Katholiek
Orgaan voor Amersfoort en Omstreken
KANTOORBOEKEN
N.V. Middenstands-Bank
Bel dan op No. 42
Abonnementen kunnen élke week ingaan, doch
opzegging van abonnement moet geschieden
voor den aanvang van een nieuw kwartaal. Prijs
per 3 maanden f 1.00. Buiten Amersfoort f 1.10
De Eembode
Advertentiën 26 cent per regel. BOtgke tarieven
voor handel en nijverheid btf geregeld adver
teer en. Advertentiën moeten Dinsdag en Vrijdag
vóór 8 uur in den morgen tjjn bezorgd.
Kintoor en Drukkerij Langegracht 28 te Amersfoort - Telefoon 314
Vijf en veertigste Jaargang
Verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagmiddag Post-giro no. 44234
Dinsdag 15 Jan. 1932 - No. 81
De rechtvaardigheid is overal dezelfde,
ofschoon hare toepassing overal ver
schilt. Zij vervangt het recht van den
sterkste door het recht der verdiensten.
Zij handelt zonder aanzien maar met
doorzien des persoons. Zij behandelt
de menschen overeenkomstig het eenige,
Waarvoor zij aansprakelijk zijn: hunnen
wil.
Waarheid.
Voor een echt Katholiek leven is
noodigwaarheid. Dat wil zeggen
overeenstemming tusschen het uitelijke
en het innerlijke.
Onwaar is bijvoorbeeld de Katholiek
die in het openbare Roomsche leven
zich een propagandist toont en zijn
innerlijk Katholiek leven laat verflensen
en verflauwen
Onwaar is b.v. de Katholiek, die in
theorie erkennend, dat de Katholieke
beginselen heel het leven moeten dóór
trekken, dat de Katholieke beginselen
aan heel het leven moeten schenken
zijn waren inhoud voor heel het leven
moeten dienen tot grondslag en leidraad
onwaar is de Katholiek, die, dit
alles erkennend, toch zich in zijn le-
vensuitingen „neutraal" toont. „Neu
traal" in het onderwijs zijner kinderen,
„neulraal" in zijn vereenigingsleven,
„neutraal" in zijn lectuur, speciaal in
lectuur.
De woorden van het Evangelie„Wie
niet voor Mij is, is tegen Mij", die
woorden houden in de onomstootelijke
werkelijkheid, dat de geestelijke uitingen
van het leven, welke niet het kenmerk
dragen, dat ze zijn \óór Christus, in
haar diepste strekking en laatste uil
werking tegen Christus zijn.
De Katholiek zij in al zijn gedra
gingen waar, dat wil zeggenhij eische
in al zijn levensuitingen cok in de
lectuur, die hij als geestelijk voedsel
in zich opneemt de waarheid van
het Geloof, dat hij belijdt!
De Stadsherberg op
St. Janskerkhot
door A. F. van Beurden.
De Kampstraat heeft op mij steeds
een kalmen, rustigen indruk gemaakt.
Het was mij altijd of de twee torentjes
der Binnenpoort een scheiding vorm
den tusschen de levendige, onrustige
hartader der stad, de Langestraat en
een deel vol vrede.
In de Langestraat, allerlei nieuwere
gebouwen met pronkerige gevels, pro
ducten van den verschillenden geest
van allerlei architecten, met groote,
kleurrijke uitstallingen 's avonds van
licht daverend en daartusschen een
jagend publiek in de Kampstraat
tal van zich aardig buigende en krom
mende gevels, modeste huizen met
zuiver witte schuifgordijntjes voor de
ramen, winkelhuizen met de oude toon-
I banken, koperen schalen en werkplaat
sen aan de straat. Daar kan men zich
nog voorstellen in een echt Hollandsch
stadje te zijn.
Maar ook hier beginnen de auto's
ai te razen en van de straat een ren
baan te maken, de gevels worden met
JOH. DE HEER
VARKENSMARKT TEL, 1309
AMERSFOORT
Piano's - Orgels Radio
geschilderde planken beslagen, met
opschriften zoogenaamd gesierd.
