Dinsdag I Mnrt 1932 - 45*Jnro. No94. N.V. Middenstands-Bank Bel dan op No. 42 Kantoor en Drukkerij Langegracht 28, Amersfoort DE EEMBODE verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdag middag. De abonnementsprijs bedraagt één gulden per drie maanden; bulten Amersfoort f 1.10, franco per post. Abonnementen kunnen eiken dag ingaan. Uitgave van de Katholieke Stichting De Eembode, gevestigd te Amersfoort De €embode Katholiek Orgaan voor Amersfoort en Omstreken ADVERTENTtÊN 25 cent per regel. Billijke tarieven voor handel en nijverheid bij geregeld adverteeren. Advertentifin moeten Dinsdag en Vrijdag vddr 8 uur in den morgen zijn bezorgd. Telefoon no. 314 - Port-giro no. 44234 Men moet tevreden zijn met de plaats, welke men inneemt; er zijn altijd menschen, die het slechter hebben. Het Huisgezin. Het gezinsleven Is in onzen tijd ver waarloosd, klein geacht. Het leven is verbreed, staat in het teeken van het massale maar wij vergeten, dat in ons huis een groote levensschat ver borgen is. Is ons gezin niet de grondslag de geheele maatschappij? Wordt onze samenleving niet bepaald door de gezinnen, die haar vormen? Qroote hervormingen moeten worden voltrokken, wij moeten de wereld een nieuwe gestalte geven maar willen deze eischen geen leege leuzen zijn en wil ons werken niet vergeefs wezen, dan moeten wij bij ons gezin beginnen. Zooals de huizen samen een stad maken, zoo vormen de gezinnen de maatschappij. Is ons gezin niet de voedingsbodem van ons persoonlijk leven? In ons huis worden wij allen opge voed de kinderen niet alleen. Wie meet den invloed, dien de geest van een huiselijken kring oefent op ieder, die er in verkeert, tot in zijn ouderdom? Het is niet overdreven, wat iemand eens tot een Amerikaansch president heeft gezegd.nu weet ik, hoe gij ge worden zijt de man, dien alien eeren, want ik heb de brieven gelezen, die uw moeder u eenmaal schreef". Maar bovenal heeft het gezin op zich zelf zoo groote waarde het is begin en middelpunt en hoogtepunt van ons geluk. Ons huis is een rustplaats, als de wereld ons heeft vermoeid; het is de burcht waarin wij ons terugtrekken, wanneer onze krachten daarbuiten te zeer zijn beproefd; het is het heilig dom, waarin wij ons hart uitstorten, als liet vol is. Waar kunnen wij méér onszelf zijn, ons ontplooien, onze liefde onbevan gen geven? In ons huis zingt het leven zijn lied op allerlei toon, en nu is hel een klaagzang, en dan een danklied, maar altijd is het een liefdelied. In ons huis ligt een groote levens schat verborgen. Er zjjn dagen, waarop wij dit sterk en diep gevoelen. Dat zijn de droeve dagen, als ziekte en dood aan de deur kloppen. Dan staan wij een oogenblik stil op onzen weg, en overzien ons leven, en weten met ontroering, dat ons gezin de groot ste levensrijkdom is. Dan halen wij de banden nauwer aan. En nooit voelt een gezin zóó diep zijn éénheid en zijn heilig verbond, als wanneer er een henengaat. Maar Goddank, er zijn ook vreugde dagen, waarop wij de heerlijkheid van ons gezin diep beleven. Als een blijde geboorte of een huwelijk of een huise lijk feest ons bijeenbrengt in één kring, dan weten wij die hoogtijden onze beste oogenblikken. Dan zmgt de liefde haar schoonste lied, luide en ook stil. Dan is er innigheid in ons leven. In ons gezinsleven is een groote schat verborgen. Vrll Denken. Vele lezers zullen wel weten, dat er een .Verceniging tot Bevordering der Vrije Gedachte" bestaat, genaamd .De Dageraad". Wilt ge het do:l dezer vereeniging weten, dan hebt ge maar na te gaan, wat de heeren bedoelen met hel woord e „vrije". Daar komt het op aan En nu zij al dadelijk gezegd, dat het woordje „vrije" zeer dubbelzinnig is, en daarom