COMPLETE WONINEINRICHTING
A. H. van Nieuwkerk
Bel dan op No 42
R. K. Spaarbank - Amersfoort
Pianohandel S. DUIJKER
Compleete Radio-toestellen
Vulpenhouders
Kantoorboekhandel
H. ELZET1AAR
Amersfoort,
DE EEMBODE
R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor
Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 5 October 1926
Veertigste Jaargang
No. 54
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden 11.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct.
KANTOOR: LANGEGRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAO
Advertentiün 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid
bij geregeld advertecren. Advertentiën moeten Dinsdag en Vr||dag vódr
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
Er zijn lieden, die het mei allen te
kwaad krijgen, omdat zij iedereen tot
vriend willen houden.
Op St. Franciscus'
Eeuwgetij.
De groote heilige van Assisié is zeker
een van de meest teekenende open
baringen van onzen katholieken gods
dienst.
Minnaar der armoede, beminde en
beoefende hij ze geheel anders dan eeD
Socrates en een Diogenes :|en toch, ook
zij hadden alles verlaten, hadden de
rijkdommen bespuwdmaar zij ver
achtten ze, omdat zij ze verkeerd von
den in zich zelfFranciscus versmaadde
het geld vrijwillig uit liefde tot God.
Minnaar der versterving, der boet
vaardigheid, beminde en beoefende hij
ze weer anders dan de dweepzieke fakirs
van lodi6niet zoo onverstandig, niet
zoo eerzuchtig en uit eigenzinnige
grootdoenerij, maar uit rein verlangen
naar zielezuivering, naar eerherstel, naar
gelijkvormigheid met Christus.
Niet de stoffelijke armoede zelf, noch
het ontberen van iets aangenaams of
het geduldig doorstaan van leed kan
onze ziel heiligenniet het gelapte kleed
zelf van St. Franciscus was de wonder
bare tooi zijner ziel, evenmin als het
vertrapte geld haar rijkdom is geworden.
Maar de tooi en de rijkdom zijner
ziel was de Godslielde, die hem het
arme kleed deed beminnen en het geld
deed verachten en vertreden de Gods
liefde, die altijd naar meer gelijkvormig
heid en altijd inniger vereeniging streeft
met Jezusde Godsliefde, die begreep
en aanvoelde, dat rijkdom zoo vaak en
tijdelijke zorg altijd eeo hinderpaal is
voor die gelijkvormigheid en die ver
eeniging.
En veel meer moet ons zeggen vau
Franciscus' heiligheid, het met liefde
tegen zijn hart gedrukte kruisbeeld, dan
de schamele pij en het verstooten geld.
Dat laatste kan ook van een heiden
zijn, het eerste alleen van een christen,
en, bij zooveel natuurlijke innigheid,
alleen van een Heilige.
I'. ELIGIUS.
Boeken voor den
plattelander.
'tZou veel gewonnen zijo, als zij,
die wat voelen voor tuinieren en in de
gelegenheid zijn tuinwerk te doen, eens
begonnen over dat werk wat te lezen,
Er wordt altijd wel gezegd, dat men
tuinieren in den tuin en boeren op de
boerderij moet leeren en tot zekere
hoogte is dit waar maar geheel
is dit toch niet.
Er bestaat nog iets, dat we zouden
kunnen noemen «de theorie
laod- en tuinman* en die theorie
kan iedereen zich eigen maken door
ijverige, nauwkeurige lezing van goede
land- en tuinbouwboeken. Door die
boeken kan men op de hoogte komen
met de levensvoorwaarden voor plant
en dier. Eigenlijk bestaat onze heele
land- en tuinbouwkennis uitsluitend
het kennen van die voorwaarden.
Vroeger moest alles geleerd worden
uit de practijk, meende menen het
heeft dan ook heel lang geduurd voor
de practijk ging inzien, dat de ibeorie
toch ook'zeer groote waarde had. Wat
toch is theorie? Niets anders dan be
redeneerde praktijk. Met de praktijk
gaat het goed, zoolang het goed gaat,
doch komt er een kink in den kabel,
dan zitten de practici met de handen
Practici zijn ervaringsmeoschen
beteekenis niet verder gaat dan
ervaring. Maar de wetenschap, de
theorie, gaat veel verder; die verklaart
niet alleen de practijk, maar wijst
de menschen van het vak ook den
verderen weg, die tot verbetering
vooruitgang leidt.
