Dc €embo<k Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken N.V. Middenstands-Bank NORA RADIO H. ELZENAAR Bel dan op No. 42 Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort l.tO Advertenliën 26 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid by geregeld adver teer en. Advertentièn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen zijn bezorgd. Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314 Drie en veertigste Jaargang Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag Post giro no. 44234 Dinsdag 25 Febr. 1930 - No. 94 De mensch heeft drie wegen om vooruit te leeren komennadenken, dat is de edelste; navolging, dat Is de ge makkelijkste, en ervaring, dat is de bitterste weg. Coclhorst. Vlak aan ons «aardig revierke"(om eens met Cremer te spreken),Jvlak aan de Eem tegenover Soest staat het kas teel Koelhorst, Keulhorst ot Coelhorst, dat reeds zeven eeuwen geleden in de oorkonden vermeld wordt. Met de om gelegen landen vormde het een bezit ting van de Abdij van St. Paulus te Utrecht en was de kern der Heerlijk heid Hoogland. Daar in deze heerlijk heid geen ander huis bestond, werd zij gewoonlijk als de heerlijkheid of de Hoi van Coelhorst genoemd. Toch wilden de eigenaars van 't kasteel hun onderhoorigheid aan de Ambachtsheer van Hoogland niet ei kennen, zij be schouwden zich als onafhankelijk. Meermalen is dan ook over die kwestie een proces gevoerd, waarbij ten slotte de heer van Hoogland in 't gelijk werd gesteld. Wat vooral dit geschil van belang maakt, was de „Capel van Coelhorst". Dit kerkje vlak bij 't kasteel, werd door de Hervormden als hun bedehuis ge bruikt, waarin de predikanten uit de classis Amersfoort bij beurten kwamen prediken. (De Herv. gemeente was n.l te klein om zelf een predikant te kun nen onderhouden). Eerst in 1843 kre gen zij een eigen kerk met pastorie aan den Ham, en werd de „Capel van Coelhorst" voortaan het familiegraf der heeren van 't Kasteel. Het kerkhof van het kapelletje is nog altijd de begraaf plaats der Hervormden van Hoogland. Toen op 22 Februari 1253 de goe deren van 't machtige geslacht van Lockhorst bij de verzoening tusschen heer Adam van Lockhorst en zijn Oom Jan werden verdeeld, kwam het Ge recht Coelhorst met den Hof en al wal er toe behoorde" aan laatstgenoemde. Diens kleinzoon Adam verkocht het in 1325 aan Zweder van Abconde, een niet minder machtig Stichlsch geslacht. Heer Gijsbert van Abcoude en Gaas beek, zoon van Zweden, beleende in 1360 den Burgemeester van Amersfoort, Nicolaas Ghelen, namens de stad met de „Hofstede Coelhorst". zoodat het aan de stad kwam. Tot de latere eigenaars behoort o.a. Jordaan Polijt, een aanzienlijk Amers- foortsch geslacht, wiens dochter Wil- helmina trouwde met heer Jacob van Westrenen, die het in zijn geslacht bracht. Heer Jordaan Gerard van Westrenen voerde sinds 1717 een langdurig pro ces met den Ambachtsheer van Hoog land over de benoeming van den rent meester en de kerkmeesters van de Coelhorster Capel. Laatstgenoemde Ambachtsheer beweerde, dat Coelhorst slechts een erf, een hofstede, zonder eenige verdere rechten was, zooals er zoovele .,op het Hogeland" zijn, en nu volgt een lange reeks van boerderijen, die in onze dagen na ruim 2 eeuwen nog steeds bestaan, n.l.Hegerhorst, Weerhorst, Schothorst, Sielhorst, Val- horst.Breevoort.Couwenhoven, Kracht- wijk, de Wolfshaar, Liendert, de Ho- gekant, 't Nieuwland, Bosserdijk, Val- kenhoef, de Wetering, Rollekoot, Yzeren haard, Sneul, Langenoord, Calveen, Cattenbroek, Schoonoord, Oude en Nieuwe Hove, Langerijst en veel meer anderen. Coelhorst was dus, zoo meende de heer van Hoogland, ook zoo n erf, zonder rechten. 