kolenbranders aan t werk in de treek BÜNSCHOTER VISSCHEPS NO STEEDS ACTIEF DE DRIE RAMEN. ■=j ONS KORT VERHAALfjZB DE EEMBODF. HERBEBOSSCHING VAN HET LANDGOED HET „WARENHUIS" DER NATUUR f)P DE VELUWE kan men jaarlijks een bekende kolenbrandersfamllle vinden. Doch voor het overige zult 'ge ver móeten "gaan. voor ge eèn ras eenten kolenbrander tegen komt tiaar het Zwarte Woud. Centraal Euro- E, waar uitgestrekte wouden zlin en utskoolatnemers. Het groote publick voelde hier geen behoefte aan het product en het bedrijl raakte min ol meer ln dlscredlet. Maar ge weet het: tempora do tijden veranderen, en v; het kolenbranderabedru f ln van brandstofdistributie we komt en loonend word' Het oog van den onwetenden bezoeker to het landjoed de Treek nabij Oud- Leusden zal dan ook verrast blijven rus ten op een tiental.... Ja. wat eigenlijk? HoiKmijten la het juiste woord niet, want daar onder verstaat men gemeen lijk takkeb05schcn. Laat ons echter dit woord toch gebruiken, maar daarbU den nadruk leggend op de kortgezaagde boomstammetjes, waaruit deze lioopen bestaan. Boomstammen, op maat ge zaagd en netjes en ordelijk opgestapeld, rond, ln den vorm van een grooten bijenkorf, een meter of drie hoog. Zoo staan er reeds een tiental, terwijl slj wachten op de heiplaggen cn het zand, waaronder zll bedolven zullen worden, alvorens te worden aangestoken. Na ver loop van tijd worden de hoopen weer „onf'dekt en zijn de stammetjes, ter lengte van bijna een meter, prachtig verkoold en kunt gij. lezer, er koopen om ln uw stoof te brandendezelfde stoof, die uw grootmoeder gebruikte, toen zll u de „sprookjes" vertelde van kolenbranders. Dit houtbranden, waarvan de produc ten een welkome aanvulling zullen zijn bi) de beperkte hoeveelheid brandstof fen, vormt echter een onderdeel van een groot geheel: de -ontginning en her- bebossching van het landgoed „de Treek". WU zijn er eens een kijkje gaan nemen en hebben er gesproken met den leider der ontginning, den heer T, Bcrg- HU vertelde, dat men drie laar geleden Teeds een aanvang heeft gemaakt met de ontginning en herbebosschlng, waar bij het slechtgegroclde hout wordt ge kapt. De bedoeling ls den grond te verbete ren. waarna men opnieuw gaat planten. Het werk staat onder leiding van de Ne- derlandsche Helde MU.. behalve het ko tbranden, dat particulier werk Is. DaarbU geschiedt het grondwerk, als spitten, ln werkverschaffing met subsi die van de N.H.M. Op deze wUze zUn reeds 17 4 18 H.A van de 35 H.A.. dat het geheel groot Ls. gekapt en, gedeel- telUk. herbepl&r.t. Onder het praten loopen we wat rond door de bosschen. tot wo blijven staan voor een geweldige hoeveelheid witte lioutblokjes. De heer Bergmeester vertelt ons, dat we hier zUn bü de „afdeellng houtgas". Binds Juli van dit Jaar ls men bezig te voldoen aan de vraag naar blokjes voor het houtgas. Nadat de stammetjes op maat zijn gezaagd en gekapt 10 cN. lang door een doorsnee van 6 c.M worden zU ln .roosters", dat zUn schuren, waarvan de wanden open zijn, zoodat de wind er vrUclUk door heen Kolenbranderskent gU re nog utt de sprookies, die vroeger, toen ge ]ong waart en goedgcloovig en daardoor gelukkig, verteld werden, voordat ge slapen ging, gevangen in het mystieke waas, dat groot moeders stem om uw geest gewe ven had?Ouder geworden haal de ge min of meer cynisch dc schouders op bi) 't hooren hiervan en waart ge geneigd deze sprookjes naar het rijk der fabelen te verwij zen... de kolenbranders inbegre pen. ln latere jaren ls hetU wellicht duidelijk geworden, dat het kolenbrandersbedrijj een uit zonderlijk bedrij) is, dat zware eischen stelt aan zijn beoejenaren en welks kenijis slechts overgaat van vader op zoon. spelen kan, te drogen gelegd. Men