Püf
S. DUYKER Havik 29 Amersfoort
Ijsvermaak
N.V. Middenstands-Credietbank
H Adviezen voor Geldbelegging M
Groote Prijsvermindering
Bel dan op No 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
AtlONNBMBNTBN kunnen elke week In gaan, doch opzegging van
abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Pr|» per drie maanden 1.00. Bulten de gemeente Ameraloort 11.10.
Ataonderl|ke nummers 10 et.
Dinsdag 8 Dec. 1925 No. 72
Negen en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDAO- EN VRIJDAOM1DDAQ
advbrtbmtiA* 29 cant par rag ei BIU|ka tarieven voor tande! en
n|verheld b( geregeld adverteer en Advert en tien moeten Dinsdag
en Vrijdag vóór S uur worden bezorgd. Fan bepaalds plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Tracht op te klimmen, indien gij
niet naar omlaag wilt zinken.
Rct altaar der 1$. Drievuldig
heid in Sint Soris en bet
Gasthuis
Door A. F. VAN BEURDEN.
De Slot Joriskerk was oudtijds rijk
versierd met altaren, door de geloovigen
gesticht bijtestament, of wel door de
broederschappeo of gilden.
Aao die altaren waren goederen ge
schonken, uit de opbrengst waarvan de
dienstdoende priester ol rector kon leven.
Aldus was men verzekerd, dat de be
doeling van den stichter het beste
nagekomen werd.
Telken jare op den dag van het
overlijden des stichters begaf zich de
prieiter ook werkelijk naar het graf
van den stichter eo las daar op de zerk
ztaaode, degebeden voor de overledenen.
Op het einde der XVle eeuw maakten
de nieuwgezinden zich meester van de
Sint Joria, verbrijzelden de beelden eo
braken de altaren.
Toen dit nog niet secuur genoeg
gtbeurd was, giog men nog eens aan
't werk en vernielde ook de voeten en
fundamenten der altareD, die later niet
meer opgebouwd werden.
Een daarvan was, zeer merkwaardig,
gesticht als XXIe vicarie. Het was het
altaar der H. Drievuldigheid of der
weduweD altaar, omdat daaraan eene
verceniging van vrome weduwen eo
weldoende vrouwen verbonden was, die
bij uitstek haar geestelijk heil zochteo
te vergrooteo door het verzorgen der
sicken, het opvoeden der jeugd en door
andere goede werkeo.
Al ia het altaar terneergeworpen, de
Sint Joris aan deo Roomscheo dienst
onttrokken, over al die jaramerdagen
reikt nu nog de zegenrijke werking heen
der weldaden, van dit altaar
uitgegaan. De vrome zusters vao
vereeuiging der H. Drievuldigheid,
■lichtten het Sint Elisabelhs Gasthuis
of Ziekenhuis, dat nu al bijna vier
eeuwen zegenrijk werkt voor stad en land.
Het boek, ia stevig perkament ge
bonden, waarin de oprichtingsacte van
het Gasthuis voorkomt, ligt nog veilig
bewaard in de archieveD van het St.
Elisabeths Gasthuis.
In 1495 komen Alejjt Kairmans
Griet Wellas vóór als procuratrices der
verceniging.
Omtrent dit altaar vonden wij
volgeode
De verceniging der zusteren van de
II. Drievuldigheid of der weduw.
een altair, waarop diensten gedaan
werden. De dienstdoende priester werd
bezoldigd uit geschonken renten.
Uit bet protocol blijkt daarover het
volgende
lo. dat den 4e dach na Lucie 1479
2 gulden rente vastgezet zijn uit huis
en bof, gelegen in den Brunei, aan de
Corte grachtde rente te lossen eiken
penning met XUI
2o. dat den 2e dach na St. Agnes
1480. Gerrit Moij en Henrica zijn vrouw
belegd hebben bij Jbc. Gerrits dochter,
tot behoef van het weduwen allair it
St. Joriskerk een rente van een Rijnschi
loopenden gulden op hun goed
3o. dat den 5e dach na St. Peter
1480 bezet is een Rijnschen gulden
20 stuiver, erfelijk te geven uit 2 camer6
met een hofstede gelegen in de Helle
straat, aan de eene zijde der Obser
vanten kerkhof en aan de andere
Rjck van Geen, indien dit geen genoeg
pand is, dan nog uit 't huis in
Langestraat, daar zij, Jacob Wegen
Stefanie in wonen
4o. id. id. een gulden rente uit e
Hof in de Horseweij, eene zij Gerrit
van Davelaar, anderen kant Willem
van Bij bert; ia dit niet genoeg pand,
dan ook uit 't huis in de Crommestraat
□aast Evert Albers erven aan
anderen kant Dick van Eijmeren.
