Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Het beste Adres G Keuneke Koopt iw Schfiifmacbiio Prima Eiken Bureau Minister vanaf f45 - Bureau-fauteuils vanaf f8.75 LII. l Hisiwkstk m. Abonnementen kunnen elke week ingaan, doch opzegging van abonnement moet geschieden voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs per 8 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort 1.10 De Gembode Kantoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort Telefoon 314 Vijf en veertigste Jaargang Advertentfën 26 cent per regeL BUUjke tarieven voor handel en nijverheid bi) geregeld adver- teeren. Advertenlièn moeten Dinsdag en Vrijdag vóór 8 uur in den morgen z$n bezorgd. Post-fllro no. 44234 No. 19 Vrijdag 5 Juni 1931 Karakter wekt vertrouwen en ach Verstand kan met slechtheid samengaan. Karakter en verstand staan niet op èéne lijn. Goedheid staat hooger dan kunde. Epistel en Evangelie. 2e Zondag na Pinksteren. Les uit den eersten brief van den H. apostel Joannes; lil, 13-18. Zeer geliefden! Verwondert u niet, zoo de wereld u haat. Wij weten, dat wij uit den dood tot het leven zijn overgebracht, dewijl wij de broeders liefhebben. Die niet liefheeft, blijft in den dood. Al wie zijnen broeder haat, is een moordenaar; en gij weet, dat geen moordenaar het eeuwig leven beeft in hem blijvend. Hierin hebben wij de liefde Oods gekend, dat Hij zijn leven voor ons gegeven heeft; ook wij moeten voor de broeders ons leven Seven. Indien nu iemand de goederen ezer wereld heeft en zijnen broeder gebrek ziet hebben, en zijn hart voor hem sluit, hoe blijft de liefde Gods in hem? Mijne kinderkens! laat ons niet liefhebben met woord of met de tong, maar in daad en waarheid I EVANGELIE volgens den H. Lucas; XIV, 16—24. In dien tijd sprak Jezus tot de Pha- rizeën deze gelijkenis: Zeker man rechtte een groot avondmaal aan en noodigde velen. En tegen het uur des avondmaals zond hij zijnen dienaar om den genoodigden te zeggen dat zij zou den komen, daar alles reeds toebereid was. Doch zij begonnen zich allen ge lijkelijk te verontschuldigen. De eerste zeide tot hemIk heb eene landhoeve gekocht en moet noodzakelijk uitgaan om die te bezien; ik bid u. houd mij voor verontschuldigd 1 Een ander zeide: Ik heb vijf koppel ossen gekocht en ga ze beproeven; ik bid u, houd mij voor verontschuldigd! En een ander zeide: Ik heb eene vrouw getrouwd, en daarom kan ik niet komen. De dienaar nu keerde terug en bood schapte dit zijnen heer. Toen werd de huisvader vertoornd en sprak tot zijnen dienaar-: Ga haastig uit naar de straten en wijken der stad, en breng de armen en kranken en blinden en kreupelen hier binnen 1 De dienaar nu zeide: Heer! het is geschied gelijk gij bevo len hebt, en er is nog plaats. En de heer sprak tot den dienaar: Ga uit naar de wegen en heggen, en dring hen binnen te komen, opdat mijn huisvol worde I Doch ik zeg u, dat geen van die mannen, welke uitgenoodigd waren, mijn avondmaal proeven zal. Uturgische Kalender. Week van 7—13 Juni. N.B. Dagelijks Credo, tot en met Don derdag Prefatie van Kerstmis. Zondag 7. 'Zond. onder Octaaf v. H, Sacramentsdag Tijdeigen, Mis Factus est, 2e geb. v. h. Octaaf. Maandag 8. Mis als H. Sacraments dag, 2e geb. Concede, 3e voor Kerk of Pi Dinsdag 9. Mis als H. Sacraments dag, 2e geb. H.H. Primus enz., 3e Concede. Woensdag 10. Mis als H. Sacraments dag, 2e geb. H. Margarita, 3e Concede. Donderdag 11. Octaafdag, Mis als H. Sacramentsdag, 2e geb. H. Barnabas. Vrijdag 12. Feest v. h. H. Hart van Jezus met Octaaf. Nieuwe Mis Cogita- tiones met eigen Prefatie. 