Land- en tuinbouw hebben lang
de windselen* gelegen; eerst de
derne studie van de natuurwetenschap
pen heeft deze takken van 't volksbe
staan tot grooten bloei gebracht.
Eenvoudige verhandelingen ove
geen de wetenschap leert inzake land
en tuinbouw, vindt men in de Open
bare Leeszalen en Bibliotheken er
kunnen bij de correspondenten worden
aangevraagd. T. G.
Een bespotting van
het heilige.
Wij lezen in de Residentiebode
«Zoo zouden we willen noemen de
onkerkelijke en smaakmisleidende wijze,
waarop helaas op dit oogeoblik nog,
ondanks een veel meer intensief litur
gisch leven, sommige religieuze winkels
een haodel drijven in artikelen, die voor
den katholiek heilig moesten zijn, maar
waarmede, zij hel dan te goeder trouw,
op een heiligschennende wijze wordt
Dezer dagen langs enkele religieuze
inkels wandelende, viel onze aandacht
p een nieuwe «attractie* op dit gebied,
bestaande uit een slecht gevormd H.
Hartbeeld van doorschijnend glas, waar
achter op een vernuttige wijze een
lichtje is gefabriceerd, waardoor dit
H. Hartbeeld in den avond een soort
lichten gloed in de kamer verspreidt.
Op dezelfde wijze als we op dit oogen-
blik reeds allerlei beeldjes hebben van
honden en katten, leeuwen en tijgers,
even kunstig een electrlscb
lampje is aangebracht, dat bij avond
een nieuw soort verlichting moet geven.
Voor dergelijke banaliteiten moeten
nu ook reeds onze H. Hartbeelden
dienst doen om allen liturgischen smaak
onze Roomsche gezinnen te dooden.
Na de lichtgevende afschuwelijk ge
vormde Maria- en Theresiabeeiden heb
ben we er weer een nieuwe bespotting
bijgekregen. Dezer dagen hoorden we
ook, dat op dit oogenbiik in Londen
Mariabeelden, waarin een muziekinstru
is aangebracht, verkocht worden.
Wat moeten toch de andersdenkenden,
die toch reeds zoo'n verkeerden indruk
hebben van onze beeldenvereering, wel
onzen Roomschen godsdienst en
liturgie denken, wanneer wij katholieken
daar openlijk in onze winkels die ker
mis van God en Kunst geklaagde
kramerrjen, door wie weet welken maat-
schappelijken mislukkeling aan de markt
gebracht, uitstallen, om daarmede
Roomsche gezinnen te verrijken
Hebben we ons al niet jaren lang
genoeg geblameerd met onze ja-knik
kende engeltjes, met natuurlijk haar,
de communieplaatjes voorstellende
hostie, omgeven van trekkebekkende
duifjes, waar men de gehandschnende
feestheldjes uit een vernuftige machinerie
van papier geknutsel ziet te voorschijn
springen, alles door den onzin uitgedacht.
Zijn de overgroote meerderheid van
ize heiligenbeelden, de Theresia's niet
uitgezonderd, nog niet leelijk genoeg
en moeten we ze nu door die lichtjes-
vertooning nog smakeloozer makeu
Het is treurig, wanneer men soms
langs winkels loopt van katholieke
eligieuze artikelen. Men zou soms bij
soo'n winkelwandeling wenscben, dat
:r een olilaot in de etalage kwam
zijn poot op hcél die santekraam zet
het beest zou er geen enkele heilig
schennis kunnen plegen.
Het wordt hoog tijd, dat wij katho
lieken, die toch zulk een hoogstaande
religieuze kunst hebben, ons eens ernstig
bewust worden hoezeer wij hier misdoen
tegenover onzen godsdienst
tegenover andersdenkenden en
- nog voor ons braak ligt voor
een juiste smaakvormiog in de ware
kunst eo om oos Eucharistisch bescba-
ngsleven op een hoogcr peil te brengeo.
