OE EEMBODE
K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
ABONNBMBltTBN kunnen elke week In gun, doch opiegglng vin
abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Prl|s per drie maanden 11.00. Buiten de gemeente Amersfoort 11.10.
Alionderllke nummert 10 ct.
Vrijdag 20 Maart 1925 - No. 101
Acht en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANGECACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAQ- EN VRIJDAQMIDDAQ
AUVBR rHNTlÖN 25 Cant per rage). Blll|ke larteven voor har del en
nfverheld b( geregeld adverteeren. Advertentlfn moeten Dinsdag
en Vrfdag vóór t uur worden besorgd. Een bepaalde plaats kan
niet worden gegarandeerd.
TWEEDE BLAD
Godsdienst en Kerk.
Epistel en Evangelie.
IVde '/.owing van de Vasten.
LES uit den brief van den H. apostel
Paulus aan de Galaten IV, 22—31
Broeders I Er staat geschreven dat
Abraham twee zonen had, eenen var
den slavin eo eenen van de viije vrouw
Miiir die van de slavin werd naar he'
vleesch geboren doch die van de vrijt
vrouw krachtens de belofte. Dit cu ii
bij wijze van voorafbeelding gezegd.
Want deze zijn twee Verbonden. Hel
etne op den berg Sina, dat tot dienst
baarheid baart en dit is Agar. Want
Sina is een berg in At;bë, die ver
wanlis aan het tegenwoordige Jeruzalem,
dat nu is en met zijne kir deren dienst
baar is. Maar het Jeruzalt m, dat om
hoog is, is vrij j en dit is onze moeder,
Immers slaat er geschreven: Veihrug
u, gij onvruchtbare die niet baart I jubel
luid en juich, gij die geen weeën hebt I
Want fair ijk zijn de kinderen der een
zame, meer dan van haar die een man
heeft i Wij nu, broedeis zijn, volgens
Is; Uk, klederen der belt fte. Doch even
als toen hij, die naar het vleech ge
boren was, dengene vervolgde, die hel
tiaar den geest was, zoo ook nu. Maar
wal zegt de Schrift Drijf uit de slavin
en haren zoon, want de zoon der slavin
zal niet erfgenaam zijn met den zoon
der vrije vrouw. Deihalve, broeders 1
zijn wij niet zonen der slavin, maar dei
vrije vrouw met welke vrijheid Christus
ons heeft vrijgemaakt.
EVANGELIE
volgens den H. joanoesVI, 115.
In dien tijd vertrok Jezus over de zee
van Galilea, welke die van Tiberias is j
en Hem volgde eene groote menigte,
omdat zij de wonderteekenen zagen,
welke Hij deed aan her, die krank waren.
Jesus steeg dan op den berg, en zal
daar neder met zijne leeilingen. I'aschen
nu, de feestdag der Joden, was zeer nabij.
Toen dan Jesus zijne oogen opsloeg
en zag, dat eene zeer groote menigte
tot Hem kwam, zeide hij tot Philippus
Van waar zullen wij brooden koopen,
opdat deze etenDit uu zeide Hij om
hem op de proef te stellen; want Hij
zelf wist wat Hij doen zou. Philippus
antwoordde Hem Voort tweehonderd
tienlingen brood is niet voldoende voot
hen, opdat ieder een weinig omvat ge.
Een zijner leerlingen, Andreas, de
broeder van Simon Petrus, sprak tot
HemEr is hkr een knaap, die vijf
gerstebrooden en twee visschen heelt
doch wat is dit onder zoo velen I Jesus
zeide dan Doet de menschen neder-
zitten I Er was nu veel gras op die
plaats, Zij zetten zich dan neder, de
mannen ten getale van omtrent vijf
duizend. Jesus nam dan de broeiden en,
na gedankt te hebben, deelde Hij ze
uit aan de nederzittendeneveneens
ook van de visschen, zooveel zij ver*
langden. Nadat zij nu verzadigd waren,
spiak Hij tot zijne leerlingenVer
zamelt de brokken, die o» ^rgcbleven
zijn, opdat ze niet verlorei ga. n. Zij
veizamelden ze dan en vulden twaalf
korven mei brikken van de vijf gerste
brooden, welke hun die gegeten hadden,
waren overgeschoten. Toen dan deze
menschen het door Jesus verrichte
wonderteeken gezien hadden, zeiden zij
Deze is waarlijk de Profeet, die in de
wereld komen moet. Jesus dan, weter.d
dat zij wilden komen om Hem mede
te voeren en koning te maken, ontweek
weder op den berg. Hij alléén.
