Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken R. K. Spaarbank - Amersfoort NORA RADIO H. ELZENAAR Bel dan op No. 42 Abonnementen kunnen elke iveek ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Builen Amersfoort 1.10 De €embode Advertentiën 26 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adver- leeren. Advertentièn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd. Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314 Drie en veertigste Jaargang Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag - Post-giro no. 44234 Dinsdag 10 Dec. 1929 - No. 73 In het economisch teven wordt telkens een zedelijk onbehoorlijke handelwijst goedgepraat, met het slagwoord: zaken zijn zaken. Alsof het welvaren der on derneming het hoogste doel ware, waat aan al het andere ondergeschikt is, e. waarvoor zelfs de regels der algemeen moraal moeten wijken. Zeer bedenkelijk is dat omdat kt zakenleven, meer dan de politiek, cc. groot aantal menschen grootendeels i beslag neemt. De teer omtrent den recht vaardigen prijs heeft weinig of geen practische bcteckenis weer. Er zijn uit stekende menschen en brave christenen die zich verwonderen a/s iemand beswaar maakt tegen den stelregel om den hoog- slcn prijs te bedingen, dien men dank zij bepaalde omstandigheden, b v. den nood van de andere partij krijgen kan. Haal wat je krijgen kunt is hun levens regel, omtrent zaken, en ze zien niet eens het afschuwelijke van dien regel De misbruiken stijgen hier m. kans om veel te krijgen althans de groote zakenmenschcn Overal ziet men het bedroevend verschijnsel: eerst dckleineremcdedingersdoodconcnrreeren en dan met de andere groeten combi neeren De trustvorming neemt toe en daarmee de z.g beheersching van de markt door weinigen. Wat niet anders zeggen wil, dan dat het publiek {dat tijdens het dovdconcurrecren korten tijd profiteerde van de lage prijzenmoet betalen zooveel de herren maar willen Prof. W. Pompe Kartels en Trusts. Een der belangrijkste verschijnse len op economisch gebied is de vor ming vuil reuzenbedrijven, van wc- reldondernemingon. "Kartels en trusts zijn voor ieder, die de krant leest, bekende woorden geworden. Voor ben die bet verschil tussehen deze begrippen niet verstaan, deel ik me de, dat een kartel ontstaat door een overeenkomst, een trust door fusie. Wanneer meerdere ondernemingen, (groote) besluiten een overeenkomst aan te gaan om bel product niet be neden een bepaalden prijs te verkoo- pen, spreekt men van prijskartel, sluiten ze een overeenkomst om slechts te verkoopen onder bepaalde voorwaarden (b.v. niet langer credit dan stel 3 maanden) dan beeft men een voorwaardenkartel, enz. De overeenkomsten kunnen steeds verder gaan. Om de productie te be perken, de prijzen van hel artikel op peil te houden, kan ineu besluiten samen niet meer te produceeren dan een bepaald kwantum. Iedere onder neming krijgt dan daarvan een be paald gedeelte toegewezen. Er wordt dan vaak ecu centraal verkoopkan toor opgericht, dat alle binnenko mende orders over de verschillende fabrieken verdeelt (syndicaat). Nog verder gaat de belangengemeen schap, waarvan de Nedcrlnndschc spoorwegen een voorbeeld zijn. Tw' of meer ondernemingen hebben bedrijf. De winsten worden nu vc deeld bijv. naar rato van bet aa deelcnkapitaal, enz. Maar de onder nemingen zelf blijven bestaan. Wan- i' neer er echter uit meerdere onder Baarn voert een pro ces van dertig foren long Door