Dan komt misschien nog eens de tijd,
it in de plaats, dat deze piullen door
ons katholieke volk wordeu gekocht,
hetzelfde volk den fabrikanten van dezen
rommel zal toeroepen »Weg met die
heiligschennende prullen wij dulden
langer, dal ouze godsdienst als eeu
maskerade wordt aaugekleed e
verdragen het niet langer, dat
Heiland in bet spotkleed van Herodes
opnieuw over de wereld ter bespotting
wordt roudgesleurd I*
Naar aanleiding van dit stukje schreef
de niet-kathoheke Henri Borel
«Vaderland*
Hetgeen ik onlangs daarvan in Lisieux
heb gezien overtreft echter alles
op dit gebied ooit aan heiligschennis
is gepleegd.
Ik was n.l, in Lisieux, en ben bezig
aan een apart geschrift, dat in Parijs
ook in 't Fransch zal verschijnen,
waarin ik mjjn indrukken daarvan
mededeelen, waarvan wel de aller
schoonste is het gesprek, dat ik in den
Carmel mocht hebben met de M-
Pneure Soeur Agncs, die zooals men
weet, de zuster is van de heilige «kleine*
Tbéièse de ('Enfant Jcsus. Ik heb he
lsloten, dit geschrift apart uit te geven,
daar niet-katholieke bladen en tijdschrif
ten het zouden weigeren «omdat het
Katholieke propaganda is* (hoewel ik
niet-katholiek ben en ook niet van plan
het te worden) en Katholieke bladen
:ens weigeren «omdat het van
-katholiek is«, en het zoodoende
wèl wat moeilijk wordt voor een niet-
katholiek, die toch de grootste vereering
heeft voor deze Heilige.
Welou, zoodra men Lisieux binnen
treedt, ziet men overal winkeliers en
winkels en stalletjes met de meest
smakelooze, zoetige, weekelijke, ja laat
ik het maar ronduit zeggen ridicule
beelden, beeldjes, portretten, platen enz.
van de «kleine Theresia*. Het minste,
moderne, Chineescbe heiligenbeeldje is
mooier dan het duurste dezer beelden,
waarin geen atoompje devotie trilt.
Geheel Lisieux is vol van dezen
smaak. Nauwelijks was de kleineTheresia
zalig verklaard of een gebeele industrie
dégoutanten wansmaak heeft zich,
lijkenschenners, op het liefelijke
beeld van deze toch juist zoo bescheiden,
nederige maagd geworpen om er maar
geld uit te slaan, en de tienduizenden
>elgrims, die wekelijks naar Lisieux
dat een tweede Lourdes wordt)
men, geld uit den zak te kloppe
het blijft niet bij de misselijke beeldjes
er.platen. Ik zag inktkokers, penhou
ders, fltscbjes, vazen, potloodjes, spie
geltjes, ja 11 't is heusch waar poeder
doosjes en lippenstiften met het stereo
tiepe, ver-zoekende beeld der kleine
Theresia, een geheele fabricage
de onmogelijkste voorwerpen. Men kao
om zoo/te zeggen geen stap in Lisieux
doen, of deze afschuwelijke wansmaak
zoetigt u tegen. Ik zag nergens, waar
ook, één beeld, of beeldje, dat ook
maar een glimpje van devotie of heilig
heid had, het was alles IWmcrige zoe
tigheid, misselijke weekelijkbcid, grove
wansmaak, en dit onheilige bocht wordt
goedgeloovige simpele zieltjes ver
kocht en gaat er in als koek.
Waar blijven de katholieke kunste-
isrs (het mogen heusch ook wel niet-
kathoheke zijo), die door de toch zoo
inspireerende figuur van «la petite
Tbé.cie de l'Enfant Jesus et de la
Sainte Face* worden bezield om een
beeld vol stijl en devotie van baar te
maken De geheele verachtelijke in
dustrie-rommel in Lisieux behoorde
eigenlijk van de straten van dit liefelQke
stadje te worden weggevaagd, want
grooter heiligschennis is eigenlijk niet
denkbaar. En het ergste is, dat door
al die zoetig-weeke prullen de bede
vaartgangers (de meeste er van zijn
simpele kleine luitjes) een geheel ver
keerden indruk krijgen van het
ezen der groote kleine Heilige.
