De Eembode
F. A. T U L P
53ste JAARGANG NUMMER 42
l I X per week. Abonnementsprijs,
n de kerkelijke bijlage, tl.— por
kwart. Zg, volksabonncmenten 6 cta. p. week.
REDACTIE EN ADMINISTRATIE:
Ungogracht 28. TeL - AMERSFOORT
Postcheque- en Gironummer «234
1Beam: Kerkstr. 30.
WAARIN 'OPGENOMEN HET „WEEKBLAD VOOR BAARN"
KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR HET DEKENAAT AMERSFOORT. ALSMEDE VOOR BAARN EO.
VRIJDAG 12 JANUARI 1940
DE GEVAREN VAN HET
FABRIEKSMILIEU
DEZER DAGEN werd er lij dc
Tweede Kamer weer gesproken
over het vraagstuk van den vrou
wenarbeid en In verband daarmee
over den demoraliseerenden Invloed
van het fabrleksmllleu. Van katho
lieke zljte werd aangedrongen op
betere bescherming van het la-
brleksmelsjc, op verplichte aan
stelling van sociale werks'ers en
mede van andere zijde op con
onderzoek naar de toestanden on
der deze meisjes.
Hoewel de minister van Sociale Zaken
verzekerde, dat hU het behoud van een
zedelijk sterk geslacht een groot goed
achtte, wilde hij de vervulling der ver
schillende wenschen toch maar aan het
bedrijfsleven overlaten. Wat do zede
lijkheid van de fabrieksmeisjes betreft,
waarschuwde hij tegen fantastcrlj op
dit gebied doch van een onderzoek
om die „fanlasterij" tegen te gaan. wil
de hU niet veel weten. En sociale werk
sters vond hij prachtig, maar.het be
drijf moest er zelf maar over beslissen
of het er behoefte aan had of niet.
WIJ willen het oordeel over dc zede-
lUkhelds toes tanden op de fabrieken
in ons land gaarne aan meer be
voegden overlaten maar hebben toch
het vermoeden, dat een ernstig on
derzoek wel eens wat meer dan louter
De directeur van de sociale afdecllng
In de bekende Peugeot-automoblelfa-
brleken A. Guérln-Desjardlns. heeft
eenlgcn tUd geleden In het sociaal-*
tenschappelljk Instituut te Parijs een
lezing gehouden over de zedelijke ge
varen voor de arbeidersjeugd in de fa
brieken. De spreker wees allereerst
den plicht de ondernemers, om vooral
de minderjarige arbeiders met
groote zorg te omgeven. ZU moeten zorg
dragen voor het lichamelijke welzijn
der Jonge arbeiders, maar nlei ml
Ja meer nog. voor de geestelijke oni
kcllng van deze Jonge menschen In de
puberteitsjaren. Helaas, dit alles laat
ln Frankrijk nog veel te wenschen ov
Wat het meest opvalt ls zoo zegt
spreker het feit. dat de Jeugdige fa
brieksarbeiders bijna zonder uitzonde-
erotisch overprikkeld zijn. Men kan
zeggen, dat er ln de fabrieken gewoon-
.hyper-sexueele" atmosfeer
heerseht. Alle waarnemers aldus Gué-
i-DesJardlns die met hem of on
afhankelijk van hem de toestanden ln
dc fabrieken hadden bestudeerd waren
;lfde conclusie gekomen,
katholieke hocgeschool-siudent
had zich de moeite gegeven, vele maan
den lang als arbeider ln verschillende
fabrieken ln dc omgeving van Parijs ie
werken, om uit eigen aanschouwing de
problemen en gevaren te leeren kennen.
de Jonge arbeider te maken
heeft. Deze student zag het grootste gc-
zedeltjke verwildering en hU
wtys geheel verrast door de sexueele be
zetenheid en hyper-sexualltclt, dlo uit
do gesprekken der Jonge arbeiders bleek.
mag die dingen niet al te licht
opvatten. Een saneering van deze toe-
•htte de spreker niet gemak
kelijk. omdat de Jongens van oudere ar
beiders niet gaarne een goeden raad
De zuivering moet hier uit
gaan van kameraden van denzelfden
leeftijd.
Een tweede groot gevaar ligt in hel
ilt. dat de Jonge arbeiders zoo gemak
kelijk beïnvloed worden door verkeerde
politieke tendenzen. vooral door
Men spiegelt hun alles
spreekt hun van een gouden
tijdperk van sociale rechtvaardigheid
den communlstlschcn staat en zo wi
den gemakkelijk het slachtoffer v
deze misleidingen.