T. PLUIM. II. Maar Baarn verschijnt niet e: daarom herbaalt heer Grauwen zijn dagvaarding, die ook thans (27 Apr.) op de roode deur van dc Domkerk wordt geplakt, in tegenwoordigheid van heer Johan Spierinc, zaakgelas tigde van Baarn. Weer komt Baarn niet en op 30 \Apr. beveelt lieer Grauwert een twee den oproep, doch toen ook aan deze geen gevolg gegeven werd, wendt het Kapittel zich weer tol den H. Stoet. De Paus benoemt tlians ook een Ita- laanschen scheidsrechter, nl. heer Geminianus dc Prato, Proost van de kerk in Pistoria. Blijkens de hierop volgende oorkonde (andere gegevens hebben wjj helaas! niet), draagt de genoemde Proost aan een paar no tarissen in Utrecht op, de overheid der stad Baarn opnieuw te dagvaar den. Maar 't schijnt, dat de Baar- naars deze mannen der wet kwalijk behandelden, want in een oorkonde >van (i Juni 1443 verzochten de be doelde notarissen van die opdracht nemingen één enkele onderneming ontstaat, er dus bijv. uitwisseling van aandeelcn plaats heeft of liever één aandeelenkapitaal is, heeft men te doen met fusie. En, zijn de onderne mingen zeer groot, dun spreekt men ran trusts. Ik geloof hiermede het /erschil tussehen kartel en trust vol doende te hebben aangeduid. Men onderscheidt verder nog kar- telleering(trustvorming)in dc breed te en in dc diepte. In de breedte b.v.1 anneer een olieonderneming een ereenkomsl of fusie aangaat met een andere olieonderneming. In de diepte, wanneer op elkaar inwerken de ondernemingen tot overeenkomst of fusie komen, b.v. een stecukolen- l een spoorwegonderneming, enz. Maar eigenlijk is voor kurlel en trust toeli nog iets meer noodig dan combinatie van reuzenondernemin- gen. Want doorgaans hebben ze een lopolislisclie strekking. In plaats door den prijs behcerselil Ie wor den, verlangen ze don prjjs van een j •likcl Ie behcerscben. Dm dezen prijs Ie behoersehen is het noodig, dut nu ook alle concur- j rentic wordt buitengoschukeld, alle andere hetzelfde artikel produceercn- de ondernemingen worden „doodge- conetirreerd". Neen, dit is niet noo dig. Noodig is slechts, dat de naast de trust (hel kartel) bestaande on dernemingen niet aan dc volledige vraag naar bel artikel kunnen vol doen. Is dil liet geval, don kan liet kartel bijv. door achterhouding der productie, dus door liet geringe aan bod, den prjjs omboog laten loopen. om dan zelf van dien verhoogden prijs te profitccrcn. De vraag uuur een bepaald artikel verschillend al naar gelang er .irake is van hoogconjunctuur of de pressie. In lijden van hoogconjunc tuur, wanneer er een groote vraag bestaat, kan het kartel onbeperkt dc prijzen omboog laten loopen. Theore tisch althans, pructiscli is de zaak niet zoo eenvoudig. Want bij liooge prijzen zal men liet gebruik van het artikel op alle mogelijke wijzen be perken (surrogulen). Bjj laagcon junctuur, wanneer de vraag gering is, zal men den prjjs inissc.iien nog langen tijd op peil weten te houden. En zoo dit mogelijk is heeft het ge- kartelleerdc bedrijf vce' voor op de kleinere ondernemingen door haar iageren productieprijs. Vooral in de Vcrcenigde Stalen heeft men vaak tegen de niet altijd faire praktijken der machtige trusts dregden trachten te nemen. Het succes is niet erg groot geweest. Steeds werden wel middelen gevon- zjjn maatregelen te ontdui ken. In Nederland vindt de onderne mingsgeest. het doorzicht der leiders van de Philips' Gloeilampenfabrie ken in Eindhoven algcmecnc waar deering en bewondering. En