be- grUpt. dat dit hout kurkdroog moetzUn. Beukenhout, hoewel beter geschikt, ls duurder, en daarom geelt men de voor keur aan dennenhout, dat behalve bUnn even goed, ook veel goedkooper ls. Er bestaat veel vraag naar, hetgeen duidc- lUk wordt als men weet, dat ongeveer 1300 wagens op houtgas loopen. WIJ vragen hoe de hande'. geregeld ls. ZUn er grossiers cn zoo, of „Neen, we hebben geen tusschenhan- dclaars We leveren rechtstreeks, als lk het zoo zeggen mag, van fabriek aan verbruiker. De chauffeurs komen hier de benoodlgde houlblokjes halen. Zoo heb ben we een vrU drukke klandizie van Utrcchtsche afnemers". „En de prUs?" „Die ls ƒ45.— per ton (1000 KG.' *v- De groote kolenbrandershoopen in „De Treek" nabij de Leusderheide Over enkele weken zullen de hoopen met plaggen en grond zijn bedekt en Doch het srlltton en het kappen van dennen, die weg moeten, en het aan planten gaat natuurUJk steeds door, en net uitgraven van de stronken, die even eens voor houtskool dienen, óók. In den winter zullen dan ook nog zeker heel wat menschen werk hebben". „Wanneer denkt u, dat het werk vol- het kan „Dat ls bUna niet te zeggen: h één Jaar duren, maar het kunnen ei uu* vier zijn. Dat hangt van zooveel om standigheden af,..." We laten onze blikken nog eens dwa len door de schoone afwisseling van overoude, knoestige dennen, gebogen en krom van ouderdom, de open vlakte, waarop tientallen menschen gebogen spitten ln den harden grond, de lichte tinten van de Jonge aanplant, teer en pril van leven, tegen een achtergrond van een dreigende lucht, de witte vlek ken der houthoopendoor de geheele samenstelling van dit uitzonderlUk ge doe. en toch zoo nuttig en daardoor móói. en ln stUte genieten we van den strUd, die hier de mensch heeft aange bonden tegen de kracht der natuur om de natuur zelf te verbeteren.... en daarvan de profüten te trekken. Daar ln de kleine omslotenheld van OOK DE INDUSTRIE DER BEIDE ZUIDERZEE DORPEN IS BEVREDIGEND „Groote plannen voor de toekomst", zegt Bunschotens burge meester. NOG steeds varen ln den nacht van Zondag op Maandag om klokslag 13 uur de 130 schepen, die de geheele vloot voluien, uit, en wanneer zU isdag of VrUdag terugkeeren heb- zU een redelijk goede vangat aan zegt de burgemeester van Bun- sc roten en Spakenburg, de heer D. van *;n Berg, en hU lacht tevreden.... En et la een reden tot tevredenheid, wan eer men weet; dat het de 500 vlaschers- pzlnnen redelUk goed gaat. WIJ zitten ln de ruime werkkamer van den burgemeeater en het licht van een donkeren dag, waorln enkele zonstre- spelen, valt door de hooge ramen en zeeft, een sluier van grUs over de sfeer van weldadige werkzaamheid, die hier „VUfhonderd gezinnen", gaat de bur gemeester voort, „dat zUn ruim 300 vls- van vlschventers, die we echter ook de categorie van vlsschersgezlnnen mo- in, evenals de gezinnen van en handelaars. Neemt men leder gezin uit gemiddeld 5 «staat hetgeen hier zeker het geval ls dan mag men aannemen, de helft van het aantal der lnwo- - ln totaal 5700 - ln het vlssche- rij be drijf werkzaam la. De andere helft vindt werk ln dc (knoopen-1 Industrie enbedrUf. De stand der dan ook vrij gunstig, al ituurUJk nog veel verbetering mo- ge!,Hkoe' staat het met d« prijzen, burgemeester?" De vangsten zUn goed en de prijzen /oneens. Was het echter aUeen de zoet- watervlsch, die gevangen wordt, zooals paling en snoekbaars, dan zou de toe stand niet zoo gunstig zUn. Een belang- rUk aandeel der vangst bestaat echter uit zg. „nest", dat ls de puf van het IJselmeer. Nest wordt gevangen ln zoet water. zooals het IJselmeer. terwUl puf, wat feltelUk hetzelfde ls. uit zoutwater- vlsch bes--* Omdat e: is er grootere vraag naar zoet- waterpuf, ofwel nest. dat. zooals u weet wordt verwerkt tot veevoeder on gedeel- telUk naar vlschmeelfabrleken gaat. Er, dit nest ls er een zeer groote a&n- dus u begrijpt, dat dit veel goed maakt". niet alleen de Indus trie ln onze plaats, mar ook uit andere plaatsen, zooals Amersfoort. zUn zU hun beroep trouw: zU zUn vlschventer en zU blUven het. Voor het overige ls de ln- ook bevredigend. u heel v> Dat gelooven „Maar dit ls nog niet alles", zoo gaat de heer Bergmeester voort. „Behalve houtskool met het eigenUJke branden moet nog begonnen >.