4. Antoni I. Hart, Pref. H. Hart. E3van({elleverklarin£. De zin of beteekenis der gelijkenis van dezen Zondag is dezede man of vader des huisgezins, die een groot avondmaal aanrichtte, beteekent God. Het avondmaal is een beeld van Jhet eeuwig geluk des Hemels. De knecht, dien de Vader des huisgezins gezonden heeft om de genoodigden te roepen, doelt op onzen Zaligmaker, die in zijne menschwording de gedaante van een dienstknecht had aangenomen. De eerst genoodigden beduiden de Joden en wel bijzonder de aanzienlijken onder hen: de Schriftgeleerden en Farizeërs. De verontschuldiging of voorgewende be letselen om niet te komen beteekent de JOH. DE HEER VARKENSMARKT TEL. 1309 AMERSFOORT Piano- en Orgelhandel hoovaardigheid, de gierigheid en on- kuischheid, de drie voorname begeer lijkheden waarvan de Apostel Johannes zegt: „al wat in de wereld is, is de begeerlijkheid des vleesches, de begeer lijkheid der oogen en de hoovaardigheid des levens".. De armen en zieken, de blinden en kreupelen'verbeelden het eenvoudige en ongeletterde Joodsche volk, waarvan velen in Christus geloofd hebbenen de uitnoodiging aannamen: aan de armen zal het Evangelie ver kondigd worden. Wijl echter bet getal dergenen, die uit de Joden geloofd hebben, te klein is om de plaatsen van het groote avondmaal der hemelsche glorie te bezetten, zijn niet alleen de genen die in de wijken en straten der stad, d.i. binnen de grenzen van het Joodsche land woonden, genoodigd ge worden, maar ook die-langs wegen en heggen d.i. buiten het Joodsche land: de heidenen. Terwijl de Joden grooten- deels weigerden, hebben de heidenen groote getale gehoor gegeven aan liefdevolle uitnoodiging. In den toepasselijken zin kan de ge lijkenis ook toegepast worden op het groote avondmaal der H. Eucharistie. Thans onder het octaaf van den feest dag van het Allerheiligste Sacrament wordt onze aandacht dan nogmaals gevestigd op de gave des Hemels, die ezus in zijn onbegrijpelijke liefde voor ons bereid heeft. Hij noodigt zoo lief derijk uit: „Neemt en eet, dit is Mijn Lichaamdoe dit ter mijner gedach tenis". „Komt allen tot Mij die belast en beladen zijt en Ik zal u verkwikkvu". Helaas ook onder ons zijn er zoovele!1 die onder allerlei voorwendselen getu gehoor geven aan Zijne zoo dringende uitnoodiging. Ondankbaren die wij zijn. Hoevele anderen zijn er, die wanneer zij werden genoodigd evenals wij, met vreugde en blijdschap zouden komen aanzitten. Jezus heeft u tot dit groote Avond maal genoodigd; tracht dan dikwijls met godsvrucht tot de heilige Com munie te naderen om uwe zielen met dat hemelsche Brood der Engelen te voeden. Daar aan dat Gastmaal schenkt Hij ons sterkte in den strijd des levens, troost in het lijden en het onderpand eeuwige gelukzaligheid. „Wie mijn Vleesch eet en Mijn bloed drinkt blijft in Mij en Ik in hem en Ik zal hem opwekken ten eeuwigen leven' KANTOORBOEKHANDEL ■1 F. fl.TULPBi langestr. 65 t.o. Kromnmtr. - TEL 326 Alle benoodigdheden voor Vereeoigiogea verkondigt„De goedheid endemensch- lievendheid van God onzen Heiland is is verschenen." Middelpunt en doel der Christelijke maatschappij is niet het geld, maar de menschheid. De mensch is hoofdzaak! Het geld bijzaak 1 Christus kwam om wille van den mensch; God schiep de aarde en al les, wat daarin is omwille van alle menschen. Om wille van den mensch bestaat de Kerk met haar heilige Sa cramenten, met haar altaar en taber nakel, met haar doopvont en haar preekstoel- Alles is er omwille van den mensch. Maar bestaat alles omwille van den mensch, dit wil zeggen, omwille van alle menschen; dan kan ook het geld voor niets anders bestaan dan omwille van alle menschen. En zijn doel is en moet zijn: aan allen een menschwaardig bestaan te geven. Wat de enkeling teveel heeft, moet hij weer ten goede laten komen aan de maatschappij. Dus aalmoezen ge- "in is plicht. Is het Christendom de godsdienst in de geheele menschheid, dan is het ook de godsdienst van het geven. Wie geven kan en niet geven wil, is geen Christen. Hij heeft er geen recht op Kerstnacht, het hoogfeest van de god delijke vrijgevigheid, mee te