't Proces eindigde pas op 20 April 1726 door een uitspraak van het Hof van Utrecht, waarbij men even wijs bleef. De kwestie n.l. of Coelhorst al dan niet een zelfstandige heerlijkheid was, liet men onbeslist. Het beheer, de administratie, van de Coelhorster Capel werd evenwel aan den Ambachts heer van Hoogland toegewezen, hoe wel Coelhorst verder als afzonderlijke heerlijkheid werd beschouwd. In 1759 verkochten de eigenaars van Coelhorst, n.l Jhr. Jacob Hyacint Dierout en zijn zuster Theodora, de heerlijkheid aan heerEverard Bonlfacius van Wiltert, voor 14.500 gulden; hij was reeds (even als zijn vader) heer van Hoogland, en verkreeg in 1778 van Keizerin Maria Theresia het diploma van erfelijk baron. (Nog steeds is dit geslacht Witter! Am bachtsheer van Hoogland; de familie wapens der gestorven leden versieren zeer artistiek de kerk van Langenoord.) Op 10 Juni 1777 verkocht de ge noemde Baron Everard de heerlijkheid Coelhorst aan Vincent Maximiliaan baron Van Tuyll van Serooskerken. Toen deze op 92-jarigen leeftijd te Utrecht overleed (30 Maart 1836), volgde zijn oudste zoon Willem René hem op. Deze stierf op 27 Mei 1853 ongehuwd te Parijs, waarna Coelhorst aan zijn zuster Jacoba Baronesse Van Tuyll van Serooskerken kwam. Zij over leed op 6 Oct. 1859 te Utrecht en werd in de familiekapel bij 't kasteel bijgezet. Haar broeders zoon Henri Maxi miliaan, baron Van Tuyll van Seroos kerken volgde haar den 7 Febr. I860 op, en na zijn kinderloos overlijden kwam Coelhorst aan zijn oomzegger Willem Charles Reginald, baron Van Tuyll van Serooskerken (op 25 Juli 1889). Deze sticrl te Weenen den 17 Oct. 1903, waarna hij op 15 Juli 1904 werd opgevolgd door het derde zijner kinderen n.l. Henri Charles, baron Van Tuyll van Serooskerken, geb. 13 Febr. 1884. Zijn oudtante behield tot haar dood, 20 Maart 1907, het vruchtge bruik. Sedert 1915 is de genoemde Am bachtsheer H. C. Baron Van Tuyll var Serooskerken tevens burgemeester der gemeente Hoogland. Baarn. T. PLUIM. Gewestelijke Centrali satie der V.V.V.*» door A. F. VAN BEURDEN. II. De V.V.V.'s in den lande, die ieder op zich zelf staan en ieder op hunne wijze, de belangen van hun stad, plaats of gemeente verzorgen en oogenschijn- lijk geen veiband onder elkander be zitten, hebben toch een grooten band, die ze vereenigt en ze telken jare door hunne bijzondere vertegenwoordigers te samen brengt, n.l. de algeineene V.V.V. die te 'sGravenhage zetelt en die ook de algeineene belangen van Nederland in het vreemdelingenverkeer behartigt. De afzonderlijke V.V.V.'s dragen iedereen gedeelte bij ter instand houding, terwijl het Rijk subsidie ver leent. Op de algemeene vergadering wor den de algemeene zaken besproken, aller belangen beredeneerd onder voor treffelijke leiding, die wel noodig is, daar sommige afgevaardigden dikwijls blijk geven van eene breedsprakigheid, die weinig past bij den meestal zoo noodigen tijd. Dat zelfs het nauwge zette streven van het hoofdbestuur om den duur dier vergaderingen en de kosten binnen redelijke grenzen te houden, nog onverwachte tegenwerking ondervindt, kan men zien uit deinde 2e Kamer onlangs gemaakte opmer kingen. In ieder geval is er een algemeene band, die echter aan