De schilder Hoorn, die op de Kamp
woonde, heeft voor een eeuw nog een
gezicht uit den Kamp naar de Binnen
poort geschilderd, waarop men van de
straat zoo regelrecht in het smidsvuur
kijkt, waar de buren nog gemoedelijk
samen op de op den stoep naar voren
schietende banken hun pijp zitten te
rooken en de deftige dames met de
neepjesmutsen over de halfdeur naar
buiten kijken, of het hoofd in groote
gele kaphoeden, gehuld in een rooden
Perzischen omslagdoek, een wandeling
over den nieuwen aanleg der wallen
gaan maken.
Als men thans, alhoewel ai verschil
lende oude pronkgevels afgebroken
:ijn tot op de eerste verdieping, nog
:en oud stuk Amersfoort wilt zien, dan
moet men van uit de Kampstraat de
groote St. Jansstraat inslaan, dan komt
men op een van nature driehoekig
pleintje, dat nog een stuk van vroeger
Amersfoort vertegenwoordigt, alhoewel
ook hier veel onder den moker der
sloopers gevallen en verdwenen is.
Het ligt vlak tegen de kern der stad,
die men voor eeuwen, toen er volk
te veel kwam, heeft zien te verruimen,
doorMuuihuizen te gaan bouwen. Waar
men in de breedte ruimte te kort kwam,
ging men het destijds in de hoogte
zoeken.
De Kamp en de omgeving van St.
Jan ontstonden bij den later volgenden
algemeenen uitleg der stad. Daarna
zou de Kamp spoedig vol gebouwd
zijn vooral langs den grooten heerweg,
of het verlengde van de Langestraat,
waar men langzamerhand van weers
kanten samen een tachtigtal huizen
van nering bouwde.
Ook behield men de oude Achter
straat, achter den Kamp, die eenmaal
de groote verbindingsweg had gevormd
van buiten naar de Plompentorenpoort
of Dieventoren.
Daar heeft men al spoedig, toen de
Varkensmarkt te klein werd, de Bees
tenmarkt gaan houden.
Komt men thans langs de Groote
of Kleine St. Jansstraat de' Beesten
markt op, dan is er nog heel wat in
teressants te vinden, dat nog zichtbaar
aan het verleden der stad herinnert.
Wel staat er een onoogelijk houten
gebouw, een bijbouw of uitbouw der
kazernes, dat als een olifant in zijn
donkergrijs pak op een dorpspleintje
staat te gluren naar de hem omrin
gende huizen, huisjes, schuurtjes, die
in hun simpele bescheidenheid toch
nog altijd mooier zijn, dan een derge
lijk duf militair monument.
Het gebouw staat voor een gedeelte
langs den Oostkant op de Sint Jans
kapel, bij het Klerkenhnis, welke kapel
IN ALLE LINIATUREN
„NATIONAL" LOSBLADIGE
BOEKEN.
Alleenvarkoop voo Amersfoort
KANTOORBOEKHANDEL
■|F. A. TULFpi
Ungeitr. 68 to. KrommMtr. TEL 326
al in 1444 vernieuwd was. Het drie
hoekige pleintje was vroeger het kerk
hof van St. |andit is met het kloos
ter verdwenen.
De oude, sterk met ankers bijeen-
geschroefde muren zijn nog de povere
resten van de opeenvolgende conven
ten en kloosters der leerlingen van
Geert Groote, Floris Radewijns en
anderen. Aan den zuidkant staat nog
een zeer oude huizing met gothieke
dichtgemetselde togen, ramen en ver
anderde bouwvormen, die de menschen
en de tijd wijzigden en schonden.
Maar de straten zijn er nog breed
en ruim, hier en daar afgesloten door
nieuwbouw. De hofjesachtige huizen
groepen „Achter de Kamp" zijn uit
eengehaald, vervangen, vernieuwd, ver
anderd en opengezet voor lucht en licht,
volgens de nieuwere eischen van volks
woningbouw en hygiène.
Aan den Noordhoek van het pleintje,
hoek Groote Sint Jansstraat en Beesten
markt staat nog een merkwaardig ge
bouw, de Stadsherberg, waarvan in
de oude stadsregisters nog al eens
gesproken wordt, omdat ze nauw samer
hing met de paarden- en beestenmark
ten, die men zoowei voor de veehou-
dende omgeving der stad als voor de
stad zelf van groot belang achtte. En
terecht!
