Dl MIAN, DIE ZOO
ONTWIKKELDWAS
Stijl
en
Mode
UIT HET LEVEN VAN EEN
DUITSCHEN VLUCHTELING
U.
S.
Theorie en practijk van 't commu
nisme aan den lijve ondervonden.
Resultaten. .van 't ezeltjegeld, dan
hadden ze het ook nog aange-
Op mijn plaats van bestem- nomen,
ming aangekomen was mijn eer
ste zorg om te zien wat voor Vrije tijd.
soort werk mij zou worden toe
vertrouwd. Nu ik moet eerlijk
zeggen: na alles wat ik had mee
gemaakt van de Russische admi
nistratie, stond ik verslagen,
dal alles hier van een leien dakje
ge
zonder veel complimenten
werd mij een werkkring aange
wezen met de boodschap erbij:
l" kunt ieder oogenbiik begin
nen eh liefst zoo gauw mogelijk.
Ik regelde enkele hoog noodige
dingen en begon „zoo gauw mo
gelijk". Het werk was goed; het
loon ging, dat wil zeggen, met
passen en meten kon ik er zoo
ongeveer komen.
Niettemin was ik blij met die
eerste resultaten. Tot nu had ik
na mijn vertrek uit Duilschland
heelemaal geen geld meer ver
diend; ik had alleen maar opge
maakt. Het nedrijf waarin ik
werd opgenomen was een enorm
bedrijf, het diende als zooge
naamd modelbedrijf, dat ook en
vooral zelfs de functie heeft
vreemdelingen en tourislen
laten zien hoe het in Rusland
toegaat. Daaruit is natuurlijk
verklaarbaar dat alles hier
wonderwel marcheerde.
lederen dag kwamen er drom
men bezoekers. In die
.waarin ik getuige was v
explicaties die gegeven werden
aan de uilskuikens, die zich lie
ten voorlichten, heb ik me dood-
geërgerd. U moet me dit woord
„uilskuikens" niet kwalijk
neincn, want een ander woord is
er voor dergelijke menschen niet.
Ze geloofden alles. Als hun voor-
gebazeld werd dat alle bedrijven
in Sovjet-Rusland waren als dit
en hier en daar zelfs nog beter
en nog mooier, dan slikten ze
het; als verteld werd dat de ar
beiders van nu het beter en
royaler hadden dan de baronnen
en graven van vroeger dagen,
dan geloofden ze het; en als er
ook nog bij verteld was gewor
den, dat de ezels in Rusland
tegenwoordig werkelijk fungee
ren als muntfahrieken overeen
komstig de bekende zegswijze
mijn vrijen tijd trek ik
telkens op uit om hier of daar
mijn licht op te steken omtrent
de sociale en economische ver
houdingen rond om me heen.
Ik krijg kennissen cn op die
manier kom ik in contact
het volk in zijn breede lagen. De
nood van het volk op alle moge
lijke gebieden is onbeschrijfelijk.
De een vertrouwt den ander niet.
In eigen familiekring wordt erge
spionneerd en verraden op meer
dan ergerlijke wijze. De dooden-
ngst voor de Gepoe ligt als
een Alpc-nla: l op de ziel
volk. Er zijn agenten der Gepoe
die bang zijn voor hun eigen col
lega's. In de pers worden de
mannen der Gepoe geprezen als
de groote ijveraars voor de goede
zaak; een Gepoe-agcnt die het
meeste aanbrengt, het meeste
opspeurt en ontdekt, staat bij de
leidende figuren in aanzien; hij
kan rekenen op toeslagen en ver
hoogingen op zijn salaris cn ver
der op allerhande faciliteiten en
gunsten die voor ieder ander on
bereikbaar zijn.
Godsdienst vrijheid.
De touristen die bij ons in het
bedrijf ronddartelen krijgen
soort van reisgids a la Baedeker,
waarin allerlei bijzonderheden
aangaande Rusland en de Rus
sische toestanden bij elkaar
staan zooals ze daar zijn neer
gezet en nietzooals ze zijn.