De beste tegenpropaganda ls. dat de ln
de fabrieken aangestelde Ingenieurs,
hoogere ambtenaren, enz. hun vrijen
HJd met de arbeiders doorbrengen,
de sportfeesten der Jonge arbeiders zelf
actief deelnemen, hun bij het oprichten
van vacantlekolonles behulpzaam zijn,
enz. Door zulk een practlsch voorbeeld,
verbetering kunnen
blootgesteld. Dat ls niet
geval met de Jongens, maar
misschien ln nog sterker ma
de meisjes. Het ls dus plicht,
gedaan wordt, om deze geva
minderen en men kan zich
niet onttrekken met te zeggen,
zich r
fantastcrlj.
Op 3 Januari, 's avonds kwart
tien, overleed ln het
der Zusters van Onze Lieve Vrouw te
Amersfoort de Zeereerw. Algemeene
Overste M. Philomena. ZU was een sterke
w en haar zegenrUk bestuur ls een
weldaad geweest voor de Congregatie,
die zU tot grooten bloei heeft gebracht.
Met liefde en toewUdlng vervulde zU
haar moeiiyke taak en.nauwelUks had
zU haar ambt aanvaard, of de crisis-Jaren
oen aan haar bestuur nóg zwaardere
eischen stellen.
De zegen van boven rustte zichtbaar
_.t een en ander blijkt voldoende, dat
jonge mensehen ln dc fabrieken
groote zedelijke gevaren kunnen
KANTOORBOEKHANDEL
KANTOORBOEKEN
In memoriam M oeder M. Philomena
t zU
i het a
zusters met de helft vermeerderen, terwUl
het aantal kloosters MJna werd verdub
beld. Ruim van blik, breed van opvatting
ondernemend van aard, wist z!
Congregatie aan de nieuwe UJdsomstan-
dlgheden aan te passen en meer dan 18
Jaren heeft zU als Algemeen Overste
haar belangen gediend. Met wijze voor
zichtigheid ging zij te werk, maar wan
de zaak eenmaal haar warme
belangstelling had gewonnen,
schrok zU voor geen moellUkheden terug
en zette door met een offerllefde en
volharding, die voerden naar het held
haftige.
Voor alles, wat het godsdienstig leven
harer Zusters kon bevorderen, toonde zU
steeds een groote genegenheid en ln 1
mooie lnnlgdoorvoelde toespraken
Instructies Uverde zU Immer voor
ve lleplng van den religieuzen geest
schonk zich weg als een moeder ln den
vollen zin van het woord, bezorgd als zU
was voor het geestelUk en lichamelijk
heil van haar onderhoorlgen.
Voor de oudere en zwakke zusters
bouwde zU "n rusthuis te Lage Vuursche,
waaraan zl] nog het vorig jaar verbond
een Sanatorium, opdat de zieke Zusters
er herstel van krachten zouden kunnen
vinden. Het oude rusthuis te Ootmarsum
Worm, Nlnaber van Eyben, Adolfs en
Johanna Wlchmann.
Opdat de heilige gewaden en de ver
siering aan de liturgische eischen zouden
voldoen, Uet zij enkele zusters zich be
kwamen ln de Paramentlek.
Ook de Missie droeg zij een warm hart
>e. Reeds ln het tweede Jaar van haar
bestuur zond zij de eerste Zusters naar
Indlë om te Probollnggo een klooster te
beginnen en er te openen scholen voor
Europeesche, Javaansche en Chlnee-
sche kinderen. Twee Jaren later werd
huls gesticht te DJ ember en
thans zijn meer dan 50 Zusters op ver
schillende plaatsen op Java werkzaam
onderwijs der Jeugd. ZIJ begreep
ook, dat, wilde de toekomst der Missie
zijn, aan de Javaan
sche
werd afgebroken en
geheel aangepast aan de behoeften
den modernen tijd.
„De Ijver voor het Huls van God heeft
haar verteerd". Geen kosten spaarde
om aan den Christus Eucharisticus e
waardige woonplaats te bereiden. Aan
kapel van het Moederhuis bouwde zij e
nieuw en ruimer Priesterkoor, opdat de
plechtigheden van de inkleeding
professie beter tot haar recht zouden
komen. Ook aan de kapellen der onder
geschikte huizen besteedde zij een liefde
volle zorg en alles deed zij om den
van het Huls Gods te bevorderen.
