1*Tl^ertSs-1 R- K- Spaarbank - Amersfoort
Zonder dak- of raamantenne
ontvangt U op het 4-lampstoestel
Pianohandel S. Duijker
■nyt:
h. ELZENAAR
Bel dan op No. 42
DE EEMBODE
R. K. Nieuws- en Advertentieblad voor
Amersfoort en Omstreken
ziyfl
Dinsdag 27 Dec. 1927 No. 78
Een en Veertigste Jaargang
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden 11.00. Buiten Amersfoort f 1,10. Afzonderlijke nummers 10 ct
KANTOOR: LANOEGRACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDAQ- EN VRIJDAGMIDDAO
Advertentiên 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nflverheld
bij geregeld adverteeren. AdvertentlSn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
Het talent, dat succes heeft, bestaat
alleen hierin, dat men doet wat
goed kan en goed doet wat men kan,
zonder te denken aan roem.
Mea sch.ijft 15
ilusten in het S
Oorlog in Eemland vóór
400 jaren.
Door T. PLUIM.
Vier eeuwen geleden zouden wij niet
zoo kslm en rustig in ons Eemland
gezeten hebben als thans; toen waren
deze streken weer aan een ontzeltenden
binnenlandscben oorlog ten prooi.
Laat ik u daarvan iets meer verhalen.
Toen de machtige Keizer Karei V
in 1515 heer van de meeste Neder-
hij weldra ook een begeerig oog op
bet Bisdom Utrecht (of »het Sticht»)
De omstandigheden om ook dit gebied
onder zijn macht te brengen, werden
hem weldra gunstig, want het Sticht
werd h< laas I Diet voor de eerste
maal - jammerlik in twee parijen
verdeeld: een tegen en een tóor den
Bisschop. Natuurljk liet Karei V niets
onbeproefd om zooveel mogeljk de
eerste parij, die Hollandscb geziod was.
Et 1527. Debinnenlsndsche
t Sticht zjn tot een on
n stormvloed gestegen. De Bis
schop, Hendrik van Beieren, heeft de
oude stad Uu* cht ten auwemood kun
nen ontvluchten om voor de Holland
sche pari j een veilige schuilplaats li
zjn kaBleel te WjK bj Duurstede te
vinden. Het schjnt, of alles den onge-
lukkigen Kerkvorst tegenloopt, want
zelfs Amersfoort, dat in den regel op
de hand der B.sschoppen is, spant du
maal met de oproerige hoofdstad Uuccb
Slechts weinig edelen bljveo den
wettigen Landsheer, wiens gezondheid
door al die rampspoeden geknakt is, in
zjn balliogschap getrouw. Daaronder
behoort met eere genoemd te worden
de fiere heer Jacob van Zuylen van
Njevelt, die 's Bisschops zjde niet ver
laten wil. De ongelukkige Kerkvorst
ter Eetn (aan de overzjde van Baatn)
met de opdracht om 's Bisschops vj-
anden zooveel mogeljk afbreuk te doen,
inzonderheid den burgers van 't nabj
gelegen en weerspannige Amersfoort
Met vurigen jver voldoet de nieuwe
Slotheer aan die opdrachthj houdt in
alle omliggende dorpen, waar Amers-
foorlsche burgers wonen, een ware drijf
jacht op beob j overvalt ze cd berooll
ze van hun goederen.
Thans zendt de Amersfoortsche stads-
regeering. die zich achter haar sterke
muren veilig weet, aan heer Jacob
dreigbrief om zjo jacht te staken. Doch
hooghartig geeft Van Zuyien ten ant
woord, dat bj krachtens zjn eed aan
den Bisschop daartoe verplicht is. En
is, laat bj kort daarna zelfs heel in
Woudenberg een Amersfoortsch bi
's nachis van bet bed oplichten en
't Huis ter Eem overbrengen, te
de burger alles moet afslaan,: vee,
raad, landbouwwerktuigen, enz,
De poorters van Amersfoort ve
ken aan heer Jacob, den buiger tegen
borgtocht loa te laten, maar de
lein weigert hooghartig
In arrenmoede vraagt cu de Stads
regeering van Amersfoort een plechtig
gehoor bj den Bisschop aan, natuurljk
om zich over den strengen Slotheer
beklagen.