Op een goede keer liet een tou
rist zijn boek bij mij in de huurt
liggen; hij had het vergeten. Als
de kippen was ik erbij om het in
te rekenen, want aangezien nie
mand in de gelegenheid is een
dergelijk boek te bemachtigen,
popelde ik om het eens in te kun
nen zien. Ik kan u dit in allen
ernst verzekeren, het boek is één
lange leugen; hier en daar is er
iets waars in verdwaald, maar
dat is dan altijd iets dat niet ten
nadeele der Sovjet-Unie spreekt.
Frappant is de onbeschaamd
heid waarmee gelogen werd in
het hoofdstuk: Rusland, het landt vai
der Kerken. In vloeiend En ze
gelsch, en met welgekozen woor we
den, met een diep vromen klank gei
werd daar gesproken over het
oude Rusland der ikonen, met
zijn glorieus verleden van diep
religieuze schoonheid, me! zijn
kostbare traditie van Godsver
trouwen, dat een levensbehoefte
de van nature zoo reli
gieuze Russische ziel.
Het is werkelijk waar: wan
neer het hoofdstuk zou geschre-
zijn door een heiligen mon
nik, die jubelt over de grootheid
van het godsdienstig leven van
zijn volk, dan zou het moeilijk
beter geschreven kunnen zijn
dan nu.
Hoe is de werkelijkheid?
Ik zou dan wel eens willen
weten waar het Russische volk
zijn diep gewortelde religieuze
aspiraties behoorlijk kan uit
leven? Godsdienst en misdaad
zijn in Rusland identiek. Maai
dat mag de buitenwereld niet
weten. De tourist moet thuis
komen en zeggen: „Ik begrijp
niet waar ze zoo'n herrie over
maken. Godsdienstvervolging'
Niels van gezien. Overal kerker,
open cn menschen erin!" O ja
overal kerken open? De nuch
tere waarheid is dat er overal
ar kerken zijn die
woon" in gebruik zijn wanneer
men onder „gewoon" gebruik
rek! Ie beliegen
erstaan. dal
i dc huitcn-
:n te bedrie-
sland is geloovig zijn het
zeilde als staatsgevaarlijk zijn.
Ik ben nooit een dweper of fana
tiekeling geweest in godsdienst
zaken; maar mijn geloof is me
wat ik in Rusland op reli
gieus terrein ondervonden hel) en
gezien, heeft me meer dan diep
gegriefd. Verreweg het grootste
aantal der Russische kerken is
onttrokken aan haar gewijde be
stemming. Het zijn vergadcr-
i bioscopen, waarin door
de misdadige en meer dan ploer
tige raddraaiers der godloozen-
beweging de zielen der kinderen
worden bedorven tol een huive
ring wekkende diepte. Neen, over
de Russische methodes van om
springen met God cn Godsdienst
moet men mij niets wijs maken.
Ik weet het uit ondervinding
omdat ik het zelf gezien heb:
zooals hier liet heilige wordt ont
heiligd. verguisd en vertrapt,
wordt in andere landen hel lage
nog niet eens veracht.
Wij hebben meer respect voor
de meest weerzinwekkende ge-
zonkenen onzer samenleving dan
de machthebbers van Rusland
voor de geloovigen en godsdien
stige leden der Sovjet-U nie.
(Wordt vervolgd.) C. ST.
Over opvoeding
I. Begrijpen.
mooie kunst van elkaar onderling
grijpen 1* verloren gegaan. D
menach leeft langs den ander heen, st
ver van den ander at In denken
ilsmc, bitterheid
alle g
al het moderne meisje, de moderne jon
gen staat dikwijls mijlen ver at van de
eigen vader en moeder.
Hoe vaak hooren we niet de klacht
..ach daarover kan toch niet praten
met Vader of Moeder, die begrijpen mij
Een groote factor bij dit niet be
grijpen lUn de veranderde tijdsomstan
digheden.
WIJ maker, een periode door van gis
ting en wording op allerlei gebied. De
Jeugd denkt voelt leeft anders,
komt ln veraet tegen veel wat vroeger
ongeschreven wet was.
Aan de ouders past dit te begrijpen.
n. maar ook aan
gehouden te wor-
s en Moeders van nu
e Jeugd
van nu mee worstelt, voor h
gelukkige ,j
Alles weten ls alles begrijpen en a
begrijpen Is alles vergeven, zegt -
groote rranaehe psycholoog. Ik sou
iets willen veranderen: Vaal we
ecr:.tc en grootste plicht ls.