vieren. Hij begrijpt niets van de wonderbare wijsheid en van het Evangelie: Het is zaliger te geven, dan te ontvangen. Zoo iemand behoort niet thuis in het doop-boek! Pachtwet. Zal de Eerste Kamer het aandurven de Pachtwet, die een eerste stap zet tot het wegnemen van veel schromelijk pachtonrecht, te verwerpen? Wieft onderstaande aandachtig leest, kan daaromtrent maar weinig hoop meer koesteren en betreurt bij voorbaat hoe onnoemelijk veel kwaad deze ver werping weer doen zal aan de katho lieke zaak, omdat de katholieken het in de hand hebben ze te redden. „Ons Noorden" heeft de vraag aan iemand voorgelegd, die geacht kan worden de stemming der Eerste Ka merleden in dit vraagstuk goed te ken nen, maar deze gaf weinig hoop. Hij verklaarde, dat de heele anti-revolu- tionnaire en christelijk-historische Ka merfractie, op een enkele uitzondering na, tegen de wet zal stemmen. De libe rale fractie zal dit voorbeeld volgen en van de katholieken zijn er maar enkelen die vóór stemmen. Geven. Het Christendom is de godsdienst van het geven. Het materialisme zegt: geven is on zin. Geven maakt arm. Zie te krijgen, wat je kunt, dat is zijn wijsheid. Maar dat is een onmenschelijk en harteloos heidendom, aldus „De Kan delaar". Het Christendom heeft een heel an dere maatschappij-leer dan dit modern materialisme. Haar eerste princiep is de boodschap, die Paulus jubelend De oudste oorkonde over Baarn. Hoewel Baarn blijkens het gevonden fragment van een oud doopvont en de duidelijke sporen van een zeer oud, reeds lang vergeten kerkhof 'al om streeks 900 een christenkerk bezat, wordt het dorp eerst betrekkelijk laat in de oorkonde genoemd. De oudere stukken zullen dus wel verloren ge raakt zijn. Toen ik nu ruim dertig jaar geleden mij met de geschiedenis van Baarn ging bezighouden, stond het ouderdoms- record het oudste bericht over Baarn op 1390. In dat jaar zou het, volgens de geschiedschrijvers, van den Bisschop stadsrechten hebben ontvan gen. Dat bleek mij later onjuist, de stadsrechten moesten al omstreeks 1350 verleend zijn (de brief zelf is door brand verloren gegaan). Wel is de oorkonde van 1390 het oudste stuk, dat bewaard is gebleven, waarin Baarn met zijn stadszegel zegelt. Later vond ik reeds in 1360 Baarn genoemd en wel in een brief van Bisschop Jan van Arkel betreffende den tol over de Eem- brug. Dat was dus 30 jaar gewonnen. Maar toen ik in de Rijksarchieven te Utrecht ging snuffelen en wel in het Bisschoppelijk Archief, vond ik een charter of oorkonde uit 1310, waarin de naam van Baarn reeds voorkomt Voor ik een afschrift van dat charter laat volgen, ga tot beter begrip een kleine inleiding vooraf. Uit de oorkonde van 1310 blijkt, dat heer Everard van Stoutenburg korter of langer tijd vóór dat jaar aan den Bisschop van Utrecht verkocht hadde tienden onder Baarn, benevens de tienden van de Haar (thans een deel der gemeente Hoogland) en het Gericht aldaar. Wanneer,en op welke wijze den heer van Stoutenburg in het bezit van die tienden was gekomen, weten wij niet, en ook het contract van verkoop zelf is verloren gegaan. Maar bewaard zijn gebleven drie kwi tanties (kort na elkander) waaruit blijkt dat de Bisschop door zijn rentmeester heer Steven Adamszoon van der Riet, deken van het kapittel van St. Jan te Utrecht, de koopsom in eenige ter mijnen voldeed. De laatste kwitantie noemt tevens nog het totale bedrag i, n.l. 604 pond zwarte j tournooizen. Een gewoon pond tour- noois (zegt, Hofdijk) was 6 gulden,1 doch een pond „zwarte" maar net 16e deel, dus 37 '/a cent. De geheele koop- sonw bedroeg alzoo eén kleine 250 gtd. waf voor dien tijd een aardig bedrag mocht heeten. Er zijn zoo ik reeds zeide van 't ontvangen bedrag drie kwitanties overgebleven, n.l. van 6 Juni, 13 Juni en 9 Juli 1310, maar in de eerste is bij ongeluk vergeten in te vullen de namenBaarn