N.V. Middenstands=Bank
Hl Adviezen voor Geldbelegging GS
S. DUYKER Havik 29 Amersfoort
Bel dan op No 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
ABONNBMENTBN kunnen elke week In geen, doch opiegglng ren
abonnement moet geicbieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal.
Pr|t per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort f1.10.
Afaonderl|ke nummers 10 Cl.
Dinsdag 2 Febr. 1926 No. 86
Negen en Dertigste Jaargang
KANTOOR: LANQEQRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDAQ- EN VR1JDAQMIDDAQ
aDybrtbntiU* 23 eanl per regel. Blllfka tarieven voor handel en
nfverheld b| geregeld adverteeren. Advertentlta moeten Dinsdag
en Vrfldag vóór 8 uur worden beaorgd. Een bepaalda plaats kan
niet worden gegarandeerd.
Zorgdal gij u nooit laat beheerschen
door aardse he rijkdommen, maar blijf
daarvan steeds in waren zin de bezitter,
Het geld kun wel een goect dienaar zijn,
maar hei is altijd een slechte meester.
Jlmtrsfoortscbc Bedevaart.
Door A. F. VAN BEURDEN.
V (Slot).
Er blijkt uit het boekje der Kevelaer-
sche devotie duidelijk, dat de Amers-
foorters in 1750 voor het eerst naar
Kevelaer zijn getrokken en ze dat „jaar
lijks continueerden".
Nu bestaat er een tweede boekje van
jongeren datum, gedrukt in 1822 le
Utrecht bij G. v. Banning, met den
volgenden titel
De Kevelaarsche devotie tot de H.
Maagd Maria bestaande in godvruch
tige Lofzangen bij een vergaderd tot
gebruik van de Achteveldsche, Soest-
sche en Larensche Pelgrims in hunne
processie (Iet op) dewelke de eerste
reis gedaan hebben naar Kevelaar in
het jaar 1803.
De Achtervelders, Soesters enLare-
naars hebben dus eerst in 1803, dus
.53 jaar na de Amersfoorters, alleen
den tocht volbracht.
Zij bleven op denzelfden dag als de
Amersfoorters op 15 Augustus naar
Du(i)ven gaan, den 16en tot Elten waar
de Zielemis gedaan werd men ging
's avonds ook tot Kleef, was 17 te
Kevelaar, 18 devotiedag; men ging op
dezelfde wijze terug terwijl te Achlc-
veld de processie ontbonden werd met
den lofzang Te Deum Laudamus. Men
had reisgebeden.een pelgrimslied, waar
bij een pelgrim voorzong, een nieuw
liedje der pelgrims van Achteveld,
enkele Marialiederen en gebeden. Het
boekje is klein octavo.
Later vereenigden de Ainers-
foortsche en Achterveldsche processies
zich weer tot een geheel. Gijsbert
Antoon Vermeulen, Aartspriester van
het district Utrecht der Hollandsche
Zending, gaf 4 Juli 1836 de volgende
voorschriften uit:
Broederschap van O.L.Vr. van Keve
laar te Amersfoort en omliggende ge
meenten in Eemland, Gooyland en de
Veluwe.
Algemeene bepalingen.
Art. 1. Doel: Vereering H. Maagd
en Moeder Gods Maria door eene ge
zamenlijke bedevaart.
Art. 2. Bestuur: De geestelijke over
heid en broedermeesters.
Art. 3. Aantal: Zes voor de gemeen
ten van de stad zooveel mogelijk drie
uit elke gemeente en een of twee vooi
elke buitengemeenten.
Art. 4 en 5. De Aartspriester be
noemt na den pastoor gehoord te
hebben nieuwe broedermeesters bij
vacatures uit een voor te dragen dub
beltal. Zij moeten van Christelijken
levenswandel zijn.
Art. 6, 7 en 8. De broedermeesters
kiezen president, penningmeester en
secretaris, die 3 jaren in functie blijven.
Zij lichten den aartspriester in over
het verhandelde in de vier vergade
ringen.
Art. 9. Boete voor te laatkomers;
plichten der broedermeesters.