Liturgische Kalender.
Week van 2229 Maart.
Vierde week van de Vasten, Tijdeigen.
In alle deze H.H. Missen Prefatie
in de Vasten.
ZONDAG 22 4e Zondag v. d. Vasten,
Mis Lactate, 2e geb, A. cunctis, 3e
gcb. Omnipotent.
MAANDAG 23. Mis van Maandag
deze week, Deus in nomine, 2e
3e geb. als Zondag,
DINSDAG 23. Mis van Dinsdag
deze week, Ex ndi, 2e geb. H. Gabriël,
3e geb. voor den Aartsbisschop.
WOENSDAG 25. Mana-Boodschap,
2e geb. en laatste Evang. van Wotni
dag in deze week. Credo. Prtlalie va
de H. Maagd.
DONDERDAG 26. M.s van Dot
derdag in deze weck, Lietelur, 2e geb,
H. Ludger. Nederl., geen 3e geb.
VRIJDAG 27. Mis van Vrijdag
deze weck, Meditatio, 2e geb. H. Joannes
Damascenus.
ZATERDAG 28. Mis van Zateidag
in deze week, Sitientes, 9e geb, H.
Joannes a Capistrano, 3e geb. A cunctis.
Binnenland
Verhooging van den accijns op tabak,
sigaretten en snuit.
In verband met de sedert 1 Januari
j.l. in werking getreden wet van 20
December 1924 (Staatsblad No. 556)
tot verhoogug van den accijns op
sigaretten, rook- en pruimtabak en snuif,
zullen belanghebbende grossiers en
winkeliers, welk; op 1 April a.s. nog
voorraden hebben, waarvan de ver
hoogde accijns nog niet werd voldaan,
daarvan uiterlijk den le April schrifte
lijk aangifte moeten doen len kantore
van den Ontvanger der Accijnzen
Zuidsingel No. 45,
Die aangifte moet onderteekend zijn
i bevatte»
le. Soort der tot verbruik bereide
tabak, t.w, sigaretten, rook en pruim
tabak en snuif,
2e. Aantal verpakkingen, gesplitsi
■ar de onderscheidingen volgens sub
3, 4 en 5 hierna,
3e. Soort der verpakkingen, als doos
jes, pakjes, kistjes, enz. met vermelding
van hoeveelheid per verpakking(voor
sigaretten aantal stuks voor rock- en
pruimtabak en snuifnetto gewicht
een en ander volgens aanwijzing op de
daarop aanwezige banderolle
4e. Fabriek» handelsmerk of andere
quaiitellsaanduiding.
5e. Kleinhandelprijs per verpakking
volgens aanwijzing op de daarop aan-
-ezige banderolle.
6e. Kleinhardeiprijs, waarvoor de
sub 5 bedoelde verpakking op en na
April ipjj tal worden vei lucht (dus
eventucele prijsveraooging tengevolge
van de accijnsverhooging daarooder
begrepen
7e. De plaats, waar de tabaksfabri
katen in voorraad zijn.
Formulieren tot aangifte daartoe wor
den van Rijkswege verkrijgbaar gesteld
ten kantore van den Ontvanger.
Ambtenaren der accijnzen zijn ver
plicht, deze opgegeven voorraden zoo
spoedig mogelijk te controleeren. Be
langhebbenden zuilen dus goed doen,
om de betrekkelijke voorraden, afge
scheiden van andere, bij een te houden.