Aan tal van kunstenaars heeft zij
opdrachten gegeven om de kapellen
kloosters op waardige wijze te verslei
«n dat zij hlerbl) naar 't hoogste streefde,
'moge blijken uit de lange lijst
die niet één of meer opdrachten werden
vereerd. Termote, Andrlessen, Sengers,
Nljs, Krlege, Stauthamer, üyterwaal,
PHOENIX
ASCH.
geven. Daartoe werd eeret een
ivoordeclige hoek door grondruillng weg
gewerkt. De gebouwen zijn toen zóó gepro
jecteerd. dat de op elkaar aansluitende fa-
brieks-bewerklngcu ln één „draal"' kunnen
geschieden.
VAN ZAAD TOT OLIE EN KOEK.
dun ziet men, hoe hier via de aanvocr-ln-
richtlng het lijnzaad uil het schip gezogen
en ln betonnen cellen boven ln dc silo wordt
opgeslagen. Dit zaad wordt argevoerd noar
de oliefabrlek rechts achter de silo. Dc over
blijvende schilfers gaan naar de veekoeken-
perseri) links naast de oliefabrlek en rechte
daaraanslultend staat, met de .monding"
weer naar de straat, ijet pakhuis, tevens ex
peditie. Deze ineenloopende gebouwen ne
men regelmatig ln hoogte af. De silo ls 32
meier hoog, de oliefabrlek telt 3 verdiepin
gen. dc koekcnfabrlck 2 en de expeditie één.
EEN WONDERLIJK TOESTEL
zich naar den silo waar op de gclljkvloer-
sche verdieping een zeer vernuftig toestel
slaat. Op het eerste gezicht ziet men niet,
De maquette van de uit haar asch herrezen fabriek geeft een duidelijk
van de ligging der gebouwen. Het hoogst is de silo. Rechts er achter dc 3
verdiepingen hoogc oliefabrlek. In het midden achter den fabriekshal dc
2 verdiepingen hoogc kaokenfabrlek en geheel links de opslag en expeditie
van één verdieping. Het ketelhuis op den achtergrond rachter koekenfabrlckl
en de laadtoren aan het water, zijn dc ccnige bouwwerken die na den
brand overeind bleven. (Foto Wcers.)
ZOO HERREES EEN MACHTIG NIEUW
FABRIEKSCOMPLEX UIT EEN
BRAND.RUINE
kost voor de centrale bediening von hc
hcclc bedrijf ls. Men ziet n.l op een g
zwarte glazen plaat het gehcelc bedrijf
schematisch uitgebeeld. Met behulp
stekkers brengt men de verbindingen
stand van het cene bedrijfsonderdeel
liet. andere, zoodat men een regelmatig
fabrleksproduct zelf op deze
kockenfabrtek waaruit de overgebleven
ihllfers veekoeken en -brokjes •-.erden
it en verpakt. Via pakhuis en
dit Ir stonden wc weer aan de kade.
Wc hebben toen nog even een b
gebracht aan de welverzorgde Kleed
schaftlokalen. aan het Ketelhuis, aar
daarmee was de rondgang
DE S
T ZAKKEN!
Velen zullen nog niet weten, dat die 32
M. hoogc silo in den loop van twee Jaren
14 c-M. Z.-.I wegzakken ln den grond. Dat
n.L berekend door het Laboratorium vo
Grondmechanica te Delft. Voor den bol
werden boringen verricht die tot resulta
hadden, dat zich onder den zandlaag, i
10 M. diepte een veenlaag van 50 c.M. t
vindt en op een diepte van !3 tot 18
een oude kleilaag. Het slaan van palen
de bouwkosten 30 pet. hoogcr maken,
moest dus tets op gevonden worden o
den leeg reeds 2400 ton wegchre silo
steunen. Men heeft hem daarom los vi
dc andere gebouwen opgetrokken en c
soort van betonnen doos oru het ondcrae
sllodecl aangebracht opdat btj het verzak
ken geen overhelling of scheuring zou op
treden.
Na den rondgang vereerügden zich de
gasten in dc directiekamer, waar Ir. Kort
hals Alles namens de Ned. MIJ. voor Nij
verheid en Handel den hoer v. Vollenhoven
voor zijn gastvrijheid en ulteensetl ing
dankte. HIJ als directeur van de „Phoo-
ntx"-brouwerlj voelde zich hier bij een
collega, eveneens bij een Phoenix en wel een
fabel, schooner uit dc
gegeven om 't religieuze kleed te dragen
daarom richtte zij de Probollnggo
Noviciaat op.
