INDIEN gij Italiano koopt ter verlichting Uwer hoest en INDIEN R. K. Spaarbank Amersfoort H. ELZENAAR Bel dan op No. 42 DE EEMBODE Katholiek Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken Dinsdag 29 Jan. 1929 No. 87 Twee en Veertigste Jaargang Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonne ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden 11.00. Buiten Amersfoort f 1.10. Afzonderlijke nummers 10 et KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314 DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAQMIDDAO Advtrlentiün 23 ct. per regel. Billijke tarieven voor handel en n|verheid bij geregeld adverteeren. AdvertentlEn moeten Dinsdag en Vrfldag vóór 8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd Geleden honger wordt vergetenge leden koude wordt vergetengeleden pijn wordt vergeten maar nooit wordt vergetengeleden onrecht. XIV, G 22 Het is al bijna vier jaar geleden dat Paler C. A. Tetburg O. P. zijn confe renties, welke hij destijds te Nijmegen hield voor het heterogene gezelschap dat zich «De Ploeg» noemde, bijeen- bundelde en uitgaf bij »De Gemeen schap* te Utrecht. Er bad daar, in dien tijd, te Nijmegen menig jonge man eo menig jong meisje de baud aan de ploeg geslagende ploeg, voortgetrokken over het vrucht bare land van de jeugd. De ploeg bleek een noodzakelijkheid, want die vrucht bare aarde zat diep bedolven onder een wilde was van onkruid, het gees telijk onkruid van onzen tijdpolitiek bedrog, sportverdwaziog. geldzucht, vervlakking over de geheele linie, terwijl de essence van kunst en wetenschap in twee cents-builtjes werd uitgedeeld in de Volksuniversiteiten, inde bioscopen en in de kranten cuicines. Even werd het ploegmes scherp als een valbijl, dat was de reactie, de over moed, het surplus aan ijver, de bruta liteit van een goed recht. Stelten we ons gerustna zooveel jaren hebben de geguillotineerden bun hoofden allang weer terug (onkruid vergaat niet), Eo zelfs het ploegmes is een lam gilette- mesje gewo'denWat doen we in dit land van elders geplukte thee ook met een blank, getrokken zwaard Het gaat maar roesten I verkoudheid, dan znlt U ondervinden, dat Uwe keuze de juiste is. gij het koopt als lekkernij, dan znlt U door fijnen smaak er steeds weer naar terug verlangen. ITALIANO wordt verkocht in rollen 10 ct. en n speciale zakjes a 20 ct. per ons. Gerard Biuning is dood en de con ferenties van Pater Teiburg staan cp de Openbare Leeszaal. Uaar Biunicg's invloed doet zich nog gelden en «Hel innerlijk leven* van den Dominicaan heeft nog niets van zijn beteekenls en kracht verloren. Na vier jaren is dit alles nog up- to-dale. Gaan we dan zoo langzaam vooruit 1 Dezer dagen heb ik bet genoemde boekje dier verzamelde conferenties op de Amersfoortsche Katholieke Leeszaal teruggevonden. Het stond, wat schuchter eo slaperig, verscholen tusschen volu men, die hun winterslaap zelfs in den zomer niet behoeven te onderbreken. Het stond er verlaten en zéér eensaam in de studiezaal, waar enkel buitenge woon geleerde menschen komen, en waar dus aan gene zij van de dub bele deur geen kachel wordt gebrand. Is dit dus al het lot van dit levende, rijke, brandende boekje t Staat bet dus at opgeborgen in de scboooe eo nuttige verzamelingen van zeer bruikbare on bruikbaarheden eens leeszaals i Staat bet al, verdrietig en nutteloos, geraog schikt tusschen de ingeslapen druksels van eeo vorige eeuw, tusschen de wijs- beid eo de kunst en hagiographie