DE EEMBODE K. K. Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken Vrijdag 26 Aug. 1927 No. 43 Een en Veertigste Jaargang Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 ct. KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAQ- EN VRIJDAOM1DDAQ Advertenliën 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. Advertenliën moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd Wanneer de Paus in een encycliek zichzelf uw vader noemt kunt gij dit gelooven of betwijfelen. Maar wanneer de hertog van Devonshire zich in een brief „uw zeer nederige dienaar" noemt weet gij dat hij het tegenovergestelde meent van hetgeen hij zegt. Godsdienstig symbolisme is op zijn slechtst genomen een fabel, maar het kan waar zijn. Wereldsch symbolisme is onwaarheid. De verzanding der Eem. Nu in de laatste tijden allerlei helaas, gegronde klachten over den tlecbteu toestand der Eem als water weg aangeheven worden, kan bet mis schien zijn out hebben, eens een blik in 't verleden van dit «aardig rivierke* te staan Men zal dan alweer zien, dat er niets nieuws onder de zon is. Zooals men weet, ontstaat de Eem aan de Koppelpoort bij Amersfoort uit de samenvloeiing van verscheidene Veluwsche beken waarvan de Barne- veldsche en de Lunterscbe de grootste Natuurlijk voeren deze waterloopen, «als in het zand geboren*, ook veel van dat zand aan. Geen wonder, dat wij dus al vroeg lezen, hoe geheele gedeelten der rivier «verland* lagen, d. i. vol zandbanken. Voor de opkomende stad Amersfoort (zoo sedert 1300) was het natuurlijk van groot belang dezeu waterweg naar zee bevaarbaar te houden en ook voor de bewoners der Geldersche Vallei (tot Vcenendaal en zelfs Bennekom toe) was een goede afwatering der Eem onmisbaar. Toch behielp men zich met dien halfverlamden waterweg aanvankelijk zoo goed en kwaad het ging. De schepen konden bijv. reeds in 1400 niet verder dan de Melm (tegenover Soest) van de zee uit de Eem opvaren. Hier werd dan de lading in kleinere vaartuigen verder naar Amersfoort ver voerd, wel een bewijs, hoe ondiep het eerste vak der rivier was, n.l. van de Koppelpoort tot den Melm. (Na tuurlijk bezonk het meeste aangevoerde zand der Veluwsche beken reeds iu bet begin van de Eem). Deze onhoudbare toestand heeft tijden geduurdmen droeg toenmaals nog weinig zorg voor den waterstaat, ter wijl ook de binnenlandsche oorlogen die als 't ware niet van de lucht af waren, onderlinge samenwerking oiet bevorderden. Eerst Karei V, onder wiens bestuur meer eenheid kwam, gaf kort voor zijn afstand, n.l. in Maart 1554, bevel de Eem te verdiepen en te verbeteren jen wel het reeds gesignaleerde stuk schen Koppelpoort en Melm. Die verbetering bestond in het graven van een nieuwe bedding, westelijk van de oude rivier, en wel van de Koppel poort af tot aan de «drie sluizen* toe, iets vóór den Melm. (Op sommige kaar ten staat de oude bedding nog als «Oude Eem* aangegeven). Reeds vier jaar te voren (in 1550) had de Keizer aan zekere Jacob Dircksz. van Dantzig octrooi verleend voor het uitdiepen en verbreedea der Eem eo wel van Amersfoort tot de «melluw (Melm), alwaer de scepen daeglix aen- comende syn«, n.l. uit zee niet verder gaan een wandeling tusschen Lunteren Barneveld plotseling niet verder kon De Barneveldscbe Beek was een bare zee geworden, want de Eem (de groote vergaarbak der beken) kon den toevoer niet zoo spoedig verzwelgen. Vandaar dan ook dat de dorpen De diepte zou minstens 5 voet moei bedragen, de breedte boven 35 va op den bodem 30 voet. (Een voet een-derde M., dus groote diepgang hadden de schepen niet 1) Hiervoor zou Jacob ontvangen 240 duizend gld., voor