De Eembode
F.A. TULP
53.1e JAARGANG NUMMER 34
Abonnementsprijs,
SS.
Oorrospondenlie-adre# v. Bum: Kerfcstr. 30.
AdvertcnUe-adres v. Bum: Nlcuwatrul 1#!
Uitgave N.v. Uitgever» Mg. Neerlandl».
VRIJDAG 17 NOVEMBER 1939
Advertentieprijs per regel, 7 pts. regeinuat,.
45 mM br„ 10 ct.; enkel editie Boem JS ct.
Voor den handel b|) idï.-abonnanent kor-1
ling. Reclame* tusaehen tekat dubbel tarter.
Indien opname van advertentie» en reclames
bepaaldelijk verlangd wordt Ir vHuüllk»
WAARIN OPGENOMEN HET ..WEEKBLAD VOOR BAARN"
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR HET DEKENAAT AMERSFOORT. ALSMEDE VOOR BAARN E.O.
HET RUSSISCHE PARADIJS
HET CHRISTELIJK BEWUSTZIJN
MOET ONTWAKEN!
HET RUSSISCHE blad „Prawda"
ontwerpt een huiveringwekkend
beeld van de uitroeiing van den gods
dienst ln de Sovjet-Untc.
Het schrijft:
n Rusland ni
bedrijfsleven, de slnataorgun.'aiw. d
hel hcele leven doordringt, do socinllsi
schc opbouw der maatschappij en i
enorme vooruitgang van de socialistisch
wetenschap, dnl alles heeft in de arbi
ders het bewustzijn van dc almucm d
mcnschen gewekt en heeft de labels vi
de popen iprlcslcrsi dat het lot der me
schen in handen van C3od ligt. gehc
uitgeroeid. Zoo werd door liet werk vi
de arbeiders, de kunstenaars, de onder
wijzers cn architecten voor ons een
waar paradijs op narde geschapen. De
overwinning van het socialisme dl
ware paradijs op aarde ging ln oh»
land gepaard met den opbloei van het
atheïsme cn den ondergang van de
eeuwenoude burgerlijke, godsdienstige
begrippen. WIJ hebben geen statistiek
n wlj Mggcn dut hot moeren-
deel v
gebroken heeft en dat het vi
van de heerschappij van don
en zijn invloed Is bevrijd."
an de verschil
de godsdienst
m uitgeroeid.
dcrsklossc In slaap. HIJ la een hinder-
Het Is daarom gevaarlijk zoo mee
de „Prawda". dat er nog religieuze ovo
blijfselen in het volk aanwezig zUn. wa
zij sterken het reactlonnalre streven v
het burgerlijk levea
ChrlstelUk Westen wat zegt gij v
dit „paradijs?" Is de bedreiging na d
val van Polen en na het opdringen v
Rusland nog niet ernstig genoeg?
Chris ten-vervolgingen.
de Sovjetpers en ln de Russische
radlo-ultzendlngcn wordt opnieuw open-
irkcnd, dat In de door het Russische
leger bezette gebieden vnn Oost-Polen
dezelfde terroristische maatregelen go-
in worden als In Rusland in de
bloedige dagen van de Octobcr-revolutle.
Onmiddellijk na net uitbreken van de
olsjewlsttsche revolutie ln Rusland in
steden en dorpen dc zoogenaamde „Ru-
den" of „Sowjeta". die uit boeren en
arbeiders waren gevormd en aan hun
haat en wraaklust den vrijen loop lie
ten. Hetzelfde experiment wordt nu ln
Oost-Polen herhaald. Overal ls het be-
uur en de macht ln handen van „co-
lté's van arbeiders n boeren" gelegd.
Deze kunnen over leven en dood der
burgers beschikken en zijn aan geenerlei
gebonden. Aan hen Is dc eerste
periode der revolutie, de ..zuivcringsac-
i" opgedragen.
Wl] ontleenen aan de Sovjetpers dc
volgende berichten over den arbeid van
deze comité'»:
In het dorp Bortcheff (Wlt-Rtislandi
ligt de uitvoerende macht In handen van
een comité, waartoe alleen revolutlon-
nalron behooren, die vroeger door Polen
werden vervolgd. De leiding berust hier
bij e
ntrole over dc om
it goederen op zich
genomen.