terecht. Want er is maar één woord om de expansie dier bedrijven aan te dui den geweldig! Alleen is er een schaduwvlekje. En ik geloof de vertolker Ie zjjn van de ihoond te blijven „uit vrees vooi •vermocht der Bniirnsclie over heid." Baarn moei dus wel zeker var ju rechten zjju geweest! Een jaar later (21 April t i l l) lie krachtigt dc pauselijke rechter, Pau- lus de Sanctafide, het vonnis van Wouter Grauwert, waarbij Baarn veroordeeld wordt wegens het steken van plaggen, enz. tot een ver goeding van 70 goudgulden (elk van '27 stuivers). Eu iets later gelast Paus Eugenius den Bisschop van Adria. den Abt van 't klooster te Egmond en den Deken van de St.-Pietcrskerk te Leiden, om zorg te drogen, dat het vonnis tegen de stad Baarn wordt uitgevoerd. Uit kracht van deze opdracht be veelt genoemde Bisschop, heer Jaco bus, aan de gehcele geestelijkheid van den H. Stoel, om mnntregelen te nemen, dat het Knpittel van St.-Jan in liet ongestoord bezit blijft van boscli, dc venen enz. aan de Vi sclie. Tevens gelast de Bisschop, om de stad Baarn aan te zeggen binnen 30 dogen na de kennisgeving de kos ten uit te betalen, zoo niet, dan zul len de overheid en de inwoners van BAARN IN DEN BAN GEDAAN- WÓRDEN. Daarbij roept de Bis STEEDS DE GROOTSTE SORTEERINO VULPENHOUDERS KANTOORBOEKHANDEL m F. d. TULP i Langestraat 66 t,o. Krommestrut - TEL. 326 gevoelens van alle radiolief hebbers, wanneer ik hier eens openlijk uit spreek dat de radiolampen verba zend duur zijn. Ik weet wel, dat de radiohandclarcn flinke winsten ma ken. Veel op den prjjs leggen. Maar ik kan niet vergeten de aan haling uit „ihindcl en Nijverheid" den vertaler van het bekende van Prof. Liefmann „Kartels en trusts" die luidde: ls liet waar: a. dal de Philips Gloeilampenfa brieken bezig zjjn een trust te vor- icn, waarmede zjj beoogen een we- Idprjjs te vormen? b. dat een gloeilamp gefabriceerd door die fabrieken 13 cent kost en oor ƒ1.75 wordt verkocht? c. dat kleinere fabrieken, die con- curreerendc prijzen brengen, door de glasfabrieken uitgesloten worden de levering van glas? dat de trust beoogt dc prjjzen te verlioogen, als zjj de concurrent heeft uitgeschakeld? Er zjjn natuurlijk, 't spreekt vao- 4f, verbazende risico's aan hel be drijf verbonden. En liet maken van behoorlijke winsten is daarom ge rechtvaardigd. Maar wanneer ik mjj dan even het idealisme van den Ame- rikaansclicn industriekoning Ford (zie zjjn „Welvaart en Productie") voor den geest haal, welk idealisme hierin gelegen is den prjjs van het ar tikel maar steeds omlaag te brengen, zoodoende maar steeds een grootere raag te voorschijn roepend, dan komt het mjj voor, dat wü er mede gebaat zouden zjjn, wanneer het Phi lips-concern iets van dat idealisme kon overnemen Maar, misschien is 't niet mogelijk door den aard van het geproduceerde BERICHTEN UIT AMERSFOORT GEMEENTERAAD De Raad der gemeente Amersfoort vergadeit Dinsdag, 17 December om ven uur. Aan de orde komt o.m.: Benoeming van de leden der Raads commissies. Benoeming van leden van onder wijscommissies. Benoeming lid Burgerlijk Armbestuur. Benoeming Regenten en Regentessen Burger Weeshuis. Benoeming adiunct-kassier Oemeen- te-onlvanger en Centrale Boekhouding. Benoeming waarnemend gemeente ontvanger. Machtiging om in speciale gevallen de Markthal op Vrijdag te verhuren. Invoering vastrecht-tarief voor elec- schop den Keizer vim Duitschland en alle wereldlijke machten te hulp den sterkeu arm te leenen, indien Baarn zich niet onderwerpen wil. Achterop staat geschreven, dat de Notaris Willem van Zoelen op 28 Aug. 1444 deze kennisgeving heeft aangeplakt op de roode deur van den Dom, en (eerst op 5 Sept.) aan de kerken van Woudenberg en Zeist, fljj voegt cr bjj, dat Baarn halsstar rig blijft, niettegenstaande een bevel van den Proost van St.