredend
de heereD J. J. v. d. Heuvel, G, var
Keken en ééi wegens bedanken van
G. Bokkers.
Bioscoop Amicitia, »De Huifkar*.
Zelden hebben wij op de film derge
lijke t.fereeleo aanschouwd. Wel dege
lijk kan men thans spreken van de zeer
groote opvoedkund-ge waarde der film
en de recensent van dit Blad hoopt
dan ook, dat het Amersfoortsch publiek
het 1c ffeiijk streven van de directie zal
waardeeeren, door dit schilderachtig en
interessant filmwerk te gaan zien.
De Huifkar* is eeo spannend ver
haal, vol van boeiende momenten van
de groote avontuurlijke tocht der Ame-
rikaansche landverhuizers, met mede
werking van duizenden artisten en echte
lodianen.
s ontleend aan »The covered
Wagon* van Emerson Hough, spelende
de dagen van 1848. toen een wakker
van Amerikaansche voortrekkers
n het Oosten naar den N.-Westelijk
gelegen staat Oregon trok. Op zulk een
moeilijken en avontuurlijken tocht dwars
door het Amerikaansche continent,
speelt het verhaal.
Het geheel ademt een atm' sfeer van
frischheid, die menschen, met vertrou
wen in de toekomst der cinematogrefie
weldadig aandoet.
De film »De Hu'fkar* is hoogst
interessant en tevens zeer leerrijk, om
dat ze de groote voortrekkersroman uit
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Langestraat 84 Telef. 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
Amerika is. De regie is van hoog ge
halte. Zooals de adiertentie vermeldt
vinden de vertooningen van »De Huif
kar* plaats op Vrijdag, Zaterdag, Zon
dag, Maandag en Woensdagavond,
terwijl Zondagmiddag 3 uur een mid
dagvoorstelling gegeven wordt.
Het kapitale heerenhuis aan de
Snouckaertlaan, laatst bewoond door
is Bolk, is aangekocht door Dr.
Aghina.
De >Oud-Katfaol:ek< deelt mede,
lan professor J. H. Berends, pas
te 's-Gravenhage, eetvol ontslag
is verleend als hoogleeraar in de kerk
geschiedenis aan bet Seminarie te
Amersfooit.
Als opvolger van professor Berends
is benoemd Dr. C. G. van Riel, pastoor
Amsterdam.
Het seminarie van de Oud-Katholieke
kerk te Amersfoort, zal den lOden April
twee honderd jaar bestaan. Het feit zal
Donderdag 16 April worden herdacht.
De oud seminaristen zullen 15 April
hun reüniedag houden.
De R. K. Muziek-Ver. Wilskracht
hoopt 2en Pinksterdag deel te nemen
't Nationaal Coccours te Baarn,
georganiseerd door de Muziek Ver.
Crescendo te Baarn. Wilskracht zal
uitkomen in de 3e afd. Harmonie.
Verplichte nummer is, een com
positie van den Hrer J. van der Glas,
kapelmeester der Staf, Muziek 5e RI.
heet »Een Zonnige dag op de
Veluwe.*
't Vrije nummer is getiteld 'L Aurore
un Beau Jour, (Fantasie J. Martin).
DE STILLE DOOD.
't Was in hef aardige, dorpje Amaise
in Normandie, dat ik kennis maakte
met Jules Lemaitre. 'n Aardig mondje
Fransch, vereenigd met decosmopoli-
tische geloofsbrieven van 'nartiest,
was voldoende om mij 'n introductie
te verzekeren. Zoo, als ik dat móóie
gelaat zag, greep ik naar schetsboek
en potloodwant hel was van de
soort, die zoo in den smaak valt van
artiestenhet gezicht, dat 'n geschiede
nis verfelt. Min of meer beschroomd
verzocht ik hem, mij het genoegen te
gunnen om 'n schets van hem te maken
en, toen, met vriendelijkheid.jde|toe-
stemming daartoe was gegeven, zaten
wij, binnen tien minuten, als oude be
kenden te babbelen. De man zelf boe
zemde mij 'n bijzondere belangstelling
in. Opvallend van uiterlijk, had hi
bovendien de zeer zeldzame gave der
individualiteit, welke sommige per
sonen onderscheidt van hunne mede-
menschen. Alhoewel, zooals ik later
ontdekte, zijn leeftijd den toegedachten
levensduur iets te boven ging, zag hij
er wel tien jaar jonger uit en scheen
hij veel meer levenskracht te bezitten,
dan z'n jaren zouden hebben doen
vermoeden. Terwijl de dagen voorbij
snelden, werden wij al meer inliem
en 't was toen, dat ik, naar aanleiding
van 'n wenk van den waard in de
Gouden Duit, bij wien ik mijn intrek
had genomen, hem de vraag deed, of
hij mij de vreemde geschiedenis zou
willen vertellen, waarin hij 'n rol had
gespeeld en die in den geheelen om
trek bekend stond als; „De geschie
denis van Jules Lemaitre."
