N.V. Middenstands-Bank
Boerenleenbank Leusden.
fi. ELZENAAR
DE EEMBODE
Katholiek Nieuws- en Advertentieblad
voor Amersfoort en Omstreken
Dinsdag 5 Febr 1929 No.
Twee en Veertigste Jaargang
89
Abonnementen kunnen elke week Ingaan, doch opzegging van abonne
ment moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per
3 maanden f 1.00. Bulten Amersfoort i 1.10. AfzonderlQke nummers 10 cL
KANTOOR: LANOEORACHT 28, AMERSFOORT, TELEFOON 314
DE EEMBODE VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAQM1DDAO
AdvertentlBn 25 ct. per regel. BIIIQke tarieven voor handel en njverheld
bQ geregeld adverteeren. Advertentlfin moeten Dinsdag en Vrijdag vóór
8 uur worden bezorgd. Een bepaalde plaats kan niet worden gegarandeerd
Oneerlijke menschen slagen soms.
Maar alleen als ze diensten verrichten,
die hun oneerlijkheid overtreffen.
Deserteurs tertig
Opgedragen aan de nieMeden
van de R. K. Openbare Leeszaal
le Amersfoort.
Het was maar een ecquête van pl.m.
20 minuten, voldoende echter om een
journalistieke indruk te krijgen.
Ik ben n.l. moet U weten achter
de coulissen toegelaten, niet van de
Amsterdamsche Stadsschouwburg, maar
van de R. K. Openbare Leeszaal aan
de Nieuwstraat te Amersfoort: ook
dit heeft zijn bekoring en vooral zijn
nut. De vriendelijke regiseuscs van het
boeken-tooneel (vergeet niet dat zij de
scepter zwaaien over 12 685 acteurs en
actrices, gebonden en oogebonden
hebben mij een weinig van hun dage-
lijkschc bevindingen verteld, welke in
teressant genoeg zijn om mogelijke be
langstelling in breeder kring te wekken.
Niet dat het aan belangstelling ont
breekt, Maar wél kon die belangstelling,
vooral in bepaalde kringen, veel en veel
grooter zijn. Gebrek aan interesse komt
nog al te veel voort uit onwetendheid.
»We wisten niet, dat...*, en dan komt
er een heel lijstje van dingeo, die cu
eenmaal niet op alle muren van de stad
zijn aangeplakt,
En kan een oplrisicherlje dus, van
lijd tot tijd, geen kwaad.
Ik aarcel niet om aanstonds het vol
gende neer le schrijven: de Amers-
foortsche katholieken, op welk peil huD
ontwikkeling, wetenschappelijkheid en
kunstzin ook slaat, kunnen op de R. K
Openbare Leeszaal aan de Nieuwstraat
voor héél hun lecluur volledig terecht.
Uil het feit dat nog zeer velen hun heil
zoekeu bij andere boeke
rijen in de stad, waar oogscbljnlijk
een ongelimiteerde en eeo minder slrer.g
gecensureerde, zelfs 0-gecensureerde
boekenhoeveeiheid voor bel grijpen
staat, valt stellig af te leiden, dat het
derde gedeelte van Amersfoort, hetwelk
zich katholiek noemt, het met bovec-
staande uitspraak niet geheel eens is.
U begrijpt dat ik er alt out sider Diet
het minste belang bij heb, zulk eet
spraak te doen, als ik niet zeker
dat ze waar is. Welnu, het ii s
Niet alleen dat onze leeszaal op allerlei
gebied, te veel om te gaan opnoemen,
buitengewoon goed geoutilleerd is, ook
het systeem van interlocale uitleening,
waardoor het mogetijk is boeken te laten
overkomen van diverse Universiteits
bibliotheeken, is voor ons waarborg dat
wij op de K. K. Openb. Leeszaal vol
ledig terecht kunnen.
Wat de ter plaatse aanwezige boeken
betreft, niemand zal beweren dat de
uitrutllng perfect is, hoewel alle moge
lijke moeite er steeds voor gedaan
wordt, let wel: alle mógelijke moeite.