Geheel Lisieux, zeide ik al, is door
deze mesquin-mercantiele industrie,
geen greiaije verheffing of devotie bet
doel van is, geïnfecteerd en ontheiligd.
Is het niet dégoutant, dit vunze r
cantilisme, dat zich dadelijk op
schoonste en zuiverste dingen werpt
n er maar geld uit te slaan
Wij plaatsen ook dit laatste stukje,
omdat het oprecht gemeend is en xee'
waarheid bevat.
Wordt het nu geen hoog tijd, dat
en aan die «poppenkasterij* eens
einde make,
Oos rijk katholiek geloof heeft deze
prullenboel niet noodig, integendeel
wordt door deze misbruiken de ware
devo'.ie verduisterd, ons geloof bespot,
omdat men in niet-katholieke kringen
moeilijk onderscheid maakt tusschen
ware en deze valsche devotie en menig
zoekende naar de waarheid hierdoor
het spoor bijster wordt en teruggehouden
van het Katholicisme. J. Th. W.
Een oudegrafheuvelopden
Soesterberg opgegraven.
Ooo» T. PLUIM.
Al verder gravende eo fotogra-
feerende ontdekte men ten slotte
als een kostbare vondst het hoofdgraf:
een fragment van een kist uit een
boomstam vervaardigd I Die kist be
vond zich In 't midden van den heuvel-
zool en wel in een kleine verdieping
of kuil. Door nog op andere ontdek
kingen te lelteo, kon men tenslotte een
overzicht van den geheelen heuvelbouw
verkrijgen en wel als volgt
Om zulk een tumulus aan te I
groef men binnen een vrQwel cirkel-
vormigen omtrek den grond ongeveer
tot 1 d.M. diepte uitdeze ontstane
ronde kuil werd met wit zand opgevuld.
In 't middelpunt ervan legde men bet
DRAlSltlAvANVALKErlBURC'S" 1
ft A •'iLF.VÊRTRAAri
lijk in een uitgeholden boomstam; mo
gelijk, of zelfs zeer waarschijnlijk, was
het vooraf aan de verschroeiende wer
king van een vuur blootgesteld. (Ook
bij de Koepelgraf bouwers ziet men die
verschroeiïig aangewend, vermoedelijk
om het lijk beter te conserveeren).
Na het vuur werden over bet witte
zand co het graf (de boomkist) zoden
opgeworpen met het plantendek (de
heide) nakr beneden. Vervolgens tette
men op onregelmatige wQze groote
steenen rondom de kist (dat was dan
het «groote mooument* van dr. Pleflte)
tenslotte wierp men over deze stee
nen en het reeds gevormde heuveltje
opnieuw plaggen, totdat er een groote
grafheuvel ontstaan was. Een kring van
kleinere steenen om den heuvel gaf als
ware de grens der gewijde plek aan,
het «kleine mooument* van dr.
Pleljte.
Het was jammer, dat In 1879 minder
oordeelkundig was gegraven, want veel
belangrijks moet daarbij verloren zijn
gegaan. Gelukkig is van de boomkist
een fragment bewaard gebleven, met
oog enkele beenderresten, inderdaad
nog een geluk I
Versierselen of andere bijgaven wer
den niet gevonden (vermoedelijk zijn
ze in 1879 niet opgemerkt). De kist
stond vrijwel in 't middelpunt van den
heuvel en wel 1 M. onder den top. De
tumulus heeft dus eet» geringe hoogte.
Zooals reeds gezegd is, beeft een
latere volksstam dezen heuvel óók tot
begraafplaats gebruikt, niet voorlijken,
doch voor urnen met asch eo beende
ren. Twee stuks zijo er gevonden een
groote urn van 28 c.M. hoogte roet
groote brokstukken van beenderen,
zooals bijbeengewrieht^en wat wervels.