-Jan en den Aartsdeken van Utrecht, als lastheb bers van den Bisschop van Adria. Een volgende maal zullen wjj zien, wat Baarn deed. Wij zagen de vorige maal, dat Banrn met den ban gedreigd wordt, indien liet zich niet aan de uitspraak wil onderwerpen, nl. het halen turf en plaggen onder de Vuur na 1c laten en 70 goudgulden (elk ivan 27 stuivers) schadevergoeding aan het kapittel van St.-Jan te beta len. MaarBaurn bleef nl weer wei geren. Eerst op (5 Juni 1445 is er weer een oorkonde. Dun worden door heer Blnsius Antonii, vice-voorlezer van den Paus. bjj de audiëntie in de kerk van den II. Cclsus te Rome, de tiiciteit. Aanschaffing weegbrug Oa9fabriek. Adres Besturen Bouwarbeidersbond, R.K'. Bouwarbeidersbond „St. Jo2el" en den Ned. Chr. Bouwarbeidersbond om artikel 12 van het Werklieden reglement in zijn geheel van toepassing te verklaren en de colleclieve arbeids overeenkomst uit te voeren. Rooien van boomen. Verzoek van J. J. van Hamereveld om ontheffing van de verordening houdende cischcn voor verlofslokali teiten ten aanzien van het perceel Utrechtschestraat 49. Crediet voor de uitbreiding der cen trale verwarming en stoomvoorziening ten behoeve van het openbaar slacht huis. Levering van stoom ten behoeve van het vleeschwarenbedrijf van de N.V. Jac. Vos en Co's Exporlslachterijen. Begrooting voor 1930 van het Bur ger Weeshuis. Vergoeding ex artikel 100 der L.O. wet over 1928 ten behoeve der R.K. Meisjesschool Muurhuizen 49b (afd. G. L. O.) Aanstelling van O. J. Thyssen tot terreinwerker op proef aan de Gasfabr. Vaststelling begrotingswijziging tot uitvoering van dc verordening inzake voorschot op de vergoeding ex artikel 100 der L. O. wet. Aankoop perceelen St. Agathastr. no. 21 en 23. Overname van grond en boomen Reebosch Opslaan van grond op een tweetal terreinen in verband met de verbele- ing van de Eem. Verhuur villa Nederberg aan F. Drees. Verhuur grond Barchman Wuytlers- laan aan H. A. Pothoven. Verhuur van het z.g. Mierenboschje, gelegen nabij de Barchman Wuytiers- an aan P. A. Wijntjes. Verhuur woning met grond aan den Ouden Soesterweg aan J Krijnen. Verhuur woning met grond aan den Ouden Soesterweg aan M. Bloemendal. Verhuur woning met grond aan den Isseltschen weg aan Th. Ramselaar. Verhuur woning met grond aan den Kapelweg aan G. van Essen. Verhuur weiland aan den Ouden Soesterweg aan A. Kuyer. Verhuur woning met grond aan den Leusderweg aan K. Tuinier. In een perceel aan den Bisschops- weg ontstond een begin van brand, doordat de vloer onder de stookge- legenheid had vuur gevat. De politie was echter spoedig ter plaatse en haar gelukte het met eenige emmers water en met den snelblusscher het vuur t« dooven, waardoor erger werd voor komen. De wedstrijd-commissie van der afd. Amersfoort van den Bijzonderen Vrijwilligen Landstorm heeft een door loopenee winter-schictwedstrijd geor ganiseerd (e beginnen met Dinsdag 7 Januari 1930 van half acht tot half 10 uur. Deze oefeningen zullen worden gehouden met K. S. O. in het gebouw „Prins Hendrik" in de Stoovestraat. Er zuilen personeele- en vrije banen