Wie zijn steun of daadwerk' lijke be
langstelling aan de Leeszaal ontzegt op
grond van een onvolledigheid, welke
zonder voldoende belangstelling onmo
gelijk volledig is te maken, is persóón-
lijk schuld aan deze onvolledigheid.
Deze menschen moeten het verwijt, dat
zij in den vorm van een laatdunkende
onverschilligheid de »Leeszaal« doen,
tot zich zelf richten. Eik gezond ver
stand kan bij het bekende repeteerend
breukje: meer belangstelling, bete. be
handeling; beter behandeling, meer be
langstelling etc. Dat men dus niet iets
eische, waaraan men zelf geen mede-
werkiog verleent.
En wie dus deze schoen past...
Het voorbeeld van den Eerw. aalmoe
zenier hier ter stede, die geregeld sijn
nieuwe maoneijes naar de Leeszaal
leidt om hen te toonen, waarmede zij
hun geest en hart kunnen verrijken, is
uitstekend voorbeeld. »De meeste
menschen weten gewoonweg niet wat
zij in de leeszaal, op de studiezalen
kunnen vinden*, zeide me een der da-
»Ik ben ten allen tijde bereid in
lichtingen te verschillen, zoowel aan
particulieren als aan hoofden van scho
len of andere inrichtingen*.
Weet U dat er, buiten de roman
bibliotheek, meerdere goedverzorgde
afdeelingen bestaan, werken
ver wijsbegeerte, godsdienst, tech
niscbe vakken, land- en volkenkunde,
tuinbouw en weet ik wat meer hande
len? D.t alles In ruimere zalen onder
brengen is natuurlijk een illusie, welke
onmogelijk verwezenlijkt kan worden
als de nnodige gelden daartoe niet
nwezig zijn.
Bestant er geen intererevoor deze
boeken Stellig wel maar we halen
dezelfde boeken, al of niet in gewijzigde
n, elders, niet goedkooper, en
rom aHoe dikwijls komen tr bij
geen m -nschen, die ons zeiden,
r hebt U dat ook?* J». htusch,
hebben betmaar niet om er
laagje stof op aan te kweeken.
om het mager musement van bei
schoon gezicht, niet om de lef van bet
getal 12685, niet om ons gezeliigj
bezig te houden met catalogiseeren bij
:n kopje k<.lli:....
De boeken zijn er om gelezen te
worden, om ons te verrijken in deze
bóóg-cultureele lijd, waarin we jammer
lijk zullen wég culturen als we blijven
zweven bij de filmsterren van Hol y-
wood, het kopje kcffie en de bieckc
baronnes mitsgaders de hopeloos ver
liefden van Courlhs-Mahler.
Ik stel me verdekt op achter wat
lit-gecirculeeide portefeuilles, in de
uitleen-bibliothcfk.
En noteer2 jongentjes vragen een
deiectieve toman 3 jonge meisjes,
recht van de kapper, brenge- 3 Courths
Mahler's terug en vragen drie nieuwe
voor in de plaatseen vierde joeg
leisje zegt dat ze alle boeken van de
geliefde schrijfster zoo juist gekocht
heeft en vraagt r.u »Het hart in de
loop der eeuwen* van N. de P een
keukenmeisje van mevrouw X vo r een
-aardig boek* voor mevrouw 2 dienst
meisjes van meneer V die een boék
terugbrengen (mijnheer zelf is verhin
derd, was het al een jear lang); 1
van goede huize die persé een
i een C boek wil (A boeken zijn
ook persé saai, natuurlijk)1 dame,
die de titel van een tiieuw-verscbenen
boek opgeeft, welke titel anristunds
wordi genoteerd voor evenluetle aan-
schifting; 1 dame, dewelke moppert
over die »ouwe portefeuille* 2 jon
gelui, die boeken verlangen up land
bouwkundig gebied aanstonds gaat er
n briefkaartje naar Wngening ca.
lulusschen is liet ééi uur geworden.