met opzet door „De Dage raad" gekozen, om de eenvoudige, on nadenkende en ook dom-pralerige menschen zoetjes te verschalken. Een ieder heeft heel veel op met z'n eigen verstand I Velen worden ijdel gestreeld, wanneer men ze rijk noemt, maar meerderen voelen zich hert lijk aangedaan, wanneer men ze versta dig heet. Bij zeer velen mag men op alles een aanmerking maken, behalve op hun verstand. Men wil wel erkennen, dat de jas, welke men draagt, ietwat verschoten is, maar niet, dat er aan te mei ken valt op z'n gedachten- gang. Men is er wel dadelijk bij om te constatecren, dat men in een of ander geval gelijk had, maar ongelijk wordt zelden erkend. Zelfs was er laatst een krant, die 't een groote meikwaardigheid noemde een redac teur gevonden te hebben, die ongelijk erkende. En ook deze ware woorden heb ik bij een schrijver gelezen: „het is veel gemakkelijker een bedorven hart tot inkeer te brengen dan een geest, die in dwaling verkeert". JOH. DE HEER VARKEN8MARKT TEL, 1309 AMERSFOORT Piano's - Orgels - Radio Daar is dan ook niets, waarin de mensch zich zoo koning en overwin naar gevoelt dan in zijn gedachten. Men kan zijn lichaam schroeien en roosteren, wenden en keeren, werwaarts men wil, maar niet zijn gedachten. Men kan hem handen en voeten binden, maar niet zijn gedachten. Uit dit alles laat zich gemakkelijk begrijpen, dat de woorden „vrije ge dachte" voor het domme en ijdele oor iets bekoorlijks hebben. Vele werklieden, die meenden door allen en in alles verdrukt te worden, hebben wij hooren bluffen, dat ze mannen van de „vrije gedachte" waren. Die woorden gaven aan hun „sla vernij" iets koninklijks, vol opbeuring en troost. Ze wisten dikwijls wel niet, wat ze er precies onder verstaan moesten, doch alleen de vrijheidsklank dier woorden had hen overmeesterd en blindelings begeesterd. Het menschelijk verstand isinderdaad een koninklijk bezit, waardoor de mensch zich hoog verheven gevoelt boven de hem omringende redelooze natuur en waardoor hij ztch van de zelfde natuur weet als zijn mede- menschen, al zijn ze ook Voningenen keizers. De werkmanskiel haalt niet bij den koningsmantel, in rijkdom en uiterlijke pracht mag hij zich niet meten, maar in zijn verstand voelt de werkman zich even koninklijk als de koning op 'n troon. Dit alles maakt, dat de woorden „vrije gedachte" iets zeer verlokkends en verblindends hebben ook en vooral voor den minderen man. Door zich man ian de „vrije gedachte" te ïen, voelt hf» zich een vrije koning in het tijk der gedachten. Gelijk de mensch oogen heeft om te zien, ooren om te hooren, zoo heeft hij een versland om te danken, een verstand om de dingen te „verstaan" in hun wezen, om de dingen te leeren kennen om tot de waarheid te komen. Want de mensch bezit dan de waar heid, wanneer zijn gedachte dat wat hij denkt overeenkomt met het te denken (kennen) voorwerp dat wat te denken (kennen) valt. De roeping van het verstand, zijn natuurlijke en gezonde werking is dus, de waarheid te leeren kennen. Maar is tegelijkertijd ook hare vrije werking. Want wanneer het verstand iets als waarheid inziet, en het zou ge dwongen worden het tegendeel als waarheid aan te nemen, zou het niet vrij denkenwant als het vrij denkt, is het verstand uit z'n aard op de waarheid gericht. Het verstand neemt dus de waarheid van zelf aan, volgens zijn natuurlijke en vrije wer king van het magneet? Wat doet het magneet, wanneer het in zijn werking niet verhinderd wordt, wanneer het dus vrij werkt. Dan trekt het ijzeren of stalen voorwerpen aan. Welnu, zoo ook het verstand van den mensch, wanneer het gezond werkt, d.w.z. wan neer het zijn natuurlijke werking vrij verrichten kan, op de waarheid