De belangen van het onderwijs had
iar voortdurende zorg. Pas had zij het
bestuur der Congregatie op zich geno
men, of zij opende een Internaat
schipperskinderen te Zwljndrecht el
laar daarop vestigde zU te Nijmegen het
bekende ..Stella Marls" als Pension vooi
Meisjesstudenten aan de RJ£. Universl-
Haar glorie was altijd het mooie O.L
Vrouw ter Eem, waarheen zij de Kweek
school overbracht en waaraan zij tevens
verbond een Lyceum en een Middelbare
School. En zoodra de behoefte zich deed
gevoelen opende zij Huishoudscholen of
liet kookcursussen geven op meerdere
plaatsen ln het land.
Toen ln de crisisjaren de werkloosheid
x) algemeen was, heeft zij, voor zoovet
i haar vermogen lag, ruimschoots het
hare bijgedragen om deze te verminde-
kloosters en scholen werden
gebouwd, veranderd en uitgebreid. Pen-
l, vooral voor ouden van dagen, wer
den opgericht. Het was voor haar een
behoefte des harten om goed te zijn vooi
aschen en wél te doen,
waar geleden werd. Ging zU op visitatie
kwam zij ln hulzen, waar ouden
dagen verpleegd werden, dan vond zU
den tUd om elk der oudjes te
bezoeken en woorden van bemoediging
i troost te spreken.
Moeder M. Philomena was een vrouw
iet een edele Inborst en een
gemoed. Zt] had haar Zusters lief
Moeder zij was °en weldoenster der
armen; zij gaf graag
Thans ls zU van ons
i onze herinnering blijft zij
;n verstandige vrouw, een opofferende
moeder en een voortreffelijke Overste.
bede, dat haar GoddelUke
Bruidegom, aan Wlen zU haar leven zoo
volkomen had gegeven, haar moge schen-
rust, die zU op aarde nooit heeft
gekend en nooit heeft gezocht.
Copieerinrichting VITESSE
Vakkundig ondsrhoud van achiijfmachlnas
LINTEN STENCILS
SCHRIJFMACHINES
KONINGIN WILHELMINASTRAAT 10
OUD^.
O. EN O.
Het moet nu maar eens ronduit wor
den gezegd, dat het mangelt aan een
behoorlijk toezicht op wat onze gemo-
jongens wordt voorgezet als
„Ontwikkeling en Ontspanning". Wo
bedoelen hier nu niet mede hetgeen
onder leiding van den kapitein van den
generalen staf Pater wordt gepresteerd,
wél hetgeen overigens goedwillen
de burgers en soldatencomlté's ln ver
schillende plaatsen van ons land op
eigen gelegenheid „voor elkaar bren-
A1 meermalen zlln we tegenwoordig
geweest op „cabaretavonden" waarvan
program tot een bedenkelijk nl'cau
afgezakt. Maar menigeen kroeg net
schaamrood op de kaken bij wat verle
den week ln Amersfoort voor het voet
licht werd gebracht.
1 nu kunnen zeggen, dat het
an het betreffende gebouw er
lid aan heeft, dat er oen ob-
tseres over het tooneel rond
springt. omdat 't de zaal ln goed vertrou
wen aan de militairen heeft verhuurd.
Maar deze militairen hadden zich er
dan wel tevoren eens van mogen verge
wissen. wat zc hun kamerader, zouden
voorzetten met de z.g. „Top-revue".
Het is op het oogenblk zoo, dat er
practlsch geen toezicht bestaat op rijp
en groen dat als „militairen-ontspan
ning" wordt opgediend. „Militairen-ont
spanning." vooral wanneer die belange
loos wordt geboden, moet den goedwil
lende reeds dankbaar stemmen en hij
moet vooral een gegeven paard niet ln
den bek kijken
Er bestaat een Centrale Filmkeuring
die uitmaakt welke films er voor ons
volk mogen worden vertoond en welke
niet. Maar er ls geen keurlngs-in-
stantie voor militairen-opvoeringen, die
uitmaakt wat geschikt ls voor onze Jon
gens. die algemeen gesproken het vast
contact met het ouderlijk huls moeten
missen en die voor het overgroote deel
np een leeftijd zijn waarin bepaalde In
drukken beslissend kunnen zijn voor do
verdere levenshouding.
Het ergerlijk geval ln Amersfoort gaf
reeds de neutrale bladen aanleiding ln
afkeurenden zin te schrijven over een
en ander en te betoosen dat hier en
daar de kleedlg wel decenter kon zijn.
Een dergelijke uitlating ln een neutraal
blad moge ons voldoende zeggen.
Maar een oplossing dient er te komen.