die alleen nog maar afgestoft en gecatalo giseerd wordt, maar niet gelezen En toch, alles in dit boekje is modern, bet raakt óns, bet is voor óns, en niet voor de muizen en de catalogus alléén. En ik kijk op dat mooie witte pa piertje, waarop gedrukt staat «Terug bezorgen op den laatst gestempelden datum*. Welnu, het blauwe stempeltje is er slechts driemaal aan te pas be hoeven te komen, laatstelijk op 22 Februari 1928Sinds dien datum heeft Pater Ter burg's boekje dus in Amersfoort een rust geooten, die de eerste de beste slaapzuchtige het be nijden ZOU. En ik vraag me af: Waarom? Waarom.' Want geen boek zullen we op van daag met meer vrucht kunnen lezen da-j dit, met zijn eenvoudige, klare, directe waarheden, onmiddellijk en zuiver gebaseerd op de leer van bet Evangelie en zoo eerlijk en stellig en verrassend toegepast op hel moderoe leven. O. hoe vertrouwd eo bekend is Fater Terburg met dat «moderne leven*, dat raast ieuwc r.ooden e:. verscbijrseten niets van dat al-tijdig constant bezit aan vreugden en ellende heeft verloren. Wie dit boek leest voelt zich recht streeks en persoonlijk aangesprokco. Lees dc hoofdstukken wie zal zeggen dat beschouwingen (klare, pakkende beschouwingen) over 't leven met Christus, over de hoofdzaken van oo- innelijk leven, over rust, inkeer en zelfkennis, over versterving en reiniging, lijden, liefde, loutering, de ge meenschap der heiligen en het grb-d niet of niet meer aangaan E waarom gaari we dan deze kosibtrr raadgevingen (méé-de herinne i g aan te meest noodzakelijke pliebterir geteibeid begraven, waarom laten we ook deze stem ia de wors'jjn klin ken, die éér in ons radtc-toestel thuis boorde Want het inner'ijk leven, dat is voor is een woesiijn we hebben geen beg-ip van dat blije, suivere zon licht land daar binnen in ons hart, zoolang we aan de buitenkant ervan blijven voortdraven, zoolang we rusteloos zoeken naar bet geluk, dat alleen daar binnen te vinden is. «We moeten God zoeken in het binnenste van ons hart* (nsg. 22). er buiten, buiten God dus de woesiijo. «Daarom op oogen- blikkeo, die gij in uw macht hebt inkeer en nog eens inkeer* (pag. 21). Voor ons, die van deSroege ochtend t de late avond slechts bedenken ie we ons inkomen kunnen vermeer- ren of waar we nieuwe ontspanning kunnen vinden, is de titel van dit boek bard en onverstaanbaar. We zeggen het gaat me Diet san, ik heb wrl wat anders te doen, bet is goed voor kloos terlingen en kerklonpers. Eo het antwoord daarop vindt U in dit boekje zelf. Waarom bet dus tusschen de boeken gelaten, die we niet lezen omdat we er geeD tijd voor hebben. Hebben we dan wél tijd, altijd maar opnieuw tjjd het leven zonder Christus dat één groote leegheid, één groote krankzinnig heid is Dsn zegt U: maar ik lééf niet zonder hiislus, mijn leven ia met leeg iéénik heb mijn zaken, m'n buis houden, m'o dagelijkiche plichten, mgn dag is gevuld van 's ochtends tot avonds.. Maar ik zeg Uléést, leest dit boekje nt eo geeft dan U zelf aotwoord op de vraag of gij met hl uw overstel pende bezigheid iets wir.t, dat waarde beeft eo waarde behoudt voor tijd neeuwigheid. Het staat in de 14de kast, G 22. Dames van de Leesz-ial, houdt b< lauwe stempel'j- «r-r eer I N. de P Amersfoortsche tabak DOOR A. F. VAN BEURDEN. II (Slot). De tabaksteelt werd in Amersfoort, zooals gezegd is, voorzichtig begonneD, Eerst werden plantjes uil heel fijn gekorreld zaad gewonnen en rn Februari of Maart bchuedzaam opgekweekt io