Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken H. ELZENAAR Bel dan op No. 42 Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort J 1.10 Kantoor on Drukkerij Langegracht 28 ta Amersfoort - Telefoon 814 Vier en veertigste Jaargang AdvertentiSn 26 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid by geregeld adver- teeren. Advertentièn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 tsur in den morgen tjjn bezorgd. Vwxhljnt «Iken Dinsdag «n Vrlldagmlddi Dinsdag 28 Oct. 1930 Postgiro no. 44234 No. 61 Niets Is voor de Christenheid In tijden van verwarringen dwaling zoo gevaarlijk en verderfelijk geweest als slapheid, gesloten oogen; geestelijke slaap. Bisschop Eberhard Militair. Er zijn verscheidene factoren die sa menwerken om ons volk anti-militair te maken. Het Nederlandsche volk is een- ■teminig in de ontevredenheid over het besteden van de vele millioenen voor oorlog en marine. De belastingbetalers zien hun geld verknoeien en kijken hun guldens treurig achterna. De arbeider is van meening dat oorlogen worden ge vochten om belangen die niet de zijne kunnen wezen, en dat voor zooveel geld veel nuttigs kan geschieden, dat nu te duur heet. De blunders in den scheeps bouw, de stelling van Amsterdam, door militaire critiek al tot den grond toe geslecht jaren lang eer ze voltooid kon zijn, dit zijn een paar van de meest treffende voorbeelden uit de reeks van feiten die het scherp oordeel van gansch Nederland over het militair bestel heb ben gevestigd. Een der wijzen waarop de algemeene verontwaardiging zich openbaart, is de weigering van alle geld voor militaire doeleinden, steunende deels op afkeu ring van den oorlog, deels op het geble ken slecht gebruik van het geld en zij lings gestut uoor de niet bewezen bewe ring dat dit land onverdedigbaar zou zijn. Deze weigering schijnt mij toe meer uit een gevoel van haloorigheid voort te komen, dan op nadenken te berusten. Het overgaan van de Nederlandsche na tie in eene andere zou een wezenlijk lei zijn voor het volk. En veeleer dan te zeggen dat een goed deel der groote massa er niet veel van zou gevoelen, zou ik willen eischen dat ook dezen Jn fevensomstanuigheden werden gebracht, waarin de voorrechten van eene samenleving als volk pok on der hun bereik zouden komen. Elk volk heeft in het samen werken, het samenlijden eeuwen lang als terug slag van zijn stoffelijke ontwikkeling een samenstel van begrippen en gevoe lens verkregen, dat met vaderlandsliefde niet slecht wordt benaamd, indien men het velerlei misbruik van dat woord zorg zaam wil uitsluiten En elk volk, iedere arbeidersbevolking weet dat een samensmelten der volken, ook als het mogelijk ware, eerst zou ko men na rampen die op den arbeider, den maatschappelijk minst weerbare, het zwaarst zouden drukken. De arbeider van elk volk voert zijn strijd in eigen kring en met uit de eigen volksontwik keling komende middelen, maar in vriendschap en verstandhouding met zijn lotgenooten van andere natiën. Internationalisme is verbroedering, en dit woord onderstelt al het behoud van eigen individualiteit der natiën. Wat later komen kan ligt op een an der plan, nog niet te overzien. Het komt mij voor, en de teekenen zijn duidelijk, dat in elk land de geweld dadige bedreiging van het bestaan der natie een algemeen en spontaan verzet zou wekken. Geen wijsgeerige of economische overweging zou het houden tegen den indruk, dien het onrecht van den gewa- penden aanval zou maken. En nu het wel niet waarschijnlijk is dat Nederland in Europa oorlog zou voeren zonder er werkelijk toe gedwon gen te worden, nu wij geene aanvallers zuilen zijn, zal het oorlogsgevaar den zin tot verdediging wakker roepen en is het beter in redelijke mate voorbereid te wezen