Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
C.ONKLIN
VULPENHOUDER
N.V. Middenstands-Bank
H. ELZENAAR
Bel dan op No. 42
Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch
opzegging van abonnement moei geschieden
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs
per 8 maanden f 1.00. Builen Amersfoort 1.10
De €embode
Advertenttón 26 cent per regel. Büüjke tarieven
voor handel en nijverheid bjj geregeld adoer-
toeren. Advertenttón moeien Dinsdag en Vrijdag
trgm tjfn bezorgd.
8 uur in den morgen
Kantoor on Drokkorll Linjojraeht 28 to Amorafoort Tololoon 314 AHËfi Varachllnt alken Dlnadaf- an Vrl|8afmM8ai Poat-jlro no. 44X84
Vier en veertigste Jaargang Dinsdag 20 Jan. 1931 - No. 84
Ongetwijfeld stond de beschaving der
menschheld op een veel hooger trap
volmaking, indien de menschen steeds
het tot nog toe verworvene met itauw-
gezette trouw in stand gehouden en er
aan voortgewerkt hadden met even
grooten ijver als hunne voorgangers het
in hun tijd gedaan hebben.
Spaarzaamheid.
Jaar in jaar uit is geschreven over
sparen en spaarzaamheid.
Van alle kanten is dit onderwerp
bekeken en besproken en het werd er
niet gemakkelijker op om telkens weer
opnieuw dezelfde stof te behandelen
En tóch geen tijd wellicht, waarin
het zoo nuttig, ja noodzakelijk is, om
juist over d i t onderwerp te schrijven
als in onze dagen.
Spreekwoorden zijn de kinderen der
ondervinding, de wijsbegeerte van het
volk en ze worden genoemd het zout
der taal.
Welnu, „dien kinderen der onder
vinding" zullen we nu eens het woord
geven, in de hoop, dat bok in onze
dagen met z'n „haastmenschen" de
tijd zal gevonden worden, om eens
rustig na te denken wat de ondervin
ding de beste leermeesteres ons
op het gebied der spaarzaamheid te
zeggen en te leeren heeft.
Leert, dan kent ge wat.
Werkt, dan zijt ge wat.
Spaart, dan hebt ge wat!
Spaart, dan hebt ge wat!
Die vijf woorden moesten overal in
de huisgezinnen geschreven stflan.
In gloeiende roode letters moesten
ze flitsen en flikkeren tusschen de
bonte kleurenmengeling van lichtre
clames op de avonden in onzegroote
steden
Maar vooral moesten ze staan ge
grift in de harten van het opgroeiend
geslacht, dat zorgeloos daarheen leeft
en dikwijls alles doet, behalve leeren,
werken en sparen.
Spaart, dan hebt ge wat!
Die niet wil als hij kan, die kan
niet als hij wilenDe rouw zit dik
wijls op de lippen van de vreugd; of:
Zijde, satijn en fluweel dooven het
vuur in de keuken.
Keer een dubbeltje driemaal om,
voordat gij het uitgeeft, heette het
vroeger.
Zeg dat nu tegen de jongelui en ze
begrijpen U niet.
Voor gij 'n dubbeltje driemaal om
gekeerd hebt, is bij hen al driemaal
een gulden uitgegeven.
Spreek niet van denken aan de
toekomst, van het bekende „appeltje
voor den dorst", ze begrijpen u niet
en lichtzinnig schokschouderend hoort
ge het onverschillige antwoord:
Komt tijd, komt zorg!
Zij vergeten helaas de gouden spreuk
De spaarzaamheid brengt zegen in
huis en de zegen des Heeren maakt
rijkl
Waarom er door velen óf zoo weinig
óf in het geheel niet gespaard wordt?
Omdat ze het niet geleerd hebben!
Het moet de kinderen van kinds
been of bijgebracht worden.
Ze moeten het sparen leeren, evenals
ze leeren loopen, lezen, praten enz.
Daarbij komt dan het verderfelijke
groot doen het niet leven in z'n stand,
maar boven z'n stand, de overdreven
zucht naar pracht of praal en vooral
naar genot en vermaak en pleizier.