die lijden een reusachtige som. Het schijnt echter, dat er vau dit (vrijwillige) werk n gekomen is, althans 4 jaar later wij reeds zagen verschijnt het keizer lijk bevel tot het uitdiepen en de reeds besproken verlegging der Eem. Dit bevel is zeer uitvoerig omschreven alle dorpen, die bij de Eem als w weg, of afwatering belang hadden, heel Eemland, waren verplicht een vast gesteld getal gravers te zenden, redig aan de grootte der bevolking. Ik noemBaaro, Eemnes, Bunschoten, Hoogland, Soest, Hamersveld, Stouten- burg, Renswoude, Woudenberg samen plm. 143 man. Amersfoort moest er 13 leveren met nog 1000 gulden. Maar ook de Geldersche dorpen mochten niet werkloos toezien. Ik her inner mij nog uit mijn jeugd, hoe ik of bij die beken gelegen eveneens door 'l keizerlijk bevel tot hulp verplicht werden (Utrecht en Gelderland waren sedert 1543 onder één vorst, Karei V, gekomen). Zoo leest men, dat Luuleren, Scher- penzeel, Hoevelaken, Bennekom. Barne veld en Voortbuizen samen 300 gld. moesleo bijdragen, en Gillibert van Schoonebeek, de groote vervener en stichter van Veenendaal, 700 gld. (Hij had n.l. van 't opkomende dorp een kanaal naar de Lunterscbe beek mogen graven tot afvoer van fijn turfdit kanaal heet de Broeksloot of Scbóne- beke» Grift). Toch schijnt deze grootsch opgezette verbetering van de Eem niet afdoende te zija geweest, want herhaaldelijk moe ten de Eemlandsche dorpen opnieuw gravers zenden; natuurlijk: de zand- aanvoer der beken bleef stil zija gang Vaak wilden de dorpen zich aan die last onttrekken en hem Amersfoort op den hals schuiven, maar dan werden er van hoogerhand toe gedwongen. Een aardig staaltje! Op 5 Jan. 1590 hadden de Eemnnessers eenige gravers gezonden om het hun aangewezen deel der Eem uit te diepen maarden vol genden dag hadden zij er al genoeg van en bleven daarom maar thuis. Doch nu stelde Amersfoort op kosten der Eem nessers 26 gravers aan, die het genoemde vak behoorlijk uilgroeven tegen een loon van6 stuivers per dag I Intusschen bleven de klachten over verzanding aanhouden, want de beken konden met haar zand ongehin derd de Eem instroomen: geea enkele sluis hield dat zand bij de Koppelpoort tegen. Om nu hierin te voorzien de StBten van Utrecht in 1613 wichtig besluit. Er werden n.l. op drie plaatsen bij de Koppelpoort zware sluizen gelegd. Hierdoor werd het zand voor een aan zienlijk deel uit de Eem geweerd en daardoor de scheepvaart bevorderd. Maar ook de afwatering der Gelder sche Vallei won er bijimmers de Eem i nu voortaan meer water bevatten sneller afstroomen, zoodat de over stroomingen der beken bij Barneveld, Luntdren, Renswoude, enz, zeldzamer Jaarer ontstond een andere overlast. Het zand n.l. bleef voortaan grooten- deels in de beken zelf (vooral bij de Koppelpoorl). Door die opbooging kon het water niet zoo snel wegstroomen, zoodat op den duur die sluizen voot de Geldersche Vallei nog een strop Om daarin te voorzien werd gelast, dat jaarlijks de aanwonende eigenaars elk een bepaald vak der beek zouden reinigen. Om aan dit bevel de hand te houden werd reeds in 1616 benoemd Hoogheemraadschap van de Eem, de beken en aankleve van dien*. Dit college bestond uit een Water- graaf en zeven Hoogheemraden met cameraar (ontvanger). Amersfoort mocht van de zeven leden er drie kiezende ingelanden ten Z. der stad twee en de ingelanden ter N. der stad eveneens twee. Het college zou een jaarlijksche :houw houden, en zoo noodig degenen, die niet voldoende hun riviervak had- deo schoongemaakt, behoorlijk straffen. Verder zou dit Hoogheemraadschap zorgen, dat de sluizen goed werden onderhouden en dat de Eem op vol doende