I
Amsterdamsche Bank
h. ELZENAAR
DE EEMBODE
K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
ABONNEMENTEN kunnen elke week In gun, doch opiegglng vin
«bonnemenl moet geschieden voot den aanving van een nieuw kwartaal,
Prga per drie maanden f 1.00. Bulten de gemeente Amcnfoorl 11.10.
Afionderlfke nummers 10 ct.
Vrijdag 22 Mei 1925 - No. 15
Negen en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANOEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAQMIDDAO
A»VNRTtiNTiflN 28 cent per regel. Blllgka tarieven voor handel en
ngverheld bf geregeld sdverteeren. - AdvertentlCn moeten Dinsdag
en Vrfdag vödr uur worden bciorgd. Een bepaalde plaats kan
nlel worden gegarandeerd.
Het geweten moet het gebruik der
vrijheid regelen.
Samenwerken.
Voor wie «zelfstandig* optreedt, alt
de winkelier, de handelsman, de kleine
patroon, de venter, is «samenwerking,
met vakgenooten niet minder nutlig et
noodzakelijk als voor arbeiders. Onze
werklieden begonnen dat bijtijds te be
grijpen en zochten steun in hun vsk-
vereeniging.
Vele «middenalandeis* begrijpen het
dikwijls nog niet, zien er eer een ver-
kleineering en veizwakkirg in van hun
«persoonlijk initiatief^ en zelfstandigheid.
Natuurlijk beteekent samengaan met
aDderen, dat we niet langer alles maar
vrij en alleen kunnen bedisselen en
beschikken het is een groote oefening
in «zelftucht* en er kunnen dan ook
in dit samengaan moeilijke oogenblik-
ken voor ons komer.
Doch dit is waarlijk laDg Diet altijd
verlies, het beteekent, dat we ons ge
zetter rekenschap van velschillende
vragen moeten gaan geveD, en beslissen
of we, na onze medeleden te hebben
trachten te doordringen van ons inzicht,
met hen kunnen blijven meegaan of
ons moeten afscheiden.
Samenwerking is echter in dit leven
zoo noodig en nuttig, dat wij ons er
alleen aan mogen onttrekken, als het
principieel niet anders kan.
De echt Hollandsche drift om vóór
alles: «eigen baatjea te blijven, is in
hoofdzaak alleen uiting van een kicder-
achtigen, koppigen zelfwaan, die de
menschen schaadt en de gemeenschap.
T. G.
D« Dtiliflt Petrus ganisius.
Op Hemelvaartsdag had te Rome
plaats de plechtige heiligverklaring van
onzen landgenoot, den Gelukzaligen
Petrus Canisius, van de Sociëteit van
Jezus.
Den achtsten Mei 1521 werd te
Nijmegen de machtige bestrijder der
dwaalleer, Petrus Canisius, geboren.
Hij was de oudste zoon van burge
meester Jacob Canis, die bij zijn burgers
en ook bij de hoogste machthebbers
van Nederland, zeer in aanzien was.
Men kan licht begrijpen, dat Petrus,
die uit den omgang met zijn vader en
diens voorname bezoekers een vroeg
tijdige wereldkennis opdeed, in geeste
lijk opzicht verre boven vele kinderen
van zijn leeftijd uitstak.
Warme aanmoediging in zijn jonge
vroomheid vond Petrus bij zijn moeder,
WeDdeline van den Bergh, en baar
zuster, een godvruchtig jonkvrouw, die
veel bij den burgemeester in huis kwam.
Een bijzonderheid uit zijn jongelings
jaren is wel het bezoek, dat hij aflegde
bij de weduwe Reinolda, een familielid
te Arnhem die in heilige afzondering
leefde en door God op bijzondere wijze
werd verlicht, Zij kondigde aan, dat er
weldra een nieuwe orde van priesters
zou ontstaan, geroepen om het katho-
lijk geloof te verdedigen en de zeden
te htrvormen. Daarna vestigde zij haar
blikken op den jongen Petrus en de
haDd zacht op zijn schouder leggende,
voorspelde zij hem, dat hij van die
orde deel zou uitmaken. Dit geschiedde
ettelijke jaren vóór Ignatius de Sociëteit
van Jezus oprichtte.