Het recht van 't verleenen van mark
ten, het instellen van marktdagen had
den vroeger de Vorsten altijd aan zich
gehouden, maar bij het meer vooruit
treden van het zelfbestuur der steden
regelde de Magistraat die vraagstukken,
zegde de marktgangers vrijgeleide toe,
gaf tijdelijke opheffing van beloopen
straffen. Men zette in vroegere tijden
dan op de grenzen der gemeenten
vredekruisen als welkom en op de
markt zelf eene roodgeverfde uitge
strekte houten hand.
De bovenbesproken huizing had men
de naam gegeven van „Stadsherberg",
wat er nu nog uithangt.
Die naam was een voorrecht door
den Magistraat geschonken en een
reclame voor de zaak, wat ook wel
in andere steden geschiedde, in Roer
mond, in Gennep, in Zwolle.
in den jare 1687 zag het er met het
St. Jansplein volgens de officieele be
scheiden slecht uit. Vele huizen waren
vernield, verwoest, verbrand en lagen
puin.
in 1520 was er een groot deel van
de stad n.l. 1430 woningen, door het
vuur verteerd; in 1572 is de stad dik
wijls beschoten, ook in 1579, in 1629,
maar in 1657 op 19 October brak er
weer een schrikkelijke brand uit, be
ginnende bij den Achterkamp bij de
Kamppoort, waardoor 23 huizen, 27
hooibergen, 10 schuren en 5 kamers
In puin gelegd werden.
In. 1672 vernielden de Franschen
nog een deel der stad en werd de
stad geldelijk te gronde gericht; waar
door niemand er meer aan dacht om
de vernielde huizen weer op te trekken
gt groote uitgaven te doen.
A.8. Woensdag 12—4 uur wederom
VOLKSVISCHDAO"
4 en 5 mooie gebakken visschen
voor 1 kwartje
IJMUIDER VISCHHANDEL
UTRECHTSCHESTRAAT 40
Het gesprek van den dag.
BERICHTEN
UIT
AMERSFOORT
Sint Petrus Liefdewerk
Afd. Amersfoort.
Zooals al jaren gewoonte is, ver
schijnt er in Januari een klein finan
ced verslagje van het S. P. L. afd.
Amersfoort.
In de verschillende parochies werd
aan contributie opgebracht:
St. Henricus f 51.50
St. Ansfridus f 82.70
O. L. Vr. Hemelvaart f 155.75
St. Franc. Xav. f260
Totaal f549.95
't Vorig jaar was de totaalopbrengst
i85.55, dus nu f35 60 minder.
Natuurlijkgeven ook wij de „Malaise"
snaar de schuld, doch voelen tevens,
dat deze achteruitgang niet noodig
was, als iedere Katholiek zich een
klein offertje voor de Missie wilde
getroosten. Wat toch is 50 cent per
jaar? Nog geen cent per weekl Zeker
groote giften zal thans niet ieder kun
nen geven, maar daarom moet het
aantal leden grooter worden.
De Nationale Raad van het S.P.L.
spoort daarom allen en vooral de
zelateurs en zelatrices aan
le. om het ledenaantal uit te breiden,
2e. om de ingeschreven leden te
behouden,
3e. om de inning der contributie
trouw te verzorgen:
„Dan zullen de inlandsche seminaries
geen schade lijden."
Moge dan 1932, waarin wij het 10-
jarig bestaan van de Amersfoortsche
afdeeling herdenken, een zegenrijk
jaar zijn voor het Sint Petrus Liefde
werk.
Giften en opgaven van lidmaatschap
worden gaarne ontvangen door:
Mevr. Jansen—Bollen, Soesterweg.
Mej. Lammerts, Utrechtscheweg 131.
Mej. B. v. 't Wel, Beekenst.laan.
Mej. Gr. Kuntz, 't Zand 10.
Voor de Nederl. Mij. voor Nijver
heid en Handel, Departement Amers
foort houdt de heer H. Diemer, Direc
teur van het Dagblad „De Rotterdam
voor Amersfoort en Omstreken
AMERSFOORT.