breedte bleef bij een diepte van 6'/s voet onder hel aangegeven peil. Hiervoor zou de rivier jaarlijks van de Koppel tot den Melm worden uit gebaggerd. (Immers nog altijd voerden de beken door de sluizen zand was dit lang zooveel niet meer als voorheen). Aanvankelijk ging alles goed, doch in 1662 en 1663 daagde er van dc re zijde een vijand op, n.l. uit zee; :rs vóór den mond der Eem ont stond een zandplaat, die de schepen vaak den toegang versperden. Daarom 'd hier een dusgenaamd «schephoofd* igebracbt en leidammen vau om streeks 100 meter lang. als een soort havenmond. Ik zal den lezer niet vermoeien met de verdere periodieke klachten over de verzanding der Eem en met de maat regelen daartegen. Alleen wil ik nog vermelden, dat de schotbalksluis bij de Koppelpoort op den rechteroever den 10 Aug. 1610 vervangen is door een dusgenaamde Stoney-sluis, die van practiscber inrich- ig is en het water sneller afvoert. Op den linkeroever is de schotbalk sluis oog gebleven en wordt nog steeds door de Geldersche dorpen onderhou den, daar die zoo we zagen óók belang hebben bij een goede afwatering der Eem. Zij draagt dan ook den naam iti «Geldersche Sluis*. De «sluisdeur* bestaat uit losse bal ken die op elkaar gea'apeld, of weg genomen kunnen worden, al naar hel «ter rijst of daalt. Een speciaal ambtenaar is met dal inleggen of uitnemen der schotbalkeo Baarn. T. PLUIM. Binnenland K. R- 0. Het kan zeer zeker zijn nut hebbeo ig eens te wijzen op het feil, dat de Katholieke Radio Omroep is gesticht door onze Geestelijke Overheid. De vóórgeschiedenis van deze sticb- rg, wijst op allerlei openlijke en ge niepige tegenwerking van zoogenaamde •neutrale* zijde, waarbij helaas menig katholiek zich nog zoo gaarne schaart, meenende hierdoor een zekere mate van «vooruitstrevendheid* te manifes- Het feit, dat juist onze geestelijke leiders, die het toch weten kunnen, zich er voor spanden om den aether te redden voor katholieke ooren en zich terwille daarvan menige onaangenaam heid moesten laten welgevallen, is toch een duidelijke vingerwijzing voor on katholieken, dat wij hier niet «neutraal' mogen blijven maar kleur moeten be kennen. Het is een zedelijke plicht ge worden den K.R.O. te steune Onze «Radio-Pastoor*, Pater Perquin, zou ons kunnen begraven onder het materiaal dat hij zich in den strijd voor den K.R.O. heeft verzameld als bewij; dat z.g. «neutraal* niets anders betee- kent dan anti christelijk. Moeten wij u beschaamd wij: onze Protestantsche landgenoot! mede-exploitanten van onzen eigen Die laten zich niet door «neutraal: onder een hoedje vangen. Moeten wij katholieken, die zoo groot gaan op ons eenheid, daar geen voorbeeld aan nemer Kom katholieken, kiest kleur, kie: partij, helpt mede bet groote doel be reiken ons toekomend deel J— aether als ons eigen bezit vi geen sectarisme, geen hekjes- zetterij, of wat men het nog anders belieft te betitelenhet is niet anders dan getuigenis geven vBn uw katho lieke beginsel. Spant u er voor in, de K.R.O. maken, en laat niet enkelen den varen last tegen de helling optrekken. Komt een der propagandisten den Katholieken Radio Omroep i zoeken, get ft u dan op als lid. Over het financieelc gedeelte wordt ge bi als ge maar indachtig zijt, dat ge een Roomsche daad verricht. W. K. Duur land. De proefpolder te Andijk is thans droog gevallen, zoodat een begin kan worden gemaakt met het nc grondmonsters. Men heeft elf maanden werk gehad n den ringdijk, ter lengte van 1 K.M., te leggen. Er moest l'/« millioi kub. meter water worden afgemalen door pompen met een capaciteit van 100 kub. M. per uur. De polder, die 3'/s meter