9HB
Crystalphone Edison
Pianohandel S. Duijker
N.V. Middenstands-Bank
Voor de Schoonmaak
Bel dan op No. 42
DE EEMBODE
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
voor Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 12 Juni 1928 - No. 21
Twee en Veertigste Jaargang
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden! 1.00. Bulten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10ct.
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAO- EN VRIJDAOMIDDAO
Advertentiën 25 ct. per regel. BlllQke tarieven voor handel en nQverheld
bij geregeld adverteeren. Advertentiën moeten Dinsdag en Vrijdag vóór
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
Beginselen zijn als lantarens langs
een donkeren weg. De richting geven
ze aan, maar of gij voor een plas zult
uitwijken of er forsch doorheen stappen,
°f 8Ü 'n °f naast het wagenspoor
zult gaan, of gij snel of langzaam
loopen zult, dat wijzen de lantarens
niet uit. Ook wie het er over eens zijn,
dat die bepaalde reeks lichten in den
nacht de richting aangeven, waarlangs
men gezamenlijk gaan moet om de be
stemming te bereiken, zullen onderling
zeer zeker verschillen over de oppor
tuniteit der zoo juist gedoemde dingen.
Sertillanges.
Surrogaat.
Als de religieuse impulsen In de oude
middeleeuwsche samenleving verdwenen
xQn, althans op den achtergrond geraakt,
bleef de toewijding aan het beroep als
een op zichzelf staande hoogste levens-
Het succes-in zaken werd zonder
meer het eerste levensdoeldeugd is,
wat daartoe leidt, ondeugd is, wat er
schadelijk voor is.
Maar deze deugden werden nog met
een zekere zalving gepreekt, en deze
ondeugden als zonden verafschuwd.
Dat was juist het^bedriegel^ke, dat de
«burgerlQke* deugden, die tot succes in
zaken leiden, vereenzelvigd werden met
de christelijke drugdzaamheidwant
daardoor scheen de christelijke deugd
zaamheid niets dan zakenmoraal te zijo.
Van deze oude, klassieke soort is het
zuiverste type ons in zijn geschriften
bewaard gebleven.
Het is Benjamin Franklin, uitvinder
van den bliksemalleideren Amerikaanscb
onderhandelaar in den vrijheidsoorlog,
wiens geschriften in zijn tijd bij tien
duizenden gelezen werden en in de
meeste talen vertaald zijn.
Hij heeft zijn eigen leven, en de be
ginselen waarnaar hij het inrichtte, uit
voerig beschreven als voorbeeld voor
zijn medemenschenen commentaar is
overbodig.
>Om dezen tijde, schreef hij, «vatte
ik op bet kloeke en ernstige voornemen,
naar zedelijke vervolmaking te streven.
Ik wenschte te kunnen leven, zonder
ooit eenige fout te begaan. Daar ik
wist of meende te weten, wat goed cd
wat niet goed is, zag ik niet in, waar
om ik niet altijd het eene zou doen en
het andere zou laten.*
HQ bemerkte echter spoedig, dat 't
moeilijk was, in alle deugden tegelijk
voortreffelijk te worden, en dat een al
gemeen voornemen niet voldoende was,
maar systematische oefening meest aan
gewend worden.
Daar keek hij, wat voor deugden er
zooal waren, en in plaats van allerlei
deugden onder éér naam te brengen
(bijv. onder matigheid ook zwijgzaam
heid en kuischheid) specificeerde hij ze
zooveel mogelijk, en kwam nu tot 13
deugden, waarondei|alles waslsaamgevat,
wat hem noodig of weoschelijk scheen.
Hij maakte er een lijstje van en schreef
bij elke deugd een korte spreuk, WBariD
de volle omvang van haar beteekenis
stond uitgedrukt.
Hier volge de lijst en de spreuken
1. Matigheid. Eet niet tot stomp
zinnigheid toe, drink niet tot bedwel
ming toe.
2. Zwijgen, Spreek alleen, wat
voor anderen of u zelf nuttig kan zijn
:rmijd nuttelooze gesprekken.