Bij meerbevinding of onjuiste vermel
ding van d:n kleinhandelprrjs volgens
de daerop aanwezige baniicro.le, kun
nen die voorraden in beslag worden
genomen en proces-veibaal van be
keuring woiden opgemaakt. Boete mie-
sters f 25, hoogstens f 1000.
De betrokken grossier en winkeliers
zullen, na hunne aangifte en debiteering
van vertchuldigden navorderings-acciji
van den Ontvanger de noodige.navi
deriegs-zegelt ontvangen en dtte zelf
airmen 5 dagen op de verpakking heb
ben aan te brengen op zoodanige wijze,
dat verwijdt nog niet mogelijk is zonder
beschadiging. De zegels mogen natuur
lijk niet worden gebruikt voor niet
aar gegeven partijen.
Na het verstrijken van vorenbedoel
deu termijn van 5 dagen mogen geen
verpakkingen tonder navorderingssegel
meer voorhanden zijn. Ook daarop zal
uit den aard der zaak ambtelijke con-
t'óle worden uitgeoefend. Het z.g
reserveeren voor eig'O verbruik van
verpakkingen zonder navorderingszegel
is r iet toegelaten.
De verschuldigde accps zal, telkens
voor gedeelte, moeten worden vol
daan per 1 Mei, 1 Juni, 1 juli en
1 Augustus as. maar kan nrtnurhjk
ook ineens en vroeger worden voldaan.
Amersfoort
De Visscherij in Singels en Beken
te Amersfoort.
Door A. F. van Beurden.
Amersfoort wordt iteeds beschreven
als lustig gelegen en zeer waterrijk. De
dichters voegden er bij, dat de stads-
water ook bijzonder vischrijk waren.
In den tegenwoordigen tijd zou men
dat wel overdreven kunnen noemen,
want d. ordat er veel giftige en onreine
stiffen in de stadsgrachten loopen, de
grachten vol modder zitten, kan de visch
niet houden en zoekt klaarder
ren op. In vroegeren tijd echter,
het water nog niet zoo onklaar
zat er ved visch in de grachten
i de Eem. De Magistraat wist daar
1 uit te slaan en verpachtte het
vischrrcht.
Grenzen van het vischrecht
De Cruijsen, die de stadsgrens aa<-
gaven, buiten de Coppelpoort of het
Spuy, zijn van ouds de scheiding van
het vischrecht geweest en wel het water
Bloemendael om de laatste blaeck
r Thymen Claessens Spycker of
schuur ende voorts onder dieselve Spy
cker door placht ie loop-n Cruyswijs
door die Eem. Wie daar nog vischte
buiten toestemming der pachters ver
viel nog in boete.
Wij geven hier een overzicht vai
verloop eener ver pachting van vódr
twee en een halve eeuw.
Verpachting der visscherij 25 Mei
1674—Martini 1675.
Er worden bi) opslag verpacht
le. de grachten binnen deze stad
2e. het vak van den Cruijscolck aen
Monnikendam en van d.iir voorbij Tries-
genspoort tot aan de Bloemendaalsche
pooribrug
3e. het vak, beginnende van
Bloemer.daalsche poortbrug af door de
Coppelpoortbrug in de Rivier de Eem
tot aan den korenzolder van Thijmen
Hendrcks Roos incluijs. En mede in
de oude Eem tot aan den dam en in
de gracht buiten het kleine Copptl-
poorije tot den dam tor, alsmede de
visscherij in de nieuwe gracht van de
Rivier de Eem, tot aan den molen van
Boesemberch. En de verdere vakken
in de beken onder de vrijheid der etad
erbij.
De pachtpenn ngen zijn te betalen
op Sint Msrtirus-dag en bij iedcren
gulden een stuiver er bij voor den
Cameraar der slad, De pachten moeten
borgen stelten. Zij mogen in de vskken
niet visschen met totebellen, korven ol
schrebnetren, op strrffe van drir gulder.
Na tien uur 's avonds in den zomrr
en na zeven uur in den winter mag er
niet gevisebt worden.
Wanneer er scheptn aan den wal in
de Eem liggen, mogen de pzchtert on
gemoeid op de schépen gaan staan en
van daar af visschen.