beneden laag waterstand ligt en waarvan de bodem bestaat uit klei en zavelgronden, is 40 bunder groot en de drooglegging ervan heeft 1.4 mil- lioen gulden gekost, zoodat per bunder de grond op pl.m. f 35.000 komt te Deze polder zal geheel dienen voor het nemen van proeven. WVHUL5KO A/1E&5TOÓRT Belastingcijferi. De opbrengst der Rijksbelastingen b-.diceg in de jaren 1900—1604 totaal 8'J pet.ia het jaar 1925 was deze totaalopbreDgst gedaald tot 71 pet. terwijl de totaalopbrengst der gemeente belastingen, welke in 19001904 be- oeg 18 pet., in 1925 was geslegen t 27 pet. Ruim 66 pet. van alle aangeslagenen in de Rijksin kom sten belasting heeft inkomen beoeden f2000 85 pet. inkomen beneden f 3000en ruim 94 :t. een inkomen beneden f5000. Van bet totaal aantal aangeslagenen de vermogensbelasting heeft ruim 67 pet. een vermogen beneden f 50 milleruim 85 pet. een vermogen be- Deden f ICO mille en bijna 94 pet. een vermogen beneden f 200 mille. Inkomens beneden f 800 en ver mogens beneden f 16 mille zijn van dere belastingen vrijgesteld. Wanneer men de algemecoe levens loze in Nederland gadeslaat is er in derdaad reden om zich over deze cijfers te verbazen. Uitvoer. Met het varkensvleesch wil het erg vlotten Engeland sluit radicaal de grenzen voor alle versche vleesch van het heele continent (de bacon-import is gelukkig nog toegestaan) en Duitsch- land verhoogt zijn invoertarie Vóór de Engelsche wet tot stand kwam, was de aanvoer van versch 'arkensvleesch te Londen, -home production*, hoofdzakelijk uit Nederland. De marktprijs werd daar dus gevormd in verband met de mindere of grootere productie iD het land zelf ir verband met den aanvoer uit Nederland. De baconprijs daarentegen ontwikkelt ch in verbaud met den import in Engeland uit de verschillende landen in de wereld. Feitelijk is Noord-Amerika de spil, sar ten slotte alles om draait. De tariefverhooging van Duitschland kan de invoer vaD hier uit verzwakken. Deze nieuwe maatregel komt echter op oi, dat de uitvoer naar Duitsch land van versch varkensvleesch niet al wegend is. Frankrijk betrok het afgeloupeu halfjaar ruim tweemaal iel als Duitschland van hier. De :r van versch varkensvleesch n Frankrijk in de eerste zes maanden 1927 steeg van 1.8 millioen K.G. Januari tot 4 millioen K.G. in Mei 3.5 millioen K.G. in Juni, terwijl daaren- uitvoer naar Duitschland van 3 3 millioen K.G. in Januari daalde 0.1 millioen K.G. in Mei en q 2 K.G. Zoodat Duitschlands tariefverhooging is niet op een moeilijk oogenblik treft. Keuring. Naar men verneemt, is binnenkort een algemeene maatregel van bestuur te wachten tot aanvulling van art. 1 sub 2 der Vleeschkeuriugswet 1919, ten einde ook pluimgedierte onder hare bepalingen te doen vallen. Genoemd artikel verstaat onder slacht dieren eenhoevige dieren, runderen, schapen, geiten en varkens. Bij algemeene maatregel van bestuur kan de wet geheel of ten deele voor ten hoogste twee jaren op andere dieren dan de in het eerste lid bedoelde van toepassing wordeo verklaard. Oo Eembrug. i Zomerzitting van de Prov, Stalen werd de aandacht gevestigd op het feit, dat de gemeente Bunschoten niet mededraagt in de onderhoudskosten van de Eembrug, hoewel die gemeente meer belang zou hebben bij de brug, dan de gemeente Eemnes, die wel dat onderhoud bijdraagt. De verdceling der lasten is thans als volgthoogheemraadschap de Bunscho- ter Veen- en Veldendijk 4/12. waterschap Eemnes 3/12, gemeente Eemnes 3/12 en gemeente Baarn 2/12. In het jaar 1926 werd den leden der commissie, beheer voerende over de Eembrug, verzocht hunne zienswijze aangaande een billijker verdeeliug d- lasten, te