(De urnen bevatten n.l. de brandresten
asch en oiet-verleerde beenderen),
Naar het baksel te oordeelen zijn
deze urnen van hetzelfde type, dat ook
elders onder Soest en Leusden voor
komt en waarvan het Museum Fiehite
er vele bezit. Beide urnen waren blijk
baar van later datum dan bet hoofdgraf
immers men had van boven af voor
elke urn een soort schacht in den heu
vel gegraven en se nog juist onder de
laag wit zand oeergezet. Ook hierbj
werden geen bijgaven gevonden.
Teneinde de wetenschap zooveel
ogelijk te dienen, verzocht de Utrecht-
sche Provinciale Commissie voor Mo
numentenzorg aan Dr. Van Giffen, den
ervaren gids, ook eens op den Soester
berg eeo kijkje te nemen. Tweemaal
heeft hij de ontgraving bezocht en de
heer Martin is «hem zeer erkentelijk
daarvoor: de Groningsche geleerde
stond hem met zijn advies en hulp ter
zijde, in 't bijzonder b) het blootleggen
van het hoofdgrat*.
Tevens werd aan dr. Van Giffen
verzocht aan het verslag van den heer
Martin nog eenige woorden te willen
toevoegen, hoofdzakelijk om het belang
in het licht te stellen, dat de ontgra
ving op den Soesterberg voor ons land
heeft en om tevens dea ouderdom van
het graf te benaderen.
Dr. Van Giffen zegt dan, dat deze
grafheuvel niet op zich zelf staat, maar
tot het type behoort, dat elders (in
Duitschland en bij ons in Drente) veel-
'uldig voorkomt. Evenwel was tot nog
oe dit soort van tumulus in het mid
den van ons land nog niet ontgraven,
Hierin ligt dus de beteekenis
gevonden graf.
Deze boomkistgraven werden door
dr. Vao Giffen reeds in 1919 in Drente
ontdekt, tij hadden denzelfden vloer
van wit zand en denzelfdeo zodenbouw
als die van Soesterberg. Ook ontbraken
daar in Drente de kriogen van stee
nen niet.
Dr. Van Giffeo beschouwt dezen
bouw van zulk een boontkistgraf als
een verwording der oude Hunnebedden
de kring vao steenen (de monumenten
van dr. Pleijte) zijn dan als een verre
herinnering te beschouwen aan die oude
grafkelders, maar natuurlijk op scer
onvolledige wijtc nagebootst.
Soms werd in die boomkistgraven
het Ijk zonder eenige inwerking van
het vuur neergelegd; in dit geval Is
het geraamte geheel vergaanalleen
en donkerder kleur in den grond wjjst
onder controle Centrale acconntantidienst Ned. Boerenbond
De zittingen voor het Inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uur; WOENSDAGAVONDS van 7
tot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot II uur.
Dadelijk ingaande rente 30/,0 pCt.
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Havik 29 Telefoon 773 Amersfoort
Steeds in voorraad gebruikte instrumenten
Aldegondestraat 105 107 Telef. 543 Amersfoort
Uitvoering meubelen volgens elk ontwerp
Specialiteit in betimmeringen
Prima uitvoering Vraagt vrijblijvend onze prijzen
de ligplaats uk. In andere graven
zooals op den Soesterberg werd het
lijk eetat geheel of gedeeltelijk ver
brand (verschroeid) en de verkoolde
resten in het kistgraf uitgestrooid. Deze
verkoolde fragmenten van beenderen
waren beter tegen «den tand des tljds*
bestand dan gewone geraamten, xoodat
van die verschroeide lijken wél de
resten zijn bewaard gebleven.
Trouwena reeds dr. Holwerda is tot
de slotsom gekomen, dat de Igkver
branding zich geleidelijk beeft ontwik
keld. De oude volkittammen schijnen
langzamerhand de ervaring te hebben
opgedaan, dat geraamtco, die men aan
de inwerking van bet vuur had bloot-
geateld, beter tegen vergaan bestand
waren, en zoo komt ia de koepelgra-
die oorspronkelijk Igkgravcn zijn
geweest, heel wat houtskool voor, een
bewijs voor dezen gedeeltelijken lijken
brand.
Deze overgang van lijkeobjsetting
tot lijkeobrand wordt dua door deze
kistgraven duidelijk gedemonstreerd.
