De Cembode
Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
F. A. TULP
NORA RADIO
„ETTAN"
Koopt uw Schfijfmachino
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch
opzegging van abonnement moet geschieden
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs
per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort 1.10
Advertentiün 26 cent per regel. Billijke tarieven
voor handel en nijverheid bij geregeld adver-
teeren. Advertentièn moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd.
Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314
Drie en veertigste Jaargang
Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag - Post-giro no. 44234
Vrijdag 10 Jan. 1930 - No. 81
De fout die men in de opvoeding
pleegt te begaan is de jeugd niet
eigen nadenken te gewennen.
Epistel en Evangelie.
ZONDAG ONDER HET OCTAAF VAN
DRIE-KONINOEN.
Les uit den brief van den H. apostel
Paulus aan de Romeinen; XII, 1—5.
Broeders! Ik smeek u bij de barm
hartigheid Gods, dat gij uwe lichamen
opdraagt tot eene levende, heilige,
Gode welbehagelijke offerande: uw
geestelijke eeredienst: en weest niet
dezer wereld gelijkvormig, maar her
vormt u naar de vernieuwing uws ge-
mocds, om te erkennen, wat de goede
en welbehagelijke en volmaakte wil
Gods zij. Want ik zeg door de genade,
welke mij gegeven is, aan allen onder
u: niet hooger van zich te denken
dan het behoorlijk is te denken, maar
met bescheidenheid te denken, en zóó
als God aan een ieder eene male van
geloof heeft toegedeeld. Want gelijk
wij in één lichaam vele ledematen
hebben, doch ai de ledematen niet
dezelfde verrichting hebben, zoo zijn
wij velen, één lichaam in Christus en,
ieder afzonderlijk, elkanders ledematen,
in Christus Jesus onzen Heer.
EVANGELIE
volgens den H. Lucas; II, 42—52.
Toen Jesns twaalf jaar geworden
was, en zij, volgens de gewoonte van
het feest, opgingen naar Jeruzalem en,
nadat de dagen voleind waren, terug
keerden, bleef het Kind Jesus te Jeru
zalem achter; en zijne ouders wisten
het niet. In de mcening nu dat Hij
bij liet reisgezelschap was, trokken zij
ééne dagreize voort en zochten Hein
onder de bloedverwanten en de be
kenden; en, Hem niet vindend, keer
den zij naar Jeruzalem terug om llem
te zoeken. En het geschiede, dat zij
na drie dagen Hem in den Tempel
vonden, zittend te midden der leeraars,
hen hoorend en hen vragenden allen,
die Hem hoorden, waren verbaasd
over zijne wijsheid en zijne antwoorden.
Zij nu stonden verwonderd, toen zij
Hem zagen. En zijne Moeder zcide
tot Hem: Zoon! waarom hebt Gij
ons zóó gedaan? Zie, uw vader en ik
zochten u met smart, En Hij sprak tot
hen: Waarom zocht gij Mij? Wist gij
niet, dal Ik zijn moet in hetgeen mijns
Vaders is? En zij begrepen het woord
niet, dat Hij tot hen sprak. Hij nu
ging met hen af en kwam te Nazareth,
en Hij was hun onderdanig. En zijne
Moeder bewaarde al deze woorden in
haar hart. En Jesus nam toe in wijs
heid en in jaren en in genade bij God
en de menschen.
Liturgische Kalender.
Week van 12—18 Januari 1930.
Zondag 12. H. Familie J, M J.
Misexultet.2egeb, van de 1c Zondag
na Driekon., 3e geb. v. h. Octaaf v.
Driekon.
Maandag 13. Octaafdag v. Driekon.,
Credo, Pref. v. üriekon.
Dinsdag 14. H. Hilarius, 2e geb.
H. Felix, Credo.
Woensdag 15. H. Paulus, Kluizenaaar
2e geb, H. Maurus.
Donderdag 16. H. Marcellus I, 2e
geb. Deus, qui salutls, 3e voor Kerk
of Paus.