willen kenbaar makeD. In haar laatstelijk gehouden verga dering heeft de commissie nader onder het oog gezien of en in hoeverre bet mogelijk is lot een billijker verdeeling der onderhoudskosten van de brug te geraken, zoDder verandering te brengen in het aandeel, dat elk van de onder houdsplichtige besturen draagt en zonder het ooderhoud geheel of gedeeltelijk i andere lichamen over te dragen, gezien deze laatste twee wijzen van bandelen op te groote bezwaren stuiten. De Commissie kwam tot de conclusie, dat dit doel bet beste zou kunnen wor den bereikt door afschaffing vrijstellingen van tulplicht. Hierdoor zou de opbrengst der tolgelden wellicht zooveel stijgen, dat bijdragen van de onderhoudsplichtige lichamen, als regel niet meer noodig zijn, zoodat de inwoners van elke gemeente ec gelanden van elk waterschap kosten zouden bijdragen in verhouding tot bet gebruik dat sij van de brug De billijkheid eisebt naar het oordeel dezer Commissie in dit geval, dat op tweetal punten wordt afgeweken de gewone tarieven voor de landtol, In de eerste plaats behooren in de ge meente Baarn wonende gebruikers van de Eem gelegen landerijen, vrij stelling te blijveD genieten voor zooveel het verkeer ten behoeve van de op die landerijen te verrichten werk zaamheden. Ten tweede dient voor afkomstig uit de gemeente Bun schoten, Eemnes en Baarn, een gere duceerd bedrag te worden geheven voor terugrijden. Een bedrag ad 30 cents achtte de Commissie voor deze heen- en terugritten billijk. In verband met deze gehouden be sprekingen, heelt dan ook de voorzitter- administrateur der commissie, beheer voerende over de Eembrug, aan Hare Majesteit de Koningin verzocht de con- ssie tot tolheffing te willen verlengen daarbij Dader te bepalen 1. dat alle thans geldende vrijstellin gen, t.w. die van de inwoners der ge meenten Baarn, Eemnes, Bunschoten, Soest, Amersfoort, Utrecht en Rhenen -orden ingetrokken 2. dat voor auto's afkomstig gemeenten Baarn, Eemnes en Bunscho ten, voor een been- en terugrit verschul digd is dertig cents 3. dat van tolplicht zijn vrijgesteld te Baarn wonende gebruikers van over de Eem gelegen landerijen, voor zooveel betreft het verkeer ten behoeve de op die landerijen te verrichten werkzaamheden. Tevens is daarbij verzocht om, han gende het onderzoek naar de moge lijkheid van inwilliging verzoek, de tolheffing voorloopig voort te zetten overeenkomstig de bepalingen der concessie van 1924, en met inacht neming van de thans geldende stellingen. (Jit den Omtrek HOEVELAKEN Het tekort in de kas der gemeente, an in de vorige raadszitting sprake betreft de rekening en verant woording over de jaren 1924. 1925 en 1926 en bedraagt f 18.893,50s EEMNES Vao hier vertrokken 28 ingezetenen et twee autobussen naar Amersfoort, n zich aldaar aan te sluiten bij de Amersfoortsche processie naar Kevelaar. Burgerlijke stand. Geboren Gerda rla, d. van P. J. Vos en A. Calis. NIJKERK 't Veen zijn in den nacht bij Cs. Roemburg een 20-tal jonge Barne velder kippen met haan gestolen. Er bevonden zich in het hok 29 stuks. Burgemeester en Wethouders zijn ornemeoB op Maandag 5 September 4 perceelcn en in massa aan te be steden het bouwen van een eierhal 12 pakhuizen euz. Bebouwde op pervlakte ongeveer 1100 MJ. eo het glas- en schilderwerk. Bestek met teeke- niogen verkrijgbaar Bureau Gemeente Werken, Vetkamp A. 281, Nijkerk. Vanwege het gemeentebestuur w den zitbanken geplaatst o. a. op den Heonekelerweg, op den Brink en op de Hoogstraat, op de meest gebruikte wandelwegen, wat door wandelaars zeker met genoegen zal worden ZEIST Op een kruispunt werd een wielrijder door een autobus