3. Orde. Laat ieder ding zijn vaste
plaats hebben, en ieder onderdeel van
uw zaak zijn tijd.
4. Vastbeslotenheid. Neem u voor,
n uitvoer te brengen, wat gij doen
oet; breng zonder uitzondering ten
einde, wat gij u voorgenomen hebt.
Genoegzaamheid. Doe geen
uitgave, tenzij om anderen of u zelf
goed te doenmet andere woorden
verkwist niets.
6. Vlijt. Verlies geen tijd; wees
altijd met iets nuttigs bezigverzaak
alle nuttelooze bezigheden,
7. Oprechtheid. Bedien u van
geen schadelijke misleidingdenk on
schuldig en rechtvaardig, en zoo gj)
spreekt, spreek naar uw gedachten.
8. Rechtvaardigheid. Schaad nie
mand, door onrecht te doen ofj de
weldaden na te laten, waartoe gij ver
plicht zijt.
9. Gematigdheid. Vermijd uiter
sten, hoed u, beleedigiogen zdiep
te gevoelen of zóó boos op te vatten,
als gij meent dat zQ verdienen.
10. Zindelijkheid. Duld geen on
zindelijkheid aan uw lichaam, uw kleeren
of in uw woning.
11. Gemoedsrust. Verontrust
et over kleinigheden of over gewone
i onvermijdelijke ongelukken.
12. Kuischheid, Wacht u
schade van uw eigen of eens anderen
gemoedsrust of goeden naam.
De 13e deugd ten slotte is deemo
i de raad ia, een blasphemie i
eind van dit miserabel lijstje
Christus (en Socrates) na te volgen.
Dit zijn dus de 13 deugden, waarin
aller, wat tot de zedelijke volmaaktheid
behoort, vervat heet te zijo.
Zooals men ziet, is het enkel een
opsomming van wat nuttig is voor het
zakenleven.
meeste christelijke deugden ko
men in dit lijstje in 't geheel niet voor
van enkele wordt de naam genoemd,
maar welk een gemeen surrogaat wordt
dat, onder dien naam aangeduid 1
De kuischheid is geen edel vermogen,
n booge levenswaarden te beschermen
zuiver te houden, maar enkel
zekere voorzichtigheid om te waken
tegen hetgeen de gezondheid of het
krediet I zou kunnen schaden.
Met de andere deugden is het pre
es heizelfde.
Platte en huisbakken bezorgdheid
voor de materieele belangen wordt met
zalving als hoogste christelijke deugd
gepreekt, en men dorst er den naam
in den Verlosser aan te verbinden.
Nooit is bet hoogste zoo misbruikt;
nooit zijn de edelste vermogens van
den mensch róó laag geparodieerd.
Voor millioenen heeft nochtans het
evangelie van deze 13 «deugdeo* als
christendom gegoldenen 't geloof
lijdt nu (nog onder de vereenzelving
et dit platburgerlijke credo.
Wanneer Franklin deze lijst van
ffrlijkbeden heeft meegedeeld, gaat
hij voort te verhalen, met hoeveel Q>
hij ze beoefende.
daaraan beeft het niet geman
keerd.
HQ ging methodisch te werk, door
telkens ééo «deugd* onderbanden te
nemen, op de wQze, die ook in kloosters
gebruikelQk is.
HQ maakte een boekje, waarin elke
deugd een bladzQde had, in zeven af-
deelingen verdeeld voor de dagen van
de week. HQ lette nu gedurende de
week in 't bQzonder op de «matig
heid*, en teekende van dag tot dag
kruisjes aan, hoeveel maal hij
ertegeo zondigde. Aan 't eind van de
week kon hQ dan sdezeo, hoe ver bQ
het in de matigheid gebracht had. De
volgende week kwam het «zwQgen*
de beurt voor bijzondere controle,
:oo achtereenvolgens alle 13 eigen
schappen, zoodat een «cursus*, zooals
bQ 't noemt, 13 weken duurde, en bQ
dus per jaar vier volledige cursussen
doormaakte, steeds voortschrQdend in
de «burgerlQke volmaaktheid*.