Dat gehoor wordt hun toegestaan r
vier we bespraakte Raadsleden,n.l. Jacob
van Dolder, Johan Soest, tierard Soest
en Nicolaas Geriitsz. Corts ontvangen
vr jgeleide. (De eerste, Jacob van Dolre,
was 't vorige jaar Burgemeester geweest)
Weldra waren zj in Wjk-bj-Duur
stede aangekomen en werden deD voi
gcndsD dag bj den Bisschop toegelateD.
Bj het binnentreden zien zj den nog
niet geheel herstelden Kerkvorst op een
laag gestoelte zitten, »jyn voeten be
wonden met een fluwelen bante, terwj)
de Bisschop sseer bleeck ende doot-
verwich van couleur was, als geheel
van de sieckte verteert synde.«
Ter weetszjden zitten zjn Raadslieden
Jacob van Mjodrn, Frederik Selden-
acker, Adrianus van Rheede en Gjs-
berlus van Hardccbroeck de bloem
der Stichtsche edrien. Maar, o schrik!
de Amersfoortsche beeren vinden
ook »seer teghen hun verwachtingen
den gevreesden Slotheer van Ter Eem,
voetondarzoek I
J.van DIJK I
angvatfuot 118 AltRMOORT
dien zj juist komen aanklagen.
Toch grjpt heer Jacob van Dolre
ten laatste moed en houdt een sbeftige
waarin bj zieh scherpeljk over
de handelwjze van den kastelein uit-
at.
Aan de afgevaardigden wordt nu be
llen de vergadering voor eenige oogen
ikken te verlaten immers de Raadt-
den van den Bisschop willen over-
ggen welk antwoord zj aan de Amers
foortscbe bezending zullen meegeven,
aar heel veel goeds zal bet wel niet
a, zooals te verwachten is.
Als dan ook de Amersfoortsche heeren
eer binnengeroepen zjo, worden zj
met allerlei smaadredenen ontvangen
sgeen woord zoo leeljk, dat hun niet
'ordt toegevoegde, zegt de kronick-
schrjver, onze bekende Larabertus
Horiensius.
Daarna neemt Van M jndeD het woord
>er hun ontrouw jegens den Bisschop.
H j verontschuldigt het gedrag van d-n
Slotheer van Ter Eem, daar deze op
van den Bisschop handelt en dus
dan z j plicht doet. Als Amersfoort
dan ook bljlt volharden, zoo dreigt bj,
llen er meuwe strooptochten te wach
I zjn.
Hierop neemt Van Dolre weer bet
wourd en eindigt met te zeggen, dat
;en onwaardig geweld is aange
sp .hun vr jheid wordi onderdrukt.
Nadat er aldus verscheidene uien mei
isten verstreken zjn, terwjl de B<a-
-chup bj dit alles het slllzwjgeo be
waarde, keeren de afgevaardigden on
verrichter zake naar Amersfoort terug
Van M jndens bedreiging met nieuwe
strooptochten bljkt geen jdele klank.
Immers niet laog daarna klaagt de stad
regeering van Amersfoort opnieuw bj
den Bisschop over den Slotheer. Deze
i.a. op de Eem een Amersfoortsch
vrachisch-p met een kostbare lading
(vao 61 Philipsguldens waarde) ge
nomen; bj Sc
Amersfoorlsche
ch ontroofd,
tonnen bier, terwjl een burger, Jan
Gerritsz., op het Huis ter Eem
gevangen gezet.
Doch vreemd genoeg, het verdere
gedrag van den kastelein gBf aanleiding,
dat de Bisschop zjn
iw jfel begon te trekken~(waarom, vind
ik niet vermeld)heer Jacob vaD Zuylei
werd daarom ontslagen en vervangen
door heer Alpbait van IJselmonde, die
de grootste gestrengheid tegen
Amersfoort optrad, Alles riep nu om
wraak over dezen nieuwe, geweldigen
Slotvoogd.