dan slechts pieken en hooivorken te stellen tegenover het schiettuig van den aanvaller. In redelijke mate: dat is zóó dat de gevaren van die voorbereiding worden ontgaan. Een dier gevaren is de reeds genoem de grove verkwisting door onbekwaam heid en wisseling van „stelsel". Een an der dat van het militarisme, van den mi litairen kastegeest, waaraan de kroon voedsel geeft door handhaving van een „militair huis" en door in de vergade ring eener voor verzet tegen zoodanig misbruik te zwakke volksvertegenwoor diging te verschijnen, omringd door ge wapende officieren. De „militair" als lid van een eigen stand afgescheiden van de burgerij, wordt genoodzaakt zijn dienst- of werkpakje ook buiten de werkuren te dragen en blijft voor hen die hem niet in zijn slaapvertrek zien altijd soldaat, d.i. wat anders dan een burger. Dit naar binnen en naar buiten sug- gereerend vertoon bevestigt de schei ding tusschen burger en soldaat, en in de meerderheid der beroepsmilitairen de bekrompenheid, waarvan de altijd wat chauvinistische opleiding den grondslag legde. Tegen deze bekende euvelen van het beroepsmilitairisme komt.al sinds jaren de voorstander van het volksleger op. Een algemeene oefenplicht onder zelf gekozen voorgangers met een beperkte kern vaste ambtenaren voor de techni sche diensten zal ook voor Nederland de oplossing blijken op den duur. Een burgerlijke weerbaarheid waarin elk zijn plaats kent, ontdaan van den hinderlijken poespas. Ons volk heeft behoefte aan eene an dere weerbaarheid eer het aan eene gansch vrijwillige oefening in den wa penhandel kan denken. Het verlangt de economische weer baarheid die spruit uit goede voeding, goed wonen, behoorlijke kleeding, rede lijken werktijd, ruime gelegenheid tot geestelijke ontwikkeling en een tame lijke kans op sterkend genot. T. G. KANTOORBOEKHANDEL im F. TULP Langutrut 68 to. Kromnrnbut TEL. 826 DOOZEN HUISHOUDPOST inhoudende: 50 Enveloppen 30 vel gelinieerd papier 20 Correspondentlekaarten - 10 Brlelkaarten I vel vloei Posltarieven voor btunen- en buitenland PRIJ8 f|.— teringen; zij heeft de hoogste uitingen van menschelijk vernuft in haren dienst; er komen groote weldaden van uitvin dingen over het menschelijk geslacht; maar de arbeid blijft een koopwaar met een constanten prijs, de nooddruft, of even daarboven. Deze les werd allengs meer duidelijk gelezen. Zij sluit binnen de grenzen van het stelsel alle uitzicht op wezenlijke verbe tering van het materieele en het daarvan zoo afhankelijke geestelijk leven van den arbeider uit. En 't is daarom verklaarbaar, dat ook de kringen der Katholieke sociologen zich een streven openbaart oin de arbeid de waardeering toe te kennen die hem in productieproces toekomt. T.G. Het absolute rec'r om dcu marktprijs in den arbeid 'e i door velen scherp kwetsend in praktijk gebracht, gaf vaak een diepe emotie, omdat den arbeiders door een of ander geruchtma kend geval' het beeld werd voor oogen gesteld van hun arbeid die koopwaar is, •n de eenige koopwaar die zij in leef tocht kunnen omzetten. Vlot de arbeid wat beter door de euwe machine, wordt er meer gepro duceerd, de prijs van den arbeid mag er niet om stijgen. Klimt hij ook maar even boven peil, dan koint een straffe hand die hem te rugzet, want het bedrijf zou gevaar loo- pcn. s de winst, die van Het bedrijf: dat het bedrijf doel en wezen is. Niets is meer geschikt om den arbei- :r over zijn plaats in het economisch proces te doen nadenken dan dit. Het is het harde vonnis, geveld door is stelsel van maatschappelijke voort brenging, aldus uitgesproken: gij komt niet uit uwe misère; gij zult kunnen wo- en eten en kinderen verwekken, die r arbeiders zullen zijn; maar al rolt het product vlugger en fraaier van een nieuwe