Bel dan op No 42
Anders dan andere
ST. WILLIBRORDUS
N.V. Middenstands-Bank
13 Adviezen voor Geldbelegging Hl
Pianohandel S. DUIJKER
Afdeeling Radio Edison toestellen
Verbrandei^i
huid doordezon
PUROL
Vulpenhouders
Kantoorboekhandel
h.ELZEHAftR
DE EEMBODE
R. K. Nieuwsblad voor Amersfoort
en Omstreken
Dinsdag 6 Juli 1926 No. 28
Veertigste Jaargang
AUONNBMBNTBN kunnen elke week In gun, doch opzegging ren
abonnement moei geschieden voor den ssnvsng vin een nieuw kwartaal.
Pr|i per drie maanden 11.00. Bulten de gemeente Amersfoort 11.10.
Ationderll^e nummer» 10 et.
KANTOOR: LANQEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDAQ- EN VRIJDAOMIDDAO
APTBRTEWYlfiw 25 cent per rtgeL HUgke tartevtn root headal ea
nlverfeekl bfl geregeif
en Vrgdeg vóór t
Om gelijk te krijgen, eischt men dik
wijls ongelijk.
Roe in 1775 Jimersfoort
beschreven werd.
Naverteld door A. F. VAN BEURDEN.
Bachiene is goed te spreken over bet
uitlicht der stad Amersfoort. Doorgaans
is deie stad voorsien, xegt hij, van
goede buiten, die echter wat 't meeren-
deel belangt, meer wegens hare groote
ruimte, dan wel, door fraaiheid van
bouworder, verdienen geagt te worden.
Ik denk, dat hij 't meeat aan de groote
gebouwen der Muurbuiten gedacht
beeft, daar men in de stad xelf nog al
eens met gebrek aan ruimte te kampen
had. In de nieuwstad, dus in den uitleg,
ging dat beter.
Onder de openbare gebouwen, merkt
hij twee kerken op, de groote en de
kleine keik.
Daarmede bedoelt hij de S'. Joris
en de O. L. Vrouwe kerk, beide Ge
reformeerde kerken, die bij nog al uit
voerig beschrijft, waarvan hij de ge
schiedenis vertelt. Daarna volgt de
Waalsche kerk, de Luthersche kerk, de
Remonstrantscbe kerk, terwijl dan de
Koomschen en Joden volger-. Verma
kelijk ia het, evenwel geheel in den stijl
dier dagen, dat hij de Roomichen, '/j
der bevolking, aebteraaozet en eerstens
i.i Jansenisten en dan tenslotte in
jeiuifsgesinden verdeelt, welke soorl
xeker dan onze voorcudets geweest zijn
Dat was soo wat de gewoonte in
de Republiek der Vereenigde Neder
landen ainda 1648 en na de menigvul
dige «placcaeten tegen die van den
Pausdomme met haere verdampte
superstitiën», dat bij de beschrijving van
land en volk allereerst de bescherme
lingeo van den Staat genoemd werden,
dan die volgden welke wel niet tuiver
in de leer waren, maar geduld werden:
dat er dan een tijdlang allerlei bijwerk
verteld werd en dan pas heel achter
aan in bet passeeren «die van den
Pausdomme, volgden met de noodigr
swartmakerij, gewoonlijk door onkundi
gen beoordeeld en beschreven. De
menschen waren er door al dat pcleu
ter ea getwam in de geschriften van
die dagen en door dat godsahgc ge
tchimp aan gewend geraakt en men
wist niet beter. Het was bij vele orden
telijke schrijvers volstrekt geen kwaad
willigheid, maar eene ingewortelde ge
woonte, die zich, jammer genoeg, af
en toe nu nog openbaart in onzen tijd
ala laatste nabloei,
Bachiene ia anders in dit opsicht
gewoonlijk redelijk, terwijl ik den
Amersfooitschen geschiedschrijver van
Bemmel steeds bewooder, dat hij in
dien tijd soo gematigd en eerlijk was
tegenover zijne Rocmsche medeburgers
in rijn waardig boek, waar hij toch ook
stadsambtenaar wbs, gewis omge
ven dcor ren' cordon van straffe
eenzijdig denkende menschen. Maar
lattn wij daarover niet meer spreken,
die nare tijden liggen ver achter ons
en verdraagzaamheid heeft plaats ge
maakt voor dwang en vervolging.