Vrijdag 17. H. Antonius Abt.
Zaterdag 18. St Pctrusstoel te Rome,
2e geb. H. Paulus, 3e H, Prisca, Credo,
Pref. van de Apostelen.
Evangelie verklaring.
Wie verwondert zich nietten hoogste,
dal Jesus, de Zoon van den levenden
God, de Heer van Hemel en aarde,
zich niet alleen onderwierp aan de
bevelen van Maria, zijne Moeder, maar
ook gehoorzaamde aan Jozef, zijnen
Voedstervader? Welk een schonwspel!
menschen gebieden en een God-mcnsch
is hun gehoorzaam! Maria en Jozef
bevelen en Jesus is 4iun onderdanig!
Leert, kinderen! uit dit voorbeeld van
den Zaligmaker, hoe bereidwillig gij
uwen ouders gehoorzamen moet in
alle dingen, waartoe u hun bevel, als
het niet zondig is, aanhoudt. Gij moet,
met eenen bereidwilligen ijver, al
datgene getrouw en sllptelijk opvolgen,
wat de wil uwer ouders van u vor
dert. Gij moet niets nalaten, wat tegen
liet uitdrukkelijke bevel uwer ouders
strijdig is, Hiertoe verbindt u niet
alleen de natuurlijke en goddelijke wet,
maar de goede God belooft u ook
tijdelijk, en hierna eeuwig, een geluk
kig en zalig leven, als gij uwen ouders
gehoorzaamheid, liefde en eer bewijst.
Dit wordt u uitdrukkelijk indachtig
gemaakt in het vierde gebod: gij zult
uwen vader en uwe moeder ceren,
opdat gij lang moogt leven op aarde.
Hoe menigvuldig zijn dus niet de
zonden der kinderen, waaraan zij zich
alleen tegen de gehoorzaamheid jegens
hunne ouders kunnen schuldig maken?
Zij zondigen lederen keer als zij in
liet heel niet doen, wat de ouders hun
gebiedenook worden zij nog aan
zonden schuldig, al doen zij ook, wat
hnn geboden wordt, wanneer zij het
tevens niet gewillig, niet bereidvaardig,
niet getrouw of niet ootmoedig vol
brengen. Fn hoe menigmaal is dit
'et het geval bij die kinderen, die
er eigenzinnig zijn, die bijna alles
llen beter welen, die zoo licht hunne
ouders tegenspreken en dwarsboomen
O kinderenlaat dit schoone voorbeeld
an den jongen Jesus, die zoo oot
moedig aan Maria en Jozef gehoor
zame, ii ter harte gaan, opdat gij
it aan den plicht van gehoorzaam
heid jegens uwe ouders moogt ont
breken.
Zwijgen.
Je kunt iemand kennen aan z'n stijl.
Tenminste dat beweren ze. Dus zal 't
zoo wel zijn!?
Zeker is 't, dat schriftkenners heel
wat karaktertrekken weten te trekken
uit 't schrift.
Dus... opgepast met je schrijven
En met je spreken dan?
Wat verraadt meer den persoon dan
spreken?
Zeggen ze niet, dal zwijgen goud is?
Dan maak je geen spreekfouten I
En de H. Jacobus noemt menschen,
die geen zedelijke spreekfouten maken
...volmaakte, meer dan gewone, dus
buitengewone, persoonlijkheden.
De meeste zedelijke spreekfouten, de
meeste tongzonden komen van het te
vlug spreken, en daarom zegt de H.
Jacobus in zijn brief ons: Iedereen zij
langzaam in t spreken I
Hij bedoeltdat men zich goed
moei bezinnen, of en wat en hoe men
Spreken wil,
't Beste middel om tallooze zedelijke
spreekfouten te vermijden is 't zwijgen.
En daarom heeft 'n origineele man
zeker wel naar den geest van St. Ja
cobus geschreven, d„ uit te noodigen
tol stichting van 'n zwijgclub in elke
parochie.