Het voorste vak wordt gepacht door
Thomas Jacobszoon van Walickenberch
voor 17 gl. Het tweede vak doorDi'k
van Ommeren voor dertien gulden, bor
gen Everl Zachariasz en Claea Wouters.
Het derde vsk is gepacht door Lamberg
Dibbits en Antonij Logen, raadsleden
met Evert Zachariasz, voor vier ent#Rilig
gulden.
In 1675—Martini 1676 te vak 8 gl.,
2e vak 22 gl3e vak 17 gl.
In 1676 1677 le vak 7 gl,, 2c vak
22 gl., 3e vak 40 g).
Honderd jaar later in 1775—1776
bracht de visscherij s'echts op Ie
2 gl., 2e vak 5 gl., 3e vak 8 gl. 10St.,
o wat ze teruggeloopcD.
Om te doen zien, dat de stad ook
nog verschillende andere middelen ge
bruikte, om hare inkomsten te vermeer
deren en de kas re stijven volge hier
nog eene verpachting van andere be
lasting hrlTingen. De stad ontving de
pacht en de pachters moesten maar zien,
hoe lij aan hun geld kwamen. Zij ston
den er voor, als nog tegenwoordig de
Tolgaarders, die op hun pacht nog wal
over willen houden en dus ook zeer
actief dienen te zijn.
Verpachting van de volgende mid
delen voor den lijd van één jaar, in
gaande 12 Januari 1767 met der Zonnen
opgangen eindigende 11 Januari 1768
der Zonnen ondergang te betalen
sea weken precies 1/8 deel, aldui
gedaan bij den Magistraat van Amrrs-
oit 5 Januari 1767.
lo. De a/slag en de u/eesta/el.
Deze wordt verpacht met de uitbrei
ding dat de haring, die in deze stad
onverkocht blijft, op de Vischmarkt
gebracht wordt op den afslag.
Dat het dengene, die den stadsbok-
kingbang gebruikt, den bokking overal
kan koopen en vrij lo d< stad brengen.
Hij mag alle anderen zceviich drogen,
in zouten, b'.nnen de stad, als hij van
ieder vaartuig met acbelvisch er 200
op den afslag brengt.
Ook zijn de rlvlervlscb «o de talm vrij.
Die den afslag en de weettafel pacht,
zal voor de gaanderij betalen 60 gtd.
is gepacht door Rék Kruijff voor 2
jaar f311.
2o, 'I Gieramit voor p jaren, zijnde
het weghaleofvan de gier, enz. pachter
Jacob Schuijleman voor 174.
3o. 7 Brug-, straat- in lantaarngeld
over de Kamppoort pachter voor 1 jaar
Barend vaoBerk ad (670; zal set wekro
vooruit betalen.
4o. Idem over de Bloemendaaltchc-
poort, pachter: dezelfde ad f200.
5o. Idem over de Koppelpoort, pach
ter: Jacobus Vermeer ad. f90.
6o. Idem Over de Utrecbttche en de
Slijkpoort, pachter: Willem Schuijleman
f418.
7o. Weggeld van den overgang
van de wagens, kanen enz. tuerchcn
de Bloemendaalsche en de Koppelpoort
pachter: Huljbert Stuijvebergh (58.
8o. De Colleete van de Postwagens,
poslchaises, paarden, veulens, bij kop
pels door de stad pasieeren Joost van
Beek f216.
9j, 't Schiet en Straatgeld van den
Turf, pachter voor 2 jaren Jacobus
Vermeer f534; zal zet weken vooruit
betalen.
lOo. De verhooging der vrachtgoederen
van de veerschippen met twee stuivers
op eiken passagier, psebterHet tchip-
persgid voor 3 jaren f 1800.
110. De verhoogtng der vrachten
buiten het veer van den goederen tax
<>p vreemde schepen enz. enz. pachter
Gooiaeo Schuijleman voor 2 jaren 13300.
Aldus goedgekeurd 9 Januari 1769.
