Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
N.V. Middenstands-Bank
H. ELZENAAR
Bel dan op No. 42
Bij Examens en Openbaar Optreden
Advertentiën 25 cent per regel. Billijke tarieven
voor handel en nijverheid b\j geregeld adver-
teeren. Adverlentièil moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd.
De Gembode
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch
opzegging van abonnement moet geschieden
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs
per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10
Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314
Drie en veertigste Jaargang
Verschijnt eiken Dinsdag* en Vrijdagmiddag - Post-giro no. 44234
Dinsdag 18 Juni 1929 - No. 23
Ruime en denkende zielen zoeken
altijd naar het betere in anderen
zullen in hun gesprekken daarbij ver
wijlen. Hoe edeler, waardiger, na-
denkerder een ziel is, des te meer zoekt
ze voortdurend naar het beste, dat
in ieders leven is. Dit is een regel met
slechts weinig of geen uitzonderingen.
Naar de Stembus.
Woensdag 3 Juli is liet stemdag voor
de Tweede Kamer.
Alle Katholieken van Nederland slem-
men dan in alle kieskringen numr
één van lijst 8!
Wat Ontbreekt?
Mannen, in de gewone beteekenis
van het woord, hebben wij genoeg.
Wat ons ontbreekt zijn vaders.
Vaderschap en moederschap zijn
belangrijke en moeilijke ambten l
Zóó belangrijk en moeilijk zelfs, dat
Christus daarvoor een eigen Sacrament
heeft meenen te moeten instellen, op
dat de dragers van deze sociale func
ties in staat zouden zijn om aan hun
hoogbelangrijke plichten te kunnen vol
doen.
Wie een ambt en vooral een moei
lijk en veelomvattend ambt op zich
wil nemen, heeft den plicht, zich be
hoorlijk daarop voor te bereiden.
Geen meester zonder leertijd.
Hoe gaat het evenwel met deze groot
ste aller kunsten? Wal doet men om
zich op het ouderlijke ambt van op
voeder voor te bereiden?
Heerscht niet in wijde kringen de
verderflijke dwaling dat dit wel terecht
komt, als men eerst maar eens zoo
ver is.
Geeft men zich ter voorbereiding
voor dit ambt ook maar in de verste
verte zooveel moeite, als
leeren van een ander beroep of voor de
leiding van de huishouding?
Aan iemand, die niet in staat is be
wijs van bekwaamheid over te leggen,
wordt het toezicht over 'n stal vee,
een machine of de leiding eener zaak
niet opgedragen.
Vader zijn echter dat mag iedere
luiwammes, iedere boemelaar, iedere
dronkaard, iedere zedelooze schurk
ja laten wij het vrijuit zeggen ieder
jong manneke!
Zoo verlangl het een tot in het merg
verrotte, moderne cultuur!
Dat is de vloek dezer tijden.
Mevrouwen hebben we genoeg. Wat
ons ontbreekt zijn Moeders!!
Moeders, in den vollen, echten
van het woord.
Moeders, die er geweldig fier op
gaan moeder te zijn.
Moeders, wier hoogste genot het is
zich te geven aan haar kinderen.
Moeders, die de achting en d'r liefde
van haar kinders verdienen en dan
ook bezitten.
Moeders, die wel eens heel erg
moe en op kunnen zijn van het druk
gedoe der kinderen, maar toch maar
wat blij zijn als 's morgens weer alles
om haar draait: om Moeder!
Zulke moeders staan 100 procent
hooger dan het soort, dat bang is om
'n vuile luier aan te pakken en dat
voor kinderen schrik heeft.
Dat het laatste soort min of meer
in zwang is.
Dat is de vloek dezer tijden.
Uit „De Kandelaar.
De Heerschers.
De bekende katholieke schrijver Hi-
laire Belloc schrijft in zijn boek „De
slavenstaat" onder meer het volgende
De eigenlijke, werkelijke heerscher
over Engeland is niet de Koning, of
het Staatsbestuur, ook niet of althans
slechts op de tweede plaats de Wet,
neen, zijn eigenlijke heerscher is
de Kapitalist.
Zoo is het in Engeland niet alleen.
Het ongebreidelde kapitaal speelt meer
en meer en overal den baas.
De socioloog Bertrand Russell zegt
het op zijn manier.
