Bel dan op No 42
Amsterdamsche Bank
WILT U EEN EERSTE KLAS
PIANO OF ORGEL
R. K. Spaarbank - Amersfoort
Amersfoort,
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort Dinsdag 24 Maart 1925 No. 102
en Omstreken Acht en Dertigste Jaargang
Denk niet, dat gij uw vorderingen
steeds en volledig gewaar wordt in
vele opzichten gelijkt het streven naar
volmaaktheid op den nachttrein, waarin
de reiziger vooruitkomt, zonder het ie
merken.
De Kiezerslijst*
Wij maken er onze lezers op a
dat de nieuwe kiezerslijst op elke
gemeentesecretarie ter inzage ligt en
blijft liggen tot 21 April a.s.
Ieder kiezer en kiezeres heeft gele
genheid die kiezerslijst te gaan inzien
en te reclameeren, als hij zelf of
ander niet op die ijst voorkomt.
Nu willen wij allerminst beweren, dat
d: kiezerslijsten niet accuraat worden
opgemaakt.
Maar toch vergissen is menschetijk.
En het blijft altijd mogelijk, dat een
of ander persoon, hoewel kiesgerechtigd,
niet op de Ijst zou voorkomen of ver
keerd zou voorkomen.
Dat zou het verlies van een stem
kunnen beteekenen bij de aanstaande
verkiezingen.
Want wie niet op de kiezerslijst voor
komt, kan niet aan de verkiezing deel
nemen, is onherroepelijk uitgesloten.
En daar nu elke stem bij de aan
staande verkiezingen van groote waarde
is en van één stem kan afhangen, of
de katholieke partij een zetel meer of
minder zal bemachtigen, sporen wij onze
lezers aan van de gelegenheid om de
kiezerslijst in te zien, gebruik te maken,
In 't bijzonder richtten wij die aan
sporing tot degeneD die zich pas sinds
korten tijd in hun gemeente hebben
gevestigd.
Al degenen die zich vóór 1 Febr.
van dit jaar in de gemeente hebben
gevestigd en vóór 15 Mei aanst. den
teeltijd van 25 jaar zullen hebben be
reikt, moeten op de kiezerslijst voor
komen.
Wie zich na 1 Febr. in de gemeente
heeft gevestigd, moet op de kiezerslijst
geplaatst wordea van de gemeente,
waaruit bij vertrokken is.
Rechts en Cinhs.
Dezer dagen bevatte bet Amers-
foortsch Dagblad een politiek artikel,
waarin de schrijver trachtte aan te
toonen, dat de politieke scheiding tus-
schen rechts en links onhoudbaar is,
dat de rechtsche groepen zich moeten
splitsen en «conservatief* en «demo
craat* feitelijk de eenige varianten in
het politieke leven zijn.
We kunnen ons best voorstellen, dat
de Vrijzinnige politiekers dolgaarne
zouden zien, dat de rechtsche samen
werking een einde nam. Sinds jaar en
dag hopen ze, maar die hoop kan niet
vervuld worden, omdat de rechtsche
samenwerking niet haar oorsprong en
einddoel vindt in louter materieele
zaken, maar in een levensbeginsel, het
welk lijnrecht ingaat tegen het vrijzinnig
beginsel.
«Wat is recht Ter vaststelling daar
van moet het pro en contra worden
overwogen, ter verkrijging van het even
wicht op de rechlsschaal. Dit is de taak
van heel de (volks-)vertegenwoordiging
en eischt, bij hare vervulling, kennis
der feiten, verstand, doorzicht. Ten
slotte beslist de meerderheid,
Doch nu komt de vraag heeft dan
juist de meerderheid het bij het rechte
eind Ja, zegt de belijder der beginseleo
van de Fransche revolutie, want zij drukt
den volkswil uitdeze is de bron van
het rechtandere bron bestaat niet.
Neen, zeggen wijdie meerderheid,
die zoogenaamde volkswil, kan voor
algemeen belang houden wat, wel be
zien, niet anders is dan eigenbelang.
Het volk, de massa, stelt zich zelf
geen grenzen.
