De Gembode Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken N.V. Middenstands-Bank H. ELZENflAR Bel dan op No. 42 Advertentiën 26 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adver- teeren. Advertentièn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd. Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Pry's per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10 Kintoor en Drukkerij Lingegricht 28 te Amersfoort - Telefoon 314 Drie en veertigste Jaargang Verschijnt eiken Dlnsdig. en Vrljdigmlddsg Post giro no. 44234 Dinsdag 4 Juni 1929 - No. 19 Vrees en gebrek aan geloof gaan liand aan hand. De eerste is het kind van de tweede. Zeg me, in welke mate iemand zich aan vrees overgeeft, en ik zal u zeggen, hoezeer het hem aan geloof ontbreek. Ben Vredesprogram Er is eigenlijk maar één geldige reden aan te wijzen, waarom oorlog somwijlen rechtvaardig en geoorloofd kan zijn. En die is: het ontbreken rechtsmachl; een macht, die geschillen tusschen volkeren kan beslechten, en haar uitspraken kan doen eerbiedigen gelijk dit in de burgerlijke maatschappij geschiedt door rechter en politic. Het recht, om in geval van nood zich zeiven te helpen, is een der meest fundamenteele rechten ons door de natuur toegekend. Doch als een hoo- gere macht het bewaren der rechtsorde op zich neemt, is de mensch, die op maatschappelijke samenleving van na ture is aangewezen, verplicht hiertoe zijn toevlucht te nemen. Zoo zou nu een „oorlog" tusschen bijv. Brabant en Limburg, Holland en Fries land, e.d. nu altijd onrechtvaardig en misdadig zijn, wat vroeger niet altijd het geval is geweest. Want thans is er een hoogere instantie met dwin gende macht, die wettig alle rcchts- en belangengeschillcn tusschen derge lijke, toch min of meer autonome iichamen, kan cn moet uitmaken: de Nederlandsche Staat. Maar tusschen de souvereine staten onderling ontbreekt een zoodanig rechtsinstituut. Van den anderen kant zou het in de internationale samen leving ontoelaatbaar zijn, dal de staten uit afkeer van de verschrikkelijke of fers des oorlogs. hun rechten en be langen willoos prijs geven, aan wie er maar naar grijpen wil. Dat zon een internationale anarchie, een onder drukking en uitbuiting van nationale groepen geven, die erger was dan oorlog. Of meent men, om maar één historisch voorbeeld te noemen, dat ons volk niet het recht, en waar de kans geboden werd, misschien den plicht had om het ondragelijk juk der Fransche overhecrsching in 1813 ook met oorlogsgeweld van zich af te schudden? Al heeft die overheersching ons wel goeds gebracht, toch was het verlies van onze nationale onafhanke lijkheid de volkomen vernietiging van onze handel en grootendeels ook van de industrie, het misbruikt-worden van onze jongelingschap en geheel onze nationale volkskracht voor uitsluitend Fransche, ja Napoleontische belangen, een onduldbare toestand. De Neder landsche vrijheidsoorlog van 1813 was inderdaad rechtvaardig en geoorloofd! Tegenover den staat, die zich aan wet noch recht stoort, mag en moet de verongelijkte natie zich te weer stel len. Dit zal, als de tegenstander niet anders wil, alleen door oorlog kunnen geschieden, omdat er geen ander mid del bestaat. In de erkenning van dit laatste feit ligt tevens de oplossing van het vraag stuk, dat ons bezig houdt; dit heeft de Vredespaus Benediclus XV met klaren blik doorschouwd en aan vor sten en volkeren voorgehouden. Im mers een aanvallende staat, hoe