machine, uw loon blijft bepaald door uw nooddruft. De noodzakelijk heid van de markt wil het zoo. En zij zal het óók zoo willen voor uwe kinderen en kindskinderen, die als arbeiders zullen staan aan weer nieuwe, weer betere ma chines, en nog vlugger en fraaier fabri kaat zullen afleveren. De verbetering der techniek komt niet ten voordeele van den arbeider, zelfs et voor een deel. Wel kan de stijging van den levens standaard, gesteund door de arbeiders beweging, in geringe maté en in lang tijdsverloop het loon iets doen rijzen: dit is zeker niet uitgesloten, en de oorzaken daarvan werken in alle landen, zoodat de markt er zich aan went. Maar het gaat langzaam en met mondjesmaat. De groote oplossing die gelegen is in de verbeterde machine, kan den verbrui ker en den fabrikant ten goede komen, maar niet den arbeider. De markt wil het niet, en zij is de uit drukking van het systeem. Is zij willig, hebben wij de machine wat vroeger verbeterd dan een ander, zijn de omstandigheden waaronder het product wordt verkocht gunstig, dan openbaart zich dat in het voorjaar ir hoogte van het dividend. De arbeid dervindt er den invloed niet van: hij wordt gekocht als de ruwe grondstof, als de machines, als de steenkolen, aan de markt. En een verstandig kooper geeft niet meer dan noodig wet van de markt. Met een historisch woord werden de loonen „op peil" gehouden. De markt dringt eiken dag tot het zoeken en vinden van technische verbe- BeleeldHeld. De hoofdbron der beleefdheid is de natuurlijke achting en de christelijke liefde jegens den naaste. Alles te ver mijden wat den evcnmensch bescha mend, vernederend of lastig zou kunnen zijn; alles te doen, op zich te nemen en offer brengen, waar het geldt hem bevrediging en vreugde te bereiden, ziehier het korte begrip van alle regelen der welgemanierdheid. De beleefdheid goed opgevat, veron derstelt de aanwezigheid van eene groo te mate van onzelfzuchtigheid, ja, van ootmoed, althans van ernstige zelfover winning en gestand zelfbeheersching. Dat is de tweede, de eigenlijke oor sprong der fijne welgemanierdheid. Laat niemand zich daaromtrent be driegen. Waar zelfverloochening ont breekt, daar houdt geen beleefdheid op 'uur s»»nd. Daar wreekt zich de je gens len uitgeoefende zelfbeheer sching door ruwe uitvallen in eigen kring. De leden van het gezin, de vrien den, de bedienden, zij weten daarvan te praten. Velen staan verwonderd een vroeger zoo voorname natuur allengs zoo bitter, zoo onverdraaglijk, zoo ruw kon worden; hoe een zoo op plichtplegingen gesteld persoon opeens zulk een mate van innerlijke brutaliteit openbaren kan. Dat is echter zeer na tuurlijk. Dergelijke beleefdheid mist el- ken grondslag, eiken ruggesteun, er deze is niets anders dan de deugd der zelfverloochening, kortom, het offer van zichzelf. Vandaar het verschijnsel dat het kunstmatig opgetrokken gebouw zoo licht ineenstort, zoodra de gestelde eischen het lieve ik te machtig worden; het allereerst daar, waar dat ik meent alle beteugeling, gewoonlijk door men- schenvrees en andere uiterlijke redenen opgelegd, te mogen afwerpen. T. G. plicht is, moet afgenomen worden. Veeleer ondervinden wij, dat allen uit drogen, verzuren en versteenen en ein delijk in zichzelf afsterven, die zich van elke deelneming aan maatschappelijk werk verre houden, zeggende: „Ik heb ge entijd. Ik heb mijne krachten voor mijzelf noodig. Ik doe mijn plicht door1 mij^e beroepsbezigheden te vervullen. Al tiet overige gaat mij niet aan." want het is een rechtvaardig oordeel Gods, dat onrechtvaardig verkregen goed den vloek doet neerkomen op hem, die het aan zijn rechtmatig doel ont hield, om het slechts ten eigen bate te gebruiken. Oelijk al de ons toevertrouwde gaven aan de verantwoording voor