Die wraak zou weldra komeD I
(Slot volgt)
Binnenland
Kapitalisme.
Voor de club ter bestudeering
katholieke democratische beginselen,
ifdeeliog van den R. K. Rijkskieskring
s Gravenhage, heeft mr. dr. A. Borrel
S, J.. leeraar in de Staatswetenschappr
van het S
Pater Borret gaf een verklaring
Ondanks het
gehouden
oid is
onmogeljk, dit
brgrip, dat zooveel omvat, juist tede-
srer. Hj zette uiteen hoe natuur
ubeid voor de productie noodig
De arbeid is door de vervolmaking
de techniek op den achtergrond
gedrongen.
Er is een derde factor ontstaan het
kapitaal. Maar altjd is arbeid noodig
om kapitaal voort te brengen.
In het tegenwoordig productie-proces
neemt het kspltaal een overwegende
p'aats in. Er mott iemand zjo,
eigenaar is van het kapitaaleen
of een verzameling van parti
Niet bezitters van kapitaal
aibeid in hun onder
en de looneo goed geregeld zjn.
Behalve dat genieten werkgevers, die
het bed' jf lelden, een ondernemersloon.
Dcch daarenboven is er nog eeD klasse
die indirect aan de productie roede-
de geldschieters, die leven vae
lapitaal, dat zj aan producenten
Spr. betoogde boe dit alles rlchtig
kapitalisme kan wezen, als geen uit-
sssen ontstaan, zooals men die in de
seldc, aan de andere zjde pauperisme.
Iedereen moet in staat zjn, eigendom
verwerven en zich op te werken.
De ondergeschiktheid van den arbeider
mag niet leiden tot totale afhankel jkheid.
het liberalisme Ijkt
op. De groote trusts
beheerscben de wereldb.v. de kali
industrie voor 98.03 pCt., de steen-
kolennjverbeid voor 90 pCt, en de
xtielojverheid voor 82 07 pCt.
De spreker schetste vervolgens aan
de hand van een opstel van Henri
Hermans, hoe er veel wordt geprodu
ceerd, wat nutteloos en zelfs schadeljk
is. Het kapitaal, daarin gestoken, be
hoort niet tot den richtigen vorm van
kapitalisme.
Met dien vorm bedoelt sprekerle
het opboopen van deo privaat-eigendom
der productie-goederen in de banden
betrekkei jk weinigen 2r, de positie
afhankeljkheid en onzekerheid,
rin de massa der arbeiders is ge
raakt3e. de vr jheid om te onderne-
ten en te produceeren, wat men voor
<ch het voordeeligst acht, al komt
daardoor veel schadeljks tot stand en
wordt veel nuttigs verhinderd.
Waarom zou men niet mogen streven
:ar een vorm van pr< duc'icstclsel,
sarin aan de arbeiders een onsfhan
keljxer en zelfstandiger positie wordt
iwaarborgd dan thans het geval is
Waarom
sel, waardoor de eigendom
goederen in handen van
kwam, zelfs al zou dit geschieden door
deelgenootschap der arbeiders in bet
kapitaal der onderne
Waarom zou men niet mogen atreveD
arm van productiestelsel,
jheid om te produceeren
goeddunken in zooverre
werd ingekort, dat er, hetzj door een
rrkiog van
eo werkgevers,
iet Staatsgezag,
zooveel mogeljk te
overwoekerende voort-
weeldeartikelen en andere
de gezondheid en zedeljkbeid
eljke goederen te belemmeren
Aan de Katholieken van Nederland 1
De Besturen der R. K. Radiover
in Limburg hebben
dat we fier mogen zjo op het werk
t Katholieken van Nederland, waar
aan te daokeo is, dat we io Nederland
over een eigen Katholieken omroep
beschikken, een der weinigen van de
wereld
dat alle Katholieke luisteraars het
mede te werken aan het behoudende
vervolmaking van dien eigen omroep;
dat de Katholieken, die op zoovelerlei
:bied vooraan staan, ook vooraan
oeten staan, waar het geldt de nieuwste
uitvinding dienstbaar te maken aan de
tidirg van het Katholiek geloof
eerdere eer en glorie van Hem.
die ook deze natuurkrachten geschapen
beeft.