Burgemeester Canis, trotsch op zijn
begaafden zoon, bouwde zich voor diens
toekomst de schoonste luchtkasteelcn
Pettus moest rechtsgeleerde worden,
daarna een rijk huwelijk doen, zoodat
de hoogste ambten en waardigheden
voor hem zouden openstaan. Zuo werd
djonge geleerde op vijftienjarigen
teeltijd naar Keulen gezonden om zijn
studiëo te voltooien. Onder leiding van
bekende en geleerde Nederlanders
maakte Petrus schitterende vorderingen
in de studie. Na een reeks vbo succes
sen op wetenschappelijk gtbied verde
digde hij 25 Mei 1540 zijn openbare
stellingen en na gunstig afgelegd exa
men in de wijsbegeerte ontving hij uit
de handen van zijn leermeester, Joan
nes van Bronckhorst den doctorshoed
als meester in de vrije kunsten,
Nu achtte burgemeester Canis den
tijd gekomen om zijn zoon de plannen
te ontvouwen, die hij zich voor de
toekomst had gedacht. Doch Petrus,
geheel doortrokken van den ascetischen
geest der geschriften van den mystieken
schrtyver, den Dominicaan Joannes Tau
ter, vertrok naar Mainz, waar hij
aan de zijde van den Eetbiedw. Pater
Faber de dwaalleer, die onder geeste
lijken en geloovigen bedenkelijke
deringen maakte, bestreed,
8 Mei 1543, den dag dat Petrus
Canisius zijn 23cn jaar inging, legde hij
schriftelijk een belofte af, waardoor hij
zich verbond tot de nieuae soc Steil
van Priesters, door den H. Igni
gesticht, toe te tredeo.
Te Keulen, waar hij zich beijverde
om de Socië eit van Jezus krcchtigete
grondvesten, bereikte hem de lading,
dat zijn vader ernstig zitk lag. Op het
oogenblik van het weerzien van zijl
geliefden zoon, die onmiddellijk naa
Nijmegen was afgereisd, gaf de ster
vende grijsaard den geest. Deze slag
trof Petrus zwaar, doch gesterkt door
m visioen, waarin hij rijn vader en
oeder als zaligen in den Hemel zag,
hervatte Petrus met frissche krachten
:ijn levenstaak.
Het vaderlijk erfdeel schonk hij
Ontzaglijk is de aibeid, die door den
heilige werd verricht. Eiken dag gaf
hij college- en catechismuslessen, hield
hij preeken voor een groole volksme
nigte en bestreed door woord en ge
schrift de ketterijen. Hoezeer Canisius
in aller waardeering steeg, moge blijken
uit het feit, dat hij meermalen voor den
keizer de godsdienstige belangen der
Keulsche burgerij bepleitte. Op 26-
jarigen leeftijd werd hij benoemd om
zitting te nemen in de groote kerkver
gadering van Trente, vervolgens kreeg
hij een leeraarszetel aan het college van
Messina en 4 September 1549 had zijn
plechtige professie plaats als lid van
Sociëteit van Jezus.
Binnen korten lijd had zijn ijver
buitengewone weikkracbt in Weenen
en heel Oostenrijk zulk een ontzaglijken
invloed ten goede geoefend, dat men,
daar de bisschop van Weenen was ko
men te overlijden, niemand waardiger
keurde dan Canisius, om den bisschop-
pelijken zetel der hoofdstad in ie nemen.
Daar de uitverkorene deze waardigheid
:n beletsel voor zijn apostolischeD
beid achtte, wees hij haar af.
Tegen de catechismussen van de her
vormers schreef de H. Petrus Canisius
zijn meesterwerk: de roomsche kate-
chismus, die op het keizerlijk bevel In
de scholen gebruikt werd. Na zijn be-
toeming tot Provinciaal der Sociëteit
'oor Duitschland, had hij een twistge-
iprek met de hervormers op den Rijks
dag te Worms. De uitslag was: een
algemeene verwarring en oneenigheid
onder hen.
Het hoogtepunt van Canisius' werk
zaamheid lag in de jaren 15501570.