wei nig ook het recht ontziende, zal toch altijd voorwenden, dat hij ter hand having van onvervreembare rechten en zoogenaamde vitale belangen oorlog wordt gedreven. Dat werd zelfs door Napoleon beweerd. Welnu, als er dan wederzijds altijd rechten in het spet zijn, of beweerd worden te zijn (en ook zoogenaamde belangengeschillen kunnen hier steeds toe worden teruggebracht), dan ligt de oplossing voor de hand: er moet een instelling zijn, die deze rechtsgeschillen met dwingend gezag beslecht. „In de plaats van het stoffelijk ge weld der wapenen, moet gesteld worden de zedelijke kracht van het recht," dat is de grondslag van het vredesprogram, dat Benedictus XV op l Augustus 1917 den oorlogvoerenden voorlegdedat is de vredeskreet, gelijk de Paus het zelf noemde, dien hij uitte temidden van het donderend geweld der kanonnen. En op dezen grondslag heeft Z. H. een meesterlijk, kort en klaar, scherp omlijnd en praktisch uitvoerbaar pro gram opgebouwd. Het algemeene princiep te vinden was niet zoo moeilijk; dat was al zoo lang verkondigd, door pausen KANTOORBOEKHANDEL I F. <1. TULP j Lingestrait 69 t.o. Krommestraat TEL. 526 ALLE BENOODIGDHEOEN VOOR VEREENIGINGEN anderen Maar de toepassing te formuleeren, die voor allen aannemelijk en prak tisch uitvoerbaar was, dat was voor behouden aan Benedictus XV, die een ervaren staatsman was. En waar komt zijn voorstel nu op neer? Het is toch waarlijk m.i. niet mis te verstaan, al willen sommige Katholieken in mis plaatste en schadelijke haast de deelen van het pauselijk program wel eens gaarne uit elkaar rukken. Doch geven wij eerst het program zelf. Drie punten worden voorgesteld I. Vermindering van bewapening tot de mate, die noodig is om de open bare orde in de afzonderlijke staten te handhaven Instelling van een scheidsgerecht, waaraan de staten zich zullen ver plichten hun geschillen te onderwerpen. 3. Vaststelling van dwangmiddelen of sancties, teneinde ook een even tueel onwilligen siaat tol naleving van de uitspraak van het scheidsgerecht te kunnen dwingen. En wat de uitvoering van dit pro gram betreft, wordt voortdurend en als van zelf sprekend op twee punten ge wezen: 1. Dit alles moet worden tot stand gebracht door gemeenschappelijk overleg van allen. Bij elk der drie bovengenoemde punten wordt dit af zonderlijk herhaald. En natuurlijk Zonder dit is elke poging tot schep ping eener internationale rechtsorde de zuiverste utopie; niemand die het beter weet dan de ervaren staatsman Benedictus XV. En 2. vormen de drie punten een onverbrekelijk geheel: de bewapening wordt verminderd, als de rechtszekerheid door scheidsgerecht en sancties is tot stand gebracht; of om gekeerd: zijn scheidsgerecht en sanc ties vastgesteld, dan kunnen die de legers vervangen en kan de bewape ning verminderd worden. Het eene dient in de plaats gesteld te worden van het andere. En ook dit weer: na tuurlijk! Zou een staat zich weerloos maken, vóór de internationale rechts orde door scheidsgerecht en sancties was verzekerd, dan zou hij afzien van zijn recht op zelfverdediging, door de katholieke oorlogsteer hein toegekend, zonder dat het andere, betere en hoogere middel reeds aanwezig was. En toch gaat alleen hierdoor zijn recht, om in bepaalde gevallen eigen rechter te mogen zijn, verloren. Men kan er zeker van zijn. dat de overgroote meerder heid der staten voor zulk een weer loosheid en rechtsonzekerheid niet te vinden is, (als men dat misschien niet