Het kan Rusland levert ons het
jongste bewijs in »'t algemeen be
lang* diefstal en moord verheffen tot
recht.
De groep, die de macht in handen
heeft, laat zich enkel leiden door haar
verstandig(l) inzicht, en principieel staat
daartegenover geen andere groep, dan
alleen de rechtsche, die welke gehoor
zaamheid predikt aan een hooger gezag.
In de erkenning van dit hooger gezag
niet in het al of niet op den voor
grond stellen van het eigenbelang
ligt het principieel verschil tusschen
rechts en lioks.
Alle wijsgeerige overweging ter zijde
latend kan men zeggen, dat nu feitelijk,
als recht wordt erkend, o.m. wat door
de meerderheid der vo'ksvertcgenwoor-
diging gewenscht wordt.
Maar d.idr zit het hem juist. Wat
feitelijk als recht wordt eikend, n.l. de
wensch van de meerderheid, is
product van een wijsgeerig stelsel.
En omdat bet bierbedoelde wijsgeerig
stelsel een dwaalleer is, moest de vrucht
ervan zijn een voos product.
Wat feitelijk als recht wordt erkend
is daarom niet altijd goed recht.
Het liberaal beginsel der voikssou-
vcreiniteit is niets ar.ders dan een nood
zakelijk uitvloeisel van het rationalisme.
Wie de godin van de Rede aanbidt,
moet de volkssouvereiniteil onder een
of anderen vorm aanvaardt n. Een
andere uitweg is er voor hem
Jean Jacques Rousseau heeft dat
juist ingezien en op dien grondslag
heeft hij de heerschappij van de helft
plus één gebouwd. Het is dit ratii
listische, a-religieuse beginsel,
beginsel dat ook in Nederland door alle
partijen van links wordt gehuldigd
waarvan men nu in Frankiijk en elders
de wrange vruchten plukt.
De fout ligt niet in eea of ander
kiesstelsel. Om haar bloot te leggen
oet men dieper grijpen.
De stelling, dat recht is, wat het volk
wil, is onhoudbaar gebleken.
Zij wordt thans, ook door sommige
ijzinnigen verworpen. Men neigt tot
de erkenning, dat er zoowel een ab
solute waarheid als een absolute gerech
tigheid is men eischt voor elk voorstel
van nieuw recht een buiten den mensch
gelegen objectieven rechtsgrond.
Het rationalisme is thans ook in de
staatkunde een overwonnen standpunt.
Voor den vrijzinnige rijst nu de vraag
waar is de absolute waarheid, waar de
absolute gerechtigheid, waar de objec
tieve rechtsgrond, waar het onveran
derlijk ciiterium, waaraan elk voorstel
nieuw recht kan en moet worden
getoetstin ééj woordwaar is de
bron van het Gezag
Voor den geloovige is dat geea vraag.
Wie met ons erkeot«alle gezag
komt uit God*, kan daarnaast aanvaar
den ten eerste, dat in het licht van
de onveranderlijke door God gestelde
beginselen alle gezag dient rekening te
houden met de wenschen, nooden en
behotften van het geheele volk en ten
tweede, dat om daarmede rekening te
houden directe of indirecte medewerking
van het volk aan bestuur en wetgeving
geoorloofd is en meestal gewenscht
De objectiviteit en de vastheid der
beginselen is slechts denkbaar bij de
erkenning van God als de bron van
het Gezag. Hei geloof in God en in
Zijn geopenbaarde waarheid is de
hoofdzaak.
De medewerking van bet volk aan
de uitoefening van bet gezag is voor
ons dan ook een quaeslie van bijkom-
stigen aard, waa mede geen eukel be
giusel is gemoeidhet is in den grond
een quaestie van techniek; het is een
zoekea naar het beste stelsel, dat waar
borgt ecu Gezagdrager, die regeett naar
hoogerc, onveranderlijke beginselen en
wiens streven krachtens de beginselen
uitsluitend is gericht op de bevordering
in het algemeen belang.
Daarom blijft de rechtsche samen
werking, al is er over detailpunten ver
schil van inzicht. T. G.