Vroeger bad Amersfr ot verschi'-
3 DE VERGISSING.
Kort en goed, hij gaf hef me, en ik
heb hef opgevoed, en hier zijn we nou.
„Juist juffrouw Stoop," zeide mr.
Dodd, op wien de plotselinge afloop
van deze dramatische geschiedenis
wat ontnuchterend had gewerkt.
„Ik geloof, dat de graaf u een zekere
som gelds betaald heeft?"
„Moet u mij dat soms voor de voeten
gooien," zeide juffrouw Stoop veront
waardigd. „Moest ik soms mezelf dood
werken voor een kind dat in weelde
was geboren, zonder een cent er voor
te krijgen?"
„Heelemaal niet, juffrouw Stoop,"
zeide mr. Dodd weer, „ik stel alleen
maar de vraag voor den vorm."
„Zoo, nu, je mag het vragen, en ik
mag je antwoorden. Precies. Ik heb er
een beelje geld voor gekregen, maar
het was weinig genoeg. Hij gaf mij
een onnoozele honderd pond, en ik
heb aan de freule duizend pond be
steed I Dat zeg ik je, en dat zal zij
je ook zeggen I
Freule Frances, aldus in het gesprek
getrokken, wendde haar blik af van
een buste van Plato, die op de boeken
kast stond, en bevestigde dat gezegde
met hoogsteigen mond. Mr. Dodd
lende kloosters, die door de Stadsover
heid aangeslagen werden. Sint Agnes,
waarin de Latijosche school gevestigd
was (Heetcstraa')het Franciscaner of
Minderbroederklooster, daarna Stads-
doelen of Schuttershof of Stadsherberg
Mariêohof, thans Weesbuis sedert 1611
St. Jsn, St. Agatha en St, Barbara zijn
afgebroken en verkocht.
St. Pieters-Gasthuis voor 24 oude
lieden ligt bij bet Spuihet H. Sacra
ments Gasthuis aan de Langestraat voor
12 oude mannen noemt men nog het
Apostelhuis.
Het Sint Elisabeths gasthuis is
Ziekenhuis, het H. Geesthuis of de
Poth geeft geen woning, wel brood en
boter wekelijks.
Amersfoort handelde vroeger veel in
koren, in bier en in tabak. Men vond
er veel lakenweverijen.
In 1636 had Amersfoort al 50 tabaks
planters, in 1760 al 120. Dc tabak werd
meest nsar Zweden, Denemarken en
Noorwegen verscherpt. Ook naar Duin
kerken en Si. Omer, om daar tot touil-
tsbak verwerkt te worden.
Er is daaraan veel geld verdiend,
maar daar de prijzen terugliepen van
12 stuivers het pond tot twee stuivers,
was er destijds (1775) malaise.
Duitsche waren worden met zooge
naamde Hesseokarren ingevoerd en
verder naar Amsterdam verscheept.
Tusschen Amsleidsm en Arnhem rjjdt
een postwagen co viermaal weeks een
wsgen tusschen Amersfoort eo Utrecht,
waaibg bij de heiberg het Huis ter Heide
van paarden verwisseld wordl.
De stad Amersfoort is ingedeeld in
drie kwartieren: of borger-compagr Ci,
blauw, wit en oranje Vendel genoemd.
De kapitein» zijn leden der regeeriog,
de tweede regeerende borgemeetter is
Kolonel. Bij elke compagnie sjo twee
luitenants en twee vendrtgs.
De vroedschap beslaat uit een schout,
twee borgemeesters, tuaaij schepenen
eo twaalf raden, een secretaris en een
kameraar. Het gerecht bestaat uit een
schout, twee borgemeesters en twaalf
schepenen. De borgemeesters dienen
iwee jaren, jaarlijks een afgaande en
een aankomend.