gericht. Neem ik dus de woorden „vrije ge dachte" in den goeden zin, dan be- teekenen zij: een gedachte, welke ge richt wordt op de waarheid een gedachte, die niet van de logische lijn, den verstandelijken weg, wordt afge drongen een gedachte, die vrij de waarheid aanneemt. Want nogmaals: moet het verstand dingen aannemen, die indruischen tegen het gezonde denken, die het gezonde denken geweld aandoen, dan werkt het verstand niet meer vrij, maar ge dwongen. Zoo werkt mijn versland vrij, d.i. langs den onbelemmerden, gezonden weg, wanneer ik aanneem, dat de negers in Afrika zwart zijn, dat de sneeuw wit is, dat ik oogen heb om te zien. Maar het zou niet vrij denken, wanneer ik moest aannemen, dat die negers groen zijn en de sneeuw zw is, en ik oogen heb om te ruiken Het werkt vrij, wanneer ik zeg, dat iets niet te gelijk kan zijn en niet-zijn niet vrij, wanneer ik aannemen moet, dat dit wel kan. Gebruikt men de woorden „vrije gedachte" in dezen redelijken zin, dan begrijpt men, dat ieder verstandig man gaarne een man van de vrije gedachte wil zijn. En wijl nu niet ieder verstandig Yulpsninkten Teekcwinkten Plakkaatverven Hectografeerbladen KANTOORBOEKHANDEL «F.A.TULPBB Langetlr. te to. Krommwtr. TEL 52» mensch gaarne lid zou zijn van de „Vereeniging tot Bevordering der Vrije Gedachte" genaamd „De Dageraad", begrijpt men al terstond, dat de woor den „vrije gedachte" bij die heeren een heel andere beteekenis hebben, dan wij zoo evfn hebben uiteengezet. Een dubbelzinnige beteekenis dus. Die woorden hebben bij hen de be teekenis van „bandelooze, goddelooze, onvrije gedachte". Oorlogsmoraal. kardinaal-aartsbisschop van MUnchen, Michael von Faulhaber, heeft een toespraak gehouden over wat men zou kunnen noemen een „nieuwe oorlogsmoraal". Zijn stellingen komen zeer dicht bij de reeds vroeger van Katholieke zijde geuite opvatting, onder anderen door pater Stratmann, dat een gerechtvaardigde ooriog tegenwoordig zoo goed als onmogelijk is. De Kardinaal maakt een drieledige onderscheiding. Hij bezag de zaak voor, tijdens en na den oorlog. Voor den oorlog Is de toestand ge heel en al veranderd bij vroeger, omdat de moderne communicatie-middelen het mogelijk maken in 24 uur den Volkenbond en een scheidsgerecht bij een te roepen, zoodat by eenigen goe den wil een meeningsverschil op vredelievende wijze kan worden bijj gelegd. Tijdens den ooriog is, ook dank zij de moderne uitvindingen, de vernieling van menschenlevens, ook onschuldige, en van goederen zoo vreeselijk, dat er niets menschelijks, laat staan nog iets Christelijks over is. En na den oorlog lijden, bij de hui dige volkengemeenschappen, overwin naars en overwonnenen en neutralen allen te zamen. Hieruit volgt, dat de voorwaarden voor een geoorloofden oorlog veel zeldzamer zijn dan vroeger. De conclusie hieruit is, aldus Mgr. von Faulhaber, dat het werk der ont wapening nut allen goeden wil van alle zijden moet worden aangepakt. het boek. De vraag naar actualiteit heeft het tijdschrift verzwakt ten gun ste van het dagblad. De groote massa leest uitsluitend de krant met daarnaast nog hoogstens wat ontspanningslectuur. In ons land laat de dagbladpers lang- zaam-aan de politieke kleur verliezen, terwijl ze zich meer gaat voegen naar de algemeene wereldbeschouwing. Doch ideologieën vindt men altijd het zuiverst in boeken. Het b is niet alleen een aanvulling, maar ook een rem op het dagblad. Spr. geeft verre zj|n voorkeur aap bei boek boven de, krant en betreurt, dat goeds litte- *n hun brood moeten verdienen ournalist. Het katholieke volk in •rland leest te veel kranten en te weinig boeken. Cultuur is een zekere geestesgesteldheid, waarin de mensch openstaat