Door deze toewQding, een betere
zaak waardig, werd hQ ook inderdaad
volmaakt in zQo 13 pseudo-deugden,
klassiek voorbeeld van valsche moraal
vader der burgerlQke waardenver-
valsching.
HQ werd de leermeester der handels
volken, en bet voorbeeld voor mil
lioenen.
De grondslag van deze «deugden*,
hun bestaansgrond, is de zedelQke plicht,
zooveel mogelQk te verdienen.
WQ lazen eens, hoe een Protestantsch
oralist op religieuze gronden meende,
dat bQ, die een gelegenheid om winst
te maken, liet passeeren, den wil
God dwarsboomde.
Deze overweging is bQ Franklin
dwenen maar de plicht om elke w
gelegenheid te benutten, en steeds aan
de vermeerdering van het kapitaal te
werken, is bQ hem, hoewel nu geheel
:onder grondslag, zoo absoluur mogelQk.
Dat iemand niet op winstmaken be
dacht zou zQo, kwam hem absurd voor.
Deze grondlooze overtuiging was 't
eenige irrationeele ia bet leven van
hem en zQne navolgers, en het be
heerste al het andere.
Voor ben goldik beo, dus ik zoek
Het is Franklin, die het woord«tQd
is geld* heeft uitgevonden. Ook krediet
geld.
En bQ gaat voort
«Bedenk, dat geld van een vrucht
bare natuur is. Geld kan grid verwek
ken, en de spruiten kunnen weer geld
verwekken, en zoo voort. Hoe meer
van voorhanden is, des te meer v
wekt het, zoodat het nut sneller
sneller stijgt. Wie een vQfshillingstuk
ombrengt, vermoordt alleB, wat daarmee
geproduceerd had kunnen worden
heele legers van ponden sterling.*
*~;t was een man van buitengewoot
en, die deze platheden met zoo
veel nadruk predikte.
De quintessence der burgerlQkheid is
ia deze woorden vervat.
Ten eerste de waardeering van alles
op geld, de reductie van alle dingen
tjt hun in geld uitgedruk e algemecje
nuttigheid, en de negatie van alles,
niet op die wQze te herleiden ir,
lar ook nog iets meerdatgene,
overbIQven zou, toen de burgerlQke
«deugden* in verval raakten en ver
dwenen.
Het is het begrip van een plicht, om
bet geld vruchtbaar te doen zQn, van
een onpersooolQke dienst aan het zich
zelf ontwikkelende en vermeerderende
geld.
De handelaar gebruikt het geld niet,
bQ dient het geld. HQ moet enkel zor
gen, niet in den weg te staan, niet te
krenken, niet te «moorden*.
De vermeerdering van het kapitaal
verscbQnt hier als een eigenmachtig
natuurgebeuren, waarbQ de koopman
enkel de handlanger is.
Toen de «burgerlQke* deugden
verval begonnen te geraken, bleef deze
opvatting van den arbeid als dienst
aan een zelfstandig, uit eigen kracht
levend ding, geldsom of bedrQf, bestaan
en kwam nog meer boven drQven,
zoodat zQ bet hoofdkenmerk uitmaakt
van de vrQzinnige economist in zQn
moderne gedaante. T. G.
exi dor zoel»
DIJK I
anerasoowr
o«Kwtorg,rq
Het Radiotoestel met een wereldreputatie
Alleenvertegenwoordiger
Havik 29 Amersfoort Telefoon 773
Amersfoort
In het jaarverslag van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken De
C eldersche Vallei wordt over de Amers-
foortsche haven het volgende medege
deeld
De klachten over gebrek aan los-
gelegeoheid in de haven te Amersfoort
bleven de voortdurende belangstelling
e£ studie der Kamer vragen. Het ge
meente bestuur blQkt in deze de Kamer
liever niet te willen kennen, hetgeen de
samenwerking op dit punt belemmert.*
Sinds geruimen tQd is men, zooals
ieder kan zien, doende met het verlengen
der Kleine Koppel-kade-muren, onder
goede technische leiding.