„.den en hout gas. maken we hier ouk mUnhout En hU wUst Tusschen strakke sparren door zien we groote stapels pa len van misschien lVs meter lengte. „En dat ls nog niet alles, want we hebben ook hout voor papier. Mooi wit hout. En haver en rogge ALS EEN WARENHUIS. En Ja. op een open stuk temidden der groene bosschen zien we een veld, waar op nog rogge en haver staan te wuiven in den wind. „We hebben al een oogst gehad", ver telt onze zegsman verder. ..Zooals u gebeurt 1 1 houtskool, i, hout voor papier, n dan natuurlijk dnt- elgenlijk begonnen houtgas, mljnhov rogge en haver, de ontginning D44r staat al eei aanplant", We krijgen een idee van een waren huis, als de heer Bergmeester ons al c. voortbrengselen dezer ontginning op somt! Wij vragen naar het aantal men schen, dat hier werk vindt. I „Dat is ongeregeld. Op het oogenbllk 1 werken er 40 man bij de ontginning, 6 bU de houtgasvoorziening (zagen enz.) cn 4 bU het uit den grond graven van dennestronken en het kappen van stammetjes voor het kolenbranden. Het kappen van hout voor houtgas gebeurt I zoo lang er vraag naar ls: ls er geen I vraag dan kappen en zagen we niet. Ik zag niet het licht in de ramen van de zacht gloedende zon, ik zag alleen hoe stil een kindeke lag in doeken, en Maria en Joseph samen. Ik zag niet de smart van mijn zonden gekerfd in dat God'lijk gezicht, ik zag alleen het rode liefdelicht, dat straalde uit zijn heil'ge wonden. Ik zag niet de schare geslagen, er schoten mij tranen, stil. Jezus zag ik, Jezus alléén, stralender dan de zon en scheen Hij méér God. Hij had de hemel ontsloten. En ik wist verborgen achter gouden deurpanelen dezelfde God, van de raamtafrelen. L. T. Jr. eeft u nog plannen voor de toe rt?" VERKAVKLINOflFLANNZN Het gezicht van den heer van den Berg heldert op ln een broeden, tegelijk tegen een achter- blauw en hemel- -aanrijden van lorries et lied van den arbeid, dat waarschijnlijk binnen niet al te lan- r te beluisteren tal s hopen, dat het niet de vlschventers vertrouwde figuren bi n zijn, die de schop Het bevel poroes Graaf Harberg trad het kabinet van den keizer binnen. „Ik hoop, dat Uwe Majesteit het mij niet kwalijk zal nemen... begon de grijze hoveling; maar bij kon al niet ver der spreken. „Zoo plechtig, Harberg? Wat ls tr aan de hand? Wat hebt u op uw hart?" vroeg keizer Frans glimlachend en goed ge- De trillende hand van den ouden graat ging ln den binnenzak van zijn zllvergeborduurde Jas. Daar Weef ze steken. „Dat niet. Majesteit. Maarde stem van den hoveling aarzelde even „een brief voor Uwe Majesteit De keizer werd boos! „Wat? Gaat daar ook al aan mee doen? U weet toch. dat ik niet houd van zulke Omwe gen. Een openhartig woord heb lk veel liever. Maar men moet ml] geen brieven sturen. Dat ken lk al. Daar steken altUd Intriges achter. Verzoekschriften worden behandeld door mijn secretaris. Daar- „Maar omdat tk aoo ln de vunst Na bij Uwe Majesteitzei de aaf ver legen. „Ik kan goed met u opschieten, dat ls waar. Maar u moet me niet met brieven aankomen." Harberg had den gesloten brief be hoedzaam 'n weinig uit zijn zak getrok ken. Met een zljdellngschen blik zag de keizer dit. En omdat Harbergs bedroef- radeloos gezicht 'n bUna