Lange Gracht no. 4 - Telefdon no. 304 en 607
Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten
Verhuring van Lips Safe-loketten
Verzilveren van coupons Handelscredieten
Spaar-deposito's rente 3 'Is pet.
mer" en Oud-lid van de Staten van
Z.Holland een voordracht over het
onderwerp„De crisis en het goud"
op Maandag 1 Februari 1932 te 20
uur in Hotel „Monopole".
Uitspraken Kantongerecht.
Dronkenschap: L. V., Baarn f 10
of 4 d.
Opgave valschen naam A. S., on
bekende woonpl. f 15 of 6 d.
Mollen vervoeren: H. W., Nijkerk,
f 5 of 2 d.
Arbeidswet: O. J. W., Soest, f5 of
2 d.
Geen inlichtingen geven aan Raad
van Arbeid L. F. M. B., Bus"-
f 1 of 1 d.
Melkbesluit (water toevoegen) H. H.,
Baarn f60 of 30 d.
Geen gevolg geven aan politiebevel
W. P. R., Soest f 3 of 1 d.
Te Soest venten zonder vergunning:
H. S., woonpl. onbekend f 3 of 1 d
Wielrijden onder invloed van alcohol
H. v. L., Hooglanderveen f7.50 of 4
d.; N. B., Baarn f6 of 3 d.
Met rijwiel linkerzijde houden: J. v.
K., Amersfoort f3 of 1 d.
Idem met auto (Julianaplein A'foort)
L. H. N. Br. v. R. Den Haag 50 cent
of I d.
Wielrijden zonder licht: G. W.,
Soest f 5 of 2 d.O. v. S., Amersf. id.
W. v. d. W., Baarn id.; J. H. v. B.,
Woudenberg id.; R. v. A, Soest id.;
H. B., Amersf. id.A. A. Sch., Hamers-
veld, plus geen reflector f2 of 1 d.
Idem zonder reflector: J. M., Rens-
woude f2 of 1 d.
idem zonder goeden remH. v. H.,
Amersfoort f5 of 2 d..
Auto achteruitrijden zonder waar
schuwing: J. K., Soest f3 of 1 d.
Verkeer belemmeren: E. M. v. E.,
Zeist f 5 of 2 d.
Wiel rijdend zich aan auto vasthou
den L., woonpl. onbekend f 5 of 2 d.
in Baarn te snel rijden: H. v. K.,
Hilversum f3 of 1 d.
Met auto niet behoorlijk uitwijken
N. de H., Amersfoort f 20 ofJlO d.
K. G., Amersfoort f 10 ot 4 d.
Autorijden zonder voldoende rem
men: T. J. de H-, woonpl. onbekend
f5 of 2 d.
Idem op verboden weg: N. K.,
Bussum f3 of 1 d.
Nummer niet verlicgt hebbend: A.
J. S., Baarn f 1 of 1 d.
Zonder rood achterlicht: W. B.,
voo, KANTOORMEUBELEN
en SCRHIJFMACH1NES
hebben wij boren onze zaak
SPECIALE TOONKAMERS
Fa. H. ELZE17AAR
LANGESTRAAT 84 TEL. 628
Hebt U een
Taxi of aulo noodig
Amersfoort.
Amsterdam f2 of 1 d.
tij richting veranderen met auto
geen teeken: Th. H, Austerlitz f3 of
1 dag.
Geslaagd voor het examen Engel-
sche Handelscorrespondentie (Ver. v,
Leeraren) den heer J. H. Bomas, alhier,
leerling van Mevr. M. E. van Dijk-
Hartings.
V reemdelingenver keer.
Hotel- en Pensiongids 1932.
We vestigen de aandacht van Hotel-
i Pensionhouders en van hen, die in
de vacantie hunne woning wenschen
te verhuren of te ruilen, op de in dit
blad voorkomende advertentie, waarin
zij worden uitgenoodigd, de desbe
treffende opgaven, benoodigd voor de
Hotel- en Pensiongids 1932, spoedig
in te zenden.
Burgerlijke Stand.
16 Jan. Geboren: Franciscus Eve-
rardus Petrus, z. van A. J. G. v. Opijnen
en J. M. v. Manen. AdrianaJohanna,
d. van Th. 'sGravenade en J. M. Bos.