zijd; bovendien op enkele avonden ecnigè attracties. ooder controle Centrale accoantaatsdlenst Nod. Boerenbond Ooedgekeurd bij Koninklijk Besluit óA. 14 Mssrt 1913, no. 68 De zittingen voor het Inleggen en terugbetalen van gelden worden gehouden in het R. K. Spaarbankgebouw BREEDE9TRAAT bij de LANGEGRACHT des ZONDAGS van 12 tot 1 uurWOENSDAOAVONDS van 7 tot 8 uur en VRIJDAGS van 10 tot 11 uur. Dadelijk ingaande rente 3®/io pCt. Spaarbusjes gratis verkrijgbaar. Kassier: Amsterdamsche Bank. PIANOHANDEL S. DUIJKER Koffer-Gramnphoon vanaf F 15,- HAVIK 29 TEL. 773 WISSELSTROOM-TOESTEL p izr MET LUIDSPREKER 103." BUROERLIJKE STAND. 3 Dec. GeborenGerrit Wilhelm, z. J. Jekel en J. v. Daatselaar Nico- laas Jan Richard, z. v. G. J. v. Wleringen en v. d. Berg. 4 Dec. GetrouwdP. de Hulster en E. v. Wijk. 5 Dec. Geboren: Gerrit David, z. J. D. P. Zelteler en A. Maten I Egberdina Janlina Adriana, d. v. A. J. Zwiejs en J. Brouwer. Ondertrouwd H. J. v. der Logt en A. v. d. Heuvel J. Pruis en G. T. Hendriksen B. de Bree en J. Roodbergen J. J. de Vos en W. H. M. Hazelaar J. de Regt en D. C. Merkestein. 7 Dec. Geboren Pieter, z. v. K. Ritsma en J. Muthing. Overleden Lammigje de Vries, 50 jr., echtg. v. H. Dorgelo. Dc maandelljksche Godsdienstoefe ning voor de R. K. militairen der schillende Wapens en rangen in garnizoen wordt gehouden door den Heer Aalmoezenier op a.s. Donderdag en Vrijdag, 12 en 13 December, resp. Donderdagsmiddags half vier de con ferentie en Vrijdagsmorgens om half acht de H. Mis met preek en alge- mcene H. Communie. Ter vervanging van Mej. A. Luyten, wie op haar verzoek, met ingang van 1 Januari a.s. eervol ontslag is ver leend als administratrice van het [Ver keersbureau van V.V.V. aan het Stations plein, is benoemd mej. M. Houbaer te Soesterberg. Door den stadsarchitect is aanbe steed het bouwen van een openbare lagere school aan dc Zonnebioemstraal Van de 28 inschrijvers was hoogste fa. Warnaar en Hoogstraten te Leiden met f79.000. Laagste was C. van Lunteren te Zeist met f52.825. Zondag, 19 Januari a.s. zal Ds. Pannebakker in den ochtenddienst in de Sint Joriskerk een gedachtenisrede uitspreken ter gelegenheid van zijn 25-jarig ambtsjubileum. Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Langestraat 84 - Telef 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Teekcnbcnoo- digdheden. - Advertentie-Bureau voorgelezen betreffende hel proces tussehen Bnarn en 't kapittel van St.-Jan, met vermelding van de eindstruf tegen Baurn, door heer Pa lus dc Sanctafide uitgesproken. Vi deze brieven wordt een notariëele acte opgemaakt, die door den noturis Dc Campis aan de deur der bovenge noemde kerk en aan die der St.-Pie- terskerk te Rome zullen aangeplakt worden. (Wat maakt Raam toch al niel te doen) Alweer hljjft Baarn zich in stil zwijgen hullen, een jaar lang. Dan op II) Juli 144(i gelast lieer Ghjjsbcrt van Brcdcrodc, Proost en Aartsdeken, in opdracht van den Bis schop van Adria (aangewezen vooi dc uitvoering van liet vonnis tegen Baarn) de pastoors van Woudenberg en Zeist en alle geestelijken in hel Sticht van Utrecht, om de overheid van de stud Baarn voor hem te dag vaarden. De stedelijke regeering zal dun moeten verklaren, dnt zjj alle dagvaardingen,, waarin de straffen vermeld worden, heeft ontvangen. Aan de achterzijde zegt de Notaris Willem van Zoelen, dat hij bovi staande stukken op 4 Sept. aan kerken van Woudenberg en Zeist [heeft aangeplokl. (Men