Als apostolisch nuntius moest hij de
Duitsche vorstenhoven bezoeken, om
hun de besluiten der Kerkvergadering
van Trente bekend te maken. Zoo be
zocht bij verschillende stedeD, waar
onder zijn vaderstad, waar hij met vreug
de werd ontvangen.
Canisius was een der grootste figuren
op den Rijksdag van Augsburg. Een
machtig werk was zijn weerlegging van
de boeken Centuria, door Luthersche
geleerden geschreven en kott na de uit
gifte dezer weerlegging rustte Canisius
niet, voor bij het beroemde college te
Freiburg had gesticht.
Den 21sten December 1597 stierf de
heilige met den glans van hemelvreugde
op het gelaat, omringd door zijn ge
"suwe vrienden.
«Ziet ge niet? Ziet ge niet?« vroeg
hij, terwijl bij op de deur wees, als zag
hij den hemel, die zich voor hem opende.
Diepe verslagenheid maakte z:ch van
de Freibuigsche bevolking meester, toen
:ij den dood van den heiligen man
rernam, in wien zij steeds haar vriend
:n weidoener had gevonden.
Het graf van den H. Petrus Canisius
in de St. Michaëtskerk is door wonde-
verhet rlijkt en het werd een bede
vaartplaats, waarheen uit alle oorden
de geloovigen optrekken, om de voor-
ipraak van den Nederlandschen heilige
n te roepen.
Binnenland
De Kamer-verkiezing.
Niet minder dan 35 politieke partijen
en groepen hebben candidaten gesteld
voor de Tweede Kamer.
Woensdag 1 Juli is de stemdag.
Fransen.
Het wetsvoorstel van Mej. Wester
man, tot wederinvoering van het onder
wijs in een vreemde taal op de Lagere
School, is in de Tweede Kamer met
35 tegen 32 stemmen aangenomen.
Naar de Stembue.
De candidatenli|sten zijn r.u in alle
kieskringen ingeleverd.
In den Rijkskieakring Utrecht zijn 23
candidalenlijsten ingeleverd.
De lijst der Katholieke Staatspi
luidt als volgt
1. Van Wijnbergen
2. Van Schaik
3. Suring
4. Van Voorst tot Voorst
5. Bulten
6. Knigge
7. Von Freijtag Drabbe
8. Van de Grinten
9. Dr. ten Berge
10. Meijer.
Met de kinderen naar buiten.
De heerlijke, zomersche dagen lokken
tot wandeling en ontspanning naar
buiten, in de vrije natuur. Heele huis
houdingen, vader, moeder en kinderen,
van de grootste tot de kleinste, trekken
uit, om ver van de warme straten vat
dorpen en steden van het heerlijk)
vootjaar te geoieten. En als men da
na een stevige wandeling, neerstrijkt
in een speeltuin, waar de kinderen zlcb
kunnen vermaken met schommels en
draaimolens en rekstokken, worden
dorstige kelen gelaafd.
Tot zoover is zulk een uitstapje
alle opzichten aan te bevelen en
gezond. Maar als de ouders dan hun
kinderen meenen te moeten tracteeren
op bier met suiker, wordt er t
schade dan voordeel aan de gezondheid
gedaan. Bier is geen drank voor kinde
ren, alcohol is een vijand van het
jeugdig gestelgeestelijk en lichamelijk
lijdt het kind door gebruik van alco
holische dranken.
Ouders, als ge met de kinderen naar
buiten gaat, geeft hun dan drinken dat
geen afbreuk doet aan bun gezondheid,
Er is buiten bier nog zooveel, dat voor
de kinderen een tractatie is, en dat ze
liever drinken dan bier.
Rijwielpaden.
In de te Zeist gehouden vergadering
der vereenigiog voor rijwielpaden werd
medegedeeld, dat dit jaar van uitbrei
ding niet veel kon komen, omdat het
onderhoud van het bestaande palennet
veel zorg eischte. Aan de voorbereiding
van de verbinding Utrecht—Arnhem
werd verd:r gewerkt.