en de Haar. In de kwi tantie van 13 Juni komen ze wèlvoor. dus: dit is onze oudste Baarnsche oorkonde. Uit den aard der zaak is zij als kwitantie maar klein, oms'reeks 15 cM. lang en 6 cM. breed, natuurlijk van perkament. De letters zijn na 600 jaar i duidelijk te lezen. )e tekst dan luidt „Al den ghenen die desen brief zien soelen (zullen) of horen lesen, ic Eve rard van Stoutenbergh, ridder, maken kont, dat ic ontfaen (ontvangen) hebbe van den deken van Sente Johan t' Utrecht Steven Adaems soene van der Rift, tien pont suarte (zwarte) tornoysen des Saterdages na Pinksteren dach, als van den tiende tot Barne ende van den tiende op den Hare ende van den gherichte aldaar, die ic vercoft hebbe minen here den biscop van Utrecht. In orconde (d.w.z. ten bewijze der echtheid) desen brieve beseghelt mit minen seghele. Qhegeven in'tjair ons Heren dusent-driehondert-ende- tienen, des Saterdaghes voornoemt". Het zegel van den heer Van Stouten burg hangt er nog aan in groene was. Het bestaat uit 6 zwaardlelies, geplaatst 3, 2, 1 (d.w.z. bovenaan drie, in het midden twee en onderaan 1). Opmerkelijk is het, dat vele oude adellijke geslachten uit Amersfoort of omgeving zulke lelies in hun wapen voerden: bijv. Van Lielaar, Botter, Poeyt, Van Weede, Van Gheyn, Soes, enz. Het zijn niet onze gewone witte lelies, maar zoo veronderstelt men de zwaardlelies of irissen, waarop zij meer lijken dan op'de gewone lelies. In het interessante boek: „Het Sint Elisabeths-Gasthuis te Amersfoort" geschreven door den historicus, den heer A. F. van Beurden aldaar, komen de wapens van de genoemde geslach ten voor. (Uitgave van De Eembode, Amersfoort). De laatste der drie samenhoorige vitanties, n.l. van 9 Juli 131P dat met den laatsten termijn, pond, 5 schillingen, 8 penningen, de geheele koopsom van 604 pond zwarte tournooisen is voldaan. De kwitantie van 13 Juni 1310 is een nóg oudere aan den dag komt; men is op 't Rijksarchief nog altijd bezig met 't rangschikken en beschrij ven der oude archieven. Dit is dus zeker: dat Baarn al veel vroeger dan 1390 genoemd wordt, zooals de geschiedschrijvers ons wil len doen gelooven. T. PLUIM. Uit den Omtrek Baarn Burgerlijke Stand. Geboren: Hermina Maria, d. v. H. van Diermen en J. M. P. Mooren Gerrit, z. v. E. Nagel en J. van Ger- deren Jansje, d. v. A. Mar 'v°d: «oor Dameslasschtn. Koffers en alle eoar- ten fijne Led r weren LANGESTRAATIOS-AMER8FOOBT uw schrijfmachine bij h. ELZET7AAR KANTOORBOEKHANDEL TEL. 628 LANGESTRAAT 84 C. Blankestijn en M. P. van Ee. A. A. S. Dijkman en J. M. v. Asch. Gehuwd: J. F. Mulder en A. v. d. Burg. W. H. v. Zanten en E. G. Lancee. G. A. Kirchner en W. E. v. Baten burg. Overleden: Adriana M. Erkelens,82 ongehuwd. Soestdlik De Koninklijke familie zal, na haar verblijf te Parijs, Elzas en Lotharingen bezoeken en vervolgens nog een reis maken door Tirol. Alvorens in 't begin van Augustus het paleis Het Loo te betrekken, zal eerst nog eenige dagen worden ver toefd ten paleise van H. M. de Konin gin-Moeder te Soestdljk. Soestdulnen Nabij het station Soestduinen hee't een ernstige aanrijding plaats gehad. Terwijl de heer van B. uit Amersfoort met zijn auto terzijde van den weg stilstond, gaf hij aan den mede inzitten den heer M. eveneens woonachtig te Amersfoort, onderricht in het aanzetten en in beweging brengen van den moter. Op een gegeven oogenblik en zonder dat één van beiden hierop verdacht waren, schoot de auto vooruit en nam n voor hen niet gewilde richting. Een juist passeerende wielrijdster, Mej. M. uit Amersfoort, werd door de auto gegrepen en viel met haar rijwiel. Een der voorwielen van de auto ging over haar rechter been, zoodat dit in wendig zwaar werd gekneusd. Na ter plaatse door Dr. Donker, die de eerste hulp verleende, Se zijn ver bonden, is zij per auto door den heer Van B. naar hare woning