De stads vrijheid, die 1280 morgen
lands omval, ligt meest Oost en West
waaits van de stad.
Dt knapste werkers aan
't front.
Een groot lichaam als Subi-ëtas, dat
zoo'n id- ëele, tegen het geldelijk belang
van velen, tegen de genotzucht van
allen ingaande roeping beeft te vervul
len, en wei bij heel ons volk, in al
zijn rangen of standen zoo'n lichaam
kan onmogelijk bestaan zonder een be
hoorlijk aantal intellectuede werkers en
werksters.
Zelfs plaatselijk is zoo iets onmisbaar.
Toen het Kruisverbond te Enschede
een pzar jaar bestaan bad en de knapste
leden zich aan de vakbeweging gaven,
de leiding der drankbestrjdiog over
latend san tweede-rangs-krachten, gal
dat terstond een leelijken knak. Het
leven bleef er nog wel in, omdat, de
sympathie en bet lidmaatschap der
vooraanstaanden het Kruisveibond
'ei muur omgaven, maar de bloei
maakte echter bij zich zelf de restrictie,
dat hij over hel bedrag van de bestede
som toch nog niet zoo geheel en al
met de dames het eens kon zijn.
„Intusschen, voor die som hebt u
op u genomen het kind op Ie voeden,
en het geheim te bewaren, zeide hij."
„Precies," zeide juffrouw Stoop be
vestigend.
„Heel goed, juffrouw Stoop," knikte
nu de advocaat. „Uw verhaal komt
overeen met wat ik hier heb," en hij
klopte het bundeltje paperassen.
„Nu, en nu inoet u mij niet kwalijk
nemen, dat ik, heelemaal voor den
vorm, weet u, om aan de wet te vol
doen, natuurlijk.... Ik geloof u heele
maal zonder voorbehoud, ziet u, maar
ik behoef u niet te zeggen.... hebt u
ook papieren, die kunnen bewijzen dat
u beiden werkelijk de dames zijt waar
naar wij zoeken?"
Tot mr. Dodd's onuitsprekelijke ver
lichting nam juffrouw Stoop deze vraag
op de vriendelijkste wijze op.
„Wet zeker, die heb ik," zeide zij
„Ik heb ze in deze tasch gestoken,
van morgen, met mijn eigen handen,
wat ik je zeg!" Zij rommelde in de
touwen tasch en haalde uit den veel-
soortigen inhoud ervan een vuile enve
loppe te voorschijn, waarin een half
verdween en kwam pat terug, toen
aodermaal een man van talent de
teugels gegrepen bad.
Voor een landelijke organisatie geldt
hetzelfde in nog veel hoogere mate.
Die moet noodwendig op bedenkelijke
wijze achteruitgaan, wanneer niet een
flink aantal personen van erkende be-
teekenis invloed eo talent er, met hun
sympathie, een niet onbelangrijk deel
in hun bijzondere aandacht en actlvi-
it aan schenken.
Mannen en vrouwen ali de genoem
den hebben door hun actieve mede-
erking Sobrietas groot gemaakt.
Door bun heengaan en niet-vervan-
ging door anderen iz Sobt (tas aan
merkelijk verzwakt.
Indien Sobriëtaa andermaal zgn on-
misbaren beschavingsarbeid zal voeren
als in vroegere dagen, is versterking
von het intellectueele kader een eerste
vereisebte.
Aldus schreef Mgr. Ariéoa op 19
April 1925. Veel Is over deze woor-
den gesproken, niet door drankbestiJ-
deri alleen. En in SobriCtaz is getracht,
de knapste eo de beste welkers aan
het front te krjgeo.
Plaatselijk heeft men contact gi zocht
et de iotcllectueeleo, men beeft trach-
n ben te overredeo ticb achter het
Sobrëtasvaandel te scharen, doch de
resultaten waren uiterst geiiog.