De comlté's zijn
bekwaamste revolutionnalre elementen"
gevormd. Hiertoe behooren revolutton-
nairen en gewone misdadigers, die uit
de gevangenissen werden bevrijd. Zoo 20 jaren aanschouwelijk
zaten In het comité van Wilna verschil- I Rusland waarschijnlijk 1
lende vroegere gevangenisbewoners. zyn
Om dc vlucht van de tegenstanders
tn het communisme te verhinderen, is I
in de bezette Oost-Poolsche geble- j
huiszoekingen, onteigeningen en andere
politiediensten. In Wilna werd terstond
na hel binnenrukken der Sovjettroepen
zoo'n militie ln het leven geroepen. In
Slonlm kwamen 250 arbeiders zich bij
den eersten oproep aanmelden.
Onmiddellijk na het binnenrukken van
het roodc leger begon ook de bolsjewisti
sche propaganda haar verderfelijk werk.
I11 alle bezette steden en grootere plaat
sen verschijnen nu roods communistische
bladen. Zoo word ln Wilna „Dc Strljdba-
nler" uitgegeven: In Buranovltsj ver
schijnt „Dc Arbcidersstcm" er.' op het
platteland wordt met „De Banier der
Sovjets" gecolporteerd. Roode vliegtui
gen werpen boven de dorpen vlugschrif
ten neer. waarin de bevolking aange
spoord wordt, voor dc overwinning der
n. Vele rondtrekken-
propagandlsten gaan
door het land en zingen In de hoogste
tonen d' lof van hel heerlijke en vrUe
leven In het Sovjetparadijs.
Volgens berichten uit Lemberg werden
tilt Klew. de hoofdstad van de Oekrainl-
fohe Sovjet-republiek, den laatsten tijd
75.001) exemplaren van de werken van
Lenin cn Stalin 15000 communistische
vlugschriften en 00.000 communistische
bladen cn tijdschriften naar het bezette
gebied verzonden. Daarbij kwamen nog
10.000 gramoloonplaten met communis
tische strijdliederen ln dc Oekrainlsche
taal.
In heel Oosl-Polon heelt dc roode ter
reur zijn blocdlgen Intocht gedaan. Adel.
grondbezitters. Industrleelen en geeste
lijken worden fel vervolgd. Velen werden
reeds vermoord. De roode pers maakt
melding van „energieke maatregelen"
die ln Tarnopol genomen moesten wor
den. om de stad van het ongedierte van
„grondbezitters, gendarmen, priesters en
Jczuletcnlecrllngen" te zuiveren. Wat
onder deze „energieke maatregelen"
KANTOORBOEKHANDEL
HET VULPENHUIS
Langwtr. «5 t-o. Krommestr. - Telef. 4626
VULPENHOUDERS
klaring onderteekendo dat het van de
vrij gegeven producten rdets naar
Dultschland zou doorvoeren, maar onze
regeering stelt zich op hot standpunt
dat onze neutraliteit een dergelijke ver
klaring verbiedt. E11 onze regeering ver
wacht. dat particulieren en bedrijven
zich aan haar houding zullen spiegelen
Hier zit een grootc moeilijkheid, maar
daar kan lk mij niet verder over ultla-
r». De vraag is- zou men ons hiermede
t mes op de keel kunnen zetten?..
Hoe het ook zij, zeer spoedig zal er
verbetering moeten komen anders ziet
1 er heel slecht uit. Sedert Augustus
iben we het bedrijf draaiende kunnen
aden. maar de toekomst geeft weinig
Ier. tot optimisme."
En hoe staat het met den export?"
„WIJ bepalen onzen omzet tot Neder
land en Ned. Oost-Indlë. BIJ geen van
belde ondervinden we veel hinder De
verschepingen naar Indlë gaan nog ta
melijk normaal."
GEEN GEHAMSTER
revolutie-co
genaamde roode arbeldersmllltle
vormd. De leden hiervan zijn tot
il van Rusland ln Europa is
een gevaar van de allergrootste bcteeke-
nls". heeft Franco gezegd. Nu moet het
christelijk bewustzijn ontwaken. Nu is
het tijd!