iedere V.V.V. hare autonomie laat. De afstand van de gewone plaatse lijke V.V.V. tot het hooge bestuur in den Haag, vinden sommigen nu wel wat ver en ze zoeken naar een tusschen- schakel in de provincie zelf. Dus eene gewestelijke centralisatie der plaatse lijke vereenigingen. Er bestaan reeds verschillende gewestelijke en provin ciale bonden. In de provincie Utrecht bestaat deze niet. Daarom wendt zich het bestuur der Utrechtsche V.V.V., Baron v, Ittersum voorz. en J. C. Blankert, secretaris, tot de V.V.V.'s der provincie Utrecht, om onderlinge aansluiting en willen dat dan door een gewestelijk bureau doen beheeren! Immers, zegt men, Utrecht is het centrum en men kan van daar uit uitstapjes maken naar plaatsen kortbij, maar ook naar Amsterdam, Gouda, Amersfoort, Hilversum en Baarn. Het plan is heel mooi, maar naar onze meening zuiver Utrcchtsch. Het belang van Amersfoort, Baarn, Zeist brengt mede, de vreemdelingen die plaatsen zelf te doen vertoeven blijven, maar niet om ze hier even te doen komen en dan naar Utrecht terug te zenden. Hier treedt overal het ;roote, zoo ge wilt zelfzuchtig, doel ier V.V.V.'s op den voorgrond Dat er eenheid kome, is niet onge- wenscht. Dat men af en toe gemeen schappelijk beraadslage over gemeen- Kfl NTOORBOEKHANDEL m F. t'. TULP f Langestraat 63 Lo. Krommestraat TEL. 526 BLOKKEN POSTPAPIER MAPPEN POSTPAPIER LUXE DOOZEN POSTPAPIER schappelijke verkeersbelangen, is best, mits daarbij geen enkele naar den voorrang streve. Wellicht kan men het toch klaar krijgen wat de Circulaire zegt „dat de provinciale bond uit den aard der zaak in zeer nauwe samen werking met de plaatselijke vereeni gingen zal optreden, fdoch zich in geen enkel opzicht met de plaatselijke aan gelegenheden bemoeie". Wij matigen ons niet het recht aan, om nu al over de plannen en bera mingen van de onderteekenaars te oordeelen, maar wachten af. Maar alle centrale bureaux kosten geld en waar de meeste V.V.V.'s dik wijls al hard moeten vechten, om de eindjes behoorlijk aaneen te knoopen, moet men op groote bijdragen van die zijde niet rekenen. Deze leven ook van subsidie en contributies. Iedere behoorlijk werkende V.V.V., waaraan gearbeid wordt tot nut der gemeente, tot stijging van het verkeer en de welvaart, kent zelf meestal hare beste werkwijze en de richting, waarin die ligt. Of een centraal bureau daaraan veel verbeteren zal. dient men af te wach ten. In ieder geval hebben wij onze lezers en de talrijke belangstellende leden der Amersfoortsche V.V.V. met het nieuwste plan in kennis gesteld. De practijk zal moeten uitwijzen of de plannen goed zijn. Het Kruisverbond hield de gewone maandelijksche vergadering. De aan wezige leden vernieuwden hun belofte om tot de eerste vergadering in het volgend jaar geheelonthouder of af schaffer te blijven. De voorzitter deelde mede dat de propaganda-feestavond met de Mariaver. zal plaats hebben op 25 Mei, waar Pater Borromeus de Greeve een rede zal houden. Ook zal door de Meisjesbond een tooneelstuk opgevoerd worden. Met welgekozen woorden wordt als lid aan genomen de Weleerw. Heer Bach, Kapelaan der St. Henricus Parochie. Moge dit voorbeeld door velen nage volgd worden. In behandeling komen nog een schrijven van Sobriötas aangaande spaargelegenheden, loterijclubs enz. in herbergen. Na de rondvraag werd deze gezellige vergadertng met gebed gesloten. H. Evenals voorgaande jaren zal ook dit jaar in St. Louis aan den Utrecht- schen