En wel zeer spoedig. Want al
le drill en training kan nog zoo stevig
zUn, wanneer de moreele opvattingen in
ons leger door een gezelschapje perso
nen van bedenkelijk allooi worden on
dermijnd, dan zijn we verder var. hul»
dan met een stel ongeoefende, maar
lichamelijk en geestelijk gezonde kna
pen.
NU OPNIEUW EEN OORLOC IS UITGEBROKEN.
wu Ir. H. Lamme
m 1 A, H. VI
rustte eigenlijk op een misverstane i leidde, g
een komische zijde had Eonlg'
van Vol
•t verzoek gericht, of ra liet hoi
nleuwde bedrijf eons mochten zl
k werd de toestemming gaarne gegeven
n Zuterdiig
middag ongeveer de gcheelo voreenlglng kleine terrein een zoo goed mogelijke
En daarna gingen dc bezoekers nzor di
De oude, lage fabriek, toen die in
'lammen opging. De laadtoren, die
'lier zoo groot lifkt, valt b(f dei:
'egemcoordigen bouw in het niet
IFoto Weers.)
en met de mogeliikheid gerekend moet worden, dat ons land
In het conflict wordt betrokken, dient elk rechtgeaard vader
lander zich ernstig af te vragen op welke wijze hij zijn plicht
heeft te doen tegenover zijn land.
De weermacht ls gemobiliseerd, leger en vloot bewaken onze zee- en
landgrenzen, bereid onze zelfstandigheid met hun leven tc verdedigen.
Achter dit leger, achter deze vloot, dient een vastbesloten burgerij te staan,
die daadwerkelUk steun verleent aan hen die hun leven zullen Inzetten om
onze onafhankelUkheld te handhaven.
Het is gebleken, dat verwondingen toegebracht door moderne wapenen,
dc getroffenen niet zelden In levensgevaarlijken toestand brengen, waaruit
alleen een bloedtransfusie hen kan redden. Dit geldt uiteraard evenzeer
voor gewonde militairen als voor burgerslachtoffers.
De burgeroorlor ln Spanje, die nog zoo verscli in het geheugen
ligt, heeft de groote waarde van het o-zrbrengen op groote schaal
van bloed van gezonde menschen op doodzieken aan het licht
gebracht, zoodat menig menscbenleven door zo o'n transfnsie
kon worden gered!
Het Nederlandsche Roode Kruis, onder voorzitterschap van Hare
Koninklijke Hoogheid Prinses Juliana, roept thans een ieder op. ook U,
om zich te melden als bloedgever, -geefster, (donor) teneinde in voor
komende gevallen het leven van gewonde en zieke militairen en burgers
te kunnen redden. Daarom deze oproep aan het Nederlandsche Volk:
Geelt D op, nog heden en stelt een weinig van Uw bloed ter
beschikking om een mcdemensch te helpen en te redden.'
Om als donor te worden aangenomen, ls een eenvoudig medisch onder
zoek noodlg, dat zooveel mogelUk ln eigen woonplaats zal worden uitgevoerd.
De bloedtransfusie is VOLSTERKT ONSCHADELIJK VOOR
UW GEZONDHEID en PIJNLOOS. De hoeveelheid bloed die
afgenomen wordt, bedraagt minder dan bet veertiende deel
dat gij bezit. Deze hoeveelheid kan Iedereen missen.'
.Minimum leeftijd 18 Jaar. Meldt U thans onverwijld aan, Indien U
ilt tot heden nog naliet. Mochten eenmaal de oorlogszorgen binnen onze
.reuzen komen, dan zal ieder burger zUn werkzaam aandeel moeten hebben
n de daadwerkelijke defensie van ons land. Dan zal ons volk als één man
chter zijn weermacht staan, bereid om op alle wijzen persoonlijk offers tc
-ngen voor de verdediging van onze eeuwenoude onafhankelijkheid.
Meldt O aan bij één der onderstaande adressen:
Mevrouw M. FISCHER, Maurltslaan 4, Amersfoort.
Dr. TH. DEELEN, Prins Fredcriklaan 12, Amersfoort.
Moge een ieder daarbij overdenken, dat voor deze organisatie geld, véél
.ld noodlg ls. Doch Indien elke Inwoner van ons land slechts één cent
ou willen bijdragen, dan zouden dc noodzakelijke baten verkregen zUr,
'tort Uwe penningen op de Nutsspaarbank, Amersfoort, ten name: J. de
/rles, Penmngmeestei Bloedtransfusie Dienst. Kring Amersfoort.
STEUNT DEN DIENST DOOR U OP TE GEVEN ALS DONOR EN STEUNT
DEN DIENST .MET EEN BIJDRAGE!
DOET HET NU!