houten kisten met fijne aarde gezaaid eo uitgebroeid en dan op bedden, die met takken en lijs voor felle koude, wind en zon bcicbui wei den, overgeplant. Ze staan dan te groeien en worden begoten en 's nacht* mei hooi bedekt. Wanneer ze goed zooder ongelukken hot-ggegroeld waren, brak men i het hart er uit. Later in Augustus den de onderste twee bladeren geplukt, bet zandgoed, later verdere bladeren. Du werd in kelders gebroeid, in groote scburen, waarvan men de zijden van laage smalle vensters voorzien, open kon zetten, om lucht en wind vrijen 'firgang te verschaffen, dan nog eer.s gebroeid en dan vr.ik<cht in eigenaar dige plat uitgespreide bussels. He: museum Flebitr bezit nog eer zeer juist, vr-klein d model van eei tabak-schuur met openslaande blinder, enz. enz. De Staree Generaal der Vereenigd- Provi.-.c C bis»"- verat import op d- tabak, wat In 1636 Zeer belemmerend werkte op de n komsten d -r tab-k- vee bouwer* en tabak-b». Oeiasrs. Zij adresseerden zich tol de Sialei m afschalfi g, en vertelden tn dit quest, dat tij voor den gorden tabak slechts 12 h 13 stuivers per pond ont eo voor de slechtste soort, de ka :r, niet boven de vier of vier en balven stuiver, wat Van Bemmel, Amersfoortsch geschiedschrijver, aan leiding geeft tot de ontboezeming, dal die tijd is geweest de Gulden Eeuw. «wsnt wij naderhand lijden beleeft htb- beo, dat de beste soorten van tabak is twee stuivers het pont mogte gel en* (v. Bemmel II, 782). Van Amersfoort breidde sich in 1636 d« tabaksteelt verder uit oaar Nijkerk, Barneveld, Ede, Wageningen, Eiburg verder naar Overijssel en andere plaat ten en was oorzaak, dat er overal veel geld verdiend werd, maar ook de daai- getchiktc landerijen sterk in waarde namen, terwijl zelfs het bouden van schapen, welker mest tot de tabaksteelt het bekwaamste geoordeeld werd, en deze mest 4 i 5 maal zoo duur betaald moest worden. Overs! verrezen groote tabaks- et cUoogschureo. In 1636 waren er io di Eemstad al S0 planters, in 1670, dus veertig jaar later, al 120. Dit getal steeg zelfs tot 200. Maar waar een stadige groei van ee bedrijf is, bereikt men eens een boogti punt, het msx tnum van bet voortb.ei giogsvermogen. De mededinging van buiten stelt een balt eD zoo is het t« Ame'sfoort ook gegaan. In den beginne, 'oen Amersfoort nog vrij wel alleen stond, regelde het de prijzen, late. zskten die eu bij de groote productie Planters, die geer. genoegzaam fortuir- badden, gingen ten onder e: er kwamet slappe lijden. De sc.hu.va waren prop vol oude tabak, de landerijen lagen ledig en konden slechts tegen lage hun verpacht worden. Alleen de opkoopers en handelaars de Italiaanders, Coben, Herschel, die fortuin bezaten in vroeger tijden dieod, konden bet uithouden. Van Bemmel zegt in 1760, dat de tabakssponderijen zeer bloeiend geweest, die meest Amersfoortsche tabak tot bet pruimen versponnen. Di kooplieden, zegt bij, kog'en reso'.ut ei onbeteutert en gaven torn veel geld voor den labak zulks de plaotei* iet onder controle Centrale accountantsdienst Ned. Boerenbond Qoedgekeurd bij Koninklijk Besluit d.d. 14 Maart 1913, no. 68 De zittingen voor het inleggen en terugbetalen van gelden worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw BREEDESTRAAT bij de LANGEGRACHT des ZONDAGS van 12 tot I uur; WOENSDAGAVONDS van 7 o 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur. Dadelijk ingaande rente 3*/,0 pCt. Spaarbusjes gratis verkrijgbaar. KassierAmsterdamsche Bank. sl.ee... ma* andere inwoners ook wet voeren Tegen* o 'dig (1760) g«ao noch wee »pond-.