mooi vindt, laat men zich dan aan de werkelijkheid houden!), noch ook dat Benedictus XV dit van welke natie ook verwachtte of verlangde. Ziehier de eigen woorden van zijn programma, waarin de zinsneden, die op het ge meenschappelijke overleg slaan, wor den gecursiveerd: „Het fundamenteele punt moet zijn, it aan de stoffelijke macht der wape- :n in de plaats gesteld worde de moreele macht van het recht. Vandaar een rechtvaardige overeenkomst van allen omtrent de gelijktijdige en weder- zijdsche vermindering van bewapening, volgens regels en waarborgen vast te stellen naar de mate, die noodig en voldoende is om de openbare orde in de afzonderlijke staten te handhaven. Verder, ter vervanging van de legers, de instelling van het scheidsgerecht, met zijn hooge, vredelievende be stemming, volgens regels die beraamd moeten worden (i concerter), en sanc ties, te bepalen (a determiner) tegen den staat die weigeren zou Af de inter nationale kwesties aan arbitrage te onderwerpen, óf de beslissingen daar van aan te nemen." Ziedaar het pauselijk program, en voor ons Katholieken dus de katholieke vredesleer: Vermindering van bewape ning, scheidsgerecht, sancties. De beide laatste moeten de bewapening ver vangen. Dit kan alleen geschieden bij gemeen overleg. en van het steeds dreigend oorlogs gevaar. Dan is de oorlog altijd een misdaad, althans van den kant van den staat, die zich niet houdt aan hetgeen bij overeenkomst is vastgesteld: een mis daad, die door de gezamenlijke be schaafde wereld zal worden bestreden i bestraft. Licht nu iemand uit dit zoo kort en logisch in elkaar sluitend program een zinsnede uit, dan haalt hij wel woorden van den Paus aan, maar geeft niet weer de bedoelingen van den Paus. Zegt hij: „De H. Stoel wil ont wapening; dus moeten wij, Neder landers, maar vast beginnen," dan ver staat hij, met de beste bedoeling waarschijnlijk, het pauselijk program verkeerd. Daaruit blijkt toch duidelijk, dat de Paus voorstelt gelijktijdige en wedcrzijdsche ontwapening, door ge meen overleg, en zoodra bewapening overbodig gemaakt is door de organi satie van een internationaal instituut •or arbitrage en sancties. Dat alleen ook praktisch en reëel mogelijk. En den regel heett Rome blijk gegeven nogal oog te hebben voor de realiteit dingen Waarschuwing. Van bevoegde zijde vestigt men onze aandacht erop, dat het niet tijdig inle veren van behoorlijk ingevulde aan gifte-biljetten, zoowel voor de Inkom sten- als voor de Vermogensbelasting sedert I Mei 1927 gestraft wordt met een boete van ten hoogste duizend gulden voor ieder der 2 belastingen. We raden onze lezers dan ook in hun eigenbelang aan, om door spoedige invulling en inlevering van de aan hen uitgereikte biljetten moeilijkheden in dat opzicht te voorkomen. Landbouw. MELK. In den afgeloopen winter werd door het Melkcontrólestation Utrecht een wedstrijd inmelkwinning georganiseerd, waaraan door 188 veehouders werd deelgenomen. De wedstrijd vond plaats in de maanden December t.m. April. Deelnemers uit tal van plaatsen, over de geheele provincie verspreid, hadden zich daarvoor aangemeld. Gedurende den wedstrijd werd ge regeld de melk der deelnemers bemon sterd en onderzocht, terwijl tevens 3 commissién van deskundigen de boe renbedrijven bezochten, ten einde na te gaan onder welke omstandigheden de melk gewonnen werd (onderhoud van den stal, verpleging van het vee, be handeling van de melk, toestand melk- gereedschap, watervoorziening