Art. 10 en 11. Plichten en rechten der
leden.
Art. 12—16. Regeling der processie
en kiezen broedermeesters.
Art. 17. Slotbepaling.
Aldus zien wij gedurende honderd
vijfenzeventig jaren de Amersfoortsche
Katholieken met die van Achteveld,
van 't Gooi en de Veluwe de vier-
daagsche reis naar het genadeoord
Kevelaar maken, goed geordend, goed
geregeld, vol vertrouwen op hun gebed.
Hoe verkeerd de toestanden waren
het Staatsche gedeelte onzer landen,
kan men duidelijk zien uit den raad,
door de leiders der processie gegeven:
niet zingen of processiegewijs optrek
ken op het gebied der Staten Generaal,
geen godsdienstige emblemata, drie
hoekige processievaantjes of beeldjes
zichtbaar dragen.
Men was bang voor de strenge
wetten.
Gelukkig is er verademing gekomen,
zijn er nu ook nog menschen,
die 't Katholieken euvel duiden of niet
gunnen in volle vrijheid hunne plichten
te vervullen.
Vast aaneengesloten, eerlijk en zon
der hartstocht, ook in officieele licha
men, moeten wij trachten te behouden,
wat ons eerlijk toekomt en bij de ver
dediging onzer rechten voor niemand
uit den weg gaan, zonder anderen te
te kwetsen.
De omstandigheden hebben de pel
grimage naar Amersfoort vernietigd,
daarvoor hebben de Amersfoorters en
Gooilanders den pelgrimsstaf zelf op
genomen en trekken van hier naar 't
genadeoord Kevelaar.
De vrome zin der voorvaderen is
nog niet van hen gewekenhij blijve*
bij hen tot in lengte van dagen.
Amersfoort
Het Museum Flehilé
t A. F. VAN BEURDj
Naar aanleiding, van het bericht i
Df^N
De Eembode van j.l. Vrijdag, dat de
VereenigiDg Flehilé eene algemeene
ledenvergadering had uitgeschreven
tegen Donderdag Februari 1926, zou
ik gaarne deze zetfout willen herstellen
en zeggen dat deze Donderdag vier (4)
Februari gehouden wordt, 's avonds
het Museum. Alhoewel
ieder lid persoonlijk ook nog een uit-
noodiging met den juisten datum ont
ving, zou 't aanleiding tot ongewenschte
vergissingen kunnen geven.
Wij achtten deze vergadering
Amersfooit in het algemeen en
alle belangstellenden ic het verleden
in hoog gewicht.
Amersfoort heeft zich zelf te respec
teeren als 'n zeer oude, vrij ontsti
terkte stad
oude goed bewaarde kerk
met groot overleg aangebraebten geheel
aanwezigen uitleg; een stad met oude
handels- en verkeersverbinding, met een
de Fransche revolutie vrij gaaf ge
bleven politieke indeeling, met een
opgewekt godsdienstig leven, stammend
lit de verre middeleeuwen met daaraan
'olgende gestichten en stichtingen, ge
bouwen en gebruiken. Dialecten, eigen
kleeding hebben in het drukke verkeer
leven er bij ingeboer.
Daarom waren er redenen te over
n bier een Museum te stichten
annen ais van Rootselaar, Kok, Tromp
ID Holst moeten daarbij met eere ge-
noemd. worden Van Rootselaar als de
ijverige verzamelaar, de twee laatsten
als de groote beschermers, die hun eigen
verzameling eo schatten van geld gaven,
om de verzameling groot te maken.
Het volk hielp dapper mede, ook de
gemeeDte door subsidie.
Maar de vrijgevigheid van wijlen den
Heer Tromp van Holst kon niet weer
houden, dat er geen gaDg, geen actie
in gehouden werd, dat het publiek on
verschillig werd, omdar het niet inge
licht werd. Dat bij het ontbreken van
een volkomen, leidenden catalogus, de
belangstelling af en de wanorde toenam
daarvan behoeft me.i niet te spreken.