Amersfoort
Oe eerste kwarteeuw van Flehltè.
Door A. F. van Beutden.
1878-1903.
In de volgende regelen willen wij
een overzicht in krooiekvorm geven
de Vereeniging en 't Museum Fle-
hité over de eerste vijfentwintig jaren,
toeu ijverige beschermers, leiders en
medewerkers met het groote aantal ge
leden de handen ineen sloegen,
om het bloeiend en interessant te maken.
De tweede kwarteeuw loopt hard naar
het eiude, maar ze heeft niet de kracht
gehad van de eerste. Het ledental
zichtbaar geslonken, de belangstelling
liep terug, zoodat eene opfrissching
noodig is. Ieder Amersfoorter n
daaraan medewerken voor het aan
der stad zelf. Moge dit overzichtje daar
toe bijdragen.
D= Vereeniging is gesticht en opge
richt in 1878. De Eerw. Heer W. F. R.
Rootselaar was de eerste president,
:ne oude stad als Amersfoort was
dergelijke vereeniging van groot
nut voor het behoud van 't antieke.
De eerste drie, vier jaren verliepen in
zorgen en werken. A. A. J. van Rossum
srcretaris vanaf de oprichting, vertrekt
in 1882. De gemeente geelt 100 gl.
subsidie jaatlijks. Reglement 27 Juli
1882 Kon. Goedgekeurd, zie Staats Ct.
14 Oct. 1882 No. 243, door finantieele
bezwaren toen niet afgedrukt. 27 Dec
1882 werd als nieuwe secretaris gekozen
de heer Schulman, die echter weci
dankte.
29 Mei 1883 onderzoek van de graf
heuvels op den Leusderberg en
het gerecht.
1884: adres over de restauratie der
Koppelpocrt, Het bestuur klaagt over
gebrek aan ruimtehet gaat niet aan
er een pakhuis van te maken en hei
begint er beel wat op te lijken, zegt
het verslag.
1885. Men wil een gedeoksteen ir
het huis van Oldenbarneveld plaatsen
in Wijk F. 48. Men verzoekt aan het
Gemeentebestuur het schilderij van Jacob
van Campen «het laatste oordeel
de bodekamer van het Stadhuis,
gevlochten ijzerdraad te bedekken. Dank
betuigd aan den heer H. O. van Thol,
kunstschilder te den Haag voor zijn
schilderij de Koppelpoort, Eemzijde. De
platen worden in portefeuilles geborgen.
Onderzoek op 5 Januari van oud Vloos-
wijk en gedeelten van den Am. Berg.
1886. De Koppelpoort is hersteld door
Dr. Cuypers, architect der Rijksmusc
W. H. Kam. Men handelt over de ver
betering van den Monnikendam. Klacht
over gebrek aan ruimte in het Museum.
De Catalogus wordt volgens art. 8 vxn
't reglement bijgehouden. Behalve de
leden krijgen ook de logés door intro
ductie toegang.
1887. De secretaris is afwez<g. Ver
zoek over den Monnikendam wordt af
gewezen. De secretaris der Gemeente-
boekerij heeft ruimte noodig voor zijn
boeken, daarom verzoekt hij de museum
voorwerpen te verwijderen. Het Ge
meentebestuur maakt echter dit lokaal
voor bet Museum vrij. Er wordt weer
gegraven op deu Leusderberg.
1888. Men geeft een opsomming van
de plaatsing der voorwerpen aan den
ingang: de afbeelding vao O. L. Vr.
toren, tegen muurzijde zandhuisgods
dienstige voorwerpen, afbeeldingen Am.
gebouwen, portretten Amersfoorters
aan de slraatzij gebrand glas. Aan den
wand: Baron Snouckaert, drie broozen
wijnkannen, een kast met charters. Tegen
den zijmuurijzeren kist, munten en
penningen, een gildebord. Tegen den
binnenwand: schoorsteensteen, antieke
kistjes. Op den grond: gebeeldhouwde
gevelsteenen. urnen. In eene vitrine
tegels, gedenkpenningen, bokalen.