Het kunstmatig omhoog jagen van
allerlei vroeger nooit gekende be
hoeften, het kunstmatig in het leven
roepen van veel schijnbehoeften. Het is
de algemeene kwaal, in alle standen,
van de hoogvliegerij, de wilde wed
ijver in het grootdoen, de zucht om
elkaar te overtreffen en de loef af te
steken.
IJdelheid, eerzucht, onbeperkte ge
notzucht zijn de groote vijanden van
de christelijke deugd der spaarzaam
heid.
In vele huishoudens is het:
Een groot zeil op een klein schip,
En het moet dan in den grond of op
een klip.
De spreekwoorden, de kinderen der
ondervinding, steken den vinger waar
schuwend omhoog en zeggen luide:
Die meer begeert dan hem betaamt,
Mist dikwijls wat hij had geraamd.
JOH. DE HEER
VARKENSMARKT TEL, 1309
AMERSFOORT
Piano- en Orgelhandel
Onze Orgels en Plano's zijn |ulat
En ze willen het den ouders op het
hart drukken
Wie zijn kinderen leert met weinig
toe te komen, laat hun meer na dan
rijkdom.
Horatius zeide al in zijn tijd
Het geld beheerscht of dient den
bezitter.
Velen verwarren spaarzaamheid met
gierigheid en vooral tegenwoordig
worden door diegenen, die alles uit
geven aan pret en vermaak en zich
zelve niets kunnen ontzeggen, de wei
nigen, die nog sparen, voor gierigaards
uitgescholden.
Welnu, bij den spaarzame dient het
geld den bezitter, zoowel de gierig
aard als de verkwister wordt echter
door het geld beheerscht.
Een gierig mensch
Heeft nooit zijn wensch.
De gierige heeft niet het geld, het
geld heeft hem.
Alleen de spaarzame rekentjuist.de
gierige rekent mis en de verkwister
rekent nooit!
De verkwister kan het geld niet
vasthouden, de gierige kan het niet
loslaten, de spaarzame weet hoe het
juist en goed te gebruiken.
Voor den gierigaard is het geld alles,
voor den verkwister is het niets, voor
hem, die niet gierig Is of verkwistend,
voor den spaarzamen Christen is het
beide tegelijk, alles en niets in de
goede beteeken Is van het woord. De
spaarzaamheid staat evenver van de
genotzucht als van de hebzucht.
Spaarzaamheid is een deugd, die
ons aanspoort om overbodige uitgaven
te vermijden, het noodzakelijke met
verstand te regelen en het bijeenge-
spaarde met overleg te besteden.
Deze spaarzaamheid is het, waarvan
Leo XIII zeide, dat ze de natuurlijke
drang is, welke in 'smenschen aard
ligt.
Deze spaarzaamheid noemde vader
Kolping het aanbeeld, waarop de
mensch als smid van z'n eigen geluk
smeden moet.
Deze spaarzaamheid is een der
grondslagen van het geluk en de
welvaart der menschheid.
Malaise.
In 1930 zijn in de Vereenigde Staten
an Noord-Amerika 1100 banken ge
sprongen, grootendeels kleinere welis
waar; maar te zamen hebben ze toch
n passief van 2500 millioen gulden.
Wat beteekent dit?
Het beteekent, aldus „De Morgen",
dat dit is althans de regel deze
banken te veel crediet hadden gegeven
op vaste goederen, doorgaans gronden
of op oogstvoorraden. Die credieten
konden niet worden aangezuiverd we
gens de daling der prijzen en der voor
raden, als gevolg van overproductie.
Dientengevolge konden de banken de
gelden niet terugbetalen, welke haar
waren toevertrouwd en volgde dan de
krach.
De grootere banken en degenen die
over veel geldmiddelen beschikken,
lijden hieronder niet. Zij zijn bij de
„afwikkeling" dezer 1100 bankroeten
in staat de uiteraard voor veel te lagen
prijs aan de markt komende vaste goe
deren en voorraden op te koopen en
spinnen garen uit anderer ondergang.