haast zicli blijkbaar niet meer zoo; tegenovei liet onverzettelijke Baarn begint de ijver merkbaar te verflauwen.) Weer geen antwoord van Baarn nog minder een verschijnen v< icer Ghijsbcrt. Daarom gelast deze op 4 Oct. aan de geestelijken om dc overheid van de stad Baarn in dc Domkerk te Utrecht te dagvaarden wel op den 8en dag na dc aunplak- king, om dan te vernemen, dat de illige stad zich moet onderwer pen. Op 15 November en op 10 Dec. wordt dc dagvaarding herhaald maar telkens zonder gevolg, Op 12 Dee. gelast heer Ghijsbcrt om min dc fleur van den Dom aan te plakken en overal af te kondigen. (Int Bnarn in alle boeten en straffen is verval len, die in de brieven bepaald zijn, .n.w. voor Baarn dreigt de bon. Maar Baarn blijft onbewogen en np 19 Fcbr. 1447 plukt Notaris Willem van Zoelen nun dc deur van den Dom en daarna aan de kerken tc Woudenberg en Zeist inderdaad de kennisgeving aan, dnt Baarn in den ban gedaan is. Hoe de stad van Bncrnc zicli daar onder gedragen heeft, kan ik helaas! niet zeggen: zoo gaarne zou ik dnnr- Hebt U een Taxi of aulo noodig Amersfoort. UITSPRAKEN KANTONQERECHT aiorijden onder Invloed van sterke drank: E. A.. Amersfoort 8 d. hecht.; W. B. D., Culemborg id. Wiclrijden onder Invloed van alcohol hou denden drank: T. de K. Lcusden f10 o!5d. Wielrijdende xich vasthouden aan auto: J. C. M. O Amersfoort IT.50 ot 2 weck tuchsch. Dieren vervoeren op kwellende wljae, E. r. d. B.. Nijkerk f3 of 2 d. Dronkenschap: W. M.. Amslerdam f10 ot 5 d.H. v. D., Nljkcrkervcen ld.;C. B„ Sneck id.; D. R Baarn (15 of 10 d,; O. v. E„ E«- vcld gcm. Barneveld 8 d. hecht. Vee op een anders land laten loopen: J. Huizen f3 of 2 d. Ongevallenwet: J. v. B„ Leusden!5of2d. tnvaliditcllwct: P. de V., Barneveld II maal cent of I d.; J. v. B., Lensden 20 maal ld. Bevolkingsreglslerwel: H. V., Eemnes fS ot 2 dagen. Drankwet: H. v. V., Soest f20 of 10 d. en vera, drank: A. K.. Soest f40 of 20 d. en Tc Baarn venten zonder vergunning: H. T. Amersfoort f2 of t d. Autorijdende de veiligheid van verkeer In gevaar brengen: T. v. D. Deventer 125of 10 d. Autorijdende verblindende lichten voeren: A. v. R. Soest f2 of 1 d. Wtelrijden zonder licht: C.v.d. W.Amers foort f5 of 2 d. Voertuig rijden zonder reflector: O. v. K„ Nijkcrkcrvcen 15 of 2 d, Wiclrijden links van den weg: E. v. M. Nljkcrk (3 ot 2 d. In Soest met auto ic Amsterdam f5 of 5 d. I rijden: J. E. K. omtrent nadere gegevens aan u wil len meededen, maar geen enkel ge schrift is voor ons bewaard gebleven. Wei blykl, dat Baarn zich tóch nog niet heeft onderworpen: nog 17 ja ren hing heeft hel iu zjjn verzet vol hard. Of er in dien tjjd brieven ge wisseld zjjn, weten we niet, nl ver moeden wjj van wel. Kerst op 8 Maart IUil. dus na 28 jaren onder werpt Banrn zich: het sluit met het kapittel van SI.-Jan een overeen komst. waurhjj heide pnrtjjen belo ven zicli te onderwerpen mm een nieuwe uitspraak. Tot scheidsrech ters worden door het kapittel be noemd de hoeren Evert van Voerde en Dirck van Wael en door Baarn Jacob Ncnninek (was in 1450 schout v«n Eembruoge) en Vrederlek van Drnkcnborg. dat zicli eendrachtig zullen voegen nuur dc uitspraak der vier scheidsrechters („seggers") op een boete van 300 gouden EngeJsehe nobels (elk van 4 gulden), de ccnc helft voor den Bisschop, de andere helft voor de parljj, die zich nan de uitspraak houdt. (Slot volgt.)

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1929 | | pagina 1