Katholieken van Nederlandl
bet gaat bier om Uw hcing Katho
liek Geloof, dus
af 1 Januari 1928 steune geen
enkel Katholiek meer den z.g. neutr-len
omroep, omdat bj daardoor de Katho-
vanaf 1 Jmuari 1928 tredeD alle
Katholieken van Nederland toe als lid
rn eigen K.R.O., opdat deze zich in
1928 kan verbeteren en ontplooien tot
resten omroep van Nederland.
De Besturen der R. K. Radio-
Vereenigingen in Limburg.
spreker toonde aan, dat h
de vruchten der productie
•en oppor-
alle Kathoiiekeu van Neder-
als het volgende ter kennis te
n
de Radio-omroep voor de ont-
der luisteraars
evenveel belang
is als het onderwjs en de pers;
dat de radio tegenwoordig vooi
luisteraars een deel van het leven
worden is, dat dageljks op hen inwerkt
invloed ten goede en ten kwade
doet gelden
dat ook in de radio neutraliteit
mogeljk is. Een neutrale omroep 1
'et en kan niet bestaan. Evt
de A.N R.O. of nog minder
zal de A.V.R.O. neutraal zjn;
dat het niet baat, dat we Katholieke
scholen, een Katholieke Uaiversileit
een keur van Katholieke bladen h
ben, indien we niet zorgen, dat te
Ijkert jd door den luidspreker een zui
Katholiek geluid onze huiskamer bion
komt
dat we een Katholieken radio omioep
hebben, die ons alles
we noodig hebbenmuziek, zang,
voordrachten, lessen, uurtjes voor kir-
deren, zieken, huisvrouwen, em
dat het onbegrjpeljk is, dat
Katholieken hun eigen K R O. i
ja, als men den Hilversumschen om
roeper moet gelooven, dat er nog Katho
lieken zjo, die hun geld, dus het geld
van Katholieken geven om hun etj
Katholieke zaak te benadeclen
dat immers de K.R.O. in zjo besti
bedreigd wordt, indien niet alle Katho
lieke luisteraars hem hun steun get
dat immers voor handhaving of
betering van zender of golflengte
ruggesteun noodig is van een zoo groot
mogeljk aantal luisteraars
ander controle Centrale accountantsdienst Ned. Boerenbond
Ooedgckeurd bij Koninklijk Besluit d.d. 14 Maart 1913, no. 68
De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden
worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw
BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT
des ZONDAGS van 12 tot 1 uur; WOENSDAGAVONDS van 7
tot 8 uur en VRIJDAGS van ,10 tot 11 uur.
.•LEEUWARDEN-
Dadelijk ingaande rente 3%>
Spaarbusjes gratis verkrijgbaar.
Kassier: Amsterdamsche Bank.
pCt.
compleet (175. Vraagt zonder verplichting prospectus
Havik 29
Amersfoort
>6. en W«
het betreuren of mooi vinden
ïaar weten en wetenschappe-
Ijke ontwikke ing heeft zich van alle
moderne samenleving
niet, gedachtig
i leeraar: »alle kennis
volmaakter*. Natuuiljk.
halve keoDis, frasenmakerj of s
meer zjhj spreekt van de
s dmgen in bun diepere oo
is fundamenteele, gedegen en
Nu weten we al te goed, dat deze
innis, dit gesonde volksvoedael, niet
vinden is in brochuien of tractateD
>or volksontwikkeling, waarin de gods-
enstige en zedel jke beginselen der H.
Kerk eenvoudig geloochend of zelfs
■e^klem van allerlei beweringen be
reden worden.