KANTOORBOEKHANDEL
m p. tulp i
Langestraat 65 t.o. Krommestraat TEL. S26
ALLE BEN00DIG0HE0EN VOOR
VEREENIGINGEN
Van het vooroorlogsche Duitschland
zegt hijMannen als Krupp en Ballin
oefenden er 'n veel grootere invloed
op de politiek als alle Jonkers samen.
De mannen, die in onze moderne
industriestaten de politiek aangeven
en in werkelijkheid regeeren, dat zijn
de groot-kapitalisten.
'n Standard Olie Multimillionair,
wilde „scheiden". Hij vestigde zich
tijdelijk in den Staat Florida, wist 'n
scheidingswet naar zijn zin door Ie
zetten, scheidde op die wet, en liet
toen de wet weer intrekken
Wat Duitschland betreft, ook daar
is de invloed van het groot-kapitaal
1 den oorlog ontzettend.
Wezenlijk, daar hapert iets!
Bijvoorbeeld
In Stuttgart werkte de Waldorf-
Astoiia Cigarettenfabriek met 1000
arbeiders. Die fabriek was goed inge
richt en rendeerde.
Maar wat gebeurt?
In Parijs woont een Turksche tabak-
handelaar. Die man heeft de meeste
aandeelen in de Astoria, verkoopt 'r
groot deel ervan aan een concurrent-
firma. ende fabriek te Stuttgart
wordt stilgelegd.
Pats!
'n Onbekend iemand uit Turkije is
is in staat met 'n enkel besluit 1000
incnschen op straat te zetten in 'n ander
land.
Enalles zwijgt
Wezenlijk, daar hapert iets!
De wetgeving moet grondig herzien
worden.
De willekeur van het groot-kapitaal
inoet aan banden gelegd worden.
't Is toch al te dwaas, dat dergelijke
manoeuvres mogelijk zijn.
'n Land als Duitschland (en zoo zijn
er meer) is benauwd, om terwille van
de heerschende werkloosheid 'a vreemde
werkkracht in te laten.
Maar 't zelfde land (en zoo zijn er
meer!) maakt geen bezwaar, dat 'n
vreemde menheer in zijn voordeel
en in dat van enkele anderen opeens
duizend menschen werkloos maakt.
Daartegen moet ieder volk zijn
volk beveiligen.
Bijzonderheden over
Oud Amersfoort.
door A. F. van Beurden.
Pektonnen.
Wegens den vrede met Frankrijk
23 Sept. 1678 werden 260 pektonnen
ontstoken van welke 40 op den Hof,
12 op de Varkensmarkt, 12 op de
Appelmarkt, 6 óp het plein vóór Both,
de rest voor de huizen der voorname
burgers.
Pilaar.
Men was in den ouden tijd sterk in
het geven van wederzijdsche geschen
ken maar men ziet toch met verwon
dering geboekt dat de stad Amersfoort
10 April 1641 aan de Gereformeerde
kerk te Renswoude een pilaar vereerde.
Schenking:
23 Februari 1789. Aan Peter Joosten
Ouwen, opzichter der Stadswercken,
wordt wegens de diensten bewezen
bij het aankoopen van een stuk land
aan het einde der Eem door de stad
een zilveren tabaksdoos vanwege de
Gemeente geschonken.
Steenboeten.
In 1450 is de geheele stad van een
uur voorzien van nieuwe poorten. De
daartoe benoodigde steenen werden
grootcndeels getrokken uit steenboeten,
straffen wegens vergrijpen, waarbij de
schuldige twee, drieduizend steenen
moest leveren, soms wel dertigduizend
in eens. De muur was gesteld op
bogen, 25 hoog opgetrokken, van bin
nen met steunpijlers, waarlusschen
kijk- of schietgaten en steenen wacht
torens.
Van de omwalling is niets over, van
de torens alleen de twee Kamperbin-
Schepen.
27 April 1696. De schepen moeten
niet ankeren in 't diepe van de Eem,
maar aan den kant vastgelegd worden.
6 Sept. 1751. De schuiten zal men
niet vastleggen bij nacht aan leuningen
en bruggen, alleen op het Havik is dat
toegelatenbij het voortboomen zullen
de schuitenvoerders geen ijzeren haken
gebruiken.
In het jaar 1669 redeneerde men al
druk over het verdiepen der Eem en
den last, die de schepen hadden om
binnen te komen-, men wilde de on
diepte bij het binnenkomen der Eem
verwijderen.
Tabak.