Voor de itad waa eene verpachting
van de invordering van dergelijke belas
tingen gemakkelijk, omdat arj daardoor
de belangrijke uitgaven aan ambtenaren
bespaarde en geen last had van de
onwillige betalers. Maar het publiek
waa het alachtcfTer vao die werkwijze,
want de pachten o( tollenaar* kenden
geen genade.
Burocliilu Standen
BARNEVKLD. Geboren: Wouter*
Cornell*, d. v. W. v. Veldhuiten en
R. v. d. Pol J*o, a. v. H. J. v. d.
Munt en E. v. d. Berg Evert, z, v.
F. Mulder en G. Vaarkamp. I Onder
trouwd M. J. v. d. Kraats en W. Du*-
schooien B. v. d. Ham en W. Bone-
i. GetrouwdD. Gon en G. v, d.
Pol H. v. Galen en J. Kamphorst.
NIJKERK. Gebcren: Barend, t. v.
K. Mostert en J. Barman Lubbert,
z. v. J. Doppenberg en P. v. Drie
Aalbsrtt, d. v. B. v. Beek en A. v.
Bokhorst Hendrik, z, v D. Pijpers
en C. Biirk. I Ondertrouwd: J. Bast
en J. de Graaf H. v. d. Ridder en
G. v. d. Luk. GetrouwdA. M. Magg
en A. v, d. Pol K. Klok en K.
Staal. Overleden: Maria v. d. Veen,
1 jaar.
3 DE STILLE DOOD.
„Ik luisterde loc. geboeid door zijn
krachtige taal; toch geloofde ik nog,
dat hij krankzinnig was.
„Maar het ontploffingsmiddel, het
kruit!" wierp ik legen. „Wat is dal
dan voor wonderlijke stof, die jij hebt
ontdekt?"
„„Er is geen kruit, noch andere
ontploffingstof, hoe ook genaamd,"
antwoordde hij, doodkalm.
„Van welken aard is dan de stuw
kracht, die je gebruikt?" drong ik aan,
trachtende zijn krankzinnigheid ie
dwingen tot liet geven van 'n verstan
dig antwoord.
Hij lachte raadselachtig. „„Dat, wat
leven geeft, kan het leven ook ont
nemen," antwoordde hij. „Op 't oogen-
blik is 'I mijn geheim. Ik heb nog geen
patent genomen op mijn geweer: nie
mand kent het middel, waarmede ik
mijn uitkomsten verkrijg. En toch,
mon Dieul als ik eens kwam te val
len - het geheim met mij verloren
ging dc arbeid van 'n geheel leven
te niet werd gedaan I"... Hij liep de
kamer op en neer, met ongeregelde
stappen, als iemand, die zich tegen
over 'n vreesclljke mogelijkheid ziet
geplaatst.
.Maar je heb toch zeker wel plan
nen gemaakt notities en teekenin-
5en bewaard, waarnaar anderen het
enkbeeld zouden kunnen uitvoeren!"
riep ik uit. „De onsterfelijke roem zou
dan (och je deel worden."
„Dat heb ik", antwoordde hij, 'n
beetje kalmer. „Maar alleen ik ken de
plaats, waar de papieren verborgen
liggen. Ik kon niemand vertrouwen.
Nu ik jou ontmoet heb, is 'l wat
anders. Jij bent trouw en eerlijk. Jou
kan ik 't wel zeggen."
„Ik kan echter ook komen te vallen:
en wal dan, Oustanf Zou het geweer
niet zelf zijn geheim kunnen verraden
„Hij glimlachte met al den trots
van den uitvinder."
„Al namen ze het geweer heele-
maal uit elkaar, als ze het geheim niet
kennen van datgene, wat cr leven aan
geeft, dan komen ze toch niets anders
tc weten, dan hoe het in elkaar zit".
„Endeammunitie dan?"drong ik aan.
„Die is cr niet."
„Verbluft keek ik Item aan. O, hij
was bepaald krankzinnig!
„Geenammunitie! Straks zal je mij
nog zeggen, dat er geen kogel is ookl1'
„Je hebt goed geraden; die is er
ook niet."
Pure verbazing over de stoutmoe
digheid van die bewering benam mij
oogenblik de spraak. Toen kwam
licht, naar ik dacht.