komlachen in druk maakte, zei hl): „Kom voor den dag ermee. Van wlen ls de brief?" Harbergs vriendelijk oud gezicht lleht- Ongeveer ei ir geleden kwamen ln de wolken: Dien brief wil lk niet lezen Ik weet aL waarover het gaatl De Jong ste zuster, die hofdame la bij aartsher togin Sophie, wil een armen student daarvoor moet lk mUn n toch De oude graaf, den brief nog ln zijn handen, stond daar als versteend. Eerst waagde hl] het niet iets te zeggen Pas na gerulmen tijd vond hu den moed om op te merken: „A's het meisjenu werkelijk z dien n 3 hl) v den graaf: Uw voorspraak heeft effect t „Boe edel en voornaam ls onze keizer toch." antwoordde Harberg stralend. „Luister nog t\ hom haastig to d naar wat er schijnt de k ln het wac zuster. HIJ vraagt baar openhartig, of het waar ls, dat ze van den student houdt. Ze bekent dat onder tranen. HU vraagt haar verder, of haar liefde voor den bewuzten Jongen man zoo sterk li. dat ze aan zijn zUde ook een leven Tan ontbering dragen kan. Ze beweert bet. En cd m er geen zpljt van aal hebben. izsar adellijken naam te verwisselen voor een gewonen burgerlijken en voor altijd ultgestooten te worden uit de hof kringen. wtl de ketter verder weten. En onze zuster bezweert opnieuw, dat a* daar nooit spijt van zal hebben. Toen besliste de ketter- „Goed. se zal haar student hebben. En lk zal wel zorgen, dat hU vooruitkomt aan de academie. Jullie moogt dus trouwen I 1" Onze sus- ter kuste vol dankbaarheid des keizers handen „Maar dat ls heerlijk." Jubelt graaf Harberg. „Heerlijk, zegt u roepen de belde zusters als uit één mond. .Maar weet u dan niet, wat er ln onzen brief stond?" „Den briefheeft de keizer nle* een» gelezen!" Groote ontzetting teekent zich af op het gelaat der belde dames. Een van hen scheurt haastig de enveloppe open en «eeft den brief aan den graaf. „Wilt u even lezen 1 I" En graaf Har berg las: „Majesteit, vorstin Landershelm en gra vin Helnold smeeken Uwe Majesteit het bevel uit te spreken, dat aan de betrek kingen tusschen onze Jongste zuster Maria en den burgerlijken student Lingen een einde maakt en dat onze suster een poosje uit Weenen stuurt, roodst ze haar liefde voor dezen man vergeten De graaf keek op en zag twee veront waardigde vrouwen voor zloh staan. Plotseling gleed er een glimlachje over zijn vriendelijk gelaat; „Wat wilt u. dames. De keizer heeft Immers een bevel uitgesproken. HIJ heeft de liefde doen triomfeeren 11 DE EERSTE SIR PERCY AMERSFOÖRTSCHE ROMAN ÖOOR BARONESS ORCZY. wat gaan heen en wcei- uiuiim uv - portaal, waar de meeste slaapkatnsis op uitkwamen, hart het zachte praten vnn den Burgemeester gehoord en zoo nu en dan ook de zachte stem van zijn zuster Wat zij zelden, kon hij niet verstaan maar hU kon wel aan Stoutenburg mee deden dat de slem tan den l'.'irgomrcs- ter vermanend had geklonken en dit van Gilda geduldig ec onderwonen. Even voor het a.ir'nreken vin den dag bracli» een van hun oude kn:o-ts die den heelen nacht Ua wacht waren blij ven li ;*den ln huls. baar w>.t warr-3 broodpap, die zU gv Hg vereis M. Op dat ('Ogenblik was de Butgcmces ter bU hun- maar toen kort daarop Heer van Stout" dlgheld ln de ging zi) alleen naar hem toe. Die kamer w°° w"ar n' langer d verlangde. a het. waar. langer u«ui nu week geleden dc Stad houder raadsvergadering gehouden had met den Burgemeester op den dag _n zijn vrienden op ucii t haar huwelijk. Haar huwelijk! Zij had ln de kleine kamer er naast gezeten en op het spinet •">- speeld. om haar bruigom te roepen. Daarop was echelden gevolgd, en zU had eigenhan dig zijn degen naar hem toegebracht cn dien aan zijn zUde gegespt cn hem geraden tc gaan, waar eer en plicht hem ir zUde Hemel, wat ei i herinneringen! Stoutenburgs spotach- tlgen