•s te waardecren. hen hoog ic
en lief te hebben, en dal hun
sn grootste plicht ls. ln hun
de gezagsdrager!, te zien, wier
echtst reeks stamt ln God.
o ingesteld zijn op het
woorden als mlsdadlg-
I. Jeugdcriminaliteit, anders klinken.
Dan staan we anders ln den socialen
nood van onzen tijd, dan keeren weer
de begrippen van sociale gerechtigheid,
dan ls de term Christelijke liefde niet
enkel een paradepaard, van stal ge
haald om ln 'n meiUng of lezing de
massa zoel. te houden.
Men moet goed begrijpen, dat onze
Jeugd duden wil, genoeg heeft var. leu
zen en holle frazen. ..Man kltert sdinell
auf dein Schlaehtfeld und von dort
komme leb", zegt Emll Ludwlg In zijn
biografie van Napoleon.
Dc Jeugd vau nu weet en hoort wat
een slug veld beleekent.
..Man kliert achnell aur dem Blaeht-
felil." Ook onze Jeugd met haar élan.
Aan de oadurs, aan de opvoeders, dit
U cultiveer en te bewaken, en te vrij
waren voor de nachtschade van eynls-
Het doel. dat lk mij atel ln *n reeks
opvoedkundige opstellen, zal dan ook
Slln te trachten «nigralns te overbrug
gen de klove lunchen ouders, opvoe
ders en kinderen.
Het la maar een pogenmoge het sla
gen tot een klein stukje meer geluk
voor U en uw kinderen.
Ook wij willen voor
Christus sterven.
andere zamlhandelaren. Hij was een
diepe. Voorzitter van de plaatselijke
vrijdenkcrsvereenlging. Las brochures
vermakelijke titels: „God. de Boe
der massa". „Christus en de oud-
Egyptische dodenverering". ..Kloos-
tergruwelen". .Jk stam van de aap
af" Hield lezingen, die altijd grotendeels
lis letterlijk -
schrijfsels
Schreef Ingezonden
vloekverbod
-Jde verder bij
legenheden en op all
wijsheid aan de
held mee. Want goed
wetenschap niet 6<
Eek had
ingesloft. j
Degelijke we
schap. „Iknaton In hel licht var
Jongste opgravingen". Wat zijn ze
vèr. he. vandaag aan de dag Dat i
petjesschrift In r.o'n Egyptisch graf,
lezen ee of 't de krant Is. Ze kunne
n precies vertellen, wat zo"n koning
5 Jaar geleden heeft uitgevoerd, als
tr ze 't gisteren ln de gemeenteraad
r hebben zitten te hebben. Kolossaal
pressante vent zeg. die Iknaton.
vrijdenker. Wat zijn tijd
Ons verhaal
Eén kilo gemengd ochtendvoer. dat
ls veertien centen, zei van Eek. de zaad-
handelaar van de hoek. terwijl hij een
bruin papieren zak plonsde cn bliksem
snel hel hele geval van de weegschaal
xoofdlerde.
Jé methode, had lc zijn bediende
oj) het hart gedrukt. Leer dat van mij.
i. Zo schoppen w -
Juffrouw Pcperga. voor wl
tendvoer bestemd wns voo
pen althans w.1s blljkbaa
uitgeslapen.
- Zoudt u die 7-ak nog eens willen w
lilderdi
trouw Pepergu. inderdaad.
lijk. Duizendmaal
Zo? Ell w
klanten te bedriegen! Dat noemen
bi] ons stelen. En nou kan u me t
oods de kelen opgooien, zodat lk w
en half Jaar zonder zit. maar lk ve:
et.
Van Eek kreeg een kop als een b
Als le naar zijn gemoed te werk
Jan ln zijn nek Regrepen
do deur uit gemikt. Maar
cl- Zakelijk. Overwoog ln
lc seconden het voor cn het tc-
rlljke vent. die Jan Was alles
waard ln zo'n zaak. Fijn Rooms. Had
met vroegere bedienden al zóveel uit
gedronken. Genept en bestolen. Niks
Hou wat Je
-- Nou. moet JU wet.
maLs daar. Jan JIJ b
houtje. Is nlclV
Katholiek, m'heor!