Amersfoort heeft verscheidene eeuwen
eene bloeiende tabakskuituur en een
uitgobreiden tabakshandel bezeten, die
veel geld in de stad en onder het volk
[ebracht heeft. De Magistraat had zeer
likwijls het behoud van de tabaks-
planterijen tot onderwerp zijner be
raadslagingen.
In 1655 beraamde men maatregelen,
n de tabaksplanterijen tegen „inso-
lentiën" of beschadiging door moed-
willigen te bewaren.
Zelfs droogde met enkele jaren later
op het stadhuis tabak.
Men schafte een rolwagen aan om
den tabak naar de stadwaag te bren
gen. Er werden makelaars in tabak
benoemd. Maar men wilde belasting
heffen op de tabakslanden, echter was
dit niet naar den zin van de eigenaars
die in 1682 daartegen lieten protestee
ren. Ook wendde men in 1686 pogin
gen aan, om den tabakshandel op te
voeren. De tabak werd met kleine
schepen naar de Zuiderzee gebracht
en daar vaak in groote schepen over
geladen. Men zocht zich ook bij Ge
deputeerden en de Staten van Holland
te verdedigen tegen den Import op de
tabak. Deze bedroeg nog al veel en
was verpacht. De pachter hief een
stuiver van iedere twee pond in de
schepen geladen. Hij hield daarvoor
een jacht met zeven man aan boord
vóór den mond der Eem. Onwilligen
of defraudanten werden aangehaald en
opgebracht.
Stadskinderhuis.
25 Nov. 1700. Commissie ingesteld
tot het oprichten van het stadskinder
huis in plaats van de Armen Noodhulp
op den voet van het Weeshuis.
18 Juli 1740 wordt een reglement
ontworpen tot het verkiezen
Regenten en „Regentinnen"
Zomersproeten
dwijnen spoedig doir een pot
Sprutol. Bij alle Drogisten
BERICHTEN
DIT
AMERSFOORT
GEMEENTERAAD.
In de openbare vergadering van den
Raad der gemeente Amersfoort op
Dinsdag 25 Juni 1929, des avonds om
7 uur komt onder meer aan de orde:
Benoeming onderwijzeres school 1.
Benoeming onderwijzer school 4.
Voorstel reservefondsen.
Advies verzoek van L. Pezie om de
subsidie ten behoeve der zweminrich
ting te verhoogen.
Aanbrengen van betonplanken voor
afsluiting terrein gemeentereiniging.
Bouwen van een viaduct nabij Birk-
hoven door de Spoorweg Maatschappij.
Aanleggen van wegen van de Anna
Paulownalaan naar de Oranjelaan.
Aanvullingscrediet bouw openbaar
slachthuis.
Opnieuw vaststelling van de wij-
iging van de Verordening op de tap
perijen enz. betreffende invoering van
de z. g. zwarte lijst.
Verzoek Speeltuinvereniging „Het
Soesterkwartier" om subsidie.
Aankoop huis met grond Blommer-
hofie.
Overneming van I. Engelsman van
grond aan de Kleine Nachtegaalstraat.
Verhuring huis met grond aan het
Monnikenpad aan Wed. T. van Be-.k.
Verhuring twee afdeelingen been-
dercnbewaarplaats aan Lobel en de
Liever.
Verkoop aan het Rijk van voor de ver-,
breeding van den Utrechtschen weg
benoodigde strooken grond.
Verkoop grond Smallepad aan de
P.U.E.M., groot pj.m. 1368 M' voor
f 11.000.
- Mét uitzondering van de kosten
verbonden aah het maken van de zuiver-
fnrichting van afvalwater van hel
Slachthuis, waarvoor nog een bedrag
van f26906.01 beschikbaar is, kunnen
thans door het Gemeentebestuur de
totale kosten verbonden aan bouw en
inrichting van het Slachthuis worden
medegedeeld. Toegestaan werden ach
tereenvolgens de volgende credieten
Groote bouw f378.171.99
Baconzouterij - 50.000. -
Diversen(werktafels, breek -
werk en inrichting kan
toorlokalen) - 3.000.—
Bergplaats varkens - 750.—
Diversen (gereedschap en
materialen) - 5.610.—
Spreiders - 1.527.50
luidenzouterij - 5.700.—
Inrichten pekellokaal - 3.000.
Aanvullingscrediet - 80.000.
Afvalwaterzuiverinrichting - 27.500.—
Totaal f 555.254.49
Niet gebruikt gedeelte cre-
diet van de afvalwater
zuiverinrichting - 26.906.01
Beschikbaar f528.348.48
Boven de toegestane credieten van
f528 348.48 werden nog enkele aparte
credieten toegestaan.