Voert beele
•t God, halve e
ontwikkeling echter bljve een
ilgemeene. Vandaar dat op het pro
gram van »G. en W.« geen plaats is
vakonderwja in den engeren z>n
des woords. Daarvoor zorge de vsk
vereeniging. Niet duz met deze, doch
de vereenigingen van meer alge-
i sociaal, godsdienstig of cultureel
belang stelle «G. en W.« zich in ver
binding, om met deze tarnen te werken,
of beter, wat bj elk afzooderljk op
treden dier organen tot beihallng er
ipllntering zou Icideo, te centrall
en, en zoo »G. en W.« als bet
orgaan te kiezen, dat onderwerpen op
algemeen godsdienstig-, kunst- of wetei
.chappeljk teirein, dour kundige docei
ten aal laten behandelen, T. G.
'.CT
Wat is dus4 d
lannen en leiders onzer
Door woord
r maatschapp j gezonde
gave kennis te brengen
en menscheljke dÏDgen
En dat te doen, niet soozeer in pole
mieken, als wel in 't geven van eei
heldere uiteenzetting van de natuurl jki
en bovennatuur!jke waarheden: »het
waarheidslicht strale door eigenlichu.
Hiermede is ook de taak aangewezen
i zjo de grenzeu afgebakend van de
werkzaamheden onzer R. K. Vereeni-
Wetenschap», Zj be
oogt door een reeks vso lessen op
katholieken a
i en eenvoudigeo, te
bieden. Daar God echter ook de Heer
der tjdeljke wetenschappen ia en de
Kerk in den loop der eeuwen
steeds de beschermster dier w>
schappen getoond heeft, treedt
»G. en W.« in haar voetstappen, door
allerlei voordrachten te organiseeren
op het uitgebreid gebied der profane
wetenschappen, welke den geest en het
hart van het volk zullen mooi maken
en vetbljden.
Want het
■ik heb medeljden met de schare»,
ontsnapt onwillekeurig aan het hart van
eiken weldenk.-nden volksvriend, als hj
b j velen den edelen smaak voor schoone
kunsten en wetenschappen geheel tiet
veiloren gegaan en daarvoor In de plaata
gekomen de grof sinneljke genieting
van allerlei moderne
n aan allen, geletter-
Telefoon 773
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langestraat 84 Telef. 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
De R. K. Muziekvereniging «Wils-
cht» zal Zondag 8 Januari in Sinl
en Concert geven. Medewer-
i o.m. vcrleeoen P. de Geua
(sopraan),
enorsaxa-
soli's sullen worden ten gehoore
Door aWilskracht» zal o.a
uitgevoerd sDicbter und Baueri
,n Suppé en »Die beide Blinden».
Ultipraktn Kantongerecht.
Straatschender jA. v. A., Soest
f 10 of 1 w. tuchtsch.
Mollen vervoerenW. V., Renswoude
f5 of 1 w. tuchtsch.
Visscher jwetH. v. d. V., Baarn
f5 of 1 w. tuchtsch.
Verwekken van nachteljk burenge
rucht T. R-, Bunschoten f 5 of 3 d.
W. W„ Soest f 15 of 10 d.
Op vei boden grond loopenG. v. d.
H., Apeldoorn f3 plus f20 voor op
gave valschen naam; A. K., geheel
idemB. K., Amerongea f 15 of 10
G. K„ idemL. v. H„ Hoevelaken
f8 of 5 d.; W. J. G. f 5 plus f 15
valschen naam.
Dronkenschap: J. R., Baarn f 10 of
5 d.R. J. H., Hoogland vi
hecht, en 1 jaar opzending.
Veiligheidswet: A. D. K., Soest
f 15 of 10 d.
Invaliditeitswet: G. H. v. d. K.
A'foort 24 keet 50 cent of 24 keer 1
1 dagH. de B Barneveld 16 keer id.
B, K„ Barneveld 30 keer id.