1889. Voorzitter L. van Rootse
laar, penningmeester W. Hcijligers,
secretaris Rolandus Hagedoorn. Deze
beide laatsten treden af. Men wil de
oude I' firmerie voor een museum aan-
koopenonderzoek der irfirmerie. Hel
bestuur wordt gemachtigd tot den aan
koop van het gebouw ad f1200; het
krijgt een crediet van f800 tot herstel
het gebouw er wordt een hypo
theek op gevestigd van f2000 ten name
van Mr. H. Crookewit. Den ?en D c.
1889 heeft de overdracht plaats der
voormalige infirmerie voor notaris Mr.
J. M. Richelle. Voor het herstellen was
bij aanneming f394 noodig. Er werd
een ontwerp gemaakt van de statuten
der Oudheidk. Vereen. Flehite.
1890. De Vereeniging komt in het
bezit van een eigen gebouw en alles
werd hierheen overgebracht, de Infir
merie herbouwd en veranderd. De voor
werpen werden geplaatst als volgt
kelderverdieping: urnen, kaarten op de
groote zaal: kast met zegels, vitrine
met munten, de antieke schoorsteen,
model O. L. V. torenop de boven
zaal: alles over handel en nijverheid.
De zerken zouden tegen den scbuttiog
geplaatst worden. De trappen worden
veranderd. 21 October 1890 wordt het
officieel geopendvan deo aanvang af
sedert 12 jaar, had de Z.Ew. Heer
Rootselaar aan het hoofd gestaan
dit genootschap doen bloeien. Als Be
stuur gekozen op 4 Nov. 1890de Eerw.
Heer van Rootselaar president; penning
meester J. R. van de Gumster; W.
Crockewil W.A.zn. secretaris.
1891. Bestuurslid de heer Tromp v.
Holst. In October neemt de heer W.
Croockewit W.A.zn. ontslag als secre
taris. De Voorzitter neemt de werk
zaamheden van secretaris op zich. De
rekeningen zijn niet op tijd ingediend.
Muurschilderingen in de St. Jorlskerk
ontdekt.
Ite Amersfoort Kortegracht 16
Kapitaal f5S.000.000 Reserve f42.500.000 I
Alle Bank-, Kassiers- en Effectenzaken, Deposito's
Verhuring van SAFE-LOKETTEN
INSTRUMENT TEGEN LAGEN PRIJS
VRAAGT DAN EENS PRIJSOPGAAF VAN EEN
BIJ S. DUYKER
HAVIK 29 - AMERSFOORT - DIPLOMA TOONKUNST
MAGAZIJN BOVEN - GEMAKKELIJKE BETALING - LANGDURIGE GARANTIE
onder controle Centrale Accountantsdienst Ned. Boerenbond
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uur; WOENSDAGAVONDS van 7
tot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur
Dadelijk ingaande rente 3*/io pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Zalen tegen zeer billijk tarief te huur. Inlichtingen bij den concierge
1892, Op den 20 April eene verga
dering uitgeschreven er waz van het
Bestuur alleeo de Voorzitter tegenwoor
dig. Er waren 2 gewone leden present.
Op de vergadering van den 16 Mei
werd gewezen op het wegsluiten der
voorwerpen in vitnncs en vooral op bet
catalogiseeren. De buitengevels van bet
gebouw moeten gerestaureerd worden
een nieuw lokaal aangebouwd. Het
werk wordt door L. van Achterberg
degelijk uitgevoerd. Er wordt aan een
nieuwe opstelling der voorwerpen be
gonnen. Men dringt er op aao, dat bet
moest zijn een Amersfoortsch
Eene bibliotheek zal, aan het
toegevoegd worden, bestaande
uit geschriften over Amersfoort, over
Oldenbarneveld en werken van Amersf.
schrijvers.
(Wordt vervolgd).
Geloof en Watenschap.
et eene diepzinnige rede over«Hel
bestaan van God in verband met het
kwaad op de wereld* boeide de Wel
eer w. Zeergeleerde Pater Felix Often
zijn talrijk gehoor op Vrijdagavond 20
Maart 1925.