te Amerfoorl vervoerd. Het rijwiel werd totaal vernield. studenten, met de voor het onderwijs noodige priesters, alsmede een kapel zusterhuis gebouwd worden. Gemengde Berichten Kerknieuws. AARTSBISDOM UTRECHT, alle kerken van het Aartsbisdom Utrecht is Zondag eenj schrijven voorgelezen van den Aartsbisschop Mgr. J. H. G. Jansen in verband met de vestiging van een Seminarie in de omgeving van Apeldoorn. Tuininga Brunis Gustaf, z. Kooij en E. R. Plachetzky. Ondertr. D. J. Korts en D. A. Boelens U. Pylman en F. Batavier M. L. van Tol en M. E. de Ruig. Gehuwd: J. J. Donath en J. H. C. Kroon - W. Pater en C. van der Woord. Soest BURGERLIJKE STAND. Geboren: Wilhelmina Maria, d. v. G. Kaper en M. H. v. Maastricht. Gerardus Johannes, z. v. J. Kaatee en Vos. Gozewijn Gerhard, z. v. E. J. Veenen- daal en S. M. Meerdink. Bernardus Andries Baltus, z. v. H. v. d. Pol en de R. A. Hekkers. Gerardus, z. v. G. Timmer en E. M. A. J. Kleton. OndertrouwdK. Pater en A. Dorre- steijn. Het aantal Missionarissen op het oogenblik in de Missies werkzaam is 8389. De meeste Missionarissen levert Frankrijk 3100, dan volgt België met 815, Italië met 784, Dultschland met 612, Nederland met 606, Spanje met 604, Amerika met 274, Engeland met 167, Ierland met 124, Canada met 123, Polen met 13 Missionarissen. Weenen is een groote stad van 1.850.000 inwoners. In den .loop van 't jaar 1929, werden daar UI moor den bedreven. In 1913 waren er in die stad 200.000 inwoners meer dan thans, en toen werden er slechts 21 moorden bedreven. In Londen daarentegen, waar 7 mill. 500.000 inwoners zijn werden 10 moor den bedreven in het afgeloopen jaar. Een merkwaardige traditie houden de ongehuwde meisjes uit Ecaussinnes in België er op na. Ieder jaar op Pinkster-Maandag richten zij in de openlucht een groot gastmaal aan, waarop zij ongehuwde jongemannen uit den wijden omtrek uitnoodigen. Een groot aantal huwelijksaanzoeken is het resultaat van deze unieke ge woonte. Een Fransch militair vliegtuig is tusschen Henry en Vatimont neergestort. De vier inzittenden werden gedood. Op een afgesloten gedeelte van het exercee-terrein Ie Kaschau, dat voor het oefenen met handgranaten gereser veerd is, heeft een vreeseiijk ongeluk plaats gehad. Zestien jongens waren onder de afrastering doorgekropen. Een hunner vond in een sloot een handgranaat, dien hij zijn kameraad toonde. Plotseling ontplofte de granaat en de vinder werd in stukken gereten. De overige vijftien jongens werden gewond. Drie hunner zijn in het zie- tenhuis aan de bekomen verwondingen bezweken, terwijl de toestand van an deren levensgevaarlijk is. iminarie kuilenburg bleek te klein. Velen, die zich voor opname aanmeldden, moesten wegens plaats gebrek worden afgewezen,terwijl,door- dat het Seminarie geheel tusschen andere gebouwen ingesloten ligt, aan t verdere uitbreiding dan die welke reeds s heeft plaats gehad, niet gedacht kon worden. Het eenige wat oplossing brengen kan is de stichting van een nieuw - Seminarie, en voor dit doel is reeds in de boschrijke omgeving van Apel- doorn in het centrum van het Aarts- l diocees een stuk grond aangekocht. Hier zal een naar de eischen des tijds - Door het ontijdig ontploffen van een ingericht seminarie, dat plaats biedt bom zijn te Damascus 7 Fransche sol voor huisvesting van tenminste 3001 daten gedood en 3 zwaar gewond. In de haven van Oran is een sloep, waarin elf Marokkanen gezeten waren door een binnenkomend Nederlandsch stoomschip geramd en tegen een steiger gedrukt. Twee Marokkanen werden, gedood en drie anderen zwaar gewond Een 13-jarige herdersknaap, die le Colroy (Elzas) een kudde koeien be waakte, is met alle dieren door den bliksem gedood. Beekensteinsche Lian Telefoon 543 Korte Beekstraat Complete Woning-Inrichting

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1931 | | pagina 1