Op het feest van O. L. V. bezoek
1490 is een gouden Rijosche gulden
ten behoeve van het weduwen altair
in St. Joris, toegezegd door Gerrit
Davelaar.
De leden der broederschap besloten
den eersten Zondag na het Hoogtijd
der Allerheiligste Drievuldigheid 1559
zich op het verplegen der arme zieken
te gaan toeleggen »umme moeders
der arme siecken en des broederschaps
te sijndie sullen zij een moederlic
hart toedraegen, om der liefden Godes
en de als hare eijgen kinderen uijt die
gemeenen buijdel gerief doen ende hun
alle* geven naer hun staat en ge-
legenheijt.*
Twee pastoors en twee gekozen
moeders zouden het werk besturen.
n voor den eersten maal twee
deftige dames Joncfrouw Anna Frijs
van Dolre, Arnoldua dochter en Maria,
weduwe vso Zaliger Johan van Lilair.
Vele moedert uit de eerste geslachten
van Amersfoort volgden deze regel
matig op.
1559 werd de grondslag gelegd
een betere verpleging der arme
ellendige crancken van Amersfoort en
van hel Sint Elisabeths Gast- of Zieken
huis of het »Stcckhuis der arme bed-
legerz,* De stadsregeering, die hel
groote nut van een dergelijke instelling
Inzag, verleende steuo. Den 7 Oct.
1577 werd het reglement van het
Sint Elisabeth* Gasthuis door het ge
meentebestuur goedgekeurd, welk perka
ment nog iogelijst in de regentenkamer
In de Muurbuizen werd «seeckere
huijsingt* gekocht, en in een adres
deo Magistraat werd nog eeos duidelijk
gezegd, dat de instelling diende, om
arme dienstboden en ambachtslieden,
wie een ongeluk in baar dienst of hand
werk overkwam, beter te kunnen dienen
het weder verkrijgen van hun ge
zondheid en broodwinning. Eeuwen
lang heeft bet St. Elisabeths Gasthuis
de bewoners van Amersfoort ten zegen
gediend. Nadat het gebouw in de Muur
buizen veel te klein geworden was,
heeft men in de Sint Andriesstraat een
groot gebouw gesticht met luchtige,
lichte zalen en prachtige besloten
kamers, centraal verwarmd en electrisch
verlicht, waarin nu 30 geoefende
van dea H. Carolus Borromeus onder
de leiding van een directeur en doctoren
haar zegenrijken arbeid ter liefde Gods
verrichten. Pas zijn er weer groote ve
randas bijgebouwd, die bij zonnedagen
ior herstellende zieken kunnen dienen.
In elk opzicht tracht het St. Elizabeths
Gasthuis den vooruitgang der Weten
schap bij te houden. En nog steeds zit
de goede geest voor, die in 1559 de
vrome stichters aanwakkerde
liefdewerk, 's Heeren Zegen is
gebleven.
Binnenland
Stembuswee.
Voor den Haagschen Kantonrechter
stonden een paar honderd personen
terecht, die niet ter stembus
gekomen.
Er waren vele Scheveningervrouweo
onder, die uit gemoedsbezwaren of
godsdienstige overtuiging niet konden
stemmen.
Sommige gezichten trokken i
achtig, toen de deurwaarder de
namen begon op te noemen. Enkelen
keken verheerlgkt, want kwamen
niet om bet hoogste, wat ze hadden,
hun geloof, te belijden?
Poen de eerste slagen van
en f 1.boete begonnen te vallen,
werd de stemming meer gespannen.
De leeraar van Wier, die de ver
dediging voor een 75-tal gedagvaarden
op zich had genomen, trad, toen de
naam M. van Wier (zijn vrouw) ge
noemd werd, naar voren.
Hij bad een volmacht en zeide, dat hij
opkwam voor 75 Scheveningsche
vrouwen.
De kantonrechter vroeg of het feit
it ze niet gestemd hadden, door de
vrouwen werd erkend.
Verdediger antwoordde hierop be
vestigend.
»En waarom is er niet gestemd?-
Dat is nu juist de zaak, Edelacht
bare heeren*, antwoordde de man met
een kuchje. Het doet me werkelijk
genoegen om voor deze vrouwen op
te treden. We bennen leeraar. Al die
vrouwen bennen nog nooit
kantonrechter in aanraking geweest. Het
is treurig dat ons vaderland zoo diep
is gezonken, dat we het gebod
God niet inzien. Maar heeren,
vrouwen hebben er iets van gevoeld,
dat het verkeerd iB. Die bennen bet,
die de Heere door Zijn genade levend
gemaakt hep. Dit hier Is dc eerste stap
de vervolging, zooas die in de
middellandsche eeuwen w*s«.