Het einde van het lied zal wezen, dat
veel door arbeid en spaarzaamheid
irkregen bezit, voor veel te lagen
prijs overgaat aan de geld-machtigen
Dat het geld nieuwen vruchtbaren
eigendom bemachtigt, dien de arbeid
moest prijsgeven!
Zoo is het gemiddelde inkomen van
den Ainerikaanschen boer van 882
dollar in één jaar op 655 gedaald I
Een andere terugslag van deze ge
beurtenissen is, dat allerlei industrieele
ondernemingen, doordat de banken
hunne credieten gingen inperken tot
een gezamenlijk bedrag van 5 milliard
dollars, in 1930 ook inkrompen en 300
milljoen dollars aan loonen en 250
millioen dollars aan salarissen minder
KANTOORBOEKHANDEL
■■F. a TULP BI
Lxngextr. 88 to. Krommaatr. TEL 326
ENDURA
Onbeperkte en voortdurende garantie
uitbetaalden dan in 1929. Terwijl de
daling der algemeene koopkracht op
1 milliard dollars wordt geschat)
Hier ziet men weer den fatalcn kring
loop, dien ook wij na den geldover-
vloed tijdens den oorlog, gekend heb
ben: eerst overvloedige geldcredieten
door de banken, teneinde toch maar
rente te kunnen trekken van het vele
beschikbare geld; als gevolg daarvan
overproductie, moeilijkheden bij den
afzet van goederen, verliezen der over-
gekapitaliseerde bedrijven en ten slotte
mededoogenlooze afslachting van de
genen, wien vroeger credieten als het
ware werden opgedrongen, groote
werkloosheid, vermindering der koop
kracht, ondergang van nóg meer onder
nemingen enz. enz. tot er weer heel
veel geld aan de banken ligt opgesta
peld, nieuwe credieten voor nóg betere
mechaniseering worden verleend, de
productie wederom overbodig stijgt en
de fatale kringloop opnieuw begint,
met steeds grootere macht van het geld
als eindresultaat.
En dan wil men ons nog doen ge-
looven, dat zulk een stelsel van voort
brenging noodzakelijk, houdbaar en
zelfs goed is! Ieder, die onbevooroor
deeld toeziet, moet tot de conclusie
komen, dat het tot telkens hooger
spanning tusschen geldschieters en
sommiger privaat ondernemersbelang
eenerzijds en het maatschappelijk be
lang anderzijds moet leiden, tot op een
gegeven oogenblik de spanning on
draaglijk wordt en het geheele reus
achtige kaartenhuis ineenstort. Niet wie
dit ziet en naar middelen zoekt om zulk
een ramp te keeren is de romanticus
de utopist, doch wie er de oogen
r sluit en optimistisch genoeg is
om te meenen, dat het wel „vanzelf"
orde zal komen door de krachten
a „zelfcorrectie", welke het stelsel
heet te bevatten, doch die in werke
lijkheid neerkomen op het uitstooten
van millioenen uit het voortbrengings-
proces
En nu spreken we nog niet van de
verschijnselen, welke zich] naast
deze normale werking van het stelsel
vertoonen
In Frankrijk, zoo werd onlangs be
richt, worden thans 181 bankiers ge
rechtelijk vervolgd! Men behoeft er niets
aan toe te voegen!
Zondagsrust en
Zondagsheiliging.
Over bevordering en toepassing van
maatregelen betreffende Zondagsrust en
Zondagsheiliging wordt zeer verschil
lend geoordeeld.
Pater Dr. Beuns S.J. betoogde dezer
igen in De Tijd, dat de regeering
niet tot taak heeft te zorgen voor een
positieve heiliging van den Zondag;
zij kan slechts belemmeringen voor die
heiliging wegnemen. Zij moet 'haar
ambtenaren zooveel mogelijk tot die
heiliging gelegenheid geven. Dit ge
schiedt echter beter in wetten als de
arbeidswet, de wet van de winkel
sluiting, de drankwet, een wet op de
zedelijkheid en de bioscoopwet.