Maria Pelronella Wijnanda, d. van
A. Th. Verhoef en C. M. Terlingen.
OverledenCornells van de Hoef,
88 j., ongeh.
18 Jan. GeborenFetze, z. van F.
d. Ploeg en J. B. v. Diermen.
Margrieta Antonia, d. van J. Galen
kamp en G. Jansen. Gijsberta, d.
tan A. v. Doornik en W. D. de Graaff.
OverledenDirkje Adriaantje Koo-
per, 49 j., echtg. van G.J. deóraauw.
Joannes Marinus Boshuizen, 74 j.,
ongeh.
Het portret.
„Zal ik herslellen? Wees eerlijk,
dr. Tatlock, en zeg mij de waarheid."
Johan Gariet, die deze vraag aan zijn
medereiziger deed, lag gevaarlijk ziek
in zijn hut aan boord van een Atlan
tische stoomboot.
Een oogenblik gaf Tatlock geen ant
woord maar hij voelde den pols van
den patiënt en sloeg een snellen, on
derzoekenden blik op zijn bleek, ern-
q stig gelaat.
„Gij hebt iets, dat u hindert," zeide
dokter Tatlock; „en zielsaandoeningen
zijn niet bevordelijk voor het herslei."
Gariet zonk achterover in de kussens.
Hij vouwde zijn handen boven zijn
hoofd en sloot de oogen.
„Tatlock." zeide hij eenige oogen-
blikkenlater.deoogen openende en een
bos sleutels onder zijn kussen vandaan
halende, „maak mijn valies eens open
en geef mij het lederen kistje, dat ge
daarin ziet.
„Ik heb iets, dat me bezwaart," ver
volgde hij„'t is een belangrijke geld-
p kwestie en 't betreft May Dallinger."
Met een lichte trilling van de hand,
die niet werd opgemerkt door Gariet,
stak Tatlock het sleuteltje in het slot.
„Wacht even," zeide de zieke, zijn
hand op het lederen kistje leggende;
„wacht nog even met het oplichten
van het deksel."
„Nu?" zeide Tatlock, „ik luister."
„Herinnert ge u Silas Bigsby uil
Porto Calvo?"
Ja, een weinig; is hij niet onlangs
overleden
„Juist, dat is hij," herna Gariet. „Hij
stierf drie maanden geleden, een doch
ter nalatende, die May Dallinger heet
ze is nu bij Lady Cecilia Rushbrook
in Londen niet minder dan een
half miilioen ponden."
„En en gij
„Ik ben een der executeuren," zeide
Gariet, „en de andere executeur is een
Londensch bankier, die 't geld van May
Dallinger beheert".
Een oogenblik zeide Tallock nieis;
hij keek peinzend vóór zich en men
hoorde geen ander geluid dan het
bonzen van de groote schroef en het
klotsen van de golven tegen het raampje
in zijn hut.
„Gij kent mejuffrouw Dailinget.dus
zeer goed?" zeide hij eindelijk.
„Neen."
„Neen?" herhaalde de dokter.
„Ik heb haar nooit gezien, en
met een diepen zucht, „ik betwijfel het
of ik haar ooit zal zien."
„En," zeide Tatlock, „zooeven hebt
ge mij gezegd, dat ge haar kent en
„Dat is ook zoo! ik heb mejuffrouw
Dallinger altijd gaarne gezien nadat
Tatlock knikte. „Altijd, nadat ze een
half miilioen erfde
„Neen, voordat ik ooit haar naam
gehoord had," zeide Gariet ernstig
„voordat ik kon denken, dal ze ooit
wat te wachten had. Ik zal u zeggen,
hoe dat gegaan is. Op een keer zag
ik op Bigby's kantoor een miniatuur
schilderij van een jong meisje, niei
denkende, dat het 't portret was van
de protégée van mijn oude vriend. Zoo
is 't begonnen. En nu, Tatlock, wilde
ik u om een gunst verzoeken."
.Welke?"
,Ge moet mij beioven, dat gij mijn
plaats zult innemen, wanneer ik op
zee mocht sterven."
„Hoe nu?"