weg een samenkomst worden belegd van politieke leiders der R, K. Staatspartij en wel op 26 en 27 April. Als onderwerp voor behandeling is vastgesteld„De Jeugd en de Politiek". Van gemeentewege is aanbesteed het verlengen en verbreeden van de Zonnebloemstraat. De laagste inschrij ving was van den aannemer Blanken te Bussum voor f21.279. Aan het einde der Zonnebloemstraat komt een plein, waarachter een viaduct den weg over de spoorbaan leidt in de richting Soest. In de onmiddelijke nabijheid van den speeltuin is een groot terrein gereser veerd voor aanleg van een sportveld. Op de vastgestelde kiezerslijst komen voor; 18565 kiezers voor de Tweede Kamer. 17717 kiezers voor de Prov. Staten. 17437 kiezers voor den Raad. Maandag 10 Maart zal door den Provincialen Waterstaat te Utrecht worden aanbesteed het eerste gedeelte der baggerwerken in de Eem. Dit ge deelte is het rivierbed van de Spoor brug tot aan de kleine Melm. De baggerspecie zal worden gestort op de voor industrieterrein bestemde gronden langs de Eem, eigendom zijnde der gemeente Amersfoort. Inmiddels mokt en wrokt de schip perij over het vaarwater en over de heffing van havengeld. Enkele schippers bleken weigerachtig te betalen wat zij krachtens de heffing verordening verschuldigd zijn. Zij wor den gerechtelijk vervolgd. Nu de Eem een provinciaal vaar water is geworden kan de gemeente Amersfoort alleen havengelden heffen van schepen die binnen de grens der gemeente ligging kiezen. De gemeente grens tusschen Amersfoort en Hoogland loopt achter het pakhuis De Spijker midden door de Eem. Geen havengeld xan dus worden gevorderd voor schepen ligplaats kiezende bij de houtwerven van de firma Jacob Dels. Een wijziging der grens van de ge meenten Amersfoort en Hoogland zal dus noodig zijn om allerlei moeilijk heden te voorkomen. Eveneens zal de grens der gemeente Soest moeten worden verlegd. Wil men in de toekomst komen tot eene rationeele exploitatie der terreinen, eigendom van de gemeente Amersfoort, en nu nog tot het gebied der gemeente Soest behoorend, dan is grenswijziging onvermijdelijk. Het secretariaat van de Gezond heidscommissie voor Amersfoort is gevestigd: Regentesselaan 7. Door het Provinciaal bestuur is het jaarlijksch honorarium aan de waar neming van het secretariaat verbonden van f 1000 op f600 teruggebracht. Het Nederlandsch Olympisch Co mité zal dit jaar wederom in Amers foort vijfkampen voor beroeps-militairen arganiseeren, t.w. één voor officieren en één voor onderofficieren, welke vijfkampen gehouden zullen worden op 8, 9 en 10 Juli en op 22, 23, 24 en 25 Juli. Door het Departement Amersfoort van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen is opgericht een Nuts-con- sultatiebureau voor Sociale Zorg. Dit bureau zal zich ten doel stellen het geven van raad en zedelijken steun aun hen, die moeite hebben zich in de maatschappij te handhaven. De maat schappelijke schipbreukelingen, zooals zwervers, alcoholisten, prostituées, enz zullen, na een voorafgaand psychia trisch onderzoek tot vaststelling van den aard van hun geestelijke afwijking, onder contröle van de leidster van het bureau komen te staan, die hem of haar in eigen omgeving leiding, steun en geschikte bezigheid tracht te geven. Deze sociale leidster is mej. G. v. Assendelft, Barchman Wuytierslaan 56. Verder zijn aan het genoemde bureau verbonden mej. D. A. v. Walree, zenuwarts; Mr. R. P. van der