Allereerst het teiugloopen van hel leden
tal tot op een vierde teekent dat ge-
Wie daarvan jaren de ichu'.d droegen,
hebben dat zelf te verantwoorden, zeker
het dat een paar jaar geleden man-
n, die het goed meenen met Amers
foortsche belangen, zich met de zaak
wilden bemoe:ën en op eene lang niet
druk genoeg bezochte algemeene ver
gadering als medebestuurderen optraden,
an wie later nog een paar gelijkge-
inden toegevoegd werden.
Deze pakten de zaak aan volgens een
ast plan en voerden dit uit, alhoewel
e extra subsidie der Gemeente, hoe
geweoscht eu hoe hard noodig, niet
aangenomen kon worder. wegens strij
digheid der aanneemvoorwaarden met
de Statuten. Een nieuwe concierge, de
heer van dtr Vlugt, werd aangesteld.
Er werd begonnen met een reussch-
tige schoonmaak van boven naar be
neden en 't was de eerste zes weken
niet geraden in dat rijk van bezems,
dweilen, tobben en plassend water
komen. Er kwam een andere lucht
t gebouw. Ook de voorwerpeu werden
deihandeD genomen, sommige kregen
:cr hun goede oude antieke kleur, het
glas en kristalweik weid van vuilgeel
helder glanzend. Daarna zijn de heeren
Huigen, en den Beer Portugael, geholpi
door den heer van der Vlugt, aan h
werk getogen en hebben verplaatst, ge
schuierd, gecatalogiseerd, kamers inge
richt, plafonds verbeterd, soort bij soort
gesteld op de bovenste verdieping,
zoodanig dat daar ,-»i regelmaat, orde
en wetenschappelijke opstelling plaats
hzeft gehad, terwijl de catalogus van
dit deel in kaartsysteem vast ligt. En
>0 zal het verder gaan. De bibliotheek
ver achter, maar komt bij.
Men heeft het weinige geld aan sub
sidies en contributies, tot op den laat
sten cent gebruikt, maar ook geen
schuld gemaakt en vaD bet museum
verbeterd. Dat is ontegenzeggelijk een
ooi resultaat.
En het nieuwe bestuur zal daarmede
voortgaau, of men hier en daar ook
al op oudcrwetsch machtsbewustzijn
uit, regelrecht in de goede richting.
Zoodra het eenigzins kan komt het
geheele publiek met den gemeenteraad
't hoofd, zien, welke groote
doelmatige wijzigingen aan
gebracht zijn, waarbij verklaring door
bestuursleden gegeven zal worden. De
scholen moeten uitgeooodigd worden,
taar niet genoeg, dat het in
orde gebracht wordt en later weer terug
zinkt, de geest van het volk moet wak
ker gemaakt worden ter bewaring der
antieke schatten en overblijfselen. Het
persoonlijk element moet daarbij
veel mogelijk op den achtergrond
ven. Het is het Museum van Amersfoort
dat bezichtigd moet kunnen worden
door een ieder en dat bestuurbaar moet
ziju zonder omslag en zonder de bijzor -
dere toestemming van den eeD of auder,
men daarvoor moet naloopen.
Er is nog veel te doen. Men zal, als
geen gemrentesubaidie komt,
heel wat moeten passen en meter
1826 met goed resultaat ten einde
heef', maar de wil en de moed
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
UP S SAFE-INRICHTING.
Alvorens u beslist bij het koopen van een Instrument
is het mede in uw belang ook eens te komen zien in den
Piano- en Orgelhandel
Concierge, die geen moeite
zijn zaak verstaat,
iti jaren eenvoudig geen
bestnurs-oerkiesing gehoudenthans is
daarmede weer begonnen, en heeft
lid aftredend gesteld. Of de
Voorzitter daarmede nu ook vier jaar
zal men eenvoudig voorbijgaan.
Ook was er geen Catalogus gemaakt,
daarmede is begonnen. Eveneens had
men de voorgeschreven jaarverslagen
de laatste vier jaren niet uitgegeven en
ontving daarover van alle zijden recla
mes, dit wordt nu ingehaald. Alles dus
Hiermede wek ik vooral de door
mijne bemiddeling laatstelijk als lid voor
1926 toegetreden tien nieuwe leden,
onder wie verschillende raadsleden op,
deze vergadering niet te verzuimen,
deze bij te woneD en een behoorlijk
aandeel aan de besprekingen te nen
coDsolideering van het bestaan
het
Het Gebouw.