Aan zoo'n zwijgclub, zou ik graag
volgende artikels voorleggen.
Artikel I.
Zwijg uit princiep over dat
gene, wat je niet weten kunt.
Daar is 'n rijk dat geen getuigen
heeft, tenzij den alomtegenwoordigen
en alwetenden God. Dat is 't rijk van
't inwendig zieieleven; dat wat de
mensch denkt en dat wat de mensch wil.
Men kan getuige van woorden en
handelingen zijn, maar wat men niet
zijp kan is... getuige zijn van 't
Inwendige
In de rochlspractijk geldt als wet:
Over 't inwendige velt de rechter geen
oordeel.
Aan die wet houdt zich ook de Kerk,
Zij oordeelt en veroordeelt niet op
"t terrein van het subjectieve inwendig
leven, omdat zij niet alwetend is.
Wat de Kerk niet doet, dat moet gij
ook niet doen!
Oordeel niet over het inwendig leven
in iemand, over zijn gedachten zijn
plannen, over zijn persoonlijke schuld
Gij zijl ook niet alwetend!
De grootte der schuld richt zich naar
de grootte van 't besef. En dat kent
ge niet.
Ce grootte der schuld richt zich naar
mate van 't bewustzijn op 't moment
der daad. En dat kent ge niet.
Dc grootte der schuld richt zich
iar de mate der omstandigheden, den
aard van liet temperament, der wils-
beletselen. En die kent ge niet of on
volkomen.
De grootte der schuld richt zich naar
de grootte der bekoring.
Die kent ge niet.
Oordeel nooit over de geheimvolle
wereld van 't inwendig leven van
Iemand, over zijn gedachten, zijnoog-
nerken, zijn subjectieve schuld.
Het innerlijk leven van den even
naaste moet voor U een rijk van vol
strekt zwijgen zijn.
Artikel 2.
Uit beginsel spreekt men niet over
7 verborgene.
Waar houdt men zich 't liefst over
bezig, welk is de meest gezochte stof
tot onderhoud bij klein en groot, bij
mannen en vrouwen, bij ontwikkelden
i ononlwikkelden?
Men kan niet altijd over 't weer,
over sport, over mode spreken.
Goed, dan spreekt men over 't aller
nieuwste van hem of haar. Wat hij
gezegd heeft. Wat zij heeft uitgericht!
Wat nog niemand in 't gezelschap
KANTOORBOEKHANDEL
L ANGE8TRAAT 65 t.o. KR0MME8TR.
TELEFOON 326
Kantoorboeken in alle
liniaturen.
Kaartenkasten.
Briefordners.
Bet behoort tot de bizondere llef-
eoberljen van velen.
De geheime zwakheden van den
ip|ste op den kandelaar te plaatsen,
pit noemt men kletszucht.
Onder fatsoenlijke menschen (die
ijil er ook nog) spreekt men daar niet
(lit naastenliefde niet. Men zwijgt.
Oif 't gevaar voor ergenls. En als er
TTiiiSchen zijn die om hooger redenen
a| algemeen welzijn ol naastenliefde
dairovcr moeten spreken, benijdt hen
dakrom niet.
fwijg liever!
Artikel 3.
Ewijg uit beginsel over de fouten
dei overheid.
pe oversten, om te beginnen bij
Vader en Moeder, zijn menschen. Men
schen kunnen tekort komen. Ood weet
daT'beter dan wij. Desniettegenstaande
maakte hij 't 4e gebod tot grondslag
der sociale orde als Hij zeiUw Vader
en Moeder zult gij eeren
Zonder eerbied geen gezag in familie,
Kerk, Staat en Maatschappij.