Oók g
vertellen,
pcperga eigcnlilk mc
Woord Ze zei.
Zakenman
als dli
t toch
e Inhoud
Wat, dacht Je anders?
Zo ver van Je bed gebeurd. Je moet
ard lopen, wil Je d'r nog lets van zien.
BlUf gezond! Of het die BUbcl van
jullie Is. Wetenschappelijk werk, man.
Zwaar wetenschappelijk. Aan alle kan
ten betrouwbaar.
Betrouwbaar? Weet u ook of dat
poppetjes-grafschrift ook nog Iets an
ders van He Iknaton vertelt? 'n Schur-
kestreok. een stomme politieke zet mls-
;n? 't Is nou allemaal zo erg mooi.
Voor zover lk weel niet.
KUk. dat ls met onze BUbel nou heel
anders. Daar vind Je van koningen
profeten de verkeerde dingen net
goed. als de mooie. Dat, lijkt me t>
wel zo oprecht. Veel meer betrouwbaar.
En dan. mijnheer, bent u er wel zo
van. dat ze aan die poppetjes v:
nooit, hebben geknoeid Veranderd,
gekrast of bUgeschrcven.
Dat moeten de geleerden maar uit
zoeken. hoor.
Goed. goed. Maar met dlc Bijbel
van ons, ls dat uitgezocht- En precies!
Duizenden Jaren lang Is die overgeschre
ven cn overgedrukt Verspreid ln alle
landen van dc wereld. En toch. alles
klopt. Nooit Iels van betekenis ln
Da's sterk zeg.
le style c'est Vhomme.-"
Zeker! Maar als de stUl de mensch ls.
dan is de mode zijn humeur! En zooals
het humeur den mensch kan bederven,
an de mode het den stijl doen.
De stUl ls het seizoen der menschheld.
En de mode ls het „wcér van den dag"!
Daar was dc lente der Middeleeuwen,
'aar de heete zomer der Renaissance
iet zUn hevige onweders. zijn zware
agregens en zijn rUke beloften voor Ti
oeden oogst op volgde.
Toen kwam de Achttiende Eeuw. het
ococo- de herfst in de tuinen van Ver-
allles. En daarna de winter der Negen
lende met Van Lennep cn Tollens aan
en haard, niet sneeuwpop1*" van gips
n later de srhoone Ijskegels der neo-Go-
blek cn nóg ter het gladde Us der mo
de Is. teat we willen schiineh!
Un we. wij. angstige pelgrims
ütngsllgend midden der Twln-
i is mode. Maar zijn we flink?
zijn is mode. Maar waren we
ir zóóver dat we onszelf durf-
Er ls n slrc
eerbied voor het overgeleverde, n
dltie en si iji, maar me! het gew
een wervelstorm heeft de mot
huiskamers gezuiverd van al wat
kelUk cn dus overbodig ls-
En ls onze lcvensstUl 0
gen de olsclien ccner stUllooze moocr ui
kan ook voor ons gelden: stijl ls. wat we
zUn. mod» dat. wat we doen en onze hee-
le stijlvoiheid beslaat enkel ln dat, wal
ztmder Naam,
ie notie ..1
le Bond
Achttiende Eeuw heeft het „goed
doen", het goed zUn". heeft de .welda
digheid' als 'n mode. gekend ei. be
oefend. En er zlin de verschrikkingen van
de groot kapitalistische grootindustrie op
gevolgd!
De Ncgetillende Eeuw verheerlijkte het
reven naar wereldvrede, als 'n mode. en
'ïlwaaktc in 'tl reeks van oorlogen, die
allen naar de versehrlkkelUke explosie
is ln zl
vchjk.
j heb: ge- i
hoor. Nee
-- In der haast gepasseerd? Integen
deel. Ik heb het al vaker vermoed U
handelt met opzet legen den Here. U
vervalst maten en gewichten! Dat ls ten
- i strijd met Gods Woord Het
t. dat Ik In dit
is dan ook
Dan een zucht: „GodsWoord
Jan. Zeg, Jan waar slt Je? Kom
Present, mijnheer!