In een breed betoog tracht het bestuur
'ao de vereenigiog »Het Gebouw* aan-
■emelijk te maken dat de sticbtiDg van
:en groot concertgebouw met restauratie,
:n ontspanningszalen, een levensbelang
s voor de gemeente Amersfoort en
komt dan, resumeerende, tot de volgeode
conclusies
1. Amersfoort, oude historische stad,
et gunstige ligging aan een knoop
punt van spoorwegen, temidden van
natuurschoon, zooals weinige steden
bieden, met uitgestrekte terreinen voor
villabouw en industrie, kan tot grooten
bloei komen, wanueer de vestiging met
alle kracht wordt bevorderd.
2. In Amersfoort zijn de factoren
aanwezig, die hel kunnen maken tot
intellectueel centrum, zoodat kunst
'etznschap hier als nergens bloeien,
ja zelfs van hieruit leiding kan uitgaan.
3. Om tot volle ontwikkeling te komen
voor den bloei van Amersfoort noo
dig een centrum van intellectueel en
gezellig verkeer, waardoor ook de ééne
ontbrekende factor is ingeschakeld.
4. De stichting dient op democrati
sche wijze te geschieden zoodanig dat
in dit centrum plaats is voor ieder fat
soenlijk mensch, van welken rang of
stand hij zij en welke politieke of gods
dienstige richting hij mocht zijn toe-
Zij sta onder leiding van een br-
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
en eene directie die het verstaan
haar zoodanig te exploiteeren dal de
stichting volkomen aan haar doel be
antwoordt.
Het bestuur hoopt dat de burgerij vol
enthousiasme zal steunen. Laat de
samenwerking er nu eens een zijn,
waaraan iedereen deelneemt en moge
zij niet verstoord worden door politieke
of godsdienstige verschillen, want wer
kelijk wanneer er plaats is voor een
drachtige samenwerking, dan is het wet
op dit terrein aldus 't Gebouw-bestuur.
De contributie is gesteld op minimum
n gulden per jaar. Het secretariaat
Prinses JuliaDalaan 1, Telfef. 659.
- Tot inspecteur van bet R. K. Bijzon
der Onderwijs in het dekenaat Amers
foort is door Z. D. H. den Aartsbisschop'
van Utrecht benoemd, de Zeereerw.
Heer B. H. de Groot, Rector van het
Rijksopvoedingsgesticht.
In de beide stads-parochies zal
eind October een Missie worden ge
houden als voorbereiding van het Jubilé.
De Burgemeester maakt bekend, dat
in de gemeente Leusden een geval van
miltvuur is geconstateerd. gj
Door den «Bouwkundige Blom is
aanbesteed het bouwen van een villa,
de Asch van Wijckslraat, (zonder
glas- en schilderwerk).
Ingeschreven werd als volgt
Bloemheuvel f12.285
Oerlemans f 11.740
Joh. van Keulen f 11.630
J. van Keuten f 11.540
van de Pol f 10.954
Hoogevest f 10 850
Banen en De Wilde f 10.849
Schoonewille f 10 837
van de Hart f 10.290
Hoofdpijn
bedaart spoedig door gebruik van een paar
Mijnhardt's Hoofdpijntabletten.
Olazen buisje 60 ct. Bij Apoth. en Drogisten
15
Bij de Indianen.
Mr. Allen, ge zoudt mij een grooten
dienst bewijzen, als ge het schrijven
wildel meenemen."
„Dat wil ik graag doen," antwoordde
deze „maar wat nu?"
De mannen beraadslaagden, en
werd besloten, pater Diaz op te zoeken
om van alle onzekerheid over zijn lot
bevrijd te worden. Gezamenlijk 'rok
ken zij er op uit; eenigen tijd lang
voerde de weg door het woud, maar
spoedig drong de prairie de bosschen
op den achtergrond. Men was reeds
een flink eind gevorderd, toen de
paarden onrustig den kop achterover
wierpen, aan alle ledematen begonnen
te sidderen en weigerden verder voort
te gaan. Wumpantomie, die aan de
spits van den troep gereden had,
richtte zich in den zadel op. Hij wees
op een dun rookwolkje, dat aan den
horizon opsteeg. De mannen volgden
de handbeweging van hun hoofdman
en bemerkten nu eenige vonken vuur,
die daar ginds heen en weer vlogen.