etc.). leder bedrijf werd 2 maal bezocht. Zoowel bij de beoordeeling van de melk als bij het stalbezoek werd het oordeel vastgelegd in een puntenschaal. Dezer dagen heeft de uitreiking der prijzen plaats gehad in Utrecht, waarbij tal van autoriteiten tegenwoordig waren, en waarbij door den directeur van het Contrólestation, den heer S. Stuurman, een uitvoerige toelichting werd gege ven omtrent doel van den wedstrijd, opzet enz. Onder de 31 prijswinners konten o.a. tor: H. Meiling te Leusden te prijs P. van Hofslot te Soest 2e prijs. Verder verwierven enkele een eer volle vermelding, omdat zij tijdens den wedstrijd tot verbetering van de melk winning waren overgegaan, o.a. L. van Berkhof te Stoutenburg, P. v. d. Bre mer te Soest, J. Mastenbroek te Amers foort en P. Stalenhoef te Soest. MIJNHARDT's Hoofdpijn-Tabletten 60 ct. Laxeer-Tabletten 60 ct. Zenuw-Tabletten.75 ct, Staal-Tabetten 90 ct, Maag-Tabletten 75 Bij Anoth. en Drogisten uitgevoerd dan is de wereld ook ver lost van de verpletterende legerlasten BERICHTEN UIT AMERSFOORT Zaterdag vond na de vergadering van den Raad van Arbeid, eene bij eenkomst met hel personeel van dien Raad plaats, zulks in verband met het feit, dat 10 jaar geleden met de werk zaamheden ten dienste der Sociale Korter kan het niet. Maar wordt dt* verzekering werd aangevangen. ,J Na een herdenkingsrede van den Voorzitter voerden verschillende spre ke s namens Bestuur, Raad en Ambte naren het woord. Namens het personeel werden den Voorzitter een tweetal boekwerken op Sociaal terrein aangeboden en vond verder nog eenigen tijd een gezellig samenzijn plaats. Van gemeentewege werd aanbe steed: het verbeteren en uitbreiden van het tweede gedeelte van de open bare school Puntenburgerlaan. Inschrijvers: Barten f 17.371; v. Keulen f 16.745Jong en van Gent f 16.987; de Wit f 16.990; G. de Jong Woudenberg f 17.570; Van Dorth t 18.040; Roos, Jubbega f18.548; Genderen, Soest f 18 380; v. Seven- ler, Zeist f 19.809. Door den bouwkundige Joh. Blom w;rd aanbesteed de verbouwing van huizinge Metgensbleek. Inschrijvers waren Wijland 17750; Hendriksen f7790; Heere 179.42; de Hoog f8050; Hienekamp 18050; Lagerweij f9071. Burgemeester en Wethouders ma ken bekend dat melk en of melk producten en als zoodanig aangeduide waren bij een melkverkooper niet ten verkoop in voorraad aanwezig mogen zijn in ruimten, waar tevens op melk o! melkproducten gelijkende stoffen, aanwezig zijn. Burgemeester en Wethouders van Amersfoort maken bekend, dat is be paald, dat met ingang van 1 Juli ver voer en ten verkoop in voorraad hou den van melk en of melkproducten van als zoodanig aangeduide waar door of vanwege hem die het bedrijf van melkverkooper uitoefent, niet mag plaats vinden zonder een door den Bnrgemeester (of vanwege den Burge meester door den Directeur van den Keuringsdienst voor Waren te Utrecht) te verleenen vergunning. Hierbij wordt er aan herinnerd, dat de tot dusver verleende vergunnings bewijzen (oorspronkelijk vervoerbe- wljzen) hunne geldigheid hebben ver loren. Aan de Industrie- en Huishoud school begint September: 1. de opleidingsklasse voor leerares bij het Huishoudonderwijs (acte N VII, N VIII, N XVII en N XVIII). School geld f 150 p. jaar. 2. de opleidingsklasse voor Huis houdkundige. Leeftijd 17 jaar. School geld f 1.50 p. jaar. 3. Opleidingsklasse voor linnen- en costuumnaaien. Leeftijd minstens 12 jaar. Schoolgeld f 30 p. jaar. Duur der opleiding 1 jaar. Leerlingen boven de 15 jaar kunnen dadelijk in de 3e klasse geplaatst worden. 