Gods rech terstoel onderworpen zijn, zoo is het ook en Biet het minste, met den tijd. Wij beseffen slechts ten volle de waarde van den tijd zoo wij elke minuut als 'een zaadkorrel voor de eeuwigheid besfchouwen. Zijne algeheele waarde kunnen wij daarom eerst in het volgend leven schat- i.' Het moet óns echter gemakkelijk valfen, reeds hier te begrijpen, dat de besteding van den tijd eene ernstige zaak is, als wij maar bedenken, dat daarvan onze gansche eeuwigheid af- haifgt. BERICHTEN UIT AMERSFOORT Tijd. De menSch behoort in de eerste plaats zichzelf toe. En zooals hij, ook zijn ta lenten. Dringende gevallen en buitenge wone omstandigheden er buiten gelaten, zal niemand het prijzen,wanneer iemand slechts voor anderen leeft, en zichzelf te kort laat komen. God heeft ons niet ge schapen tot slaven, noch van ons beroep, noch van onze vrienden, noch van het openbaar leven, zelfs niet tot slaven van de zoogenaamde goede werken, maar tot algeheele vrijheid. Vrij is de mensch echter slechts in zooverre, als hij zich zelf beheerscht. Het is wellicht hier niet overbodig op te merken, dat tot den mensch ook de ziel behoort en wél in de eerste plaats. Is niet de ziel meer dan de spijs, zegt de Zaligmaker, en het lichaam meer dan de kleeding? Niet tot op zichzelf staande stofdeel tjes of molekulen, maar tot medeleden van het menschelijk geslacht heeft God ons gemaakt. Dus niet, zooals Rousseau meent, uit eigen verkiezing, noch slechts door den nood gedwongen, zooals Hob- bes gelooft, maar krachtens onze natuur en onze bestemming zijn wij verplicht tot het nut der gemeenschap bij te dra- gen. Door onzen persoon en onze goede- n aan het algemeen welzijn dienstbaar te maken, onttrekken wij niets aan ons eigendom,wij vervullen daardoor slechts onze taak. Want zoodoende gebruiken wij de gaven des Scheppers volgens het doel, waartoe Hij ze ons schonk: om die ook voor anderen te gebruiken. In zoover dus iemand geen wezenlijke schade daardoor lijdt, moet hij zijn tijd ook ten beste van den naaste besteden. En hij lijdt geen schade, als hij slechts niet vergeet, dat bij alle werkdadigheid naar buiten, de mate der naastenliefde, van de iorg, die hij aan zichzelf ver- Op nog sprekender wijze vindt dit, opschrift dezer dagen op het bouw aan de Utrechtscheweg op den hoek van de Snouckaertlaan waarin del Nutsspaarbank gevestigd is. Men kent de oorsprong: het eerste wereld congres der spaarbanken werd op een 31 sten October gehouden te Milaan en bij die gelegenheid werd die dag ge proclameerd tot Wereldspaardag. Het oude gezegde: „Wie niet zaait zal niet oogsten" spreekt wel zeer duidelijk tot onze verbeelding, althans zoolang het de letterlijke beteekenis betreft. Wanneer wij stedelingen, met ons over 't geheel zeer onvoldoende begrippen omtrent landbouw en wat daarmede verband houdt, hoorden van een boer die bij het aanbreken van den oogsttijd tot de ontdekking zou komen dat er niet te oogsten viel om dat hij in het voorjaar verzuimde te zaaien dan zouden wij toch onze ooren niet kunnen gelooven omdat wij het gewoonweg onbestaanbaar zouden achten. Want wij stellen ons toch voor dat een landbouwer zich regelmatig vergewist van de ontwikkeling der ge wassen van zaad tot oogst. Zoo zouden wij dus met onze cri tiek gauw klaar staan. Maar in figuurlijken zin zijn wij allen op zijn tijd zaaier en oogster, dienen dit althans te zijn. En daarom moeten wij ook onze gereede critiek op dien landbouwer, van het soort zooals het gelukkig niet bestaat, veranderen in zelfcritiek. Ons afvragen of wij steeds zelf vroeg genoeg en op geregelde tijden zaaien om steeds onvoor- ene omstandigheden voorbehouden - op tijd te kunnen oogsten, leder mensch moet er op rekenen bepaalde omstandigheden geheel