Io de pers heeft meo een beroep
gedaan op alleo, die, meer vooraan
staan in het Katholieke gemeenschap: -
leven, maar ook dat baatte weinig.
Zoodat de Federatie Sobr ëtas zich
tenslotte ging afvragen is er misschien
iets dat de intellcctueclen van Neder
land afhoudt vao deelt ame aan de R.
K. Drankbestrijding? Waar mag de oor
zaak liggeo, binnen of buiten Sobrietas,
dat de vooraanstaar.de Katholieken zich
t als vroeger geven met hun persoon
hun taleoteo, om deze noods^elijke
Katholieke actie te vestigen
Het is gewenscht dal hierop een ant
woord worde gegeven, en wel door de
intelleclueeleo zelf. Daarom nu zoekt
SobriCtaz een gelegenheid, met ben deze
vraag te bespreken, eo ooodigt daarom
alle Katholieke intelleclueeleo van Ne
derland uit, het congres bij te wonen
dat op Maandag 19 Juli n.m. 2 uur te
Utrecht gehouden wordt. Bijna duizend
uilnoodigingen rijn verzordeo volgens
verstrekte gegevens, wij hopen vele
kaarten deelname vermeldend terug te
ontvangen, waarop toegangskaarten met
nadere bijzonderheden werden toege
zonden. Niet Sobt ëtas alleen, de Katho
lieke zask van Nederland kan er sltchts
bij winnen, als door dit congres bereikt
wordt dat de knapste werkers aan het
front komen,
C. J. J. TERWISSCHA VAN
SCHELT1NGA. pr. Secretaris.
Mijnhardt's
Laxeertabletten
Amersfoort
- De Roomsche Garde houdt Vrijdag-
vond in het gebouw S'. Jozef een
'edenvergadering.
velletje smerig geworden postpapier
bleek te zitten. Dit haalde juffrouw
Stoop er uit, en met twee handen het
vasthoudend, hield zij het voor het
gezicht van mr. Dodd.
Het bevatte het volgende
„Tegen betaling van honderd pond,
door mij uitgekeerd, heeft Elisa Stoop
de geheele zorg op zich genomen van
mijn minderjarige dochter Frances,
om deze op te voeden als haar eigen
kind. Ik heb in mijn bezit een getee-
kende belofte van juffrouw Stoop om
het geheim der werkelijke afstamming
van dit kind te bewaren. Dit is ter
bevestiging, dat als deze belofte wordt
verbroken, zij zal vervolgd worden met
al de strengheid van de wet. Weston."
Mr. Dodd bekeek nauwkeurig dit
zeldzame document, dat van achttien
jaren geleden was gedateerd.
„Niemand kan ontkennen dat dit
papier een handschrift is van wijlen
lord Weston", zeide hij, en de door
u onderteekende acte héb ik onder de
papieren hier liggen. Dit is dus zoover
goed, juffrouw Stoop. U zult zelf wel
geen moeite hebben om uw eigen
identiteit te bewijzen, denk ik, en die
van de freule. Hebt u eenlge bewijzen
dat deze dame werkelijk lady Frances
Weston is?"
Hel eiud-< xameo H. B. S. werd
met gUDtllg gevolg afgelegd door ODze
stadgeoooten Verwer en Van Buijtenen,
leerlingen van de R. K. Hoogere Burger
school te Hilversum.
Aan het St. Igoatius-collegc R. K
Gymnasium te Amsterdam s'aagde bij
bet eind xameo, onze stadgenoot Wim
Ramselaar.
Donderdagavond om 8 uur is ei
weder orgelbespeling in de S'. Joriskcrk
door den organist A. J. C. Mor y, met
medewerking van Even M edema, tenor
zanger uit den Haag. Programma'* bij
Berend'» boekhandel, Varkensmarkt.
Nament het Ministerie van Oorlog
zullen op Vrjdag 9 Juli e.k. des v.m
om 11 uur, voor de veldartillerie te
Amersfoort in het openbaar worden
verkocht, eenige op reform geateldc
rljkspaaiden, welke gedurende éés uu-
voor den verkoop aldaar ter bezichti
ging tja.