4. de opleidingsklasse voor Hulp in het Gezin. Leeftijd 14 jaar of niet meer leerplichtig. Schoolgeld f 0.25 p. week. 5. Cursus in koken voor dames Schoolgeld f35 per cursus van 5 m. 6. Cursus in koken voor dienstbo den. Schoolgeld f 10 per cursus maanden. N.B. Tot dezen cursus kunnen ook toegelaten worden dames, die overdag hare bezigheden hebben. Voor haar bedraagt het schoolgeld f 15 p. cursus. Aanmelding bij de Directrice Maan dag 2—4, Donderdag 6—8. Carrillonbespelingop 5 juni 'savonds van 8 tot 9 uur. Marschlied Brands Buis. Mijn Nederland, Kent Gij dit land Een Draaiers jongen van R, Hol. Mei-Morgen J. Mackensie. De Ruiter, In Oorlog en Vree, Naar Zee en De kabels los van J. Viotta. Onze Duinen Huber, Marschlied Aan U o Koning der Eeuwt Ik wil U o God mijn dank betalen. Nutsspaarbank, Amersloort. In Mei ingelegd in 11.668 posten f566.057.69; Terugbetaald in 4.340 posten f433.472.64; Meer ingelegd dan terugbetaald f 132.585.05; Nieuwe boekjes uitgegeven 185; Afbetaalde boekjes 101; Gespaard in busjes 1 1.774.29. voor Amersfoort en Omstreken AMERSFOORT. Lange dracht no. 4 - Telefoon no. 304 Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten Verhuring van Lips safe-loketten Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen Spaar-deposito's rente 4 pet. Dominus Lingbeek, de leider der Hervormd Gereformeerde Staatspartij, kwam in een lezing voor belangslel- lenden en geestverwanten de idealen van zijn partij bespreken en aanprijzen. Wanneer hij zegt in den aanhef zij ner rede: de „Herv. Gereformeerde Staatspartij," wenscht dat ons volk worde geregeerd naar de leer Gods,, vraagt men zich af of andere politieke groepen die zich op Christelijk stand punt stellen niet evenzeer zulks wen- schen, en of daarvoor zijn partij nu noo dig is. Hoort men echter dezen bekrompen politicus verder praten, dan wordt het dra duidelijk dat hij het voornaamste gebod van de leer Gods, ten aanzien van de Katholieken buiten werking wil stellen, want van naastenliefde gaf zijn verward betoog allerminst blijk. Als de heer Lingbeek over eenig ge zond verstand beschikt zal hij moeten erkennen dat een staatsverband, een regeering volgens zijn eigenaardige voorstellen onmogelijk is te vormen of te handhaven in onze dagen. De vrijheid van onderwijs is hem n doorn in 'f oog. En dat onder wijzers en onderwijzeressen, die leven als leden eener religïeuse orde tracte- ment krijgen is hem een gruwel. Hel meest elementaire rechtsbeginsel schuift Ds. Lingbeek gaarge op zij, als „Rome" in zicht is. 't Is wel treurig dat een man die zich dienaar van Gods woord noemt zich zoo door allerlei vooroordeelen en waanvoorstellingen laat beïnvloeden en dan komt tot het debiteeren van allerlei onzin. Er is beter en edeler werk te doen, óók voor hèm. Er is bepaald bij de eindexamens van het Gymnasium te Amersfoort dr. A. G. van Hamel, hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, als ge committeerde zal optreden in plaats van dr. W. Mulder, hoogleeraar R. K. universiteit te Nijmegen. GEMEENTERAAD. Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Langestraat 84 - Telef 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Teekenbenoo- digdheden. - Advertentie-Bureau Hebt tl een Taxi of aufo noodig Amersfoort. ij afwezigheid van den heer Boas wegens ziekte, vergaderde Vrijdagavond de gemeenteraad onder leiding van Burgemeester van Randwijck. Na mededeeling van ingekomen stukken kwam als eerste punt der agenda aan de ordede benoeming van een lid der Commissie van toe zicht op het Middelbaar Onderwijs. Benoemd werd Mevr. Liefrinck Baert de la Faille. Aan de openbare scholen Leusder- weg, Heerenstraat en Oude Soesterweg werden onderwijzers benoemd volgens aanbeveling. Mej. van Ruijven werd benoemd tot onderwijzeres aan de school voor buitengewoon onderwijs. Bij de benoeming der leden van de stembureaux plaatste de heer Rekkê de opmerking dat de partijverhoudin gen niet in het oog waren gehouden bij de keuze. De voorzitter betwistte zulks en gaf den heer Spiekermann, die personen miste die vroeger steeds fungeerden, te kennen dat er ook een opkomend jong geslacht is hetwelk aan de beurt moet komen. Aan Dr. van der Hoeven en Ir. B. Verheij wordt eervol ontslag ver leend als lid der commissie van toe zicht op het middelbaar onderwijs. De heer Spiekermann informeerde naar de mogelijkheid vereent oudiging aan te brengen in het toezicht op de Handelsscholen. Wethouder Thien heeft overweging ,n dit denkbeeld toegezegd. Afgewezen werd het verzoek der Montessori-schoolvereeniging om gel den voor aanschalfing van school- meubelen. Op een terrein ten Noorden van de architect een nieuwe school worden gebouwd. Voor de Clir. school aan de Miereveldstraat zal een hek worden geplaatst. De verordeningen regelende de ge meentelijke diensten van openbare werken en bouw- en woningtoezicht werden aangenomen. De gewijzigde verordening op het grondbedrijf werd goedgekeurd. De staangelden voor woonwagens het woonwagenpark werden op voorstel van den heer Hehenkamp verhoogd tot 20 ct. per dag met II tegen 10 stemmen. Aangedrongen werd op spoedige voltooiing van het woonwagenpark. Wethouder Thien heeft medegedeeld wat elders wordt geheven en te kennen gegeven dat B. en W. 50 ct. per week voldoende achten. De heer Noordewier bepleitte een toegevend optreden ten aanzien der woonwagenbewoners, die moeten wor den opgeheven en liet zich na de stemming verleiden tot de schampere opmerking „Hebt uw naasten lief", die door den heer mr. Stadig als dun werd gekwalificeerd. Het voorstel tot onttrekking aan den openbaren dienst van de Sluisstraat werd aangehouden. Het rapport der commissie stads- autobusverkeer lokte heel wat dis cussie uit. Vrij algemeen werd de samenstelling van het rapport geprezen, maar critiek op de conclusies bleef niet uit. Mr. Stadig betwistte de noodzaak eener uitgave van f 10.000'sjaars voor de stadsautobusdienst met de risico van nog meer tekort, door de ge meente te dekken. De heer Van Koetsveld ziet in het voorstel der Commissie een verkapte gemeente-exploitatie waaraan hij niet wil medewerken. Hij bepleitte behoud - in den tegenwoordigen dienst. De heer Spiekermann kan met de voorstellen accoord gaan omdat is vast gelegd wat er in 5 jaar aan zal worden ten koste gelegd. De heer Van Nieuwenhuizen bepleit benoemen van een der commissarissen door de vertegenwoordigers van het particulier kapitaal. De heer Verheij wees er op dat de Commissie vrijheid had eiken vorm Roos doodt het haar. e bloemslraat zal door den stads-1 bet Wtijf met de v...„ hoofdhuid en wasch daarna Uw h warm water en gewone zeep ol nog beter met Purolzeep. Herhaal dit zoo nu en dan. Uw hqpfdhuid wordt daardoor rooevrij. r schoon en zacht en valt niet uit,

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1929 | | pagina 1