overreden en op slag gedood. Het slachtoffer heet Koetsdfjk, af komstig uit Utrecht. Hij was als kok erkzaam te Zeist. De chauffeur, wien geen schuld treft, emdc uit alle macht en haalde naar den kant van den weg uit. Door het uithalen werd ook nog een wielrfjdater aangereden, de 20 jarige mej. M. van 't H., die er op 't nippertje zonder kwetsuren afkwam, hoewel haarr^wiel werd vernield. Nadat ter plaatse de dood van het slachtoffer was gecon stateerd, werd bet vreeselijk verminkte lijk per politie-auto naar het ziekenhuis overgebracht. SOEST Burgemeester en wethouders stellen den raad voor om, onder intrekking alle thans bestaande overeenkom en vergunningen gesloten met en verleend aan de Utrechtsche Water leiding Mij., gevestigd te Utrecht, vast stellen de voorwaarden, waaronder aan de N.V. Arnhemschc Waterleiding Mij., gevestigd te Arnhem, concessie wordt verleend tot het recht om in de aan de gemeente in eigendom toebe- hooret.de straten, pleinen, wegen en ten behoeve van de levering r in de gemeente Soest, water leidingbuizen met daarbij behoorende toestellen te leggen, te hebben en te onderhouden, en van de bepalingen waaronder de Mij. water in de gemeente Soest levert. Zoonis bekend berustte :oe de levering van leiding water bij de Utrechtsche Waterleiding Mij. (CompagDie des Eaux d', Utrecht), gevestigd te VeDnes bij Luik, welke Mij. te Utrecht haar directie had. De vele en groote bezwaren in den laatsten tijd tegen deze Mij. en de weinige coulance die die Mij. tegen over de waterafnemers toonde zullen wel niet vreemd geweest zijn aan het huidige voorstel. De concessie aan de Arnhemschc Waterleiding Mij. zal worden verleend 40 jaar. In verband met een ingekomen adres van bewoners aan den Schouten kampweg, Ossendamweg en Buntweg, houdende het verzoek over te gaan tot aanleg van een hoofdbuis der gas leiding in die wegen, stellen B. en W. den Raad voor te besluiten tot aanleg dier gasleiding in bedoelde wegen, en daarvoor het benoodigde crediet, ad f4121.25 te verleeoen. Gemengde Berichten Rotterdam is een havenziekenhuis >r scheeps- en tropische ziekten rijk geworden. Het huis is gevestigd aan de Oosterkade en telt 70 bedden. Ia het dorp Rohrbach bij Pressburg vonden vier knapen nabij een schiet- terrein een met scherp geladen granaat, die ontplofte, toen zij er mede speelden. Twee kinderen werden gedood, de beide anderen zwaar gewond. Een wielrijder uit Westdorpe (Z.), die bij avond zonder licht reed, beeft een 18 jarigen arbeider op zoo nood lottige wijze aangereden, dat de getrof fene eenigen lijd later aan de bekomen verwondingen overleed. De rechtbank te Nisj veroordeelde den burgemeester en alle wethouders .n Malosjisjka, een plaatsje in de .bijheid van Nisj, wegens diefstal tot gevangenisstraffen, varieerend van één t twintig jaar. De burgemeester, Tanik geheeten, die twintig jaar kreeg, had met de ove rige leden van het college van B. en W. inbrekerabende georganiseerd, die er dan 30 inbraken heeft gepleegd. Een nachtwaker nabij Halle is ge arresteerd onder verdenking brand te hebben gesticht in sijn woning, waarbij zijn beide kinderen van 7 en 9 jaar zfln omgekomen. Sedert 3 Aug. zijn er in Frankrijk tengevolge van auto-ongelukken, bot singen, aanrijdingen enz. 73 personen gedood en 130 gewond. Het dagelijks gemiddelde is dus vijf dooden en meer dan acht gewonden. De Japansche luchtvloot wordt met 300 machines uitgebreid. Uit Innsbiück wordt gemeld, dat dit jaar in de bergen van Tirol 36 personen zijn omgekomen. Acht l)ken konden nog steeds niet geborgen worden.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1927 | | pagina 1