I. WOLBERS over:
DE POSITIE VAN
DE WAS-INDUSTRIE
Do „Ossorvatore Romano" waarschuwt T"\ e psycholoog zegt. dat het wijde
met klem tegen het bolsjewistische ge - J-/ uitzicht van invloed ls op den ln-
vanr no tiniliinsehp nors daar oen nerlijken mensch. En wel ln dien zin,
vaar. De Itallaanschc pers slaat etn m(msch dleli lnvioed onder
waar alarm over het opdringen van den vlndt a]s een vcrtUimlng van zijn blik.
bolsjewistlschen beer. Italië heeft zoo we zitten ir. het dlrectle-burcau van de
schrijft men steeds tegen het Sovjet- Erdalfabrieken te Amersfoort,
gevaar gewaarschuwd, dat alle beglnse-1
len van den vrede, van het vaderland. I over de wljd(!
alle tradHiesi van het geloof cn dc hel- hijke Eemland. De
Jigheid van het gezin bedreigt." 1 J— dar
Het blad van de Katholieken
imeente. Muren
hier het ult-
n het Wesle-
ont vervloeit ln
1 herfst. Dc dl-
laan spoort aan tot een aaneensluiting 1
van do twee landen Italië cn Spanje. ZIJ
vormen nu den muur tegen het drclgcna
bolsjewisme. Het gaat nu om de verde
diging van de Roomsch-Katholleko cul-
tuur. „Deze wordt tegenwoordig ln haat
grondslagen gevaarlijk bedreigd, maar
zij zal ln dc twee katholieke naties van
Europa een veilig bolwerk en een on
overwinnelijke vesting krijgen. Mot Po
len aan den drempel van het Westen ls
de voorste muur van dc christelijke we
reld gevallen. Maar aan dc oevers van
do Middellandschc Zee vormt zich 1111
een blok van de machtige krachten van
twee volken In hetzelfde geloof vereend
en vastbesloten alles te wagen, opdat
het heilige erfgoed van Rome niet onder
gaat."
Een schoone gedachte. Maar tczclfder
tijd gaat Himmler. de leider van de
Duitsche Gestapo op bezoek naar Italië.
Het zou hoopvoller zijn. wanneer Fran
co ln Rome te gast was.
Dureau cn vertelt o
ion die de bedrijven hl
Dc bedrijven. Want
im binnen dc glazen e:
stoep betraden lazen
N.V. Maatschappij
king Erdaltabriek—
N.V. Ned. Fabr.
Amstel.
N.V. Tana Maatschappij.
N.V. Cosmetische Fabriek Prodi
De bezoeker van dit complex
zich. toen hij werd aangediend,
insptreeren op. een dringende -
Ook de Engelsche katholieken geven
een waarschuwend signaal. In het Lon-
denscho weekblad „The Universe" noemt
de bekende schrijver Hllalro Belloc het
lot van Polen de maatstaf voor den toe
stand en dc toekomst van dc Westerschu
christelijke cultuur ln Europa,
Men bedenke, dat twee, antl-chrlstelU-
ke machten elkaar over het lijk van oen
katholiek volk heen do hand hebben ge
reikt. De gevolgen van dit bondgenoot
schap zijn niet te overzien, Uit het her
stel van Polen na don begonnen oorlog
zal blijken, of dc christelijke cultuur
deze worsteling al» overwinnaar ol
overwonnene te voorschijn treedt. Polen
is als het ware het hoofd van Europa
geworden. Het herstel van dit land moei
boven alle politiek uit het eerste doe
zijn. „Wijzelf staan cn vallen met Polen
en onder „wij" ls alles te verslaan, wa'
het Grleksch-Romelnsehe erfgoed cn dl
Grleksch-Westersche cultuur uitmaakt"
1 gemakkelijk voorzien.
r Wasproducten de
.Juist- zno ls het. Hetzelfde hebben we
iet was. Stel het geval dat we In F
1 Frankrijk een lading was hebber
en. We telegrafceren of et schip
afvaren cn ontvangen een bevestiging
ispraken per teleloon zijn onmogelijk
- dus dan zenden we het geld af. Even
ter ontvangen we de mededeeling dat
st schip toch niet mag afvaren.