Bij de berekening van de aange
vraagde credieten kon geen bedrag
worden uitgetrokken voor het geschil
met den aannemer A. Bikker over de
„aanneeinsom der gebouwen en enkele
bij de uitvoering van het werk gerezen
geschillen. Onder de hiervoor genoemde
uitgaven zijn niet opgenomen de vol
gens de arbitrale uitspraak te betalen
bedragen zoodat voor deze bedragen
een aanvullingscrediet wordt aange
vraagd.
Blijkens het ter inzage gelegde bin
dend advies d.d. 23 November 1928,
moet door de gemeente worden betaald
f 9084.81 '/i.
Boven dit bedrag heeft de Gemeente
nog te betalen "3 der kosten, gevallen
op het advies zijnde '/a van f!734
f578, benevens aan Mrs. v. d. Mark
en Roëll, die zijn opgetreden namens
de gemeente, een bedrag van f578,50
totaal derhalve f 10.241.31
B. en W. hebben met dit voorstel
gewacht, om in de gelegenheid te zijn
de eindafrekening van den bouw enz.
van het slachthuistekunnen mededeelen.
Ten aanzien van de definitieve kos-
en van het maken van de afvalwater-
:uiverinrichting, kunnen nog geen me-
dedeelingen worden gedaan, daar in
verband met de gewijzigde plannen
voor de rioleering der gemeente en de
meerdere slachtingen, het plan nog
moet worden herzien.
Uitbreiding der rangeerlijnen noopt
de Spoorwegdirectie tot opheffing van
den overweg over den Soesterweg
nabij Birkhoven. De overweg zal wor
den vervangen door een viaduct het
welk iets meer ten noord-westen den
spoorweg zal kruisen. De aanleg van
deze viaduct komt geheel en al ten
laste der Spoorwegen.
De Burgemeester van Amersfoort
noodigt allen, die in deze Gemeente
melk verkoopen uit, hun schriftelijke
aanvraag tot het bekomen van een ver
gunning te doen vóór 25 Juni 1929.
Tot het doen van een verzoek zijn
ter Gemeentesecretarie (Kamer 8) for
mulieren verkrijgbaar.
Ook zij, die reeds ter Gemeente
secretarie zijn geweest tot het doen
van een aanvraag, worden verzocht
zich nogmaals daar te vervoegen ter
onderteekening van een formulier, als
boven bedoeld.
Ten overstaan van notaris Knoppers
werden geveildHeerenhuis Kapelweg
No. 79 f 6000; Heerenhuis Kapelweg
No. 77 f 6000; Woonhuis Woestij
weg No. 15 f4650; Woonhuis T
straat No. 1 f4050; Woonhuis Krom
mestraat No. 51 f2700; Drie huizen
Coninckstraat Nos. I, 3 en 5 f 2690;
Huis Blommershofje f760.
Het is altijd een goede gewoonte
geweest van ouders, grootouders of
andere familieleden om bij de geboorte
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht -
Deskundige voorlichting bij den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen
Spaar-deposito's rente 4 pet.
van een kind terstond een spaarbank
boekje daarvoor te nemen.
Evenwel zijn er aan een gezinsver
meerdering doorgaans zooveel beslom
meringen verbonden, dat daardoor ook
het beste voornemen wel eens een
voornemen blijft zonder tot een daad
te leiden. Een kleine herinnering of
aansporing is dan niet overbodig. Dit
heeft de Nutsspaarbank alhier ertoe
doen besluiten aan de ouders van alle
kinderen, welke te Amersfoort worden
geboren, binnen enkele dagen na de
geboorte een mededeeling te zenden,
waarin gewezen wordt op het groote
belang van het sparen voor en door
kinderen. Als daadwerkelijke aanspo
ring om er spoedig een begin mee te
maken, verklaart de Spaarbank zich'
bereid voor haar rekening op een
boekje voor de(n) jonggeborene een
eersten inleg van één gulden te plaat
sen. Teneinde deze gulden werkelijk
het karakter te geven van den eersten
steen, waarop door de ouders ot het
kind zelf verder gebouwd moet worden,
is de bepaling eraan verbonden, dat
die eerste inleg niet opgevraagd kan
worden vóór de eigenaar(-ares) van
het boekje den twaalfjarigen leeftijd
heeft bereikt. De lagere-schooljaren
zijn dan vrijwel achter den rug, eenig
begrip van de waarde van het geld in
't algemeen is dan wel aanwezig en
veelal ook een of andere wensch,
welke door het eerste zelf gespaarde
geid vervuld kan worden.