Het lQkt ons zeer verklaarbaar, dat
de gemeente er meer profQt in ziet met
behulp van een technisch bureau bet
Kade-vraagstuk op te lossen, dan in
het wisselen van nota's met het Bureau
der Kamer.
BQ de Carillon-bespeling op
Woensdagavond van 9 tot 10 uur, zal
n geboore worden gebrBeht
Jubelzang van Petri Een karretje
een Zandweg reed Frysce Sang
i Drachtster Merke van M, de Boer
JDe* Ruiter van Viota Delft stu
denten lied In Oorlog en Vree van
Viotba Marschliedje van R. Hol
Meimorgen van J. Mackensie Voor
Nederland Aan U O Koning der
Eeuwen Onwankelbaar.
De Eerw. Broeder Alexander,
bonden aan bet Pensionaat St. L
hoopt begin September zQo gouden
professie feest te vieren.
- In den nacht is ingebroken in den
'iokel van de firma Ramselaar aan de
Krommestraat. Toen een der huisge-
:n om half twaalf nog even rond
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304
Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen
Spaar-deposito's rente 4 pet.
liep om te controleeren, bleek de deur
Deze ia toen wederom gesloten,
doch werd in den vroegen morgen op
nieuw open gevonden. De kasregisters
bleken te zQn opengebroken en er werd
totaal f225 ontvreemd.
«Dezer dagen is te Deventer de bouw
aanbesteed van een abottoir. Laagste
inscbrQfster was Visser te Leeuwarden
f176,769. Te Amersfoort besteed-
:n pi.m. een half millioen biervoor,
plus nog bQkomende kosten*. Aldus de
Amersf. Post. vermoedelQk om te
monstreeren boe duur we bier in A'foort
wel uit zQn. Het wil ons echter voor-
komeo, dat de tQd voor een vergelijking
Deventer nog niet ia gekomen.
Om te beginnen moet bQ de bouwsom
de grondprQs worden geteld en later
nog alle kosten van installatie, licht
kracht, leidingen enz. enz.
Twee personen wonende io de
SchiramelpenDinckstraat, stonden weken
achtereen ais kwakzalvers op de markt
hetgeen verboden werd. Daarna
vingen ze aan buis patiënten, die zich
bQ hén van adviezen lieten voorzien.
Later bleek, dat een hunner io
politieblad gesignaleerd stond.
De man is daarom aangehouden. Het
bleek, dat bQ 'n reeks.vonnissen achter
den rug had.
Door notaris Knoppers is geveild
het beerenhuis Schimmelpenninckstraat
7. Verkocht aan J. Boshuizen voor
f3700.
De tuingrond van den heer van
Bemmel aan de van Ascb van Wyck-
straat zal als bouwterrein in exploitatie
'en gebracht.
Kastpapier rood, wit, blauw
In rollen en vellen
Kastpapier mei rand Punaises, enz., In
ruime sorteering voorhanden bij Boekhandel
H. ELZETIAAR
LANGESTRflAT 84 j- TEL. 528
Voor allen die Sukkelen
Mijnhardt's Laxeertabletten
onmisbaar. Werken vlug zonder kramp of pijn
Apothekers en Drogisten. Doos 60
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
BQ bet examen stenografie (sys-
i Pont) slaagde onze stadgenoote,
mej. W. Massa.
Op den terugtocht van Amsterdam
tr bet Loo toefde de Koningin en
Prinses Juliana enkele uren ten paleize
van H. M. de Koningin-Moeder te Soeat-
dijk, alwaar het déjeuner gebruikt werd.
Ruim half drie vertrok het KoninklQk
gezelschap in een open auto in de
richting Amersfoort.
Jhr. A. M. C. Molierus is benoemd
tot adjunct-iaspecteur van politie te
Aangehouden werd een persoon, die
op den openbaren weg muziek maakte
zonder vergunning.
