DfptJMPIADE
COLUMBIA - HIS MASTERS VOICE EDISON
DE EEMBODE
K. Nieuws- en Advertentieblad voor
Amersfoort en Omstreken
Vrijdag 11 Mei 1928 No. 12
Twee en Veertigste Jaargang
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlflke nummers 10 ct.
KANTOOR: LANOEORACHT 28. AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT D1NSDAQ- EN VRIJDAGMIDDAG
Advertentlën 25 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid
bij geregeld adverteeren. Advertentiën moeten Dinsdag en Vrijdag vóór
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
Er is slechts één ding, dat gij zonder
moeite bereiken kunt: mislukking
Anders niet.
■dienstig
Epistel en Evangelie.
Vljl'DE ZONDAG NA PASCHEN.
Les uit den brief van den H. apostel
Jacobus I, 22
Zeer geliefden I Weest
het Woord en niet slechts hoorders,
u zeiven bedriegend. Want als iemand
hoorder van het woord is en niet dader
die zal vergeleken worden
:1 beschouwtdeze
lich zelveu beschouwd en is beeage
gaan, en is terstond vergeten boe bij
was. Maar die aandachtig staart op de
volmaakte Wet der vrijheid en
volhardt, geen vergeetachtig h
maar dader des werks geworden zijnde,
bij zal door zijn doen zalig zijn. Doch
zoo iemand meent dat hij godsdi
is, terwijl hg zijne tong niet in toe
houdt, maar zijn hart misleidt, die
godsdienstigheid is ijdel. Zuivere
onbevlekte godsdienstigheid bij God
den Vader is dezeweezen en weduwen
in hunnen druk bezoeken,
onbesmet van deze werrld bewaren.
EVANGELIE
volgens den H. JoannesXVI, 23-30.
In dien tijd sprak Jesus
leerlingen Voorwaar, voorw:
u zoo gij den Vader in mij
iets zult vragen, Hij zal het u geven.
Tot nog toe hebt gij niets in mijoen
naam gevraagd. Vraagt en gij zult ver
krijgen, opdat uwe vreugde volkomen zij.
Ik heb deze dingen in gelijkenissen
uur komt, dat Ik
n gelijkenissen tot u spreken,
maar u openlijk van den Vader ver
kondigen zal. Op dien dag zult gij in
mijoen naam biddenen niet zeg Ik
u, dat Ik den Vader voor u zal v
want de Vader zelf heeft u lief,
gij Mij liefgehad en geloofd hebt, dat
Ik van God beo uitgegaan. Ik ben
den Vader uitgegaan eo in de we
gekomen wederom verlaat Ik de wereld
en ga Ik tot den Vader, Zijne leerlingen
zeiden tot HemZie, nu spreekt Gij
openlijk en zegt geene gi
weten wij, dat G§ alles
noodig hebt dat iemand u ondervrage,
Daarom gelooven wij, dat Gij van God
Liturgische Kalender.
Week van 13-19 Mei.
Dinsdag, Woensdag
Kruisdagen, Groote Litanie eo Prefatie
van Paschen. De volgende dagen Pre
fatie van Hemelvaart.
ZONDAG 13 Mei. 5e Zondag na
Paschen, Tjdeigeo, Mis Vocem, 2e geb
H. Servatlus.
MAANDAG 14. Mis van Kruisdagen,
Tijdeigen, zonder Gloria, 2e geb, H
Booifatius, 3e Concede.
WOENSDAG 16. H. Ubaldus. 2e
geb. eo laatste Evang. v. d. Vigilie
Hemelv-, 3e geb. v. Kruisdagen.
DONDERDAG 17. 's Heereu Hemel-
VRIJDAG 18. H. Venantius, 2e geb.
v. Hemelv. Credo.
ZATERDAG 19. H. Petrus Cele
stinus, 2e geb. v. Hemelv., 3e geb.
H. Prudentiana, Credo.
Arabachtsheeren.