Benedictus XV heeft het als 'n bron
van algemeene wanorde genoemd dat
't gezag den modernen mensch niet
meer heilig is,
Deze afkeer van gezag uit zich
vooral in de manier waarop de kin
deren van de ouders, dc geloovigen
van de priesters, en de werklieden
van de patroons spreken. Nog eens;
Het lijdt geen twijfel, dat ouders en
oversten fouten kunnen begaan. Maar
men ziet wel graag iels aan als fout
wat geen fout is, omdat men niet goed
i gezag kan.
bovendien geldt het als 'n alge
meen aangenomen grondbeginsel, dat
ieder geoordeeld wordt door hen, die
boven hem slaan, en niet door hen die
onder hem zijn.
Het apostolische „Langzaam spre
ken" is daarom van geweldige sociale
beteekenis, Zou men naar den geest
den Jacobusbrief in dchulsgezln-
en onder de buren, in politieke
en sociale kringen meer zwijgen, de
vrede, de politieke en de sociale, zou
e. meer bij winnen dan door al dat
gckritiscer.
WISSELSTROOM-TOESTEL t? ize
MET LUIDSPREKER I03.-
PIANOHANDEL S. DUIJKER
Koffer-Gramsphoon vanaf F 15- HAVIK 29 - TEL. 773
Demonstratie van de melkmachine
BI) r>n« geen groot lawaai al* dit
,'n Chique coupe, 'n fijne anlll"
Geen: .UITVERKOOP! Benut Uw kanel"
Ook hèèl geen drukte van taalarm
OiHtoloaaale areata veitanl
Uw divldood .au 'i tallen,
DE ROOIJ BOTER
Stationsstraat 55 - Telaf. 988 - Amersfoort
mmm Roomboter onder R(JKscontrdle I iH
K*nt KU Omt Malangn
in de Eierhal te Amersfoort, tijdens de Electriciteitstentoonstelling van
13-18 Januari 1930
Geopend van 2-5 en van 7-10 uur, Vrijdag van 9-5 en van 7-10 uur
leder veehouder wordt, in zijn eigen belang,
vriendelijk tot een bezoek uitgenoodigd door.
VAN BERGEN - AMERSFOORT
HOOOEWEQ ió-18 - TELEFOON 378
Binnenland
VOLKSTELLING.
Dit jaar heeft de volkstelling plaats.
Voor de elfde maal.
De door de inwoners te verstrekken
opgaven met betrekking tot de wijze,
waarop ze gehuisvest zijn, alsmede tot
de door hen uitgeoefende beroepen
zijn, ecnigszins uitvoeriger.
Er zal thans op de tclkaart de Ie
iren gestelde vraag verschijnen, of
betrokkene aan een inrichting van
hooger onderwijs een graad of een
diploma heeft verworven, en zoo ja,
welke. Geslaagde ezamens inbegrepen.
Nieuw is, dat ter secretarie de volks-
tellingkaarten ditmaal vóór dc uitrei
king voor een groot gedeelte zullen
worden ingevuld met behulp van de
in het bevolkingsregister voorkomende
gegevens. Wij achten dit uit ineer dan
één oogpunt een niet te onderschatten
verbetering. Bij deze werkwijze zullen
de namen, geboorteplaatsen en ge
boortedata alsmede dc nationaliteit der
inwoners juister op de telkaarten ver
meld worden, dan indien dit alleen
door het publiek geschiedt. Zijn be
moeiingen worden beteekenend minder,
of neemt een abonnement voor onder
houd van uw schrijfmachine bij
H. ELZET7AAR
KANTOORBOEKHANDEL
LAN6ESTRAAT 84 TEL. 528
en het werk van het tellerspcraoneel
dat zijn taak van contrólc op een
juiste invulling niet altijd juist wist
op te vatten, wordt vereenvoudigd.
Het spreekt vanzelf, dat dc Inwoners
de van overheidswege op de telkaarten
vermelde gegevens kunnen verbc'crcn,
wat zij, als daarvoor aanleiding Is,
gaarne plegen Ie doen.
Voor de gemeenten wordt de voor
bereiding zeer verzwaard. Men denke
alleen maar aan het bijhouden van de
mutaties ten gevolge van vestiging,
Scboortc, vertrek, overlijden, verhuizing
innen de gemeente, huwelijk enz.