Maar, zoo vraagt men zich af, hoe
kunnen te langdurige en te luidruch
tige vermaken worden voorkomen?
Gedeeltelijk zullen gemeentelijke ver
ordeningen goede uitkomsten geven,
b.v. een verbod om kermistenten op
een te vroeg uur te openen of op een
te laat uur te sluiten.
De groote vraag is echter of de wet
gever zelf in dit opzicht door algemeene
bepalingen het openbare volksleven in
bepaalde banen moet leiden. Het ant
woord, dat op deze vraag gegeven
wordt, zal ook gegeven worden op de
vraag, hoe de wetgever zich moet ge
dragen ten aanzien van den arbeid, die
volgens de sociale wetten niet is ver
boden en ten aanzien van luidruchtig-
heid-in-het-openbaar b.v. door het hou
den van optochten.
Vj pepermunt
Bij het beantwoorden van deze vraag
mag niet vergeten worden, dat er een
het punt van openbaren arbeid en pu
blieke vermakelijkheden strenge Zon-
J'-reving bestaat.
leze bepalingen wordt echter
door de justitie niet de hand gehouden
en als men nagaat, wat hiervan wel
de reden mag zijn, dan blijkt, dat de
algemeene verboden zich niet voldoende
aanpassen aan hetgeen het leven met
al zijn schakeeringen eischt. Een nieuwe
wet zal rekening moeten houden met
de verschillende soorten van arbeid en
van vermaak en met de omstandig
heden, waaronder zij geschieden.
Vast zal ook moeten staan, dat het
J}tal van degenen, die door te lang
durige openbare vermakelijkheden bui
ten de kerk worden gehouden, aan
zienlijk is. Ook zal moeten bewezen
worden, dat de aanstoot, die burgers,
welke den Zondag willen heiligen aan
de luidruchtigheid nemen, zoo groot
is, dat een optreden van bovenaf tegen
de rustverstoorders gerechtvaardigd is.
Waaruit volgt, dat de grens tusschen
behoorlijke en onbehoorlijke ontspan
ning en luidruchtigheid, tusschen toe
laatbaren arbeid en niet toelaatbaren,
scherp getrokken zal moeten worden
en het is volgens Dr. Beuns eenigszins
twijfelachtig of dit op bevredigende
wijze kan gebeuren.
Maar hoe volmaakt zoo'n regeling
wezen moge, toch zal zij zonder in
vloed blijven zoolang de rechterlijke
mócht de inzichten van de regeering
niet deelt.
Een christelijke regeering moet dus
op de allereerste plaats zorgen dat de
rechterlijke macht volgens haar op
vattingen wordt omgezet. Dit klemt
te meer, nu de welschap oordeelt, dat
de rechterlijke macht mede een taak
bij de rechtsvorming heeft. Zoolang
door rechterlijke benoemingen de ver
ouderde liberale levensbeschouwing
zich bij de rechtsvorming doet gelden,
is de tijd voor een ingrijpende Zon
dagswetgeving op de publieke ver
makelijkheden en den openbaren arbeid
niet gekomen; zij ware veeleer scha
delijk.
Het is te betreuren, dat de Zondags
heiliging in onze dagen is afgenomen.
Maar het is niet de wetgever, die op
de eerste plaats de schuldige is. Af
gezien nog van het wettelijk gehand
haafd blijven van de Zondagswet van
1815. In den loop der jaren zijn zoo
veel bepalingen op de Zondagsrust
tot stand gekomen, dat het alleen aan
de burgerij zelf is toe te schrijven,
dat hiervan voor de heiliging van den
Zondag geen beter gebruik is gemaakt.
Zeker, de Zondagsheiliging wordt
ook geschaad door de zucht naar ver
maak, die zich als een besmetting in
breede volkslagen uitbreidt. Maar zal
een sluiting van gelegenheden tot ver
maak hierin verbetering brengen? De
gelegenheden, die door de Zondags
wet gesloten zullen worden, zullen
niet de slechtste zijn. Daartegen waken
reeds andere wetten. Het waarschijn
lijk te verwachten gevolg zal dus zijn,
dat op andere, minder onschuldige
wijze de genotzucht zich zal uitvieren,
De vroeger op de hoeken der straten
zich door dobbelen vermakende opge
schoten jongens amuseeren zich thans
op de sportvelden. Wil men ze weer
laten dobbelen?