De dames gaan naar huis. U vraag
nog wat zij van die verscheiden
heid van aanvragen denken. Gewone
icbijnselen natuurlijk, het leestaal
leven van eiken dag. Courths-MabW
van Ginnekcn raast elkaar, maai
r persoonlijk contact, méér per-
ilijke waardeering zou tcch werkelijk
geen kwaad kunnen
E-i dat ten slotte een categorie
boekeo bestaat, die op een katholieke
leeszaal gewoonweg niet tbuis boort,
dewelke echter toch door zekere katho-
:kcr. wordt gelezen en dus gehaald
dr achterbuurtjes van bet igeeslel^ki
levendia over spreken we me
dat is wetk voer de gemeente-
reiniging, N, de P.
Bijzonderheden
over Amersfoort.
Door A. F. VAN BEURDEN.
Amersfoortsehe Schepenen- Wapens.
De Van BI .klana's 1529: van zilver
et twee roode dubbelgetande balken.
De van Ingen's 1629: van goud met
:u halven rooden leeuw, blauwe tODg.
De Camerbeek's 1/04: van rood mei
:o met een zwaard slaanden i
iet natuurlijke kleur.
De van Weockum's: van goud
ri. zwarte koningskronen,
De Vancvelt's: van rood met
goudeo schuin oprijzende viscb.
De- van Haltera'svan zilver
een roode schapeoschaar.
De van Bcmmel's: van zilver
drie zwarte zuilen.
De van Daetselaar'svan rood met
zilveren kolommen onder een gouden
hanger van drie punten.
De van Hamersveld'svan goud met
drie zwarte hamers 2—1.
De van Lokborai'tvan goud met
et een zwart icgcscliulpt Sint Andrles-
kruis.
e van Groot velt's: van zilver met
groenen zwemmende» visch.
e van Stoutenburg'svan silver
met drie zwarte kolommen 2—1.
De van M.ddendorp'svan zilver met
le zwarte brandende vuurpotten.
De Panoekoek's: van zilver met vier
roode dwarsbalken.
De Gabiy's: van goud met een
vden keper, met drie zilveren goud
snoerde jachthorens.
De Loogeo's: van blauw met drie
dooreer gtkruistc zilveren degens mei
goudea gevesten.
De van Gejju's: van zilver met een
wanen goudgepooten opengespreideo
adelaar.
De Padtbrugs: van blauw met drie
icnwijdige gouden pijlen, de middelste
met de punt omhoog,
Dc Hooit van Huj.duijnen'sin
«uw een gouden krab.
De Boelbouwer's: in blauw een
goudeo molenijzer, boven en onder eeD
zwarte koekop.
De Meyster's: 1 en 4 in goud een
iood molenrad; 2 en 3 in blauw een
gouden staande draak,
De van Oldenbarneveld's: in rood
:o ailveren ankerkruis.
De van Ommeo's: ia goud en 3 lig
gende luipaarden.
De Ridder's: goudeo schildhoofd, in
groene schildvoet 6 zilveren penningen
3, 2, 1.
De Kolverschoten'sin zilver twee
blauwe vleugels.
De van Crachtwijck's: in rood
zilveren dubbel getande batk.
De Sneur's; in blauw drie schuin
omhoog gaande evenwijdige zilveren
degens, gouden gevest.
De Thiens': van zilver drie groene
klaverbladen 2, 1,
De Dasborst's: in goud een roode
bovenomgebogeo reigersveer.
De Grootveld's,': io govd een rood
Sint Aodricskruis.
De Heczeman's: in goud een rood
zilver geschaakte keper.
De Dompselaar's: in zilver een rood
Sim Aodricskruis.
De Isselt's: in rood 14 zilveren
peur ingen 4, 4, 3, 2, 1.
Het Zand.
De grachten en singels omringdeD
de vesting Amersfoort geheel cn het
liep door de Waterpoort bij TroneD-
burg naar de Roodetoren poort bij den
Sprengel aan de Varkensmarkt en das
langs bet Zand raar de Camperbinnen
poort en Plompetorenpoort tot aan de
genoemde Waterpoort, Van de LaDge
gracht, waar nu de R, K. Spaarbank
ligt naar het Spui lag de Lange Brug.
die verdwenen is, De gracht op be
Zand is later gedempt wat omstreeks
ge helft der 17e eeuw geschied schijni
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Grachl no. 4 - Telefoon no 304
Deskundige voorlichting by tien aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten rncasseeringen
Spaar-deposito's rente 4 pet.