Nu men zich opmaakt om den 70sten
verjaardag van H. M, de Koningin-
Moeder als »Hooge Ambachtsvrouwe
van Baarn» luisterrijk te vieren, is 't mis
schien niet ondienstig den term «Hooge
Ambachtsvrouwe»: nader toe te lichten.
Een eeuw of vijf geleden begon bij
de landsheeren (de Graaf van Holland,
de Bisschop vau Utrecht, de Hertog
van Gelder, enz), de gewoonte op te
komen, dat de landsheeren aan gunste-
Deze afstand bracht mee, dat
de begunstigde bet ontvangeu gebied
e mocht besturen, hoewel bij
het niet als zij» eigendom
3n Descnouwen, In den beginne altbar.s
ntving bij hel gebied alleen voor zijn
ven In leen, later ging het ook op zjn
.on DE
>[2000
KOMZEEPFABRIEKEIiDE Dlllf
%ChR'DLEINE5' DEN D0LDER
^VOORWAARDEN OP AANVRA'A'0*
'eltige eifgenamen over.
Voor die gunst moest hij echter
eer een jaarlijksche schatting betalen,
n boverdien voor ééns een grooler of
kleiner bedrag.
Die bijdrage was een welkome post
op de rekening van den laodsbeeren
verwondert het ons niet, dat lang-
erhsnd heel ons land met zulke
en als 't ware bedekt
noemde het afges
•Ambachtsheerlijkheid!
gunstigde «Ambachtsheer.»
Zoo kocht Isaac van Norden na 1703
in de Staten van Utrecht de Ambachts
heerlijkheid Eemnes voor f 12.000. Hier
voor mocht hij o.a. den schout
len, den ontvanger benoemen, evenals
den secretaris, de kerkmeesters, den
koster schoolmeester, den doodgraver,
den Burgemeester, de schepenen en de
raadsleden. Tevens ontving hij voor
f3000 het dusgenaamde «agregatie-
rechte, d.w.z. om het beroep vaa een
pred kaat al of niet goed te keuren.
Verder kreeg hij voor dat bedrag ook
:en fraai gestoelte en een grafkelder
kerk van Buiteadijk. Na den dood
zijo weduwe werd door de i
de Ambachtsheerlijkheid Eemnes
openbaar vei kocht en "t bracht f30.000
op, een zoet wiostje, Koopei
Coroelis Hasselaer, een Amsterdamscb
patriciër, die in 1735 de hofstede
Groeneveld had gekocht
huidige kasteel liet bouwen.
De Ambachtsheer had dus feitelijk
ijo eigen rechtbank io 't dorpde vo
iitler was de Schout, de rechters
Schepenen daar zij door hem benoemd
waren, zullen zij zeker wel in zijn geest
gevonnist hebben. Tot het gebied vbd
die rechtbank behoorden a Ie dage-
lijksche zaken, vergrijpen alsdiefstal,
laster, mishandeling, enz., in 't kort alle
misdaden, waarop niet de doodstraf
stond. Want dit «halsrechts hadden de
Staten zich zelf voorbehouden.
De vergrijpen, waarover de Ambachts
heer mocht laten vonnissen, werden
gewoonlijk met geldboeten («breuken»)
gestraft, zoodat die bron van inkomsten
:n aardig fortuintje opleverde,
't Was dus een voordeelig en ge
vierd ambt, dat van Ambachtsheer.
Maar er kwam nog wat anders bij, dat
de ijdelheid van sommigen niet weinig
streelde: men kreeg een dubbelen naam,
laar men den naam fijner Heerlijkheid
chter zijn familie-naam mocht voegeo:
Ar. van Naamen van Eemnes, Mr. van
Dam van Isselt (onder Soest), Mr. Wit
ter! van Hoogland (bij Amersfoort, Mr.
de Graaf! van Polsbroek (eigenaar van
de hofstede Soestdijk). zoo konden o.a.
de rijke Amsterdamsche patric ërs (die
meestal uit den koopmansstand waren
oortgekomen), zich een waas vao adel
dom geven.