Laat ik u verzekeren, dat men ai
financieel krachtig moet zijn om
kr.ock out te geraken! Wij leven m
den dag ln den dag. Vt-le schepen
11 waar wij belang bij hebben llg-
in de Downs waar de Engelschen
onderzoek vasthouden. De Engel
schen zijn zeer traag, maar erg welwil
lend. Met die welwillendheid zijn wc
echter niet gered. We hebben nu eer
vertegenwoordiger in Londen gestation-
ncord die geregeld in verbinding staat
"net onzen handclsattaché en de Engel-
ichc handels-autoriteiten om onze be
langen te behartigen.
Muar het ls vaak oen van-het-kastje-
•-den-t
ln de' spreekkamer hangt:
„Tijd is geld! Bespreek Uw zaken
telegramstijl. Vergeet niets en maak het
MAAK HET KORT!"
_.i nu zitten we tegenover den heer
Wolbers en we moeten het kort maken,
""'e zullen vier vragen stellen:
Hoe staat het met de grondstoffen?
Vlot het met den import ervan?
Ondervindt de export moeilijkheden?
Is de omzet sedert de mobilisatie-af
kondiging gewijzigd?
EEN SOMBER PERSPECTIEF.
„De grondstoffen? Treurig!" zegt de
..„er Wolbers. Ons bedrijf verwerkt voor
80 procent bultenlandsche grondstoficn.
Denkt U zich maar eens in: wij hcDbcr,
was noodig en terpentijn, die we ln ons
land niet kunnen krijgen. Als verpak
kingsmiddelen hebben we o.a. blik
noodig dat ook al geïmporteerd
moet worden. De zooeven genoem
de stoffen zijn de steunpilaren var
ons bedrijf. Ontbreekt een ervan, dar
loopen we onherroepelijk vast."
En dan komen we terstond op d(
U k
k ln h
t zóó w
NEUTRALITEIT
.Vreezen de geallieerden geen door-
!r door Nederland van Uw producten?"
„Natuurlijk. ZU zouden natuurlijk het
liefste wenschen dat Nederland een
„Dus nu komt onze laatste vraag: hoe
1 net n.et den omzet? Is die gestegen,
gedaald of normaal?"
.."jrmaal, hoewel we toe)
ordening moeten toepassen
alle6 moeten ;even cn oen anacr 1
s. Wanneer de groothandel ons meer
vraagt dan normaal, kunnen we niet
eer afleveren dan dat normale kwan-
Verwacht u nog wijziging in den om-1
De mobilisatie heeft een groot aantal
personen buiten het huishouden ge
bracht, zoodat het verbruik in de huis-
oudens minder moet zUn geworden
„Zooals lk al zei. schUnt leder, militair
of burger. zUn gewone kwantum te bllj-
gebruiken. Maarik verwacht eer
afname dan toename en wel parallel met
het stijgen van den economischen nood.
Ais men zich hoe langer hoe sterker moet
gaan bekrimpen, zullen wh al zeer spoe-
"g er den weerslag van ondervinden.
VERMINDERDE WINSTEN.
„Bij ministcrièele beschikking mag de
prijsverhooging alleen verband houden
de verhoogde kosten van het produet.
winst mag ln evenredigheid niet ver
hoogd woj.den. Wat zien we nu gebeuren?
Dat bU verminderde afname, we mis
schien eenigen tUd tóch dezelfde ont
vangsten boeken. Maar die ontvangsten
dragen in zich niet meer de redelUke ver
houding tusschen kostprUs en winst. De
kostprijs is verhoogd en de winst ge
daald
Een opinie daarover kan ik hier moei
lijk geven, maar bU alle grootc risico's
andere moellUkhedon verlang Ik er
slechts naar dat de Regecrlng ons toch
zal helpen den zwaren mist waarin we
rondrijden, te doen optrekken", aldus be
sloot de heer Wolbers het onderhoud.
De vier vragen waren gesteld, de vier
ïtwoorden waren gegeven, „Tijd is geld"
1 we verdwenen.