Daartegenover zal de alwerking van
de lelling minder omvangrijk worden.
De oude postwagens
door Het Gooi
door T. PLUIM.
Hoewel ik in het hier volgende op
stel vooral Baarn op liet oog heb,
zullen de geschetste toestanden onge
twijfeld ook in andere plaatsen van
Gooi- en Eemland beslaan hebben:
Amersfoort, Soest, Eemnes, Laren, Naar-
den, Muiden enz. De gegevens heb ik
opgeteekend uit den mond van bejaarde
ingezetenen, die met de oude wagens
nog gereisd hebben.
Voordat de spoorlijn Amersfoort door
„ijzeren banden" met Amsterdam ver
bond, dus vóór 1874, was de communi
catie ook voor de tusschcii gelegen
plaatsen al zeer ongeriefelijk. Wie dan
ook eenigszins op z'n „onderdanen"
kon vertrouwen, reisde derhalve liever
„per pedes apostolorum", dus te voel.
Wel bestonden er drie verschillende
wagendiensten, maar alle gingen
langzaam, kostten veel geld cii rad
braakten soms half de reizigers. Doch
ook toen gold vooral hel spreekwoord
„Beter slecht gereden, dan goed ge-
loopen".
Ter zake dan.
Er bestonden voor het traject van
Amsterdam, via Laren naar Amersfoort
1. Floor's snorwagen,
Aldus heette de diligence, glazen-
wagen of postwagen, die dagelijks var
Amsterdam af naar Amersfoort en terug
reed. Deze wagen vormde een onder
deel van de reisonderneming (reispost),
die een zekere J. Floor Ie Vreeland op
touw had gezet, zooals bijv. van Gend
en Loos voor het goederenvervoer. Deze
diligence heette daarom „Floor's snor
wagen", want hij „snorde" of snoof
langs den weg met een snelheid van
9 fi 10 K.M. per uur een record
voor dien tijdl Hij deed dus zc
wat 5 uur over de route Amsterdam-
Laren—Amersfoort.
Eiken voormiddag 7 uur vertrok hij
uit Amsterdam, en kwam dan zoo tegen
11 uur voor 't hotel Groeneveld bij
Baarn aan (maar 't werd ook wel eens
wal later). Baarn zelf deed hij nog niet
aan. Hier aan Groeneveld stapten dus
de reizigers voor Baarn uit, of anders
een half uur gaans verder aan den
Oranjeboom ('t kruispunt van de wegen
Soestdijk—Eemnes en Hilversum—
Baarn). Natuurlijk moeien reizigers naar
Amsterdam op een der beide stop
plaatsen instappen; en om daar
niet een half uur in weer en wind te
behoeven te wachten, waren er wacht
kamers beschikbaar: aan den Oranje
boom in de herberg van dien naam
(er hing een Oranjeboom uit), en op
Groeneveld dc gelagkamer van het
hotel of de koepel aan den weg.
Eerst in 1866 (tot 1874) reed deze
postwagen door het dorp Baarn zelf
heen, waar op den Brink het „Recht
huis" dc p' eisterplaats was. Hier werden
(naar Amsterdam) zoo noodig ook bij
wagens genomen, soms wel drie te
gelijk.
Tegen 12 uur 's middags kwam dc
wagen uit Amsterdam door 't Gooi te
Amersloort aan, en wachtte daar de
reizigers op, die er uit het Noorden
(via Zwolle) of hel Oosten (Deventer)
met een anderen postwagen aankwamen.
Te half 2 vertrok hij dan weer naar
de hoofdstad, om onderweg in Soest,
Groeneveld, Eemnes, Laren, enz. reizi
gers uit of in te laten. Om 6 uur kwam
men dan meestal weer in Amsterdam
Van Amsterdam uit kon men dus
wel op één dag naar Amersfoort heen
i weer reizen, maar niet omgekeerd,
2. Schimmels glazenwagen.
't Was dus wen8chelijk, dat
Amersfoort uit óók op één dag naar
Amsterdam heen en weer kon. Voor
zulk een dagelijkschen dienst waren
er naar 't schijnt geen reizigers
genoeg, wel voor een paar maal per
week. Daarom had dc logementhouder!