(J-' bi ren d-ze atad. die -an een h- p vo k de kost t ocb geven, maar wordt daar veel bovenlaodrcb gordt gebruikt, 't welk eebter in geur en reuk op verre na niet balen kan bij de Amersfoortse tabak. Het verloop van den tabaksverbouw, den tabaksbandel in Amersfoort geefi een bijzonder beeld te zien. In 'l eert' zien wij bet krachtdadig in werking stellen van een nieuwe bron van wel de ontwikkeliog en verruiming van die bron door zorgvuldige bebaa- deliog eo bulp van vele zijden, daams algemeene bekendheid, die leidde tot gtoote welvaart der Amersfoorters en Amersfoort maakte tot de Nederland- ache tabaksatad bij uitnemendheid. Daar- langzamerhand verminderen, afzakken en eindelijk verslappen der bron, verdwijnen van de vergaarde schatten. Dat was niet de eerste keer, dat Amersfoort een dergelijk tijdperk moest medemaken. Eerat was de lakenindustrie de bootjes-weverij opgebloeid en reeds vroeg verdwenen door oorzaken van buiteD, trots de middelen, die de gilden en de stadsregeering aangewend badden tot het brboud. De oorlogstoe- itanden vermoordden alle handel en induitrie. Ook de in de middeleeuwen w bloeiende brouwerijen zijn langzaan hand verdwenen. Het Amersfoortsche bier bad een goeden naam en enkele schrijvers beweren, dat er 360 bier- iwerijen in de stad waren, w. rm overdreven aebt. Waar zouden binnen de muur en grscht gestaan h bbci E" dat bij eeDe bevolking var nduizend zielen. De bewering glss in St. Joris van die 360 >ijrn acht ik een welgeluki bluffeig, daar er nog schrijvers gevor den werden die dat klakkeloos over- nameo. De oude kerkvoogden, die du verdwenen glas lieten plaatsen moetei oog wel in hun graf gelachen hebber over de grap, die de glasschilder daai uitgehaald bad. Amersfoort is na dien lijd gegroeid uitgebreid hoofdzakelijk door de cxploi tatie van het natuurschoon van den Berg. Het ligt in 't bait van het land, is uitnemend verbonden met alle deelen van het Rijk, heeft goede terreiner voor industrie beschikbaar, het ge Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Langestraat 84 - Telef. 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Teekenbenoo- digdheden. - Advertentie-Bureau Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort. meentebestuur, dc raad, ca V. V. V. werken allen samen, om Amersfoort vooruit te helpen. Laten we hopen, dat de naaste toekomst ons nog meer industrie zal brengen, dus nijverheid en handel, zooala de labaksnijverheid er voorbeen^eene was. Wat deze v.wir de stad doen kan, hebben wj niet alleen in de boven staande schets gezien, maar zien wj ook io de Sopla-sigaren-fabrieken, die tot veler welvaren zich tot het be dienen van vele uitheemsche landen uitbreiden en wier reclames men over al vindt. Amersfoort De R. K. Weikliedenver. St. Jozef houdt eerie ledenvergadering op Don derdag 7 Febr. 'savoDds 8 uur in het oondsgebouw. De Agenda vermeldt onder meer: Verslag Centrale Raadsvergadering jaarverslag Secretaris, Penoingm, en uffet. Verslag Kerstcommissie en Controle- Behandeling Begroeting. Bestuursveikiezing. Bespreking Vertegenwoordiging Bond tegen Revolutie. Elk 10 lal leden kan nog tot 4 Febr. s. candidaten inzenden. Aftredend sijo de hecren: J. v. d. Baan, B. Bekker, j. v. d. Linden en J. A. Jsge s. 31 Uit droeve dagen. Ongeveer op denzclfdcn tijd dat de heer Durel dit gesprek voerde, had eenige mijlen van Beaumont een