Er waren verschillende wenschen over
de verbinding van Bosch en Duin met
«Zandbergen* en van Bilthoven met
Zeist, via de Halfachtsche laan. Bij de
;e verbinding stuitte men telkens
op den onwil van een eigenaresse, die
toestond, dat over haar eigendom
rgwielpad werd aangelegd. Ook bij
de tweede verbinding ondervond men
niet de gewenschte medewerking van
een eigenaar. Toch zal men nog eens
probeeren de besprekingen tot een goed
einde te brengen.
Gemengde Berichten
In den nacht tijdens een hevig
weer te Oss, sloeg de bliksem in eenige
bijeergelegen woningen. Ten huize van
den kolenhandelaar A. Z. werd hijzelf,
lei wijl hij met vrouw en kinderen aan
tafel zat, op slag gedood.
Een winkelier werd door dca bliksem
tegen den grond geslagen en bek'
een wonde aan het hoofd.
Bij den heer v. d. V, sloeg
groote kast van den muur, terwijl de
vrouw die ervoor stond, werd wegge
slingerd, waarbij een lichte verlamming
In eenige andere woningen richtte de
bliksem slechts kleine materiet le schade
aan, zonder evenwel brand te veroor
zaken.
Eenige weken geleden kreeg een
Parijsenaar ter gelegenheid van zijn
verjaardag een doosje cigaretten van
zijn dochtertje ten geschenke. Toen hij
's avonds nog een luchtje giDg scheppen
te Amersfoort Kortcgracht 16
Kapitaal f 55 000 000 Reaerve f42.500.000
Alle Bank-, Kassiers- en Effectenzaken, Deposito's
Verhuring van SAFE-LOKETTEN
I! Görs 6 Kallmann Piano's
voldoen zelfs de meest strenge critici. - Steeds voorradig
Vertegenwoordiger
S. DUYKER, Diploma Toonkunst
HAVIK 20
PIANO- EN ORGELHANDEL
Magazijn hoven
en een cigareije opstak, ontplofte dit
onverwachts nadat het een eindwergs
was opgerookt en verwondde den jarige
deerlijk in het gezicht. Er werd een
onderzoek ingesteld, dat geen drfinilleve
oorzaken aan het licht bracht, Men
vermoedt echter dat in de fabrieken,
waar thans de cigaretten onder staats
beheer worden gefabriceerd, nog ont
plofbare stoffen zijn achtergebleven,
die tijdens den oorlog bij de vervaar-
digirg van munitie in deze fabrieken
werden gebruikt en dat deze op on
verklaarbare wijze in de cigaretten zijn
geraakt.
Sedert dien hebben zich echter nog
twintig zulke gevallen voorgedaan,
waarbij vreedzame rookers door het
ontplcffen van bun clgaret werden
gekwetst.
De regeering weet geen raad met
het geval, daar zij moeilijk alle reeds
gefabriceerde cigaretten kan laten na
kijken en alle stocks weggooien kan.
Vandaar dat zij zich heeft bepaald tot
een waarschuwiog aan de rookers,
waarin zij dezen op het hart drukt
vooral niet te hard op de cigaretten
te bijten en ze een armlengte voor zich
uit te houden wanneer zij er geen trekje
Bij zekeren V. te Meppel lag de
kleine van een maand of vflf langdurig
hevig in zijn bedje te schreien,
waarop de moeder tenslotte eens ging
kijken. En wat bleek Een rat had aan
een der vingertjes geknaagd en daarvan
'n gedeelte opgepeuzeld.
Te Laag-Soeren is een vrachtauto
in brand gevlogen. De vrachtauto was
volgeladen met potten en pannen en
daardoor ook met hooi en papier voor
erpakking. De auto brandde geheel
af en de inhoud ging eveneens totaal
verloren.
De rijksmiddelen hebben over de
afgeloopen maand 12 millioen meer
opgebracht dan over de maand April
van het vorig jaarover de eerste vier
maanden ruim fll'/t millioen meer
dan over die periode van 1924.
- Uit Krefeld schrijft men ons
Verleden week heeft hier plaats ge
vonden een Verkehrs- und Heimatwoche,
verhoeden met een Reklametagung uit
gaande van de Velband Deutscher
Reklamefachleute.