Geen twijfel meer: de prairie stond
in brand.
De prairiebrand is een der grootste
rampen, die den reiziger op de Ameri-
kaansche vlakten kan overkomen. Als
de heete zon het dichte gras verschroeid
heeft, ligt de gevaarlijke brandstof
daar in groote massa's opgehoopt en
dan is een nietige vonk voldoende om
in weinige oogenblikken een reuzen-
brand te doen ontstaan, knetterend
springt dan de vonk van halm tot halm,
een lichte windvlaag, en onverza-
delijk grijpen de vlammen om zich
heen. Planten, dieren, menschen, alles
valt aan die vreeselijke vlammen «ten
offer.
Wumpantomie wendde onmiddellijk
zijn paard; er was geen tijd te ver
liezen. Ginds verhief zich uit de vlakte
een kleine heuvel. Slechts weinige
boschjes groeiden er, en die plek koos
de Indianen-hoofdman als toevluchts
oord. In koortsachtige haast werd ii
den geheelen omtrek het gras uitge
tikt om het gevaar zoover mogelijk
•erwijderd te houden. Reeds naderde
iet vuur. Een menigte dieren joeg het
vóór zich uit. Alle onderlinge vijand
schap moest wijken voor den alge-
meenen doodsangst. Het was een ren
nen op leven en dood. Een dof gebrul
weerklonk over de vlakte, maar de
achtervolgende vijand kwam sneller
dan de vluchtelingen, en het eene
slachtoffer na het andere bezweek in
den vuurgloed.
De mannen op den heuvel, die daar
dank zij Wumpar.tomie's maatrege
len in betrekkelijke veiligheid waren,
zagen plotseling midden op de vlakte
en op korten afstand van het alles
verterende vuur, drie ruiters, die in
razende vaart op het toevluchtsoord
aanreden. Het paard van dei) laatste
spande nog tevergeefs al zijne krach
ten inhet mocht niet baten. De
gloeiende lucht benam het dier den
ademhet stortte neer. Een vreeselijke
kreet en man en dier wat
dwenen in de ontzettende vui
Hijgend naar adem renden de beide
andere ruiters voort. Men snelde hen
tegemoet, het waren de beide Adday's,
die Wumpantomie uitgezonden had.
Nadat een der mannen op de vlucht
heuvel den uitgepulten ruiters zijn
veldflesch had toegereikt en zij zich had
den verfrischt, vertelden ze wat hun
overkomen was. Ze hadden het spoor
der twee ruiters gevolgd, maar dit had
hen eindelijk tot midden in de prairie
gevoerd. Eindelijk waren ze aan een
plek gekomen, waar ze naast een
groote bloedplas den rozenkrans van
den missionaris hadden gevonden, op
den weg naar St. Augustine hadden ze
in de verte een ruiter ontdekt, die bij
hun nadering in de prairie zocht te
ontvluchten. Ze hadden hem achter
volgd en waren door den prairiebrand
overvallen.
„En wie was die ruiter dan?'
vroeg Wumpantomie, terwijl hij op de
bramlende vlakte wees.
„Het was Roode Jack, de hoofdman
der bleekgezichten met de valsche tong.
Wij achtervolgden hem. want hij was
de man, dien wij aantroffen in de
nabijheid van het boschje, waar de
missionaris vermoord was."
De Groote Geest heeft gesproken",
sprak de hoofdman der Adday's ernstig.
Somber staarden de mannen in de
brandende prairie. Slechts een zwarte
plek wees nog aan, waar Roode Jack
met zijn paard omgekomen was.
Het vuur begon te verminderen.
Tegen den avond werd de hemel met
wolken bedekt, en den geheelen nacht
door plaste de regen in stroomen
neder.