Schimmel aan de Varkcnsmarkt („De
Zwaan te Amersfoort eiken Maandag
en Woensdag een dienst op Amster
dam geopend. Die wagen werd om
zijn vele ruiten de „glazenwagen" ge
noemd. Hij vertrok 's morgens 5 uur
al uit Amersfoort en kwam ruim 9 uur
te Amsterdam aan; 'savonds half 6
ging hij weer terug, zoodat reizigers
uit 't Gooi ongeveer 8 uur In dc hoofd
stad konden vertoeven. Een enkele reis
van Baarn naar Amsterdam kostte
daalder, wat nu wel met 5 gld. o\
een komt. Toen de spoorlijn geopend
werd (1874), reed de trein zoowel
Floor's snorwagen als Schimmels gla
zenwagen dood: liet rijpaard kon on
mogelijk met het stoomros concur-
rceren.
Toch is Schimmels oude gele wagen
later nog één dag uit zijn rustige ruste
te voorschijn gehaald, om triumfante-
lijk door Baarn's straten te rijden.
Het was n.l. op 31 Augustus 1896,
toen de jonge Koningin haar I6en ver
jaardag op Soestdijk vierde. Bij die
gelegenheid werd er in Baarn een
schitterend geslaagde historische op
tocht gehouden, met allerlei groepen
uit Baarn's verleden, Natuurlijk mocht
ook de oude glazenwagen In den op
tocht niet ontbreken.
Gelukkig had dc heer Schimmel zijn
oude diligence nog ongerept bewaard,
liet voertuig werd wat opgekalefaterd
en reed toen naar Baarn om in den
leeststoct mee te doen. Het was zelfs
§eluktden ouden postiljon op te sporen,
ie dan ook met zijn hoorn op den
bok zat. Aln passagiers mochten mee
rijden acht oude vrouwtjes en
mannen uit Baarn, die dezen dag een
gratis rit door Baarn hadden, ja zelfs
de jarige Koningin zouden zien, daar
dc stoet langs het bordes van liet
Paleis mocht trekken. Dat was een
vroolijk vrachtje, die oudjes in dat
oudje van een diligence.
Natuurlijk had de „glazenwagen" veel
bekijks; de ouderen in Baarn zagen
een goeden bekende terug en de jongeren
waren één en al verbazing, dat die
gele, glazen kast vroeger als „spoor
trein" voor Baarn dienst had gedaan.
Toen het oude vehikel op het ge
wichtige oogenbllk langs het konink
lijk bordes reed (Ik zelf was er als
lid der Feestcommissie getuige van),
liet de oude postiljon een extra saluut
uit zijn ouden hoorn weerklinken en
onder hel gewuif der oudjes, die op
(leze wijze hun jonge, jarige Koningin
wilden huldigen, moesten Moeder en
Dochter hartelijk om dit aantrekkelijk
feestnummer lachen en wuifden zij van
het bordes af even hartelijk een dank
betuiging aan de passagiers der oude
diligence terug.
Oude glazenwagen I Olj die op uw
langen tocht van Amersfoort door het
Gooi naar Amsterdam zoo vaak langs,
maar nooit door de hekken van Soest
dijk waart gereden, zeker liadt gij nimmer
gedroomd, dat gij nog eens uit uw
rustige rusle gewekt zoudt worden om
langs 't Palcis zelf te mogen rijden.
Het was voor u ook: „Napels zien
en dan sterven". Immers, lang zult gij
het na dien glorieuzen dag niet meer
gemaakt hebben, want het zou mij niets
verwonderen, als een ondankbaar na
geslacht u als nutteloos spoedig len
heelt gedoemd!
(Wordt vervolgd).