JachtwetD. O Amerongen f 40 of
I d.; J. P. K-, id. f40 of 30 d.; J.J.
Baarn f25; A. N., ld.; E. v.d.P.,
Barneveld f30 cf 20 d.J. S., ld. f25
of 20 d.; M. G., Njkcrk 120;
Scherpenzeel f 15 of 10; J. J. v. H
Stoutenburg f20 of 10 «LH.
Utrecht f25 of 10 d.
Leerplichtwet: A. H., Baarn f 10 of
5 d.G. B., Bunschoten f5; C. W,,
Soest f 10.
Arbeidswet: G. de J, Baarn f15;
J. S,, Barneveld f10.
Motor- en Rjwielwet: D. H. E„
Amersfoort f30; F. R. de J. f8;
L. Z„ Barneveld f 15H. R.. Rens
woude f10 of 5 d.F. v. V„ Soest
i 15 of 10 d.
Melkbesluit: W. J. K., Amersfooit
1; E. B., Soest f40.
StierenreglementH, K., Hoevelaken
f 15 of 10 d.; H. F., Hoogland f10.
VleeschbesluitJ. N., Soest f 25.
Met auto te Woudenberg te snel
jden S. P., Bloemendaal f 10 of 5 d
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
Wagenlngen f 25.
Voor zoover niet afzooderljk ver-
eld, bedraagt subsidiair evenveel
'gen hechtenis alt de boete guldens
oot is.
- Burgerljke Stand.
15 Dec. Geboren: Wjmpje, d, v. J,
Laar en M. R. Vahstal Albertus
Gerardus, z. v. H. G. Bosman en G.
Bernard Gerard Marie, z. v.
W. J. M. Kroez en J. C. Clemens.
Ondertrouwd: H. Byvank en C. van
Ouweikerk L. C. A. M. Mercx en
W. C. Verhey J. A. Rutten en J.
A. Pouwen. j GehuwdC. J. v. Ginkel
en H. v. Ee. OverledenJohanna M.
M. Hollak, 72 j., echtg. v. E. Goede-
mans Aaltje Blom, 44 j., wed. v.
G. v. Holland.
16 Dec. GeborenPieter, z. v. M. J.
Morst en B. Anema. OverledenWil-
lempje Rozeboom, 70 j., wed. v. B. Ra-
vesloot Arend van Knapen, 60 j.,
echtg. v. W. Hosveld.
17 Dcc. GeborenHendrikus, z v
G. v. d. Berg en G. Veenendaal.
19 Dec. GeborenAnionic, s. v. H.
Qucrfort en G. Hermans Johanna
Maria, d. v. A. J. M. Barree en J. E.
M. v. Liefland Gerrit Willem, z. r.
P. v. d. Brink en G. J. v. Soest
Jannetje, d. v. J. A. Landman en J. Val
kenburg. Overleden: Jannetje Valken
burg, 41 j., echtg. v. J. A. Landman
Albertus Hellevoort, 85 j„ wedn. v.
J. v. Kal veen.
20 Dec. Geboren; Marten, z. v. L.
Ploeger en H. v. Zanten.
21 Dec. GeborenGualtherei Marl
is Jan, a. v. J. Zomeren en W.
de Vaal Reina Johanna Sophia, d-
van H. A. v. d. Brug en A. P. Koe
koek. GehuwdT. Kamerbeek en P.
Nieuwenhuis F. v. d. Brom en H.
Eldert A. v. Putten en C.
Barreveld R. de Vries cd H. van
Djkhuisen. OverledenHendrika Gaa
senbeek, 31 Jr„ echtg. van C. J. van
de Weg.
Dec. Ondertrouwd: M. J. van
Peppel en A. Meegden J. C. A.
W. Brink en A. Koenen. Gehuwd
C. H. Th. B. Nahoyt en J. J. Lessing
OverledenAnna C. Ucketman, 90
C. Ingermao -
A. j. v., Boxmeer f20; A. l. v. W.,|a. Haar, 58 jr., echtg. van D. Prins.