voor al wat schoon en goed en edel is. Ieder, die medewerkt om het goede boek te verspreiden, verricht een cul- tuortaak. Hef goede boek is moeilijk te om schrijven. Er zijn heilige boeken, di&\ niet in Ieders handen voegen. EeiV, boek valt niet onmiddellijk te catego- riseeren als goed of kwaadaan de be paling werken wisselende factoren mee. De verantwoordelijkheid is groot. Het katholieke volk heeft cultureel te weinig over voor het goede boek. „Ignoran- ten kann weder Gott noch der Teufel brauchen". zegt een Duitsch ascetisch rtjver van naam en daarom moeten kennis bijbrengen. /e hebben niet alleen te waar schuwen tegen onzedelijkheid (al mogen we dit niet verwaarloozen) we hebben in veel ruimer zin ook de cultuur te dienen" zoo besloot Pater Dr. van Heugten. Lezen. In de jaarvergadering van de R. K. Boekhandelaren- en Uitgeversvereeni- ging „Sint |an" werd het woord ge voerd door Pater Dr. J. van Heugten S.J. Deze zou een causerie houden over zijn eigen werk, maar achtte dit alleen reeds hierom moeilijk, omdat zijn werk door iedereen te beoordeelen is, die het lezen wil. Een vergadering er over te onderhouden is te meer bezwaarlijk, omdat spr. geen liefhebber is van ver gaderingen in het algemeen, en alleen reeds naar den hemel verlangt, omdat daar niet vergaderd wordt. De eerste, die vergaderde, was Lucifer. Wij leven, aldus spr., in een papieren wereld. De middeleeuwer kende de door ze te zien; wij kennen ze door er boeken over te lezen. Het boek is bovendien uitgegroeid tot krant, een dagelijksche verschrikking van pa pier, maar waaraan wij allen bloot staan op straffe van onze beschaving. Wij zijn daar niet op vooruit gegaan. De zin voor traditie is verminderd, de huiver voor het extreme is minder ge worden, maar hei fanatisme is hopeloos onmogelijk gemaakt. Er is een alles- verstaande humaniteit ontstaan, die het heidendom van den beschaafde is. God is geliquideerd en de menschheid is een groote coöperatieve geworden. In dit opzicht is Rusland het meest con sequente land van Europa. De twee boeken, die in de laatste 10 jaar het grootste succes hadden: „Untergang des Ab ndlandes" en „lm Westen nichts Neues", zijn boeken van een aardsch- gezind pessimisme. De eenige uitkomst is de gerichtheid opeen hoogere realiteit: God. Het uit zicht op de hoogere realiteit hebben alleen wij, christenen. Maar ook bij ons wordt de geest genivelleerd. De verticaal gerichte mensch van vroeger is horizontaal geworden sinds de uit vinding der boekdrukkunst: hij zoekt de oplossing niet meer boven zich, doch naast zich. De krant heeft In de laatste eeuw een veel hooger vlucht genomen dan voor Amersfoort en Omstreken AMERSFOORT. Lange dracht no. 4 - Telefoon no. 304 en 697 Deskundige voorlichting bjj den aan- en verkoop van Effecten Verhuring van Ups Safe-loketten Verzilveren van coupons Handelecredieten Spaai*deposito's rente 87» pet IBECHSTEIN PIANO'S Het Ideaal van den muiieklielhebber De vertegenwoordiger filtUIEIIIIt-lKISIIIII I die cp een buitengewone school pas 1 figuur zouden maken, schijnt de animo om tot Mon- tessori-onderwijzer opgeleid te worden, vooral onder de mannelijke onderwij zers. bedenkelijk te verdwenen. Een Montessori-school is nu al bijna altijd een school met dames-onderwijze ressen." Over de resultaten zijn de inspec teurs niet al te best te spreken. De inspecteur van het lager onderwijs Binnenland Ons Lager Onderwijs. Het laatstverschenen Onderwijsver slag betreffende het Lager Onderwijs bevat belangwekkende mededeelingen en beschouwingen omtrent den toe- 1 van ons lager onderwijs, at betreft dat onderwijs in onze omgeving outleenen we er bet vol gende aan. In zijn algemeene beschouwingen