vo. val plaats, dat de hoop welke hij te ken nen gaf, rechtvaardigde. Dienzelfden dag liepen twee mannen, gewikkeld in lange versleten mantels, wier kraag hunne ooren bedekte over het veld tusschen Aresnes en de gren zen van Henegouwen. Op korten af stand vond men een uitmuntenden weg en evenwel gingen zij over het bouw land, dat hard gevroren was en bleven van tijd tot tijd staan als oin te luiste ren en zich te vergewissen, dat er mand in den omtrek was. „Waarlijk, ik kan niet meer," sprak een hunner. „Daar zie ik cene kleine verhevenheid, waarachter wij voor den scherpen wind beveiligd zullen zijl Laat ons daar wat gaan uitrusten." „Dat zou onvoorzichtig wezen. Wij moeten volstrekt eer de dag aanbreekt over de grenzen zijn en wij weten niet hoever wij er nog vandaan zijn." „Gij hebt goed praten: maar ik draag den bengel al zoo lang dat de armen mij bijkans van vermoeidheid van hel lijf vallen en de honger kwelt mij daarbij hoe langer zoo meer." Inderdaad, degene, die zoo sprak, droeg in zijne armen een naar het scheen zwaren vracht, dien hij zooveel mogelijk trachtte te verbergen. „Heg nog een weinig geduld, broe der," hernam de andere, „als ik u kon helpen zou ik het doen; maar gij weet dat mijne wonden het mij niet toelaten. Kijk! een dorpstoren! Hoe mag dat nest heeten?" „Maar ik herken de plaats! het is Suxy; ik ben er reeds geweest, ik be drieg mij niet." „Dan alle vrees ter zijde, wij hebben opgehouden den Franschen bodem te betreden. Laat ons wat aanstappen." Tien minuten later stapten dc beide reizigers Suxy binnen. Zij zagen licht in eene kleine herberg. Op hun kloppen maakte men open, zijbestelden een ont bijt en legden op een bank tegen den muur het kind neder, dat vast sliep. Onder hel praten met den hospes en zijne vrouw, reeds bejaarde lieden, ga ven zij te kennen ,dat zij uit Parijs kwamen, waaruit zij gevlucht waren om te ontsnappen aan de guillotine, het geen hun dadelijk de sympathie en de achting van de oude lieden verwierf. Die twee mannen waren Antoine en Paschal Louhau. Waarom hadden zij Parijs verlaten? Waarom vermeden zij de begane we gen? In weinig woorden kunnen wij de re den daarvan inededeelen. Zij hadden den graaf de Tavanes in de rue Coquillère naast den heer Du- rel zien vallen en hielden hem voor dood, daar de Bannoyaard had verze kerd, dat hij hem een stoot had toege bracht, waarvan de uitwerking onfeil baar was. Terwijl de bewoners der om liggende huizen de beide slachtoffers omringden, had Paschal zich als een eenvoudig voorbijganger onder hen ge mengd en van de gelegenheid gebruik gemaakt, om ziel. van Albert te verze keren, die, gelijk wij weten, zich gedu rende de worsteling op korten afstam onder een koetspoort verscholen had. Voldaan over den uitslag van hunm onderneming hadden de boosdoeners zich naar hunne woning gespoed en, zeker van den dood des graven, in het bezit van zijn zoon en zich ten allen tijde van zijn dochtertje kunnende zekeren, waren zij op het plan terug gekomen, dat zij kort te voren ontwor pen hadden. Gelijk onze lezers weten zou de Bannoyaard doorgaan voor een in Amerika overleden broeder van den graaf. Groot was echter hunne teleur stelling, toen zij, den volgenden och tend op naricht iutgaandc, vernamen, dat de man, dien zij dood geacht had den, bij de nadering van eene ontbo den patrouille als door betoovering op- I lierdoor ging hun zi.o schoon plan in rook op. De eenige hoop, die hun nog as dat de graaf in handen