Dr. Van Giffen wil de laatste aoort dan
ook vóór of na de koepelgravcn
plaatsen, en stelt dus hun ouderdom
op 2000 4 3000 jaar.
Reeds kort na de opgraving aprak ik
in een der dagbladen het verrooedeo
uit, aat ook onder de Vuursche en ut
het Gooi (bjj Laren) zich boomkistgra
ven zouden bevinden, daar sommige
heuvels voor koepelgraven wel wt
kiein waren.
inderdaad ia dit vermoeder voor het
Sooi reeds bevestigd. In 1925 en 1926
zi|n bij Laren door dr. Holwerda en dr.
Remoncbamps een 10-tal grafheuvels
ontgraven, waarvan enkele boomkist
graven bleken te sijo. 't Mdoiste exem
plaar bevond zich op de belling van
den heuvel, waarop 't St. Janskerkhof
ligt. oomiddelijk aan 't fietspad naar 'l
Blok. Hieruit liet dr. Remonchamps mij
als een groote bgionderbcid eenige
barnstcenea kralen xicn, die in den
lljkenkuil als een ketting op de plaats
van den hals lagen. Brokstukken van
de kist en fragmenten van beenderen
werden nog gevondenen de houts
kool bewees, dat ook bier verschroeiïog
had plaats gehad.
Onlang* heeft dr. Van Giffen ook
eenige tumuli aan de Lage Vuursche
ontgraven, en met groot auccea. Het
verslag daarvan zal ona weldra wel
allerlei bijzonderheden brengen, waar
mee ik te aijoer tijd de lezer* in kennis
hoop te stellen.
Baarn, Oct. 1926.
HET ADRES «oor allo soorten
«r Tevens reparatie s
LAN6ESTRAAT 84 r TEL. 528
Amersfoort
hebt U een
Taxi of auto noodijt
Gyataaalum.
De eerste vergadering van het comité
tot voorbereiding van de Iccstelljkhedcn
bad 1 October plaati, onder voorsitter-
schap van den heer Dr. Pc yrot. In
het dagelijktch bestuur werden benoemd
Pcyrot, voorzitter; L M. J.
Hoog, vice-voorzittcrH. E. Bccht,
secretaris, mej. F. Heuvelink, 2e
secretaresseMr. S. Knoppers, penning
meester. Sub commissie» werden ge
vormd voor buisvesting, ontvangst,
tooneel, muziek en publiciteit, teiwgl
de heeren Dr. Pcyrot eo Dr. W. H. Moll
de regie van de tooocelstukkcn op zich
namen. Met het instudeeren daarvan
tal terstond begonnen worden. De heer
Knoppers nam op sich een begrooting
te maken. Hopelijk sull*o| de gaven
root en vele blijken te t$n per balt
ictober, soodat men io staat sal sijo
de ontworpen plannen alle te verwe
zenlijken.
Volkaunivarsitalt dar gamMnta
Aaarafaort.
De Volksuniversiteit der gemeente
Amersfoort, die haar wioterprogramma
bereids publiceerde, opent bet teisocn
met een kunstavond waarvoor het be
stuur lich de medewerking vertekerde
van mevrouw Altda Tarlaud Klio, «en
scer begaafde dcctamalrice.
Het programma vermeldt:
Fragmenten uit de Vorstenschool vao
Muliatulli, uit «Ellen* vao Fredcrtk van
Eeden, eeo vertelling van Felix Tim
mermans en Gedichtjes van Adama
van Scheltema.
Een advertentie iu dit nummer ver
meldt meerdere biioadaibcdcn.
De Kamer van Koophandel voor
de Geldenchc Vallei vergadert Woens
dag 0 October a.*., n.m. 3 uur ia baar
gebouw aao den Arohcmacbenweg.
Het duitendste «chip werd dese week
aao de Eemkadc gemeerd.
Met het toenemen der bevolking wtat
ook de scheepvaart aan beteckeats voor
goederen- transport.
Onder leiding vao Piet Tiggsrt tal
te Amersfoort in dit seizoen worden
opgevoerd de opera «Orphce ct Euri-