te- zijn aangewezen op eigen kracht ook al leven we in een tijd waarin sociale voorzorg een trap van ont wikkeling heeft bereikt als nog nimmer tevoren. Ziekte, tegenslag in zaken stellen vaak op zeer ongelegen menten buitengewone eischen aan onze draagkracht en welk rechtgeaard Neder lander stelt er dan geen eer in die lasten zelf te torsen, anderen niet om hulp behoeven te vragen? Welnu de beteekenis van den Wereld spaardag is daarop te wijzen. Daarom spaart! Hoeveel? Wat ge kuntl Vooral in dezen tijd waarin onzekerheid ons overal omringt, in elk land, op elk gebied, spaart! Wij roepen het U toe uit volle overtuiging en met vrijmoedig heid, want we weten daarbij te han delen in Uw eigen belang. Hel zal U nooit berouwen. Het verschil tusschen gierigheid en spaarzaamheid kennen we toch allen wel voldoende en mocht er iemand ooit van de laatste deugd in de eerste ondeugd dreigen te vervallen laten we dan gerust vertrouwen op den vriend die ons onze feilen toont. KATHOLIEKE DRANKWEER. Het Bestuur van het Kruisverbond herrinnert leden en belangstellenden lie «zonden zal worden Woensdag 29 Oct. 's avonds 8 uur in het gebouw St. Aechten. De Roode Kruiscollecfe had een opbrengst van f642195. De bewaarder van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewijzen, J. H. Kaaskooper, is verplaatst van het kantoor te Hoorn naar het kantoor te Amersfoort. De collecte door pastoor van der Wey in de parochiekerk van O. L. Vrouw Hemelvaart aan de Langegracht gehouden ten bate van den bouw eener Parochiekerk te Haalderen bij Bemmel heeft f500 opgebracht. de gemeente reiniging is in gebruik genomen een zelf-opnemende auto-veegmachiene. Bij een proefrit voldeed de machine perfect. De machine is geleverd door de firma Weygandt en Klein te Feuerbach- Stuttgart en gebouwd op een Mefcedes Benz chassis met 50 P.K. motor. De wagen weegt 4555 K.G. en kost on geveer f 17000. - Onbestelbare stukken le helft Oct. Brieven Binnenland N. Becker, Huizen. C. de Groot, Doetinchem. Maas, Utrecht. Meiersema, Zeist. Misset, Doetinchem. Briefkaarten Binnenland G. Lamers, Utrecht. Twerda, Nijmegen Briefkaarten Buitenland Grams Hedi, Essen. De R. Gymnastiekvereniging „St. Hubertus" zal op 16 Nov. a.s. uitvoering geven in de Markthal. Des middags van 2.30—5.30 voor meisjes beneden de 12 jaar. KantoortjoBkbandBl Kantoormeubelen ScbrUfmachines LuijMtrurt S4 - Teint. 52« Spedaal adres voor UwKantoor- Scbooh Schrijf- en Teekenben oo- digdheden. - Advertentie-Bureau jongei Des 'savonds van 7.30—10,30 uur .voor de onderen. Toegangskaarten 's middags verkrijg baar aan de Markthal van 12—1 uur, tevens gelegenheid tot plaatsbespre king. Opening der hal om 2 uur. Voordracht voor de benoeming van onderwijzeres aan de openbare school aan de (Zonnebloemstraat): 1. Mej. M. H. Hilienius, Amersfoort; 2. Mej. J. P. Schoenmaker, Leersum 3. Mej. A. H. van Knapen. Amersfoort. Limvio-nieuws. Het is Limvio gelukt in Amsterdam bij R. K. A. V. 2 puntjes te veroveren, met 3—1 bleven de Limviolen in de meerderheid. En volkomen verdiend. Door hun open spel en meer schot- vaardigeheid als in andere wedstrijden hebben zij de overwinning in de wacht gesleept. Jongens houdt nu voet bij stuk en tracht in de volgende wedstrij den hetzelfde spel le verloonen, dan zul len jullie nog meerdere wedstrijden winnen. Ten stadhuize had een vergadering plaats van de verkeerscommissie, waarin de verkeersregeling in de bin nenstad werd besproken. Leden der commissie zijn: de bur- fïmeester, de gemeentesecretaris, Ir. eltman, de commissaris van politie, jhr. Wrangel auf Lindenberh, consul van den A.N.W.B., Verwer, vertegen woordiger van den middenstand, 'Van Rooyen, inspecteur van politie, Geel- muiden, vertegenwoordiger van de transportarbeiders