Pater Oiten, die zich reeds cokele
malen voor de Leden van G. en W.
te Amersfoort als een begaatd spreker
aangenaam causeur deed kennen,
had ihans op uitaoodiging van het Be
stuur hel biervoren genoemde onder
werp te behandelen, dat hij zelf moei
lijk noemde en dat bij de uitwerking
de volle aandacht der toehoorderessen
der toehoorders zou vrageD, terwij
na beëindiging zijner rede gelegen
heid zou zijn tot het stellen van vragen.
De gevraagde aandacht werd hem van
beide zijden gaarne geschonken en
menige vraag werd gesteld en uaar te
vredenheid beantwoord.
Voor de leden vau G. en W. be
hoefde de Spreker niet het beslaan van
God te bewijzen, zoodat alleen het ver-
baad tusschen het Godsbestaan als
Schepper van het heelal en het be
staande kwaad op de geschapen wereld
behandeld werd.
In de ziel van eiken mensch heeft
God een draDg naar geluk geschapen
n de reden, waarom die drang naar
.ardsch geluk slechts zelden bevredigd
wordt is te vinden in het doel der
scheppingGod schiep hemel en aarde
tot Zfloe eigen verheerlijking en deu
mensch om God te kennen en Hem
hiernamaals eeuwig te aanschouwen.
Niet dus voor het verwerven van een
blijvend geluk op de aarde is de mensch
op deze oiidetmaansche wereld, doch
om door het verwerven van de kennis
van God en door Hem te dienen in
de gelegenheid te worden gesteld eeD
eeuwig hemelsch geluk te verwerven.
De middelen, welke God daartoe uit
kiest, zija vaak voor ons onnaspeurlijk
tlebt U een
Taxi of auto noodig
en menigmaal blijkt het, dat hetgeen
wij als een ons aangedaan kwaad be
schouwen (ziekten, rampen, ongevallen
e. d.) slechts middel was om uit het
kwade het goede te doen geboren
worden. Dergelijk kwaad komt dan op
de wereld omdat het in zijne gevolgen
dienstig is voor het doel der schepping,
gelijk het buiten de oevers treden eener
rivier later het oodergeloopen land met
nieuwen wasdom heeft verrijkt.
Iets anders is het met het zedelijke
kwaad: de zonde. Dit kwaad kan God
niet uitkiezen en dus niet willen, omdat
.n den aaru van zijn wezen strijdt
het doel der Schepping en met
Gods eigen verheven Zijn. Hoogstens
zal God het kwaad als zonde niet be
letten dus toelaten hel aan den
igen vrijen wil van den mensch over
latende om zijn eigen geluk misschien
weinig op de airde, doch zeker
eeuwig in den hemel te vei-
nietigen door zondigen opstand tegen
Gods geboden. De zonde bevat dus
geen schijn van bewijs tegen het be
slaan van God, doch wordt door Hem
toegelaten, omdat zij in haar gevolg niet
stiijdt tegen het doel der Schepping
immers, ook de verdoemden veibeer-
lijken God door het erkennen Zijner
echtvaardigheid in de ben opgelegde
eeuwige straf.
Uit dit korte verslag waarin wij
.ar wij hopen de bedoelingen van
den spreker juist hebben weergegeven,
zal het duidelijk zijn, dal het onderwerp
inderdaad niet gemakkei ijk was en daar
om juist eene nuttige afwisseling bracht
in de bijeenkomsten van Geloof en
Wetenschap, waar het Geloof toch het
hoofddoel van onze vereeniging is, Dat
Pater Otten het onderwerp volkomen
behccrschte behoeven wij bier niet te
zeggenhet weid van hem verwacht
en die vetwachtiug is schitterend be-
Oozc Modeiator, de Weleerwaarde
Heer IF. J. Tempelman, vertastte alle
aanwezigen met eene gevoelige tesre-
denheidsbetuigiog over de goede resul
taten der vereeniging in de laatst ver-
loopeu jaren.
Eene aanmoediging, om op den in
geslagen weg vooit te gaan en dus
roepen wij aan hel einde van dit korte
verslag allen Leden toe:
«Tot het volgende winterseizoen 1*
J. W. HENDERSON,
Secretaris.