Overzicht van de werkzaamheden
der arbeidsbeurs, gedurende Juni,
Afdeeling voor mannenaanvrager
van werkgevers 141, aanbiedingen var
werkzoekenden 484, aantal plaatsin
gen 85.
Afdeeling voor vrouwenaanvragen
van werkgevers 45, aanbiedingen var
werkzoekenden 79, aantal plaatsingen 8.
'reuwc boeken in de R. K. Open
bare Leetsaal aan de Nieuwztraat.
Dr. Wageoaar, N'ed. belastingrecht.
Buchner, Molekulen en atomeq.
Tasdaar, Moderne romankunst.
Itaiaa. De profetieën van Arno* zoon
De volkenbond. Samenstelling en in
richting.
J. de Jong. Rome een gevaar voor
Nederland
PJck, Doodr n-ymboliek ala leermiddel.
Pieraoa, Sir William van Horoc en de
Canadian pac 6c spoorweg.
Bliek, Opkomst en ootwikkeliog van
Sumatra alt econ. geograph. gebied
Hendrick, Het leven en de brieven van
Walter H. Page (Amerik. gezant).
Vizier, Oadcr Portug.-Spiaasche vlag
Kronenburg, De eerbiedw. dienaar Gods
Petrus Donders.
Saudck, Wetenschappelijke graphologi*.
De psychologie van het schrift.
Saote, De God Menscb.
Friethiff, De predestinatie leer van
Thomas en Calvijn.
Ruusbroeck, Licht- en licfdebloemen.
De R. K. Openbare Leeszaal en Bi
bliotheek aan de Nieuwztraat, is dage
lijks kosteloos toegankelijk voor alle
personen boven 18 jaar.
Alle gewenschte inlichtingen over
lectuur van allerlei aard, worden gaarne
in de bezoekers verstrekt
Aan de R. K. Openbare Leeszaal
0 ruim voorziene uitleenbibliotheek
verbonden.
Programma voor de carillon-bespe
ling, Woensdtgavond van 910 u
1. Aon Durskea van de Meierij.
2. Moederke alleen.
3. Hij het naderen van de nacht.
4. Zonneije.
5. Frijsce Sang.
6. Sinte Anna-dag.
7. Ze wisten het we'.
8 Opoe.
9. O Heer, die daar.
Mr. Dodd werd al stouter en durfde
blijkbaar beter.
„Huil maar niet, lieve, huil maar
niet," zeide juffrouw Stoop tot freule
Frances, die, om haar recht te doen,
geen enkel tèeken van zulk een emotie
gegeven had. „Wij zullen je wel recht
laten wedervaren. Wat zou beter bewijs
zijn, dan dét, dat zou ik wel eens
willen hooren." En juffrouw Stoop
haalde bij deze woorden uit de tasch
een geboortebewijs voor den dag, dat
duidelijk niemand anders betrof dan
een dochter van den graaf en de gravin,
lord en lady Weston.
„Juist," zeide mr. Dodd. „Natuurlijk
heb ik niet den minsten twijfel omtrent
deze zaak, ik zelf, wel te verstaan.
Maar in onze positie zijn wij verplicht
alles te keeren en te wenden, en alles
volgens de letter van de wet te behan
delen. En ik ben bang, dat voor de
wet, ziet u, dat enkele geboortebewijs
van het kind nog niet voldoende zal
zijn om te bewijzen dat deze juffrouw
het kind is!"
„Zoo, dan heb ik wel wat anders,"
zeide juffrouw Stoop, terwijl ze weer
haar vuile hand in de tasch stak en
een klein pakje voor den dag haalde,
gewikkeld in een stuk groezelig papier,
dat, eruit gehaald, bleek te bevatten
Verzekerings Maatschappijen is de Ned. Verzekerings Mij.