van de revolutionaire justitie mocht vallen. Maar weinige dagen daarna vernamen zij. dat het hem, dank zij nog steeds de bescherming van Théroigne de Me urt, bij wie hij niet gevreesd had schuilplaats tc zoeken, gelukt was Parijs cn Frankrijk te verlaten. Eene laatste tijding voerde hun ver slagenheid ten top. Perthuis had de vrijheid herkregen en was hen met zijn getrouwen Boursif op het spoor. Pa- schal ontving de waarschuwing voor het gevaar, dat zij liepen door Thé roigne. De Bannoyaard en zijn waardige broeder overlegden lang met elkander wat zij met Albert zouden aanvangen, die voor hen een groote last werd. Zii besloten eerst hem op den openbaren weg aan zijn lot over te laten, maar Antoine kwam terug op een plan, waar- over hij reeds onbestemd had nage dacht en het was om dit ten uitvoer te brengen, dat zij, egnoodzaakt uit Parij te vluchten, naar België terugkeerden. Nadat zij ontbeten hadden, vroegen zij eene slaapkamer, om wat te rusten eer zij hun weg vervolgden. In dien tusschentijd sliep Albert rus tig voort, maar de vrouw van den her bergier had hem in een aangrenzend kamertje op een bed gelegd. De beide booswichten begaven zich naar de hun aangewezen kamer. Vóór zij insliepen praatten zij nog een wijl over de verloopen gebeurtenis- hun tegenwoordigen toestand hunne plannen voor de toekomst. Zij spraken half fluisterend, m n dun beschot scheidde hen van kamertje, waarin eene daags te vo aangekomen marskraamster sliep. Deze was bij hun intreden van de herberg ontwaakt en de klank der stem van den Bannoyaard had haar hevig, doen ont stellen. Zij leende dan ook gretig hel alles wat zij met elkander be spraken toen zij alleen waren. Zoodra zij uit hun zwijgen met genoegzame kerheid kon opmaken, dat zij ingesla pen waren, stond zij ijlings op en ging naar beneden. De herbergier was aar het werk in den stal en de vrouw bezig met de koeien te melken. De koopvrouw trad in het kamertje waar Albert lag te slapen, ging naar e ender vensters en maakte zonder ge- druisch de knip los. Daarop betaalde zij, toen de vrouw teruggekeerd was haar nachtverblijf, nam haar mars op en ging heen, zeggende, dat zij in het dorp zou ontbijten. De dag was et aangebroken: zij sloop om de woning heen, duwde het raam open, aarvan het kozijn zeer laag was, klom over heen, en nam Albert hehoed- !am op. Maar wie beschrijft haar angst toen de kleine ontwaakte! Zij meende dat hij zou schreeuwen Maar integen deel, de arme kleine sloeg zijn arm om haar hals en drukte zijn gelaat tegen het hare, als begreep hij. dat men hem kwam ontrukken aan de beide snood aards, bij wie hij in de laatste weken leefde en die hem een ontzaglijke vrees inboezemden. Die vrouw, die niemand anders was dan de weduwe Borju, koos ijlings het hazenpad, terwijl zij mompelde: „Aha! arme kleine, zijt gij de zoon van een graaf, die Tavanes heet en Frankrijk heeft kunnen verlaten Dan moet hij zich ook, gelijk de ban dieten vermoeden, in dit land ophouden om zijne vrouw en kinderen op te spo ren. O! als hij er is, zal ik hem vinden, en u, zoowel als uwe zuster, aan hem teruggeven. Wat u betreft, eerlooze Bannoyaard, moordenaar van mijn ar men Jacques," voegde zij er bij, terwijl zij dreigend den arm naar het zoo even door haar verlaten huis uitstrekte, „ik zweer het u, gij zult niet lang meer aan mijne wraak en de straf des He mels ontsnappen. (Wordt vervolgd

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1929 | | pagina 1