ar nog voornamer dan de ge
noemde Ambachtsheerlijkheid was de
Hooge Ambachtsheerlijkheid. Er zullen
io onze provincie Utrecht een kleine
100 Ambachtsheerlijkheden geweest
ijo, maar ik ken er slechts drie Hooge
Ambachtsheeicn. Die wareo dan ook
feitelijk onbeperkt heerschcr ia hun ge
bied (natuurlijk behoudens b>
bepalinger). Zij wareo zelfs in het bezit
van 't Halsrecht, m.a.w.rij konden
ook doodvonnissen laten vclten en uit
voeren. Dit was dus wel een «Hooge
onderscheiding, die bijzonder zeldzaam
De eerste Hooge Ambacht;
ocze Provincie was Prins Willem III,
die in den oorlog van 1672
had helpen behouden, en die Utrecht,
dat geheel door de Franscben onder
worpen was, weer als lid in de Unie
wist te doen opnemen. Holland immers
had Utrecht na den oorlog uit de
Statec-Generaal willen weren, om er de
7 stemmen op 6 te b'erger, ten e'ger
voordeele. Maar de Prins was voor 't
ongelukkige geweBt in de bres gespron
gen en had het pleit gewonnen Utrecht
werd in zijn oude rechten hersteld. Toen
du de Prins in 1647 Soestdijk van
de Gratff van Polsbroek aankccht,
er een jachthuis te bouwen, waren
Staten daarover zoo verheugd, dat zij
natuurlijk ock uit cikentelijk-
heid voor den grooten steun Baarn,
Eemnes, Soest eo Eembrugge ,als
Hooge Ambachtsheerlijkheden op
droegen. (De prachtig geschreven oor
konde berust nog io het Atchirf van
Soestdijk).
De Prins mocht dus voortaan in deze
dorpen zeif recht spreken, tot dood
en toe. Zoodoende stelde bij
1674 voor die plaatsen een ge
zamenlijke rechtbaok in: «het Hooge
Gerecht van Baarn c.s.«, en liet er eet
gebouw voor oprichteo, n.l. 't huidigi
hotel Central op den Brink. Als zijn
plaatsvervanger bij die rechtbank be-
icmde bij een «Drossaard»,
Misdadigers, die onthoofd werdeo,
ondergingen hun straf op 't schavot,
dat op den Brink werd opgeslagen,
zooals bijv. in 't jaar 1701 een Duit-
scber, Hendrik Vlug, die o.a. een zoon
Gijsbert Katmaker (thans Van Leer
i) te Eemnes-Buitendijk in «de Linde
boom» had vermoord. Misdadigers,
tot den koorde (de galg) werden
oordeeld, werden buiten het dorp
recht gesteld en bleven aan de galg
hangen, tot hun lijk er van zelf afviel.
Daarom stond de galg niet io het dorp,
maar zooals men mij verteld heeft
aan de Hooge Vuursche, waar 't
heuveltje nog te zien is. (Van Baarn
komende links tegenover de «Roskam»,
M. van den weg, in den tuin).
dood van den eersten HoogeD
Ambachtsheer (Prins Willem III) io
1702, kwam Soestdijk in handen der
weduwe van den Frieschen stadhouder
Jan Willem Friso. Zij heette Maria
Louisa en vertoefde gaarne op Soest
dijk. Bij den dood van Prins Willem III
waren eveDwel Baarr, Soest enz. als
Hooge Heerlijkheden weer aan de Si
van Utrecht teruggevallen, en dat
kocht genoemde Weduwe in 1714 die
dorpen weer aan, maar ditmaal als
gewone Ambachtsheerlijkheden. (Allet
Eemnes niet; dat was al veikocht, zc
e zagen).