De man bad nog 13 v
ondergaan.
Uit droeve dagen.
EERSTE OEOEELTE.
Het was den 25 September 1792,
dagen nadat de Nafionale Conventie
het koningschap had opgeheven en de
republiek uitgeroepen, dat een jonge
vrouw met een kind aan de hand en
een op den arm tegen 5 uur des mid
dags het stadje Beaumont binnentrad,
gelegen in het zuidelijk gedeelte van
Henegouwen, niet ver van de Fransche
grenzen.
De huismoeders die op den drempel
harer woningen stonden, beschouwden
de vreemdelinge met blikken van
nieuwsgierigheid en medelijden. Zij
was omstreeks 25 jaar oud, had een
deitig voorkomen dat nog verhoogd
werd door de elegante rouwkleederen
welke zij droeg. Nochtans reisde zij
geheel alleen, zonder eenige bagage,
droeg zelf haar kind en scheen uitgeput
van vermoeienis.
De eerste vrouw welke zij tegen
kwam, vroeg zij naar een hotel. Men
zeide haar dat er twee waren, de Ver
gulde Pot gehouden door den heer
Testeau, penningmeester der gemeente
en de Blauwe Leeuw van de weduwe
Lecatte. Naar dit laatste deed zij zich
brengen.
De meesteres van de Blauwe Leeuw,
eene uitmuntende vrouw, ontving haar
met des te meer ingenomenheid, daar
zij op het eerste gezicht wel kon zien
dat zij een slachtoffer voor zich had
der politieke gebeurtenissen waarvan
Frankrijk op dat oogenblik het schouw
spel was. Overigens had zij reeds vele
uitgewekenen gelogeerd, wat zij dan
ook aan de vreemdelinge vertelde. Tot
hare groote verwondering vroeg laatst
genoemde, na iets gebruikt te hebben,
of zij haar niet onmiddellijk een rijtuig
kon bezorgen om naar Dinant te rijden.
„Hoe", riep juffrouw Lecatte, „het
is bijna nacht, gij zijt geheel alleen en
de wegen zijn onveilig, wacht ten
minste tot morgen."
,lk kan niet," antwoordde de jonge
vrouw, „ik moet noodzakelijk morgen
vroegtijdig te Dinant zijn. Gij zult mij
dus verplichten te trachten etn rijtuig
voor mij te krijgen, het komt er niet
op aan wat het kost."
„Dat is zeer moielijk," hernamj de
hotelhoudster, „want wij hebben hier
geen rijtuigverhuurder. Doch nvjnheer
Uurel, een vroegere handelaar, die
niet meer reist heeft nog zijn paard
rijtuig. Hij is zoowel een beleefd als
dienstvaardig man. Als gij het hem
eens gingt vragen. Hij woont hier dicht
bij. Of, wacht maar. ik zal het hem
wel gaan vragen, hij zal zeker hier
komen."
„Dat zou ik liever hebben, dan kan
ik bij mijne kinderen blijven. Maar,
juffrouw, nog eene vraag, is die mijn
heer Durel soms een republikein?"
„Hij een republikein, wel neenHij
is woedend over 't geen in Frankrijk
plaats heeft, en ik heb hem zien wee-
nen toen hij het bericht vernam dat de
koninklijke familie gevangen genomen
was."
Op die woorden overtoog een glans
van tevredenheid het gelaat der onbe
kende.
Eenige minuten later trad de heer
Durel binnen. Het was een groot en
sterk gebouwd man, omstreeks 55 jaar
oud en zag er, zooals de kasteleines
gezegd had, als een goed, loyaal ka
rakter uit. Het onderhoud met de vreem
delinge was kort, waarop hij het hotel
verliet om twintig minuten daarna terug
te keeren met een rijtuig. De vreem
delinge schoten de tranen indeoogen
toen zij het rijtuig zag.
„O, mijnheer, wat zijt gij goed
maar waar is de koetsier?"