„Eleclriciteit!" riep Ik uit.
„Die heeft er niets mede Ie maken."
Hij had blijkbaar plezier in m'n ver
bazing. Ik gaf 't op.
„Zonder twijfel, je bent 'n groote
uitvinder ot 'n groote Ik aarzelde
om het woord uit Ic spreken.
„Leugenaar?" voleindigde hij den
volzin, doodleuk. „Misschien ben ik
het eerste; het tweede ben ik zeer
zeker niet."
Als jouw geweer al dc wonderen
verricht, die jij er van vertelt, hoe is
't dan mogelijk, dat hel Ministerie van
Oorlog liet voordeel niet heeft inge
zien, dat het zou kunnen opleveren?
't Is toch niet aan tc nemen, dat 2c
dat zouden verwerpen!" mompelde
ik gemelijk.
De triomfante uitdrukking van z'n
gelaat maakte plaats voor 'n uitdruk
king van smart en vernedering.
„Ongelukkige, die ik ben I" riep hij
t. met den gebalden vuist tegen z'n
voorhoofd slaande, „Ik ben bepaald
in 'n ongelukkig uur geboren I Helaas,
m'n beste Jules l Toen ik, na heel veel
moeite, eindelijk vergunning kreeg
mijn uitvinding aan het oordeel
'n commissie van daartoe aangewezen
deskundigen le onderwerpen, toen
Ik durf liet haast niet te zeggen
maakte ik fiasco! Het geweer wilde
niet werken. Het deed niels van het
geen ik verteld had. Ze beschouwden
ntij als 'n bedrieger: erger, ze hadden
medelijden met me. want ze dachten,
dat ik gok was. Ze gingen heen. onder
elkaar lachende; hadden te alles ge
weten, dan zouden zc gehuild hebben.
Toen ik het kleine gebrek aan het
mechanisme, dat mijn fiasco verklaarde,
gevonden en verbeterd had, weigerden
•4 M mij nog eens MdHONM
toe te laten. Toen kwam de oorlog,
en dat was het einde."
Zelfs toen nog, meneer, hoe samen
hangend z'n verhaal ook was, twijfelde
ik aan de waarheid van z'n woorden.
Ik wilde juist, door liet stellen van
scherper vragen, de zaak nader onder
zoeken, toen plotseling geweerschoten,
hoorngeschal en haastig geloop de
nachtelijke stilte verstoorden. M'n ge
weer van dc tafel grijpende, snelde ik
dc straat op, op den voet gevolgd
door Guslaaf. met z'n bijzonder wapen
in de hand. 't Was 'n nachtelijke aan
val. Onze voorposten waren overrom
peld en teruggeworpen. Het dorp was
ingesloten en de Pruisen drongen al
van alle kanten naar binnen. Wij waren
maar 'n paar regimenten sterk, daar
het dorp feitelijk 'n vooruitgeschoven
post op den linkervleugel van onze
stelling was, en dc vijand overtrof ons
dus in getalsterkte. Niet of slechts ten
halve gekleedc en gewapende mannen
verdrongen zich in dc stralen, in
hopcloozc verwarring. Sommigen ge
wapend met chasscpöts zonder arnu-
nitie, anderen alleen met de bajonet,
terwijl enkelen geheel ongewapend
waren. De uitslag was niet twijfel
achtig, Tien minuien na het alarm
vluchtten Gustaaf en Ik, om ons leven
tl nddn. hel top uit. maar. helaasI
in dc verkeerde richting. Hoe wij lie
pen! Over velden en sloten, langs
lanen cn wegen, voorbij Dullschc
Sostcn en schildwachten, die in den
linde op ons schoten, ging 't door
den pikdonkcren nacht en den strie-
menden regen naar ja waarheen
wisten we nietDoornat en hcclcm.tal
op van vermoeienis vielen wc ten
laatste, met ons betden, in 'n diepe
greppel, zoo totaal uitgeput, dat dc
dood ons vrij onverschillig zou zijn
geweest-
Wordt vervolgd.