Het goede weer had veel bezoekers
getrokken, o.a. waren ook veel Hol
landers aanwezig. De Verkehrswoche
werd geopend mei Reclameoptocht van
's, die met al de bonte reclame
schilderachtig aanzien gaf. Een 400
tal automobielen van alle merken en
typen nam er aan deel. Vervolgens was
er een optocht van industrie en nijver
heid met wagens en fietsen.
Op sportgebied kon de voorgenomen
wedstrijd Amsterdam-Krefeld niet door
gaan vanwege den wedstrijd Holland
Belgie. Een elftal van Dusseldorf heeft
de plaats der Amsterdammers inge
nomen.
's Maandags begon de met de Ver
kehrswoche verbonden Reclametagung
van het Verband Deutscher K-klame
fachleute, die veel publiek had getrok
ken. Vooraanstaande Duitsche Reklame-
vakmenschen hielden er voordrachten
o.a. over reclame door adveitentien,
plakkaten, films enz. Het schouwven
ster, lichtreclame, drukwerkpropaganda
enz. Verder was er een tentoonstelling
«Holland und der Niederthein* georga
niseerd die veel bekijks had,
Naar wij vernemen is de Stadt Kre-
feld van plan, aangemoetb^ijdoor het
groote succes, dergelijk)
wochene te herhalen.
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langestraat 84 - Telef 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Tcekcnbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
Op den Admiraal den Ruyterweg
bij de R. K. kerk te Amsterdam Is een
auto tegen een heistelling aangereden.
De stelling viel gedeeltelijk in elkaar
en enkele stukkcD hout kwamen op de
auto terecht. De chauffeur kreeg een
verwonding aan het hoofd.
Te Culemborg hebben zich geval
len van vergiftiging voorgedaan bij
kinderen die langs den spoordijk bes
sen hadden geplukt en opgegeten,
welke besproeid waren met een vloei
stof tot bescherming tegen insecten.
Te Purmerend is een 70 jarige fiets
rijder door een auto aangereden. De
oude man, die véór den auto had ge
reden, .begon plotseling met zijn stuur
te slingeren, waardoor de aanrijding
plaats vond. De auto reed over den
man heen het water in. De oud* man
bleek overleden te zijn.
Te Bergeijk waren kinderen de beel
tenis van O. L. Vrouw aan het ver
sieren, waarbij ook de kaarsjes niet
ontbraken. Een der kleinen, die de lich
ten aanmaakte, gooide achteloos een
lucifer weg. Deze viel nog brandende
op een achter haar staand kind, welks
kleertjes aanstonds vlam vatten. Ernstig
met brandwonden overdekt werd het
kind onder geneeskundige hulp gesteld.
In den nacht ontlastte sich boven
Oustburg en omgeving een xwaar on-
weder waarvan de gevolgen niet uit
bleven. Twee groote landbouwschuren
werden door den bliksem getroffen. Bij
deze branden kwamen om een vijftal
paarden, twee stieren, acht kalveren en
een varken met biggen. Vootts gingen
verloren een hoeveelheid hooi, benevens
eenlg landbouwgerei.
Door den bor.d van melkveehouders
de provincie Utrecht, is de meikpitjs,
et ingang van 17 dezer, 1 cent per
liter verhoogd. Deze bedraagt thans
lO'/j cent per liter franco stad.
Er geraakte een 10 jarig meisje op
de Prinsengracht te water. De bekende,
nu reeds 67 jarige menschenredder
Dirk Rietveld, Konijnenstraat 3, was
spoedig ter plaatse en mocht, de vol
doening smaken de kleine drcokelinge
behouden op het droge te brengen.
Met deze redding volbracht Rietvcldt
zijn een-en zeventigste redding. Hij ont
ving reeds van Koning Willem III eere-
medailles, terwijl ook later Koningin
Emma en Koningin Wilhelmina hem
eere-metaal schonken.
Bij een hevig onweer, dat boven
Nijmegen woedde, is de bliksem gesla
gen in de boerderij van Lindeman tc
Bergharen welke geheel afbrandde.
Er werden bij een openluchtfeest
vao kerkzangers te Heddensheim 3 per
sonen door den bliksem gedood. Een
vierde werd verlamd en overleed spoe
dig terwijl nog een vrouw swaar ge
wond werd.