In 1747 werd haar zoon Prios Willem
IV algemeen stadhouder van ons land
nu droegen de Staten van Utrecht
Baarn, Soest en Eembrugge weer
Hooge» Heerlijkheden op, ditmaal
erfelijk in beide itniëo. Het «Hooge
Gerecht van Baarn cs« weid duB op-
ingesteld.
len Fraoschen tijd zijn alle staat
kundige rechten van de Ambachtsheeren
afgeschaft cn is alleen hun Daam over
gebleven, zoodat deze nu meer een
veteerende titel is geworden. Alleen 't
kerkelijk recht is nog gebleven; bijv.
to Eemnes heeft de Ambachtsheer oog
altijd het «agregatie reebt»eerst Da
zija goedkeuring kan de beroepen predi
kant bevestigd worden en in Buitendijk
beeft bij nog altijd lijn mooi gestoelte
en grafkelder. Daartegenover staat, dat
de Ambachtsheer nog altijd met zijn
«Heerlijkheid» meeleeft; wanneer er
hulp noodig is, vooral op kerkelijk ge
bied, laat bij zich niet onbetuigd.
Toen bijv. op Zondag 28 Mei 1923
de verbrande en weer opgebouwde kerk
Eemnes-Binnendijk kon worden in
gewijd, zagen de gemeentenaren met
voldoening een auto voorrijden
Pijnloos Scheren
Vlug Scheren
Schoon Scheren
r dat Uw huid stukgaat ol naschrijnt,
ook al is Uw baard nog zoo zwaar en hard,
Indien U slechts vóór het Inzeepen de
baardoppervlakte Inwrijft met «en weinig
s 30, 60, Tube 80 ct. PUROL
Fa. R. VAN DEN BURQ, Amersfoort
(Voorheen L KLEIN) - UTRECHTSCHESTRAAT
Als gelegenheid bijzondere aanbieding van enkele ge
bruikte gramofoons tegen belangrijk verlaagde prijzen, o.a.
Prijzen vanaf f60.— en hooger.
Desgewenscht op termijnbetaling - Volledige prijslijsten op aanvrage
met het Geldersche wapen op het vaan
tje de Commissaris der Koningin van
Gelderland, Jb'. Van Otters, stapte ui',
om als Ambachtsheer zijo belangstelling
te tooncD.
Baarn heeft dus het zeldzame t
recht een «Hooge Ambachtsvrouwe» te
bezitten. Laten we daarom niet spreken
van «Ambachtsvrouwe» maar 't woord
«Hooge» niet weglaten, want het is
meer dan een gewoon «epitheton or-
nans», hut heeft historische rechten.
Baarn. T. PLUIM.
Binnenland
Nijkerk
Elspeet
30
30 -
80 25
45 75
50 -
Zomertijd.
De zomertijd zal du jaar aanvaogen
op 15 Mei a.s. Wanneer op dien dag
de middelbare zonnetijd 2 uur in den
voormiddag aanwijst, zal bet geaebt
worden te zijn 3 uur op dien voormiddag.
De-zomertijd eindigt 7 October a.s.
Belatiingcijfers.
Onderstaand staatje betreft de belas
ting, die moest worden betaald door
gehuwden zonder kinderen, bij een in
komen van 1200, 1400 en 1600 gulden.
De beide laatste cijfers zijn de ge
meentelijke opcenten, die geheven wor
den op de personeele en vermogens
belasting. opcenteD
1200 1400 1600pers.v
28.26 37.62 5004 100
23— 33— 43— 25 50
13.53 18 64528 05
22.14 30.51 45.90
14.76 20 34 30.60
Harderwijk 2385 36 45 49.05
Barneveld 41.25 54.34 67.52
Ede 18.60 27.50 36.40
Amersfoort 24— 35.30 47.78 110
Baarn 12.18 17.17 22 62 70
Soest 20.14 28.97 38.19
Voor het groote gezin,
verband roet de bijzondere zorg
van Mussolini voot de groote gezinnen,
vestigt men de aandacht erop, dat de
Pausen reeds eeuwen terug hem bieriD
voorgingen.
In de oude tijden van het pauselijke
Rome, werdeo gezinnen die 12 kinderen
hadden, viijgesteld van alle belasting
zij ontviDgen ook naar gelang
in behoeften toelagen.