Jan. wal Ik zeggen wou
Ja. mijnheer.
Val me niet ln de rede, lummel, 'k
Ben toch al over -i
Zeg, Jan. als die Juffrouw Peperga. Je
wwi wel die vogelverschrikker van de
overkant, die 's Zondags altijd naar dal
afgeaeheUe kerkje op de WUnhaveu gaat
nog eens bU ons ln de saak komt. dan
geef Je ze gewoon d'r portie. Gewoon d'i
gewichtdus niet leJe weet well
I "k 'ftoop'het*waar te nemen. mUn-1 loo.,w"rtU5_
heer Trouwensnooit anders gc-
BUbcl.
ten imiti
En Jullie
De BUbel I
bel. lk dacht., i
Roomse kerk d
bi.l
cdoelt de Heilige
tl Ik dat zeggen
ensen gezegd heeft
t gelooft aan de BU-
l ze bij Jullie In dlc
tijd een beetje meer
ck met verhaaltjes Eci
•aar geleden DIJ elkaar g
Ver van Je bed gebeurd, hoor. Di
ste verteller loeft nog cn als J
"tun lc 't nog zien ook...
En daar durf JU geen k:
is om te vetkoopen
Gods
k slofte weg. Naar het maga-
i nog galmde zUn uitdagend
rug uit dc gang. Dan was het
schemerige winkel. In stomme
stonden de bussen en de baal-
i te staren. Zóveel
Mals af-
En wat zou dat?
Vertrouwt u die lui
ebben die misschien
held van wat ze le over die poppetje»
•rtellen. met d'r kapitaal lngesta
let d'r hachic misschien?
Wnar ls dat voor nodig?
Nou. nódig precies Als liet
raagd wordt.. In elk geval, de rr
;n die ons Gods Woord hebben oi
Neverd. hebben het dan toch maar
daan. Betrouwbare lui, vindt u
Maar nog Iets anders. Die
van u. hebben die ook wondt
om dc waarheid van dlc 1
halen over Iknaton te bevestigen.
Plotseling genezen of zoiets?
Wonderen, kom kom. Jan. Je was
Hout™ "te "maken" maar nou moet\k
toch lachen. Een wonder, dat kin
mers nletl"
Voorzichtig. mUnheer.
niet! Als Je
weet. vertelt.
lant.'t
met mUnheer
ist ic van ouds Maar
kans schoon zag, dan
eens onder zUn neus
de kapelaan van de J W
studieclub so prachtig ver-
TT zou mijnheer Toen moest vi
geen pap op weten le zeggen naar het mag.i.-,
Eek w«s gegil zmtdluuidclaar, zo J
it op de studie
had over de B
inse geschiedenis hebt geleerd
Batavieren en Romeinen Of
is nog gelezen hebl over die n
Eek weer hoognodig
n 1914 h
Het ls n
ii den'
n stUl t<
ai bederft ln den zomer meer
winter, 'n Llefdeiooze mode
ücfdcloozcn stUl weinig scha
de berokkenen maar des te meer aan "n
■rlljken moed. eerlUke wel
gezindheid. uit ware Godsliefde ls opge
bouwd! En wat zal de liefste, de bemin-
wat zal zli voor blUvends stichten, als zU
niet berust op 'n hechten grondslag, niet
voortkomt uit 'n krnehtlgen stUl?
Circulaires, gesproken en geschreven
nwordrachen en spandoe-
itoonstelllngen en Ti toast
uil kranten tUdschrlften.
ifflrhes. lichtreclames, 'n
woord, 'n onpersoonlijk be
en n trilogie, smal- en nor-
hee'e lechnlck en alles, wal
preekt, wekt en roept op
loven, 'n nieuwe goedheid, "n
du/ nier ten minste mode
woord en de kleurigheid
niet ons gevoel voor de echt-
ln den weg hoeft te staan'
t door al dit schitterend ver-
irheid niet vergeten, dat één
r hefde voldoende Is on) heel
Eén vonkje msar
in Bouwen.
Pr VAN uLDENBURQ ER Ml