„Wees daarover niet bekommerd,
mevrouw, als gij het mij wilt toestaan,
zal ik uw koetsier zijn."
„Maar, mijnheer, is dat niet van
goedheid misbruik maken?"
„Volstrekt niet, mevrouw, ik heb
daarenboven ook nog zaken te doen te
Dinant, het is dus eene goede gelegen
heid voor mij."
„Juffrouw Lecatte heeft mij gezegd
dat de wegen onveilig zijn."
„Och kom, dat zijn praatjes. Sedert
twintig jaar woon ik hier en ik heb nog
nooit iets van zulke zaken gehoord.
Om echter op alles voorbereid te zijn,
heb ik twee pistolen in den zak ge
stoken."
Nadat de vreemdelinge hare vertee
ring betaald en juffrouw Lecatte be
dankt had voor hare beleefdheid trok
zij uit haar ceintuur een horloge en
keek hoe laat het was.
De heer Durei beschouwde aandach
tig het horloge en vroeg of hij het
eens in de hand mocht hebben.
„Dat is een voorwerp van waarde,'
zeide hij „en dat zeer oud is ook.'
„ja, het komt uit Neurenberg en ik
heb mijn grootvader meer dan eens
hooren zeggen, dat het een der eerste
horloges is, welke in die stad gemaakt
zijn. Men zegt dat allen in 't begin dat
model hadden."
„Onder dat praten was de kleine
jongen ontwaakt, had het horloge in
de hand genomen en aan zijn oor ge
bracht, terwijl hij zeide:
„Mama, mag ik het beestje ook eens
hebben, dat tik-tak doet."
„Ik ben gereed, mijnheer," vervolgde
de dame, zich tol den heer Durel wen
dende, „maar nog eens, mijnheer, verg
ik niet te veel van uwe welwillend
heid?"
..Geloof mij, mevrouw, dat het mij
een wezenlijk genoegen is, u dien klei-
n dienst te kunnen bewijzen."
De moeder en de twee kinderen
stegen in het rijtuig. De heer Durel
klom op den bok en het rijtuig reed
weg onder de vriendelijke groeten der
kasteleines en der buren die daar bij
elkander gekomen waren.
„Ik zeg," sprak de vrouw
apotheker, die republikeinschgezind
was, „dat de lucht van Frankrijk voor
die citoyenne alles behalve gezond is."
„Dat kan wel zijn," antwoordde een
schoenmaker, „aan hare kleeding en
manieren kan men dat goed zien. Maar
wat ik niet begrijp, is dat zij alleen
hier te voet is aangekomen zonder
bagage en zelf haar kind dragende
evenals eene koopvrouw."
„O," zeide juffrouw Lecatte, „wie
weet wat er met haar gebeurd is, welke
gevaren zij heeft moeten doorstaan."
„En Durel," vervolgde de kruidenier.
s die kerel dan stapelgek, dat hij
voor de eerste de beste vreemdelinge
koetsier gaat spelen? Een man van
zijn stand."
„Ik vind het zeer braaf van hem,"
zeide de schoenmaker, „dat hij eene
ongelukkige moeder bijstaat."
„Hij had het zijn knecht toch wel
kunnen laten doen", antwoordde de
kruidenier. „Doch daar steekt iets
achter. Als hij morgen terugkomt, moet
hij ons vertellen wie zij is en waar zij
heengaat, want ik verzeker u dat ik er
zeer nieuwsgierig naar ben."
Den geheelen avond werd er over
de geheimzinnige onbekende en den
lieer Durel gesproken en voor 't uit el
kander gaan. sprak men af laatstge
noemde volledig opheldering te vragen.
11.
Dinant ligt minstens tien uur van
Beaumont. Op het oogenblik dat onze
geschiedenis aanvangt, waren de wegen
in België niet in dien staat, waarin
men ze tegenwoordig aantreft en vooral
die welke kleine plaatsen onderling
verbonden, waren zeer moeilijk voor
I rijtuigen. (Wordt vervolgd.)