Voor een Zondagswet is dus eigen
lijk geen materie te regelen overge
bleven dan de publieke vermakelijk
heden en de openbare luidruchtigheid.
De regeling van deze onderwerpen is
zeer lastig en daarom moeten eerst
proeven van wetgeving duchtig onder
zocht worden alvorens tot sanctionnee-
ring kan worden overgegaan.
Het Kruisverbond organiseert op
Woensdag 21 Januari een vergadering
in het gebouw Sint Aechten te 8 uur.
Het doel dezer vergadering Is het in
breeder kring bekend maken van de
Nieuwe Richting van Sobriëtas, hiertoe
zijn op deze vergadering uitgenoodigd
de R.K. Raadsfractie, de Vincentianen
en de Bestuurders van Stands- en
Vakorganisatie, terwijl alle belangstel
lenden van harte welkom zijn. Op
deze vergadering zal als spreker op
treden Pater Otten welke de Nieuwe
Richting zal uiteenzetten. Gezien het
belangrijke onderwerp, waarvan zeker
elk vooraanstaand persoon uit het
Katholiekvereenigingslevenkennismoet
nemen verwacht het Bestuur van het
Kruisverbond een groote opkomst.
Stel ons niet teleur.
8 Januari j.l. herdachten de heeren
S. Steenbeek en B. Wellerd den dag,
dat zij 25 jaar werkzaam waren aan
de Stoomtapijtfabriek der firma Hamers
Van Beek.
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT,
Lange Gracht no. 4 - Telefoon no. 304 en 697
Deskundige voorlichting b$ den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten Incasseeringen
Spaar-deposito's rente 3'/x pot.
Kantoorboekhandel
Kantoormeubelen
Schrijfmachines
Lindestraat 84 - Telef. 528
Speciaal adres voor Uw Kantoor-
School-, Schrijf- en Teekenbenoo-
heden. - Advertentie-Bureau
Hebt U een
Taxi of auto noodig
Amersfoort.
BERICHTEN
UIT
AMERSFOORT
Op het politiebureau bracht
eerlijke vinder een portefeuille met
450 gulden, welke de vorige week als
verloren werd aangegeven.
15 Januari herdacht de heer Kleuren
het zelfde feest en op 25 Januari hoopt
de heer E. Tommei den dag te her
denken, dat hij 50 jaar aan deze fabriek
werkzaam is.
R.K. MILITAIREN.
De maandelijksche Godsdienstoefe
ning voor de R.K. militairen der ver
schillende wapens en rangen in het
garnizoen, wordt gehouden door den
Aalmoezenier op Donderdag |en Vrij
dag a.s.
Donderdagmiddag half 4 de confe
rentie en van 6.30 tot 8.30 uur ge
legenheid om te biechten.
Vrijdagmorgen om 7 uur de H. Mis
met preek en algemeene H. Communie.
H. J. J. M. van Straeler
Majoor-Aalmoezenier.
ST. JOZEF.
De R.K. Werkliedenvereeniging
St. Jozef houdt eene ledenvergadering
op Donderdag 29 Jan. a.s. 's avonds
8 uur. De Agenda vermeldt o.m.
Jaarverslag secretaris, penningmeester
enz. Bestuursverkiezing. Aftredend :B.
Bekker, J Zwart, B. v. Doorn en J. A.
Jagers.
Tot 23 Jan. is er gelegenheid voor
candidaatstelling.
Maandag 26 Jan. a.s. 's avonds
8 uur in St. Jozef Sociale Cursus te
geven door den heer H. Brouwer uit
Hilversum. Onderwerp: „Bedrijfsraden-
stelsenl". Toegankelijk voor mannen
en vrouwen.