Toen ik het verzoek gedaan had
aarzelde de oude veteraan en scheen
hij 'n oogenblik verlegen met z'n ant
woord. Met de aangeboren, vriende
lijke hoffelijkheid van den Norman-
dischen boer, verklaarde hij zich daarop
echter bereid, zonder eenigen schijn
in terughoudendheid.
„Alles, wat meneer's verblijf kon
veraangenamen, was even goed te zijner
beschikking als de bescheiden gast
vrijheid van de woning zelf. Wat de
geschiedenis betreft 1 Wel, meneer kon
haar te hooren krijgen net zoo als
't gebeurd was 'n eenvoudig ver
haal I Hij had 't dikwijls genoeg ge
daan, daar niet vanToch had 't geen
andere verdienste dan dat 't waar was.
Meneer zou er echter zelf over kunnen
oordeelen, terwijl moeder de vrouw de
koffie zette."
En dit was het verhaal, dat hij deed.
Vrij vreemd op zichzelf, hield het mij
den geheelen tijd in spanning; doch,
ook al ware het onderwerp even on
beduidend geweest als 't nu boeiend
was, dan toch zou de verhaler, met
'n buitengewoon dramatisch talent en
'n eenvoudige maar nochtans leven
dige taai, in mij een belangstellend
toehoorder hebben gevonden tot het
einde toe.
„Mijn verhaal begint, meneer, toen
ik als 'n jongen van omstreeks vijftien
jaar, met nt'n ouders in de mooie, oude
stad Rouaan woonde. Mijn vader, 'n
bekwaam werktuigkundige, was werk
zaam op 'n groote fabriek in die stad,
waar ook ik in de leer was. Daar
maakte ik kennis met Gustaaf Chicot,
de held van m'n verhaal, ln den tijd,
waarvan ik spreek, was hij 'n knap
stuk jongen, met 'n hoog voorhoofd,
'n blonden krullebol en zwaarmoedige
bruine oogen. Was 't niet vreemd, dat
hij mij, die zooveel grover was aan
gelegd dan hij, had uitverkoren als
vriend En dit te meer, daar zijn vader
meesterknecht op de fabriek, en dus
tot zekere hoogte onze meerdere was.
De knappe, teere Gustaaf, met z'n bij
zonder temperament en schitterende
bekwaamheden, gaf de voorkeur aan
het gezelschap van den groven Jules
Lemaitre, die zoo saai was als 'n gans
en niets in z'n voordeel had dan z'n
groote spierkracht. Onze vriendschap
werd met den dag grooterwe werden
onafscheidelijk en de jaren brachten
geen verandering in de achting, welke
wij wederzijds voor elkaar koesterden.
„Twee jaar lang werkten Gustaaf
en ik aan dezelfden bank. Ik koos m'n
vaders ambacht, omdat ik geen ander
kende of wenschte- Maar Gustaaf koos
hef beroep van ingenieur, omdat hem
dat lief waswant de goede God had
n vonkje van het genie in hem gelegd
en hem 'n gave geschonken, die noch
door geid, noch door vlijt, noch door
volharding is te verkrijgen. Ais wij.
menschen van gewone makelij, 's avonds
de werkplaats verlieten, banden wij
haar uit onze gedachten tot de mor
genstond ons weer dreef naar dat
donkere verblijf. Gustaaf daarentegen
bleef er dikwerf achter, vreemde proe
ven nemende met smeden en gieten,
en vreemde dingen doende met fles-
schen, retorten en batterijen van z'n
eigen vinding. Menigmaal bleef hij zoo
aan 't werk tot de nacht week voor
den dag, als wanneer hij, uitgeput
honger en vermoeienis, tn het grauwe
morgenlicht naar huis sloop. Bij hem
werd het vleesch beheerscht door den
geestmaar somtijds, meneer, doet ook
het lichaam aan „werkstaking." Dat
was het geval met Gustaaf. Een ziekte
volgde op die heldhaftige pogingen,
m'n vriend werd weggestuurd, om
i langen tijd rust te nemen. De oude
heer Chicot was ondertusschen deel
genoot geworden in de zaakhij kon
dus zijn zoon 'n goede opvoeding
geven, zonder dat hij zich behoefde te
bekrimpen. Achwat deed 't mij leed.
afscheid te moeteu nemen van den
kameraad, dien ik liefhad om zijn zelfs-
wil en vereerde wegens zijn talent!
Hij zou over twee maanden terug
komen. Het noodlot, meneer, kan raar
handelen met 's menschen plannen.
We zagen elkaar eerst terug, toen we
tweemaal zoo oud waren als op den
dag, dat wij afscheid namen. Doch, in
die jaren, hoorde ik dikwijls van hem
en over hemHoe hij bekend was
geworden als 'n verkondiger van
vreemde wonderbaarlijke theoriën, en
hoe hij, als alle pioniers op het gebied
der wetenschap, bitteren tegenstand cn
bespotting had ondervonden van de
domme menigte. Toen kwam de ramp;
de Fransch-Duitsche oorlog.
(Wordt vervolgd.)