„Gij moet mij beloven, dat ge in mijn
plaats excuteur zult zijn van het tes
tament van mijn vriend. Zie maar,"
zeide Gariet, thans het deksel van het
lederen kistje afnemend, „hier zijn al
de vereischte documenten. Ik heb het
recht om te kiezen wien ik wil. Laten
wij er dadelijk getuigen bij roepen;
dat zal me rust geven, en morgen kan
het wel te laat zijn."
Hij stemde toe. Dien avond nog werd
de geheele zaak geregeld en zou dus
Tatlock executeur worden in geval
Gartel kwam te sterven.
Denzelfden nacht, toen Garietsliep,
deed Tatlock heel zacht den grendel
op de deur, en naar het bed gaande,
keek hij lang en onderzoekend naar
't gelaat van den zieke. Daarna nam
hij voorzichtig de sleutels onder zijn
kussen weg. Een sleutel uitzoekende,
maakte hij het valies open, en het
lederen kistje er uit nemende, ontsloot
hij het en nam er een peiuchen doosje
uit. Daarin zat het portret van May
Dallinger; Paul Tatlock bekeek het
langen tijd zeer aandachtig, terwijl een
senistere glimlach een onaangename
uitdrukking verleende aan zijn rond,
kaalgeschoren gelaat.
Daarna nam hij uit zijn eigen valies
een klein fleschje, half gevuld met een
kleurloos vocht; hij bekeek het onder
zoekenden sloeg daarna zijn blik op
den slapenden jongen man.
Eenige dagen later, toen het een
ruwe zee was, klopte Tatlock op de
deur der hut van den kapitein van de
boot.
Een groote, zwaargebouwde man
keek naar buiten.
„Dr. Tatlock I Is er iets dat niet
goed is?"
„ja, Kunt u beneden komen? 't Is
Gariet."
„Hij is toch niet erger?"
„Veel erger. Hij is stervende," her
nam Tatlock.
„Dood? Wacht even," zeide de
kapitein een aangestoken lantaarn op
nemende. „Welzoo! Dat is toch plot
seling, zou ik zeggen."
„Ja, plotseling," zeide Tatlock. „Hij
heeft in mijn afwezigheid te veel me
dicijnen tegelijk genomen. Maar, wilt
ueven met mij mede gaan; misschien
kunnen wij hem nog redden. Hij
Maar toen Tatlock zich omkeerde
om den kapitein te volgen, kwam er
door een open deur opeens een sterke
windvlaag, waardoor hij voorover op
den grond sloeg. Hij bleef bewusteloos
liggen voor de voeten van den kapitein.
„Mijn hemel," zeide de kapitein, de
lantaarn voor Tatlock's gelaat houdende
„zijn hoofd is tegen die ijzeren staaf
terecht gekomen!Holal ls daar
iemand?" voegde hij er aan toe, luid
roepende bij de geopende deur.
Weer tot bewustzijn komende lag
Tatlok in zijn eigen hut; en zijn eerste
gedachte was natuurlijk voor zijn mede
reiziger, Johan Gariet.
Hij trachtte op te staan, maar die
inspanning veroorzaakte hem zulk een
pijn in zijn voorhoofd, dat hij genood
zaakt was weer te gaan liggenlang
zamerhand evenwel gelukte het hem
zich om te keeren op zijn kussen en
n zich heen te zien.
't Was dag, maar wat hem vreemd
voorkwam, was de doodelijke stilte
die om hem heerschte. Het schip lag
stil. Wat zou dat beteekenen En daar
was Garlet's valies naast het zijne.
Vervolgens keek hij naar Garlet's
bed, maar hij merkte op dat er geen
geluid uit kwam en dat de gordijnen
dicht waren. „Zou daar het lijk liggen
Een gevoel van afgrijzen overviel
hem en hij gilde luid.
Bijna dadelijk kwam een forsche man
binnen, van middelbaren leeftijd.
„Hebt ge geroepen, mijnheer?"
„Neen ja. Til mij eens op. Kunt
ge niet zien, dat ik pijn heb?"
„Jawel, mijnheer, maar u is nog niet
sterk genoeg om op te zitten. Die val
op het dek, veertien dagen geleden,
heeft u bijna aan den rand van het
graf gebracht."
„Veertien dagen geleden," zeide Tat
lock ontsteld. „Waar is dan mijn
waar is de heer Gariet? Toch niet