De Kerk en de
wetenschap,
Wie heeft het buskruit uitgevonden?
Dat heeft do monnik Berthold Schwer*
van Freiburg uitgevonden.
De Benedlcttln Blasius
Weet ge, wie reeds voor Prankl
De diaken Noliet !n Frankrijk.
Weet ge, wie de eerste blik:
fielder vervaardigd heeft?
De Norbertijn Prokop Diwlsch.
De Jesulct Angelo Becchi. een t
Weet ge. wie de eerste ana
e WUrzburg In 1724
Colestln Opltz, provinciaal Vf
Weet ge. wie df
Monnik Pater Magna:
erste J u c h t b a 11
sr Desforges in 1772.
Een ongeluk zit ln 'n h
En 't Ziekenhuis note
gast. Maar als lid can
verpleging, Draagt ZIJ voor U, de
v. WUckstr. 10. Tel. 8078
EVACUATIE ENZOOVOORTS
Wc hebben In Amersfoort een bewo
gen weekje achter den rug. Het weekend
zette al In met een uittocht van be
vreesde menschen die zich door een „we-
weten-niet-wat" op de vlucht Heten ja-
li het
Copieerinr'chting VITESSE
Vakkundig onderhoud van schrijfmachine!
LINTEN - STENCILS
SCHRIJFMACHINES
KONINGIN WILHELMINASTRAAT 10
ONZE KUNSTSCHATTEN
BESCHERMD
De „Tocrisfenkamploen" had een
onderhond met Dr. Jan Kalf. die de
leiding heeft van dc bescherming
onzer kunstschatten tegen dc geva
ren, welke, door den internationalen
toestand zijn ontstaan.
„De bescherming van dc gebouwcii",
0 vertelde hij. „zal in de meeste ge
vallen geen aanstoot geven aan den
kunstminnenden twist, Bovendien die
bescherming moert, voorzoover zij op
kosten van het Rijk gebeurt, beperkt
worden tot een betrekkelijk klein aan
tal, 108 in totaal, wegens dc enorme
sommen, welke er mee gemoeid zijn. De
meest representatieve gebouwen hebben
wij moeten uitkiezen en daarvan geniet
slechts een gedeelte weer extra bescher
ming. Kijkt u maar", en dr. Kalf schuift
ons een geel boekje toe. waarin voor elk
district de beschermde gebouwen ver
meldt staan.
We bladeren er even
n dat b.v
het district Amersfoort speciale maat
regelen worden getroffen, n.l. de O. L.
Vrouwetoren te Amersfoort, de Koppel-
poort, eveneens aldaar, de St. Cui
kerk te Rhcnen en de Groote kerl
Harderwijk, alleen het eerste cursief
gedrukt staat; m.a.w., dat wordt mc>
volledig beveiligd dan de overige.
„In tal van beschermde gebouwen"
men van dc bescherming eigenlijk nle
zien." vervolgde dr. Kalf. „Want meest
Immers komt het neer op werk aan 1
kappen en de goten, op het maken ve
brandputten, die onafhankelijk zijn ve
de waterleiding, op het ln voorraad hoi
1 zand om brandbommen te b
Eenleder l
1 Rusland
1 En h
komen. Het wil zijn ..paradij»" uitbrel-
•t n. Het wil alle anderen daarmee „ge
lukklg maken, Het w t L
„Direct niet. Maar vraagt u niet welke
geweldige risico's onze bedrijven op hel
oogenblik loopen!" zucht de heer
„Stelt u zich voor. dat wij thans x K G
terpentijn noodig hebben, die we ln
Amerika bestellen. Het schip wordt aan-1
gehouden of we verkeeren in het onze-
Kere of we de zending zullen krijgen. We
bestellen dus nóg eens x K G en dan uit
een andere aflaadhaven. Zoo kan het ge
beuren dat we hier en daar bestellingen
doen totdat we zes-, acht-, tienmaal de
hoeveelheid bestellen die ve noodig heb-
I ben. Het kan gebeuren aa'. men politiek
tot een vergelijk komt en we dus ineen?
opgescheept zitten met die tien bestel
lingen die dan allemaal tegelijk losko
men. Het kan ook zijn dat we er
gen.