Deze toelagen noemde men «regalo
dei Govcrno». Zij moesten in 14 deelen
'erdeeld worden. 12 voor de kinderen
n 2 voor de ouders.
Paus Pius VI ging nog verder in zijl
org voor de groote gezinnen door de
toelagen te doen uitreiken, als er tier
kinderen waren en het elfde verwacht
erd. Het elfde kind werd dan ook
Is het geluk brengend kind beschouwd
i elke familie,
De families, die door den bijstand
des Pausen bevoorrecht waren gewor-
:n, verwierven groot aanzien in Rome.
In de pauselijke archieven zijn thans
ig in de stadsdocumenten verschei-
ne namen van zulke families te vin-
in, die met groote eere geDcemd
ch de Roemeinsche familie
stadspiëet Masi, die twaalf kiuderen
telde, in de toekenning van bet pauselijke I
geschenk.
Ruwe zeden.
Het Maart-Apiilcummer van «De
i>cg« B«f' onder 'tcomplimenteerende
..schrift«Zfln wij Keffers f 1928 U de
volgende bloemlezing
23 Februari. Schandelijke bejegeniog
jonge meisjeB des avonds wiel-
lijder krijgt een pak slaag; inwendige
vernieling van een auto landloopsr aan
een boom vastgebonden dominé inge
sloten kruiwagen gestolen en in een
lichtmast gcbcicbtn kat voor zen auto
overreden en in een slaap
kamer geworpen ton water bij oude
mecschen in buis gerold. Alles
Elden io Gelderland.
25 Februari. Waarschuwingsborden
omgetrokkenstoombootsteiger vernield
te Koog aan de Zaan.
27 Februari. Voor f60 ruiten stuk
gegooid te Oegstgeest.
3 Maart. Ruitenkrasser eo straat-
schenders aan het werk te Leeuwen.
5 Maart. Electrische tramwagen ont
spoord door kolen op de rails te
's Gravenhage.
6 Maart. Onbeheerde vrachtauto io
beweging gezet en daarmede door
12 jarigen jongen op een drukken weg
kilometers ver gereden te Uitgeest.
Met brandend carton brievenbus en
inhoud in brand gestoken te Deventer.
Auto io brand gestoken en gebetl ver
nield te Rozendaal.
7 Maart. Piaatsnaambord van den
A. N. W. B. geheel vernield te Waver-
23 Maart. Klappertjcs snelvuur door
kinderea geopend te Amsterdam. Ban-
i's op parkeerplaats ge
korven te 's Gravenbage.
27 Maart. Steenen geworpen door
iten van kerken tijdens den dienst te
Enkbuizeo. Auto in beweging gezeten
twee perceelen beschadigd te Arnhem.
29 Maart. Twee perceelen in brand
gestoken door klappertjes te Amsterdam.
Maart. Jonge boompjes van een
boomplantdag uitgetrokken te Culem-
borg, Postjauto uit bet stuur gebrsebt
door een kei onder een ouden hoed
ijswagentje vernield te Rotterdam.
DrSOkXL
Uit den Omtrek
MAARTENSDIJK
In den nacht is te Maartensdijk
brand uitgebroken in een buis (een
bouten gebouwtje) dat bewoond werd
door W. Floor. De vrij hevige wind
wakkerde bet vuur aan, zoodat de direct
aanwezige brandweer niet veel koD
uitrichten. Het huisje brandde dan ook
geheel uit.
Na onderzoek bleek, dat de bewoner
in het pand in de vlammen was om
gekomen. Men heelt bem gevondeD
achter het huis, waaruit dus blijkt, dat
nog beeft getracht het bran
dende perceel te verlaten.