Moge vele gelukkige ouders er ge
bruik van maken!
Aan de Internationale School vooi
Wijsbegeerte zullen dezen zomer de
volgende cursussen worden gegeven:
Ant. van der Horst (De twee muzie-
ken) op 22 en 23 Juni.
Prof. Dr. A. H. de Hartog (Kunst
en wereldbeschouwing) 15—20 Juli
Mevr. L, de Hartog—Meyjes (Mytho-
gie en Mystiek) 15—20 Juli.
Prof. Dr. H. J. Jordan (De vorming
van den mensch als taak der weten
schap) 32—27 Juli.
Dr. G. C. Hirsch (De opbouw van
het dierlijk organisme en haar betee
kenis voor het wijsgeerig denken)
23-25 Juli.
B. de Ligt (De strijd tot Vrede)
I Juli—3 Aug.
Mevr. Dr. J. van den Bergh van
Eysinga—Elias (De aard van het den
ken van de Middeleeuwers, de Huma
nisten en die van het moderne denken
sinds Kant) 29 Juli—3 Aug.
Prof. Dr. G. A. van den Bergh van
Eysinga (Indische en Westersche Theo
sofie) 5—10 Aug.
Dr. J. H. Snethlage (De nieuwe
Amerikaansche psychologie van Beha
viorism) 6—7 Aug.
Ds. E. J. van der Brugh (Humor)
8 9 Aug.
Prof. Ds. Th. Spoerri (Paradiso)
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Langestraat 84 Telef. 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
digdheden. - Advertentie-Bureau
Hebt een
Taxi of aUfO noodig
Amersfoort,
12-17 Aug.
Prof. dr. Paul Haeberlin (Zur Cha-
rakterologie) 19—24 Aug.
Dr. J. M. Rombouts (Psychologie,
psychopathologie er religie) 21—22
Aug.
Dr. J. D. Bierens de Haan (Drie
vertoogen over de Wijsheid)30—31 Aug.
en 1 Sept.
Prof. Dr. D. van Hinloopen Labber-
ton (De be beteekenis van de Hindoe
Wijsbegeerte voor ons) 2—3 Sept.
Namens „Openbare Werken" werd
aanbesteed het aanleggen en rioleering
van wegen ten behoeve van den bouw
der 50 woningen in het Soesterkwar
tier voor „Goed Wonen".
Laagste inschrijving: Hoogevest
f34.225. Hoogste inschrijving: L. Nier-
meijer te Hattem f41.800.
Examen Handwerken 17 Juni 1929.
Geslaagd voor acte nuttige hand
werken aan de Rijkskweekschool de
dames M. Bakker, J. v. d. Scheer, B.
Huybregsen, A. Kruithof, allen Ie
Amersfoort en A. Fortuijn, Groenlo.
Géén afgewezen.
De Amersfoortsche Muziekvereni
ging zal onder directie van Ferd. de
Goeij hedenavond een concert geven
in het Plantsoen in de gemeentelijke
muziektent.
De verbouwde en uitgebreide Rijks
kweekschool voor onderwijzers en on
derwijzeressen aan de Hcerenstraatzal
Woensdagmiddag half-3 worden ge
opend.
Belastingcljfe: s.
50-1200
130O-30C0
3100-5000
5100-7000
7 ICO-10000
10100 -20000
20IG0—41000
4JOCO in I
13 s s i
<3 (211
i s
1! lij
3 a Êul
li lil
35 Éls
5140 3.359.950 5505 3.460.650 5995 3.611.550 6150 3.636.200
2183 3.967.700 1803 3.322000 1740 3.261.200 1785 3.357.2CO
441 1.709.300 439 1.689.400 462 1.779.700 487 1.875.800
159 935.800 190 1.121.500 I 179 1.064600 162 958.200
108 915.200; 110 919.200. 117 968.900 124 1.032.900
80 1.125.900 84 1.177.800 103 1.435.700 107 1.465.4C0
35 968.0CO 30 756.90Q 32 889.000 42 1.074.400
11 973.71.0 1 6 384.800" I 14 993100 17 1.138.100
TOTAAL 8157 13.955.550 8167 12.838.250 8642 14.003.750 8874 14.5383300
blijft men kalm en helder door bet gebruik van MIJnbardt's Zanuwfablel ten. Glazen buisje 75ct.