Na eenlge aanhalingen uit den Bijbel
t Exadus 1 vers 15 en 20, besluit
bij met: >Zoo edelachtbare heeren,
eischen we voor die vrouwen vrijspraak*.
Als de ambtenaar aan het O. M.
lor al die vrouwen f 1.boete subs
dag hechtenis vraagt, antwoordt de
leeraar.
•We kenne ons niet verweeren. Maar
vrouw ken niet stemmen, want de
vrouw is uit den man en niet de man
de vrouw geschapen. Het kiesrecht
moet verdwijnen in ons vrge Nederland*,
De kantonrechter opent geen debat
gaat in zijn vonnis met het O. M.
Verscheidene beklaagden, allemaal
ouwen, namen zelf de verdediging
en de vrecselljkste voorspellingen
werden gedaan.
Zoo beweerde één juffrouw dat nu
onze heeren en de wijze regeering zoo
diep gezonken was, het land onher
roepelijk zou valleD.
Een andere juffrouw raadde de heeren
10, in het verborgene hunne knirCn
te buigen, want het zou nooit ongeztraft
blijven dat de wet zoo in strijd met den
II van God was.
Ze eiodigde haar rede met de op-
lerking»De vrouw, die handelt als
:n man, is een zwak vat, net als de
an, die doet als een vrouw*.
Een ander sei, dat als de man stemde,
.- stem van de vrouw er vanzelf bij
inbegrepen was.
Weer een juffrouw beweerde, dat er
-onvrede* in haar ziel zou komen, als
ze gestemd bad.
Een juffrouw, omtrent wier eigen
opvatting men niets te weten kwam,
zei»lk mocht niet gaan van mija man.
Hij bad iets van boven gekregen, vbd
deo Heer. Daar heb Jc nu wel niet*
r hij wou toch niet dat ik
ging stemmen I*
De opeenvolging van niet-ongehoor-
im willen zQi, en gemoedsbezwaren,
werd af eo toe onderbroken door
anderen grond.
Een baby, die ook in de rechtszaal
mwezig was, en de geloofsbelijdenis-
door kraaigeluidjes en diepe keel
klankjes onderbrak, was er b,v. de
oorzaak van geweest, dat zijn moedei
niet had kuanen stemmen. Zij werd
rijgesproken.
Een heer was op reis geweest, echter
zonder noodzaak, en werd veroordeeld
tot f 1boete. Of hij den gulden bij
zich bad, vroeg bem de rechter, s Wei-
neen «was bet antwoord, »ik ben maat
gesjochten l« Vaderl.
Langs den weg.
Wij weten, dat we rechts
houden, wanneer we elkaar op straat
of weg te voet, per üets, per auto, per
:o, per motorfiets, per rijtuig, per
ichtwageo tegenkomen om gelegen
heid tot passeeren te geven.
Wij weten, dat we links moeten
voorbij gaan den voetganger, den wiel
ijder, den automobilist, den motoifiet-
ter, den koetsier, den voerman.
Wij weten, dat we rechts moeten
houden om hun, die ons willen inhalen,
bet passeeren mogelijk te maken,
Wij weten, dat we per auto geen
gebruik mogen maken van de rijwiel
paden als dat voor het uitwijken niet
noodig is.
Wij weten, dat we op een rijwielpad
niet naast elkaar mogen blijven rijden,
kis andere wielrijders passeeren willen.
Wij weten, dat geen vee over een
ijwielpad gedreven mag worden als
lit niet noodig is uit een oogpunt
veilig verkeer.
Wij weten, dat we Diet midden op
tn straat of weg moeten gaan Blaan
>or het maken van een praatje.
Wij weteD, hoe gevaarlijk het is, dat
Alvorens u beslist bij het koopen van een Instrument
is het mede in uw belang ook eens te komen zien in den
Piano- en Orgelhandel
geeft ruwe huid
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange G.acht no. 4 - Telefoon no. 304
LIP'S SAFE-INRICHTING.
Dames- en Kinderconfectie
kinderen de straat als speelterrein ge-1
bruiben.
Wij weten, dat de wetten er niet zijn
n te worden overtreden.
Wij weten nog veel meet, hoe 't niet
oet en toch doen wij het, d.w.z. het
meerendeel der menschen,
En waarom doen wij het?
Waarom doen we niet gelijk het
behoort?
Ja, waarom oiet?.... .Kampioen*.
Weggsld in de provincie Utrecht.
Zooals bekend is, hebben de Prov.
Staten van Utrecht een verordening
-astgesteld op de heffing en invordering
>an een belasting wegens het gebruik
Ier wegen bij de provincie in beheer
in onderhoud.