Mark, rechtskundig-adviseur; mevr. C. C. Schreuder, agente Voogdijraad en Jhr. W. A. Ortt, directeur „Zandbergen". Het bureau zal iederen eersten en derden Maandag van elke maand zit ting houden in het perceel Wijerstraat 2, des avonds van 7—8 uur. Het is het tweede bureau in den lande; alleen Zeist is voorgegaan met een instelling van gelijken aard. In de eerstkomende raadsvergade ring zullen den gemeenteraad wederom belangrijke voorstellen, het onderwijs betreffende, worden voorgelegd. Het plan is het gebouw der open bare U.L.O. school aan den Leusder- weg af te staan aan het Christelijk onderwijs. Het Christelijk onderwijs zal daarin huisvesten de Chr. U.L.O. school en de te stichten Centrale Chr. schooi voor het zevende en achtste leerjaar. De gemeentelijke school voor uil- gebreid lager onderwijs zal worden gehuisvest in het schoolgebouw aan de Vondellaan. Op het daarbij gelegen open terrein zal worden gebouwd een nieuwe school voor lager onderwijs en een gymnastieklokaal. De openbare school op Oud-Leusden zal worden hersteld en gemoderniseerd. Het schoolgebouw der Onze Lieve Vrouwe-Stichting aan den Ouden Soes- terweg nabij de St. Henricuskerk zal met vier lokalen worden uitgebreid. In aanbouw zijn momenteel in het Soesterkwartier een Christelijke school voor Lager Onderwijs en een Open bare Lagere school aan de Zonne bloemstraat. Kapitale sommen werden reeds be steed voor nieuw-bouw en uitbreiding van schoolgebouwen in deze gemeente. Deze nieuwe plannen wijzen erop dat nog beduidende bedragen noodig zijn voor behoorlijke huisvesting van :het lager en meer uitgebreid lager onder wijs. In het zoogenaamde Arnhemsche Na de Wasch voor Amers'oort en Omstreken AMERSFOORT. Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304 Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten Verhuring van Lips safe-loketten Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen Spaar-deposito's rente 4 pet. WISSELSTROOM-TOESTEL rp i/tg MET LUIDSPREKER I03." PIANOHANDEL S. DUIJKER Koffer-Gramaphoon vanaf FIS- a HAVIK 29 - TEL. 773 kwartier* dat is het complex terreinen tusschen Heiligenbergerweg en Arn- hemscheweg zal de stichting van school gebouwen straks ook noodzakelijk blijken. Voorts is nog in voorbereiding de bouw van een gymnasium en wordt ernstig overwogen de stichting van een openluchtschool en van een hoogere meisjesschool. Bij de Onze Lieve Vrouwe Stichting bestaan dan nog planden voor den bouw van een nieuwe Kweekschool voor onderwijzeressen, en van een nieuw instituut voor opvoeding van voortgezet onderwijs voor meisjes. GEMEENTERAAD. In de openbare vergadering van den Raad op Dinsdag, 4 Maart des avonds om 8 uur zal onder meer worden be handeld; Benoeming tijdelijk leeraar oude talen Gymnasium. Benoeming lid Commissie van toe zicht Middelbaar Onderwijs. Eervol ontslag aan Ir. G. A. P. de Kort als tijdelijk ingenieur Bouw- en Woningtoezicht. Voorziening in schoolruimte voor de Chr. U L.O. school, de Chr. school voor het centraal 7e en 8e leerjaar en de openbare U.L.O. school. Verzoek O. L. Vrouwestichting om gelden beschikbaar te stellen voor uit breiding van de R. K. Meisjesschool aan de Paulus Borstraat. Adressen van het comité van de drie samenwerkende bedienden-organi saties en van de Vereeniging Handel en Nijverheid e.a. betreffende al of niet wijziging van de verordening op de winkelsluiting. Vaststelling voorschot op de ver goeding ex artikel 101 der L. O. wet voor