Nader wordt ons gemeld, dat hier
een ernstig vermoeden van misdrijf
bestaat. Op bet terrein is o.a. een
gevonden.
man is met vetbrijzelden schedel
terwijl in een der vertrekken
bet grootendeels verwoeste huisje
opengebroken geldkistje werd aan
getreden. Het lijkt waarschijnlijk, dat
de man in den voornacht is vermoord
op bet hoofd, dat de
ets daarna bet gcheelt
wee maal b§
„ÏSpSÏ
og niet dui-
pertinent is
hg zich op
d. Er zAa dan
huis hebben doorzocht eo teDeloite het
huis in braDd hebben gestoken om bun
misdrijf verborgen te houden. Dit is
echter Diet gelukt. Het was in de om-
id io huis
verdachte
gearresteerd.
Deze heeft tijdens het verhoor per-
tioeot ontkend iets met den moord uit
staande te hebben. Tal van bezwarende
eden 2ijn er echter
pleiten. Hg beweert b.v,
geweer vroeger zijo eigendom is ge
weest. maar dat hg het een tijd geleden
op een strooptocht beeft verloreD. Het
wapen was autogeniscb gelascbt. De
man. die deze bewerking heeft verricht,
heeft het geweer herkend als het eigen
dom van den gearresteerden verdachte.
Het is bekend geworden dat uit het
geldkistje eeo bedrag van pl.ro. f70
is ontvreemd. Ook is bekend geworden
dat een onbekende n
Floor is geweest om
te leeoeo. Of deze tr
tige ia van verdachte is nog n
deigk. Hoewel verdachte j
blijven ontkennen, sprak I
verschillende punten tegen. Èr zgn d
ook termen om hem in verzekerde be
waring te houden.
SOEST
Vlak bg het sportterrein, ligt ïd een
laodeigke omgeving huize «de Birkt»,
waar de heeren Heitmann en Ka'ff een
bedrgf op touw gezet hebben, dat hier
te lande nog weinig bekend is: de
kweekerg van Angora-konijnen.
In .December j.l. opgezet, bezit de
kweekerg nu ai 125 van deze aantrek-
keigke dieren. Sneeuwwit en donzig
zacht zitten ze in hun zindelijke hokjes,
die zóó ingericht zgn, dat het vuil zon
der moeite verwgderd kan worden.
Boven ieder hokje is eeo naamkaartje
aangebracht, dat tevens geboortedatum
en afstamming vermeldt. In eenige
hokjes waren van stroo nesten gemaakt,
die vol iageo met klein goed, 8 of 9
diertjes in één nest. Ze waren nog blind
en bgna kaal, maar ze groeien bard en
als ze acht weken oud zijo, kunnen ze
al geknipt wordeD. Zeven jaar lang,
de drie maanden kan men dit vol
houden. leder dier levert jaarigks 400
:i 500 gram wol.
De heer Heitmann wees bg een be
zoek hoe de dieren geplukt worden.
Het doet geen pgn de dieren trekken
zich van de operatie niets aan. De
langharige, zijdeglaozendc wol wordt
naar de Eogelsche spinnergen gezon
den. waar men er hooge prgzen voor
betaalt.
Voor velen, die over tgd eo ruimte
beschikken, bestaat er zeker nog ge
legenheid, zich eeo bestaan te verschaf
fen door het kweeken van Angora-
kongnen en bet leveren van de wol.
Alleen in Soest zgn nu een veertig vrn
deze fokkers, die in eeo ccoperatie
vereenigd rijn en gezamenlijk hun pro
duct naar Engeland zenden. Heel veel
bet materiaal komt weer naar ons
land terug, waar bet in de kunstzgde-
fabriek verder verwerkt wordtwant
stcffen, geweven van wol met kunstzgde
zgn in de mode.
BARNEVELD
De burgemeester heeft tegeD Donder
dag 24 Mei a.s. een Persdag georgani
seerd, waarop de redacties van ongeveer
alle dagbladen in ons land zgn uitge-
noodigd. Behalve aan de eiermarkt, zal
dien dag een bezoek worden gebracht
aan de verschillende broedergen en
fokkeren in deze gemeente.
Op de eiermarkt was de aanvoer
1.700.000 eieren. Prgs 5.60—6.30.
Handel vlug.
Sproeten komen vroeg in
het voorjaar, koop tijdig een pot
Sprutol. Bij alle Drogisten