omtrent den toestand van het gewoon lager onderwijs betoogt de hoofdin specteur, dat wanneer gevolg woTdt gegeven aan de wenken, door den vorigen Minister van onderwijs gegeven over de inrichting der zevende klasse, het weldra zal blijken, welk een zegen voor de jeugd en het onderwijs daar mede verkregen is. Het verzet tegen de zevenjarige leerverplichting valt daarbij in het niet. „Dat verzet komt van de zijde der boerenbevolking, en er zijn er daar, die een merkwaardig charisma vertoo- nen in het beramen van maatregelen om de Leerplichtwet te ontduiken." De best georganiseerde vorm daar van vindt de hoofdinspecteur vermeld in het verslag van den inspecteur van het lager onderwijs in de inspectie Amei stoort jln Hoogland was er een beweging gaande, om te trachten, door het geven van huisonderwijs, zich aan het ver plichte zevende leerjaar te onttrekken. Het was duidelijk, dat het geven van huisonderwijs een malafide voorwend sel was. Huisonderwijs, door den vader zelf gegeven aan zijn kinderen, die hel zesde leerjaar doorloopen hebben, en dan b.v. des avonds van 6—8 uur, geeft zóó duidelijk aan, dat het voor wetsontduiking begonnen is, dat ik meende, mij daarbij niet te mogen neerleggen. De beweging werd geleid door een landoouwer, die voor ver scheidene menschen de modellen A I (huisonderwijs) schreef." De hoofdinspecteur komt verder tot nieuwe dingen, die de school ais haar didactisch karakter meer recht streeks raken Montessori, Dalton, enz. ,Descholen met Montcssori-methode nemen zeer langzaam toehet gaat voetje voor voetje. Dit tempo past bij den schroom, waarmede ze aanvaard worden. Er is een zeker publiek, dat de Montessori-scholen zoekt voor de kinderen, omdat het een modeartikel dreigt te worden. Hyper-modernen, meestal zijn het de moeders, die zich als zoodanig ontpoppen, kunnen geen genoegen nemen met de klassescholen, waar al de kinderen even dierbaar zijn, maar moeten een Montessori-school hebben, waar ieders dierbaarheid vol komen vrije lucht kan nemen. „Ook is er een categorie van kin deren, die individueel niet goed past in het klasseverband en daarom liever ondergebracht wordt in het losse ver band van een jMontessori-werkgroep. Men treft dan ook uit dten hoofde begaafde leerlingen naast leerlingen, Linten Carbonpapier Stencils Fa. H, ELZET1AAR LAN6E5TRAAT 84 in de inspectie Amersfoort vermeldt: „tn mijn vorig jaarverslag heb ik vermeld, hoe de Pallas-Athene-school te Amersfoort, die van uit het geheele land met zooveel belangstelling werd gadegeslagen, door innerlijke verdeeld heid van het personeel is uiteengevallen In 2 scholen van nieuwe richting eene helft met het grootste aantal lingen is nog gevestigd in het oude gebouw, en draagt den ouden naam de afgescheiden kleinste helft heeft den naam Montessorischool aangeno men. Het onverstand, waarmee deze breuk is doorgezet, wordt het best ge signaleerd door de vermelding van het feit, dat de onderwijzeres, die als hoofd leidster fungeert, niet eens de bevoegd heid bezit als hoofdonderwijzeres. Nu is een van de moeders der leerlingen, die toevallig hoofdacte bezit, aange zocht, om als hoofd te willen optreden. Dat bet prestige der school door een dergelijk provisorschap geschaad moet worden, en de ontwikkeling der school er door belemmerd wordt, schijnt niet door te dringen tot de verblinde oogen van de bestuurderen dezer school." „Een paar jaar geleden zou men ge zegd hebben Van Amersfoort begint de victorie. Maar de aanvoerders heb ben door onderlinge verdeeldheid de kracht van den aanval op den ouden burcht van het klassikaal onderwijs gebroken." Ook de Daltonmethode maakt maar schaarsche passen vooruit, ofschoon de