Men wordt verzocht de spaar- en voorschotboekjes voor 15 Februari
aan liet kantoor der Bank al' te halen. Na dien datum worden ze
ongefrankeerd verzonden. HEE BESTUUR.
Jd, 3 Augustus 1667 werd beiloicn
het Zaad bij Bloemeadaal met klickers
beleggen.
28 Juli 1658 werd een bijzonder be
sluit door den Magistraat uitgevaardigd,
waaibi) op boeten veiboden werd op
de toegedempte Cengelgracbt bij St.
Aechten asch, puin en vuiligheid te
storten.
7 Maart 1670, Op het Zand tusschen
BloemendasI en St. Aechten had de
Stad boompje* gepoot. Maar de grond
zakte wat in, reen bracht er daarom
zand op. Men verhoogde bet pad
den weg om er een bekwame wande
ling van te maken. Een maand later
werd eene commissie benoemd, die
onderzoeken zou, hoe meo dat werk
op het beste kon verrichten,
En nog een maand later werd
raad deser commissie gevolgd en w
den ,de bewoners der Muurbuizen, die
op het Zand uitschoten opgevorderd,
om zand aan te voeren, zoodat bij
regenval het water in de daarvoor be
stemde goot loope.
19 Juni 1791 verbiedt de Magistraat
expresseljjk bet plein voor St. Aechten
op eenigerlei wijze te bederven.
Schalen.
3 December 1683. Het wordt
Roomscben verboden, om onder welken
irm ook school te houden.
Schoolarchen.
4 Mei 1674. De Regeerdcs bem
t opzieners der Lslljnsche scholen of
scboolarcheuBoeleslcyo, Morray, van
Harderwyck en domir i van Harliugen,
allen van de Religie.
Woning onder de Korenbeurs.
10 November 1788. De torenwachter
W. H. Mcyssel kiijgt de tedigstaande
woning boven de Korenbeurs bij den
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langestraat 84 Telef. 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
ingang van St. jjoris in gebruik mits
hij de beurs en de plaats voor de kerk
schoon houdt. Er zal een trap in ge
maakt worden, die naar den toren gaat.
Slaaf,
8 Mei 1682. Meo vergunt om) in de
stsd eene collecte tc doen voor een
christen slaaf die in Algiers gevangen
gehouden wordr, om te verlossen.
14 Aug. 1682 wordt verzocht mach
tiging 300 gulden tot verlossing te ver
schieten uit bet familiegeld en een
ordonnantie op den Camerasr tot be
taling van 50 gulden.
Vcrblyf ontzegd.
Aan Antoine Jansz. Guisiua en Gerard
van Westrenen, roomsche priesters, het
verblijf ontzegd 20 Maart 1643.
Zerken en graven.
7 Nov, 1653. De regenten v:a St.
Joriskerk beklagen er zich over, dat
velen, die grafsteden in de kerk be
zitten er niets aan doen, ze laten -.er-
zakker, de zeiken niet in ordebou '.n
zich niets van aantrekken. Zij
worden door het stadsbestuur gemach-
35 Uit droeve dagen.
in.
Antoine en Paschal hadden denzelf-!
den dag dat de weduwe Borju Albert
meegenomen had, hetgeen voor hen een
Icelijke streep door de rekening was
Sttxy verlaten.
De inlichtingen echter hun door de.
lieden die het Itiiis bewoonden gegeven,
deden hen vermoeden dat tie onbeken
de vrouw, die den nacht daar had door
gebracht, den kleinen Alhert had ge
roofd.
Langen tijd hadden zij er over be
raadslaagd welke gedragslijn zij voort
aan zouden volgen. Paschal wilde dat
zijn broeder naar den baron de la
Vierre terugkeerde, terwijl hij insgelijks
een dienst in een adellijk huis zou zoe
ken. De Bannoyaard had reeds beslo
ten dien raad te volgen, toen hij te Na
men zijnde door een zijner oude ken
nissen van de galeien herkend werd, die
zich naar Brussel begaf om er in dienst
te treden van den rcpttblikcinschen
commissaris. De twee broeders beslo
ten hem te volgen.