Het schijnt in de bedoeling van Ged.
Staten te liggen, om deze verordening
1 Januari a.s., in elk geval zoo
spoedig mogelijk in werking te doen
De regeering is evenwel voornemens
io spoedig mogelijk bij de Tweede
Kamer een voorstel in te dienen voor
de hetfiig van een bijzondere belasting
voor bet gebruik der wegeD, uit welker
opbrengst dan aan de verschillende
provincies een evenredige uilkeering
zal geschieden voor de onder haar be
heer staande wegen. Aangenomen mag
derhalve, dat voor de rijksbelasting de
provinciale heffingen te dezer zake
zoude moeten vervallen.
Daar er een algemeene drang
verbetering der wegen bestaat, zal de
voorgestelde rijks-weggeldbelasting bij
de Staten-Generaal wel instemming
vinden en haar invoering binnen niet
al te langen tijd te verwachten zijn.
Voor invoering van een speci
cggeldbelasting voor de provincie
Utrecht, mede in verband met het
thans nog geringe aantal wegen, dat
deze provincie onder haar beheer heeft,
acht »De Kampioen* het oogenblik
einig gunstig gekozen. Bovendien zal
eze belasting, tegenover de gtoote
bezwaren en belemmeringen voor bel
verkeer, geen belangrijke baten voor
het onderhoud der provinciale wegen
opleveren.
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort,
Amersfoort
verzacht
Gemeenteraad.
Vergadering van den Raad op Vrij
dag 11 December, 7 uur.
Ingekomen stukken en mededeelingen,
Verzoek van H. J. Packbicrs e.a.
bewoners van perceelen Liendertsche-
weg tot bet plaatsen van hekwerk langs
hun perceelen.
Adres Buurtvereeniglng 't Sasje,
waarbij geprotesteerd wordt tegen de
huurverhooging en verzocht wordt
watervoorziening in de Gaslaan en ver
lichting in de Sluisstraat en Gaslaan.
Adres van C. Dteters-Ruizendaal e.a.
werkvrouwen aan de openbare lageri
scholen, houdende versoek om uitbe
taling van loon voor feestdagen
vacantiedagen.
Samenvoeging van de diensten Open
bare Werken en Bouw- en Woning
toezicht en Woningbedrijf.
Verkoop vsd bouwterrein aan Hei-
lygers en van Nieuwenhuizen aan de
van Woustraat groot rezp. 787 en 840
voor f3545.— en f3780.—.
Voorstel van J. Muilwijk e.a. waarbij
verzocht wordt van gemeentewege over
gaan tot invoering van cursussen
buitengewone gymnastiek.
W ethouderspensioenen.
Aanvulling verordening straatpolitie.
Eervol ontslag aan Ds. J. Panne
bakker als lid der Commissie van toe
zicht Voorbereidend Onderwijs.
Vaststellen bijdragen buitengemeen
ten kosten Keuringsdienst.
Verleenen van ziekteverlof aan
onderwijzend personeel.
Benoeming van raadscommissies.
Benoeming lid der Commissie van
toezicht Lager Onderwijs.
Benoeming lid Commissie van toe
licht Middelbaar Onderwijs.
Benoeming leden Commissie wering
schoolverzuim.
Benoeming Curator Gymnasium we
gend periodieke aftreding.
Benoeming tijdelijk leeraar lichame
lijke oefening Handelsscholen.
Id. Lijdelijke leeraren aardrijkskunde
i geschiedenis Gymnasium.
- De maandelijksche Godsdienstoefe
ning voor de R. K. Militairen van alle
rangen wordt gehouden door den heer
Aalmoezenier op a.s. Donderdag en
Vrijdag 10 en 11 December resp. Don
derdags half-4 de conferentie en Vrij-
dagsmorgeos half-8 de H. Mis met
preek en algemeene H. Communie.
Door het verbindend worden der
derde, tevens sloluitdeelingslijst is het
faillisement van Adriaan Nicolmms Jan
Vos, destijds notuis te Amersfoort,
geëindigd.
In het kantoor van den boekhandel
Valkhof aan de Utrechtschestraat ont
stond brand. Oudergewoonte was onze
actieve brandweer het vuur spoedig
meester.
Vanwege het departement van Oorlog
werd aanbesteed het eenjarig onder
houd der militaire gebouwen en werken
in de Gelderschc Valleien Neder-Betuwe
Inschrijvers L. J. Hemels f 4980
B. E. van Dorth f 4943 F. Ruitenberg
f4920; J. de Vos f4900; G. de Jong
f 4870fa. T. van Hoogevest Zn.
f4780; H. Blanken f4743.