slagingskansen daarvan hooger aan geslagen worden dan die van de Mon- tessorimethode. levens het hoofd te kunnen bieden, dient inderdaad op den hoogst moge- lijketi trap van volmaking te worden gebracht. Dat is niet alleen een waar achtig nationale taak, maar stellig ook een der hoogste normale plichten tegen over menschheid en toekomst! Niet meer de school als orgaan, dat slechts ten doet heeft bepaalde kennis by te brengen, Is hoofdzaak, maar wel de wijze, waarop uit het kind een veel zijdig geschoold mensch tot ontwikke ling zal kunnen komen. Hieruit volgt vanzelf de eisch, dat paedagoog en architect moeten samenwerken. Slechte tijden. De ontvangsten der Nederlandsche Spoorwegen in Januari worden geschat op f 11.015.450. De opbrengst in |anu- ari van het vorig jaar was f 13.460.863. De directie is gemachtigd tot het aangaan van een geldtecning v; hoogste twaalf millioen gulden. Onze Scholen. Jn een lezing over openbare gebou wen en hun beteekenis in het stads beeld zeide Professor N. Lansdorp bij de aanvaarding van het ambt van hoog leeraar in de Bouwkunde aan de Tech nische Hoogeschool te Delft over school- bouw onder meer het volgende: Het moet verwondering baren, dat de groote beteekenis die een goede behuizing van de onderwijsinstellingen voorde ontwikkeling van een volk in zijn geheel heeft, niet eerder werd on derkend en dat pas een driekwart eeuw geleden de hervormingen van den schoolbouw de onhoudbare en ach terlijke toestanden op dit gebied werden verbeterd. Men was eindelijk tot het inzicht gekomen, dat het opvoedings- en ontwikkelingsinstituut mede door zijn huisvesting tot verdere groei en tot grooteren bloei moest worden ge bracht. Slechts langzamerhand begon de schoolbouw die plaats in het maat- schappelijk leven in te nemen, welke hij krachtens zijn bestemming verdient. De plaats, waar de jeugd kennis, wil en kracht moet vergaren, om later aan de groote en zware eischen des H.-M li een Taxi of auto noodig Amersfoort, A.S. Woensdag 12—4 nor wederom VOLKSVISCHDAG 4 en 5 mooie gebakken visschen voor 1 kwartje l JMUIDER VISCHH \NDEL UTRECHTSCHESTRAAT 40 Het gesprek van den dag. BERICHTEN I UIT AMERSFOORT K. R. O. De samenstelling van het bestuur van de Katholieke Radiovereeniging te Amersfoort is als volgtH. J. C. Venings voorzitter; C. Tuithof, vice-voorzitter A. Pordon, Vlasakkerweg 60a, secre taris; F. Letschert, penningmeester, H. A. Nieuwendijk, W. Hagemans en C van Kalleveen, commissarissen. Beslo ten is tot oprichting van een Techni sche Commissie. Verder is in voorbe reiding de vertooning van den K.R.O.- fiira te Amersfoort. Tuinbouw. in de jaarvergadering van de Tuin- bouwvereeniging deelde de voorzitter mede, dat hij de toekomst van den Proeftuin zeer donker inziet. Een hoo gere subsidie van de Gemeente is drin gend noodzakelijk. De opbrengst op de veiling was be neden alle peil. Blijkens het jaarverslag van den proeftuin is over het algemeen de oogst goed geweest. Ondanks alles was het een zeer slecht jaar door de slechte prijzen, die gemaakt zijn; vooral de druivenprijzen waren zeer laag. Een eroote oogst, doch lage prijzen lever- :n bessen en aardbeien. Het jaarverslag van den penning meester gaf aan ontvangsten f4154.86 en aan uitgaven f4949.30, zoodat een nadeetig saldo is te boeken van f894.54. De tweede secretaris, de heer P. v. Straalen, merkt naar aanleiding van dit verslag op, dat bij een totale loonstaat van f3276, een sociale last in den vorm van rentezegels, ongevallen- en ziektewet is opgelegd van f 174.75, d.i. 5'/i pet. Spr. wenschte, dat in dezen crisistijd, de Regeering dezen last zal dragen.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1932 | | pagina 1