Nauwelijks waren er veertien dagen
verloopcn, of ziende dat men Fransch-
man ntoesl zijn om iets te worden, be
sloten zij een verblijf te verlaten waar
zij slecht op hun gemak waren en niets
konden uitvoeren. In dien tusschentiji
echter hadden zij kennis gemaakt nu
een twaalftal schurken, meestal Parij-
zenaars, wie de fortuin niet meeliep,
zooals zij dat van den vreemden bodem
verwacht hadden.
Zij verklaarden zich dan ook bereid
mede te werken aan een plan «lal
Bannoyaard ontworpen had.
Wij hebben het reeds gezegd d
door de Fransche overheersching ei
groote wanorde was ontslaan in di
boezem der overlieden die v
zocht hij den abt te spreken. Pater An-
selnuts was twee maanden te voren aan
een aanval van beroerte gestorven.
Nieuwe teleurstelling! Ware hij nog in
leven geweest, dan zou hij Item met
den heer Dttrel in aanraking gebracht
moesten waken. Vooral het platte land 1 hebben. Pater Cclcstinus, die Item op
bood het treurigst schopwspcl aan en gevolgd was, kon hem niet de
dichtingen geven. Toen hij ecl
geen politie meer. Antoine Lon-
Itatt had besloten van dien toestand
partij te trekken vooral in de provincie
Namen waar rijke kloosters en veie
kastcelcu waren.
Hij trok met zijne bende daarheen.
nog lieden bestaat op vele plaatsen
de herinnering aan de buitensporighe
den waaraan zich die Sans-culotten van
den grootcn weg overgaven.
De abdij van Waulsort trok liet eerst
hunne aandacht.
Toevallig bevond Marcel de Tavanes
zich op dat oogenblik in de abdij.
IV.
De graaf had, zooals wij gezien heb
ben, door tusschenkomst van Théroig-
ne de Méricourt, het Belgisch grondge
bied kunnen bereiken, dat in den on-
gclukkigcn toestand waarin het zich
bevond, voor hem geen veilige schuil
plaats kon zijn.
Zijne eerste gedachte was geweest
zich naar Walconrt te begeven.
Op zekeren namiddag vervoegde hij
zich aan het klooster cn verzocht broe
der Valentinus te mogen spreken,
j Men oordeele over zijne smartelijke
verbazing toen hij den dood
rang en do smartelijke positie van den
vluchteling vernam, bood hij hem gast
vrijheid aan, waarvan de graaf met te
neer dankbaarheid gebruik maakte,
daar zijne wonden de zorgvuldigste
•erpleging vereischten en hij zich daar
■eiliger dan overal elders gevoelde
nasporingen in het werk te stellen.
Omstreeks veertien dagen werd de
graaf de Tavanes te Wauisort ver
pleegd, toen de bende, welke door den
Bannoyaard en diens broeder werd
aangevoerd, op zekeren nacht hel
klooster omsingelde, waarvan zij zich
na een zwakken tegenstand, dien de
overste deed eindigen ten einde noode-|
loos bloedvergieten te voorkomt
meester maakten.
V.
Na zielt door geweld en bedreiging
al het geld en de voorwerpen van
waarde die het klooster bevatte, toege
ëigend te hebben, verstrooiden zich de
bandieten door liet geheele gebouw, om
zich te verzekeren, dat er niets meer te
rooven viel.
Zoo drong de Bannoyaard in de ka
mer, waar de graaf aan eene hevige
hem, op wien hij vooral rekendekoorts ten prooi sinds verscheidene da-
om zijn gezin terug tc vinden! Nu ver- gen aan het bed gekluisterd lag. Zij
hadden elkander slechts eenmaal in de
Coguillère te Parijs ontmot
der omstandigheden, welke hun niet
veroorloofden elkander te herkennen.
Antoine, wiens nieuwsgierigheid ge
prikkeld werd door tic tegenwoordig
heid van een bedlegerigcn en gekwet
sten leek in dat oord. begon item te on
dervragen met eene gemeenzaamheid
en eene onbeschaamdheid, welke den
voormaligen koninklijken kolonel all«
voorzicthigheid uit het oog deden ver
liezen. De bandiet stond dreigend voo:
1toen Paschal binnenkwam. De ce
slechts flauw verlicht, zoodat de
nieuwaangekomene tot vlak voor het
hed moest gaan om te zien wie er
lag. Hij sprong twee passen achte
waarts terwijl hij uitriep:
„Goede hemel! is het mogelijk?"