Waren het radioberichten, v
krantenpublicaties, die ons „de stulpen
op het lijf" Joegen? Wonneer we de bla
den van het weekend nasloegen, vonden
we toch geen onrustbarende berichten
en ook de radio was niet anders dan an
ders. Wat het dan wél was?
Het gerucht! Het gefluister, het ge
sproken „nieuwtje". Men weet nu zoo
langzamerhand wel, dat aan publicatie-
organen een zekere reserve ln hun uitin
gen is opgelegd en die wetenschap geeft
de fantasie vrij spel ln het veronderstel
len van wat niet geschreven, maar wél
gedacht mag worden.
wat vreesden we eigenlijk? Een inval
van Frankrijk, van Dultschland, van
Engeland? Niemand die het zou kunnen
of durven zeggen. Men vreesde het niet,
te omschrijven „Iets" dat tot evaftuatle
lelden moest.
Er waren geruchten doorgedrongen
over een vergadering die Vrijdagavond
in „Amlcltla" onder leiding van den
burgemeester werd gehouden. Zooals la
ter werd bericht, was die vergadering be
doeld om bU een „mogelijke" evacuatie
wanneer die „ooit" mocht plaats heb
ben organisatorisch te zijn voorbe
reid.
toen men niet van een of andere
angstgedachte wils bezeten, Dat zij Juist
gehouden ln dit weekend kunnen
«treuren, daar zij bijdroeg tot het
verhoogen van oen groote spanning.
Nu is ons duidelijk geworden waarom
burgerlijke overheid ietwat gereser-
:erd stond tegenover luchtbescherming
1 den vorm van schullloopgraven enz.
Men heeft Inboedels door onze goede
ad zien verhulzen, van het Oosten des
lands naar het Westen, via Amersfoort.
Men hoorde hoe die en die ergens in het
n een huls had gehuurd en er reeds
1 en kinderen heen had gezonden,
men heeft zich laten beïnvloeden docr
praatjes als zouden zieken cn ouden van
dagen al In het geheim naar andere
oorden zijn weggevoerd. Als zouden kin
deren van hun ouders gescheiden wor
den en reeds komende week naar kin
derkampen worden overgebracht.
En toen „de aanval" (welke?) uitbleef
1 een bezadigd woord gesproken werd
door den Minister-president, toen kwam
het keerpunt. Men werd geruster en men
zocht de oorzaak van zijn angst ln mo
gelijke vreemde gebeurtenissen, geheim
zinnige arrestaties van revolutionairen
spionnen, welke vermoedens Dins
dagavond weer door de radio werden te
gengesproken,
Is hiermede ook een eind gekomen
in den „run" op spaarbanken? De
laatste maandresultaten hebben ons a!
laten zien, dat cr tweemaal zooveel werd
teruggehaald dan Ingelegd, zoodat men
eer van een „pottend Amersfoort" dan
tn een „sparend Amersfoort" kan spre-
Hebbcn deze dagen van opwinding in
•n geladen atmosfeer ons Iets geleerd?
Ja. dat men niet al te veel geloof'dient
slaan aan praatjes van den-man-op-
Een gerucht ontstaat zoo spoedig. Het
overbrengen van honderd zieken naar
gelegenheid, wanneer zie
kenzalen overbezet werden, leidt reeds
een „evacuatie van het ziekenhuis",
verplaatsen van legeronderdeelen
verschijnsel ln mobilisatietijd
roept een sclachte op aan het hoogste
alarm, gedeeltelijke Inundatie brengt de
fantasie tot het veronderstellen van een
'Hand vlak voor de waterlinie of erns
tige grensscljendlngenDe meest on
betrouwbare berichtgeefster ls de volks
fantasie, het „weet je al, dat.." en het
„m»:i zegt."
..De Hanze" gaf blijk van verstand,
toen ze op Maandag haar feestavond
liet doorgaan!
*N HARTEWENSCH.
Ach, bleven de kinderen rond moeder
Kreeg Jezus, als Koning, zijn plaats aan
den haard.
Het leven werd woning, ons huls een palels,