de bijzondere schoolbesturen over 1928. Voorschot vergoeding ex artikel 101 der Lager Onderwijswet voor 1930. Vergoeding ex artikel 101 der L.O. wet voor de bijzondere schoolbesturen over 1926. Rekening 1929 Gezondheidscom missie. Aankoop terreinen met opstallen tusschen den Leusderweg en Woestij- gerweg van J. Oskam te Oudenrijn. Aankoop perceelen Blommershofje nos. 213 en 4 van A. Smink. Overneming grond „Achter het Oude Stadhuis". Overneming grond Westerstraat van Van Herwaarden. Verhuring van den z.g. Hazenhoek, Kleine Katers en Tuindorp, gelegen nabij de Kapelweg aan verschillende personen. Verhuring woning met grond aan de Barchman Wuytierslaan aan A. van Ruitenbeek. Verhuring woning Soesterweg aan B. Vasienburg. Verhuring van een perceel grond nabij den Soesterweg aan J. Groene- stein. Verhuring bouwland nabij den Ka pelweg aan verschillende personen. Verhuring bouwland Barc.nman Wuy tierslaan aan verschillende personen. Verkoop aan W. van Haselen van bouwterrein en tuingrond aan het Thorbeckeplein in totaal groot 909 M2 voor f4200 Verkoop aan L. J. Moggenstorm van bouwterrein Daam Fockemalaan groot 1712 M2 voor f6882.50. Kantoorboekhandel Kantoormeubelen Schrijfmachines Langestraat 84 Telef. 528 Speciaal adres voor Uw Kantoor- School-, Schrijf- en Teekenbenoo- digdheden. - Advertentie-Bureau Hebt IJ een Taxi of auio noodig Asitersfnnrf, Verkoop aan A. v. d. Vijzel van bouwterrein aan der; Soesterweg hoek Aucubastraat groot 943 M2. voor f6000.— Verkoop aan M. de Hoog van bouw terrein aan de Ka'koenstraat groot h- 610M1 voor f3900.— bouwterrein aan de Kalkoenstraat hoek Pauwstraat groot 1955 M2. voor f12000.— Athletiek-wedstrijden kring Gooi en Eemland te Amersfoort. Uitslagen dames: hoogste aantal punten R. v. d. Veer en J. v. Munster, St. Hubertus, Amersloort. Paardoefe- ningenM. v. d. Linden, St Hubertus. Heerenhoogste aantal punten A. v. Nimwegen, St. Hubertus. Stokocfenin- ;en: A. v. Nimwegen, St. Hubertus. iekoefeningen: N. Calis, D.W.S Bus- ium. BrugoefeningenN. Calis, D.W.S. Bussum. Ie prijs D.W.S. Bussum met 248 punt 2e prijs St. Hubertus Amersfoort met 2383/4 punt. Liefdadigheids tooneel-voorstelling. Precies een jaar na haar eerste op treden, spelen „de Keitjes" wederom voor de Amersfourtschi; vereeniging tot bestrijding der T.B.C. Ditmaal een stuk van veel lichter genre en wel „Millio- nair tegen wil en dank", een Ameri- kaansch blijspel van v. d. Pol. Toen dit stuk eenigen tijd geleden door de „Speeldoos" werd opgevoerd, zei de pers er o.a. van „Handelsblad"; De Speeldoos heeft al dadelijk de nieuwe reeks blijspelen met een zeer amusant stuk ingezet... vol verrassende wendingen. Amsterdamsche Dameskroniek"Het feit, dat dit werkelijk amusante blijspel geen enkele gewaagde situatie bevat, zal er ongetwijfeld toe brengen om van een bezoek aan de „Speeldoos" een genuegelijke uitgang te maken. „Prov. Groninger Courant"; Ziehier nu eindelijk weer eens een blijspel van heerlijke dolle dwaasheid en kostelijken onzin, zooals we helaas in langen tijd niet gezien hebben. Als bijzondere attractie kunnen wij nog mededeelen dat de N.V. Comp. Lyonnaise, geheel belangeloos een keur collectie costuums in bruikleen zal af staan. Muzikale medewerking wordt verleend door de „Oklahoma Band". Wij herinneren er aan, dat deze voor stelling op Woensdag 26 Februari a.s. precies 8 uur begint. t

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1930 | | pagina 1