En zijn gelaat met de handen vc
bergende als door een overblijfsel v;
instinctmatige schaamte tegenover den
man die zijn meester geweest *vas, ging
hij naar buiten en riep den Bannoy-
„Wat overkomt tt toch?" vroeg de;
Item: „wat beteekent die ontroering?"
„Het is ongelooflijk," antwoordde
Paschal, „maar ik bedrieg mij niet-
weet gij, wie die man is?"
„Neen, ik heb hem nooit gezien."
„Welnu! het is de graaf de Tavanes.'
„Niet mogelijk! gij droomt."
„Ik herhaal u, dat hij het i^ is e
overigens iets verwonderlijks in, dat
een klooster aan een aristocraat een
schuilplaats verleent? Hij moest zich
toch ergens ophouden."
„Ga Tutu cn Grouillard halen," be
val Antoine, „ik heb een inval. A u d a
c e s f o r t it n a j tl v a t, gelijk wijlen
onze onderwijzer de kapitein Chan-
traine zeide."
En daarop keerde hij in de kamer
van den graaf terug.
„Ik weet wie gij zijt," voegde hij de
zen toe, „gij heet Tavanes, gij hebt
samengezworen tegen de republiek en
zijt door de vlucht aan het schavot ont
snapt. Wij daarentegen zijn vrienden
van de republiek en gij begrijpt dat wij
aan onzen plicht te kort zouden doen
door u de gelegenheid te laten, nog
maals tegen haar werkzaam te zijn. Gij
gaat ons derhalve volgen om door ons
overgeleverd te worden ter plaatsi
het behoort."
reel de Tavanes zag zijne on
macht in en zijn heldhaftige geesl wees
hein dadelijk de gedragslijn aan, die
hij te volgen had, een koele en waar
dige onderwerping.
Hij sprak dan ook deze enkele woor
den:
„Gij zijt de sterkste, ik de zwakste
Het is goed, ik zal tt volgen."
Zoij sprekende verliet hij wankelen
de zijne legerstede en kleedde zielt in
den haast aan.
In dien tussehentijd waren Tutu en
Grouillard binnengekomen. De Ban
noyaard gaf hun touwen en de gevan
gene werd stevig gebonden, waarna hij
hein beval voort te loopen, maar zoo
dra de graaf in de open lucht kwant
viel hij in zwijm.
Op de binnenplaats van het klooster
stond een wagen en vier werkpaarden
brieschten in den stal.
„Uitmuntend!" zeide de Bannoyaari
tot Paschal, „wij zullen er twee aart
spannen en gij en ik zullen de beide
andere tot Afaubeuge bestijgen, waar
wij onzen gevangene zullen overleveren
aan den vrederechter, een volbloed re
publikein, die goed gezien is tc Parijs
ndie de adelijken feller haat dan sa
il ile heiligen van hel Paradijs. Het
kan, des noods, nog in ons voordcel
zijn, mochten wij soms nog eens in on
gelegenheid konten, dunkt u dat ook
„Begrepen!" antwoordde Paschal
eenvoudig.
De graaf werd in den wagen ge
plaatst tusschen Tutu en Grouillard ter
wijl de Bannoyaard en diens broeder
tot geleide dienden, met al het uiterlijk
van agenten der openbare macht.
Wat de overige bandieten aangaat,
zij hadden zich op bevel van hun aan
voerder verwijderd om daags daarna
op een afgesproken plaats weder bijeen
te komen.
Maar alvorens te scheiden had een
hunner gevraagd:
„Zouden wij dat nest niet eerst in
brand steken?"
„Domoor!" beet de Bannoyaard hem
toe, „slacht men de kip met de gouden
eieren? Zij zullen weldra weder van
alles voorzien wezen en dan konten wij
terug."
(Wordt vervolgd.)
Hoest. Keelpijn
Ml|nbardt's Hoesttabletteo. Dooa 30 ct
Mllnhardl KeelpIJntabletten. 60 eo 30 ct
BH Apothekers en Drogisten.