Woensdag 4 Febr. as. 'savonds
8 uur Ledenvergadering van St. Jozef
met ais spreker de heer H. Brouwer
uit Hilversum. Onderwerp: „De politiek
in verband met de vakorganisatie".
Uitsluitend voor leden.
GEMEENTERAAD.
Dinsdag 27 Januari des avonds om
7 uur vergadert de gemeenteraad.
Behandeld wordt o. in.
Benoeming lid Burgerlijk Armbestuur,
wegens periodieke aftreding.
Benoeming twee leden Commissie
toezicht Voorbereidend Onderwijs.
Voorstel tot beschikbaarstelling
het gymnastieklokaal van school 8 ten
behoeve van de Chr. school aan de
Van Effenlaan.
Afwijzend advies naar aanleiding van
het verzoek van de Afd. Amersfoort
van den Chr. Boeren- en Tuinders-
bond om beschikbaarstelling hetzij
een school met proeftuin hetzij van
een voor de stichting van een school
met proeftuin benoodigd subsidie.
Vaststelling van de kostprijsbereke
ning voor hel Grondbedrijf.
Afwijzend advies naar aanleiding van
het schrijven van Ir. L. B. Huygen en
anderen, waarbij wordt verzocht de
rente en aflossing van een leening,
benoodigd voor hel stichten van eën
congresgebouw te waarborgen.
Aanschaffen van kantoormachines
voor de Centrale Boekhouding.
Afwijzend advies naar aanleiding van
het adres van M. van Holland, waarbij
hij verzoekt hem in afwijking van de
daaromtrent bestaande verordening de
jubileum-gratificatie toe te kennen.
Aankoop van terreinen tusschen Bis-
schopsweg en Gasthuistaan van het
St. Pieters en Bloklands-Gastbuis.
Overneming van het Rijk van een
strook grond deel uitmakende van de
Heiiigenbergerweg en 'n strookje grond
aan de Groote Nachtegaalsteeg.
Verhuring aan P. A. Wijntjes van
weiland aan de Eem in de Birkt onder
Soest.
Verhuring van pakruimten bij de
Markthal.
Veikoop aan J. Janszen van bouw
terrein aan den LeuSderweg groot pl m.
477 M*. voor f3000.-.
Verkoop aan A. v. d. Vijzel van
bouwterrein aan den Soesterweg groot
pl.ra. 1020 M'. voor f5600.-.
GELOOF EN WETENSCHAP.
Er hebben al heel wat „Jeanne
d'Arc's"-films gedraaid met dappere
jonkvrouwen te paard en „net echte"
brandstapelscènes. Wat G. en W. haar
leden en introducé's echter a.s. Vrijdag
voorzet is het meesterwerk van Carl
Dreyer.
Deze „Jeanne d'Arc"-fi!m met een
voorwoord van den grooten voetganger,
Rome-pelgrim Jan Beerends, is een
absoluut zuivere film van een geadelde
kunstvorm waarvoor ons zoo zelden
de gelegenheid geboden wordt, hiervan
te kunnen genieten. Wij kunnen de
lezers dan ook niet sterk genoeg aan
raden hiervoor een introductiekaart bij
een der bestuursleden aan te vragen
17e INSTRUMENTAAL CONCERT
ten bate der Patronaten, op Zondag
18 Januari 1930, in St. Aechten.
Onze verwachting van dezen avond
kwam nu eens bedrogen uit, tenminste
in voor de executanten gunstigen zin.
Doch laten we eerst uit wellevend
heids-oogpunt de gasten, het Arn-
hemsche Duo „Van Vorselen", den
voorrang verleenen. Dit Duo, thans
gevormd door vader en zoon, trad hier
ter stede voor de eerste maal op en
het was, dünkt ons, de heele zaal een
openbaring. Met origineele duo's en
en solo's toonde dit tweetal humoris
ten, hoe men naar goed-roomsche
zeden best een heele zaal kan doen
daveren van het lachen zonder in
platte banaliteiten te vervallen. Het
repertoire der v. Vorselen mocht er in