Verzekerd Kapitaal ruim ELF MILLIOEN GULDEN
Zjj besteedt een groot deel der Netto-Winst aan zieke
en zwakke verzekerden. Thans worden er ZES patiënten
voor onze rekening in Sanatoria verpleegd. Ons streven
is, aan dit verplegingswerk de grootst mogelijke uit
breiding te geven. Door Uwe verzekeringen te sluiten
bjj „SINT WILLIBRORDUS" helpt U ons, ons doel
bereiken. Inlichtingen worden gaarne verstrekt
door de Directie te Utrecht CATHARIJNESINGEL 48,
of bjj de Hoofd-Inspectie te Amsterdam, Admiraal de
Ruyterweg 242.
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
LIP'S SAFE-INRICHTING.
Havik 29 Telefoon 773 Amersfoort
De nieuwste uitvindingen practisch toegepast Vraagt inlichtingen.
Accu's laden per keer en bij abonnement
De burgemeester maakt bekend, da'
de loting voor den dienstplicht, lichting
1927, voor deze gemeente zal plaati
hebben io bet Militair Tehuis, Langt
Beekstraat 28, op Dinsdag 17 Augustus
1926, des voormiddags te 9.15 uur voor
its 1—75, 10.15 uur voorde
76-150 en 11.15 uur de
overige nummers van het alphabeliscb
Ien stukloopen van huid
en voeten geneest men met
HET ADRES voor alle soorten
v Tevens reparatie v
LANQESTRflAT 84 v TEL. 528
een paar koralen oorbellen in zilver
gevat, met de initialen I. D. „Dat be
hoorde aan de moeder van Frances,
en zoo zijn haar naamletters," zeide
juffrouw Stoop.
„Voor zoover mij betreft, stelt dat
de kwestie heelemaal boven allen
twijfel," zeide mr. Dodd. „Maar
kunt u iemand bijbrengen, die kan
zweren voor de rechtbank alleen
voor den vorm weet u dat deze
jonge dame hetzelfde kind is dat u
achttien jaren geleden gekregen hebt
om op te voeden? Iemand die voort
durend in dien tijd haar gezien heeft
bijvoorbeeld
„Ik kan er wel een dozijn bijbren
gen, die alles willen zweren wat je
maar wilt," zeide juffrouw Stoop vol
zelfvertrouwen.
„Goed, dan zou het het beste wi
dat u morgenochtend om elf uur bij
voorbeeld maar terug komt juffrouw
Stoop," zeide mr. Dodd, „en dat u
dan een of twee kennissen medebrengt
die u kennen van het oogenblik af dat
u lady Frances bij u hebt gehad. Als
ik dan de hist rie geheel heb gehoord,
kunnen we aa'n het werk gaan."
Wordt vervolgd.
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
Woensdagavond te 8 uur, vergadert
in het St. Jozefgebouw de Propaganda-
club »Leo XIIli.
Bij de dezer dagen door het Hoog
heemraadschap «de Bunschoter Veen-
en Veldendijk» gehouden onderhandsche
aanbesteding ten behoeve der nieuw
in te richten electrische bemaling van
dit Hoogheemraadschap en de daarin
gelegen Waterschappen, is de bouw
der bruggen in den Biaschopperweg,
den Zevenhuizenweg en den Bunschoter-
weg opgedragen aan de firma Fokkens
en Kielman te Leeuwarden.
Het leveren der pompen is gegund
aan de fabriek «Hoogelanden» vooth.
Pannevis Zn. te Utrecht, terwijl de
electrische installatie geleverd zal wor
den door de Eleclrotechnische Industrie
voorh. W. Smit Co. te Slikkerveer.
Zooala wij reeds eerder schreven is
de technische leiding van het geheele
wetk opgedragen aan het Ingenieurs-
Bureau de Wit te Amsterdam.
De bouw van de bemaliogsinrich-
ingen wordt binnenkort, vermoedelijk
10 dezer, eveneens onderhands aan
besteed.
Hier wordt een zeer omvangrijk werk
tot zland gebracht, dat een groote ver
betering beteekent voor alle omliggende
I Waterschappen.