en Heinrich afge vaardigde van Vreemdelingen-Verkeer. De vergadering was van gevoelen, dat de vluchtheuvel welke op de Varkensmarkt is aangebracht, op de goede plaats staat. Deze vluchtheuvel is echler niet alleen voor den dienst- doenden verkeersagent bestemd, doch óók voor hen, die om de een of andere reden niet kunnen oversteken. Ook de verkeersregeling in de bin nenstad en meer speciaal die in de Langestraat, Utrechtschestraat hemschestraat, werd besproken eu u.iu. het verbod tot het inrijden van ver schillende zijstraten van bovenge- Hebt U een Taxi of auto noodig Amersfoort. Deze tooneelvereeniging van de Jonge Werkman in de parochie St. Franciscus Xaverius, viert het 12'/a-jarig beshan, het koperen feest. De uitvoering van Zondagavond St. Aechten ving dan ook aan rnet een gclukwensch van kapelaan v. Straelen, den vroegeren geestelijken adviseur, sprekende ook namens kap. Veldman, den tegenwoordigen adviseur en zoo als spr. aannam, ook namens allen, toewenschende steeds hooger bloei in intieme en vriendschappelijke samen werking. Tot tooneelstuk voor deze herden kingsavonden was gekozen een stuk „in costuum", een Venetiaansche'gc- schiedenis uit de Middeleeuwen met twee elkaar dooddelijk hatende patri- ciersfamiliën,. met samenzwering en sluipmoordenaars de z.g. bravo's, waar onder de Gondelier der Dood (de titel van het stuk), met twee pleegbroeders de zoons der twee bloedvijanden. Euripides had zeker opgemerkt dat ook door beroepsspelers het oude re pertoire weer wordt opgezocht, als de Twee Weezen, de Voddenraper van Parijs. Was de opvoering in Amicitia van dit laatste werk uit het verleden eenigszins opnieuw bewerkt, niet zoo indrutochend meer tegen tooneelopvat- tingen van heden, Euripides heeft de „Gondelier der Dood" gegeven, vol komen zuiver in de stijl der opvoerin gen van voorheen; de naamvalsuit gangen van voorheen, mijne en mijner kwamen uitstekend tot hun recht. De scène tusschen de twee pleeg broeders in het tweede bedrijf, werd echt con brio gespeeld, zooals de aard van zulk een stuk vereischt. Deze twee spelers, plus de herbergier waren voor ons de beste acteurs in dit stuk. En nu de tekortkomingen. Neen, daarover niet bij deze feest- uitvoeringen. Later hopen we er het wei eens te kunnen inzetten, ten bate van spel en regie. Prachtig deden het de costuums. Dat zal geld vragen. We wenschen Euripi des Donderdag en Zondag a.s. dan ook weer volle zalen toe. Een woord van lof voor den tooneel- aanblik le en 3e bedrijf, achterdoek en speciaal voor dit stuk geschilderde zijstukken. Door oude kaarsenkroon en staande candelabre was cachet gelegd in het 2e bedrijf op de tooneelruimte, die had weer te geven een zaal in het paleis van Andrea Morghèse. De groote re gisseur Verkade werkte ook meestal met een of twee groote stukken. De pauzes waren wat lang, zooals februikelijk bij het dillettantentooneel. e vielen echter niet lang, verre van daar, dank zij de goede, vol entrain gespeelde muziek van het strijkje uit de muziekvereeniging St. Caecilia onder den heer Wielaert. Daarvan hebben we genoten. noemde hoofdwegen. Voor deze hoofd straten zelf werd overwogen om een gedeeltelijk parkeerverbod in te voeren. Men stelt zich voor om de eene week links en de andere week aan de rechterzijde te laten parkeeren. Burgemeester en Wethouders bren gen ter kennis, dat Woensdag, 29 Oct. a.s. namiddags 3 uur gelegenheid zal worden gegeven tot kostelooze inenting in het gebouw van de Handelsschool in de Hellestraat. Gewenscht is trouwboekje of ge boortebewijs mede te brengen. f -Hr, PU ROL Ook de Oostersche urouui weet dat Pucol de huid gaaf en gezond maakt en bovendien fluweelzacht.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1930 | | pagina 1