blik echter met werkelUk opmer kelijke kalmte. ZU voelde zich noch Hauw. noch zwak. Haar gemeenschaps oefening met God en haar gesprek met haar vader hadden haar al de kracht geschonken, die zij noodlg had. haar vUauden niet te laten zien leed. noch of zU bang was. Toen Stoutenburg haar met lafhartl- gen spot herinnerde aan haar besluit, woordde zU op kalmen tol lk ben klaar, om mee te g Jc zult het nooit betreuren, Gilda". hU opeens met grooten ernst; zijn Ingezonken oogen begonnen schitteren; wat haar echter een rilling door de leden Joeg. Je zult het nooit be treuren. dat bezweer lk lel Je zult dc grootste vrouw ln Europa zUn; de meest bewonderde, de meest geliefde vro" Ja! Met Jou aan mUn zUde voel lk. Ik de kracht zal hebben, om een tr een konlnkrUk voor ons belden op richten. Koningin der Nederlanden, mUn engel! Wat zeg Je van dkt vooruitzicht? En lk Je koning HU zweeg en sloeg haar gelaat merkzaam gade. HU was benieuwd, wat zU afwist van den dronken kerel, eens hnar man. die nu dood lag ln de kamer beneden, verslagen door de wrekende hand van een vertoornden vader ontwaardlgd Nederlander. ZJ zog er echter zoo kalm uit, tot de conclusie kwam. dat zU niets wist. De Burgemeester had haar blUkbaar voor het oogenbllk deze akeligheid en schande willen besparen. Nu. dat was elgenlUk ook maar goed. U was bereid, om met hem mee te gaan, dat was het voornaamste. In leder geval wist zU het alternatief. „Jan blUft hier en houdt het bevel cr de troepen." zei hU. „HU gaat niet weg, voordat lk om hem stuur." Tot op dat 'ogenblik bleef Amers foort en het leven van al zün bewoners "ln gevaar. De verschrikte blik ln haar oogen, en hU haar daaraan herinnerde, was ..em voldoende bewUs, dat zU ten volle de positie begreep. Van de plannen van den Stadhouder, die door den verklik ker verraden waren, wist zU natuurUJk niets. Dat was ook het beste, dacht hU De heele zaak zou, als zU volbracht was en hU. Stoutenburg, meester van Gel derland en de Stadhouder zUn gevange ne zou zUn en de Vereenlgde Provinciën daarenboven gereed waren, zich aan hem te onderwerpen, een openbaring voor haar zUn; een openbaring, die haar. daar twqUfelde hU niet aan. tot een trotsche. gelukkige vrouw zou maken. terwUl zU nu nog slechts een gehoor zame slavin was. Intusschcn had hU Jan gelast do feest zaal te laten zooals die was. „Laten de gesloten deuren en de ge sloten luiken het geheim bewaren", had hU op beslisten toon gezegd. ..BlUkbaar ls de Heer Burgemeester voor dezen f van plan. om zUn mond te houden." In de drukte en opgewondenheid het vertrek verbonden, vergaten de sol daten. die 's nachts door het pistool schot wakker geworden waren, die on I belangrijke gebeurtenis geheel en aL held. Op een gegeven oogenbllk voelde Stoutenburg, die In de hall op GUda stond te wachten, het verlangen bU zich opkomen, om een laatsten blik op zijn dooden vUand te slaan; maar de sleutel stak niet ln het slot. en hU wilde er den Burgemeester niet om vragen. Het was beter zoo. Juist kwam Gilda toen naar beneden. U werd vergezeld door haar oude ka- lenier Maria en had haar bontman tel reed9 aan en haar kaperhoedje op en was gereed.om te vertrekken. BlUk baar had zU reeds afscheid genomen van haar vader - volle ln. „De Burgemeester maakt het goed. hoop lk?" vroeg Stoutenburg hoffelUK zoodra hU haar plechtstatig begroet had. „Dank u. mUn vader ls heel wel." woordde zU op koelen toon. De draagkoets was haar eigen koets. DlkwUls had ze daarin de reis tusschen Haarlem en Amersfoort gemaakt, als het weer te ruw was. om die te paard af te leggen. Wat had ze altUd genoten tochten, want belde hulzen waren haar dierbaar. Sedert haar geliefde m&n er ook verkeerd had. waren ze ha* dierbaarder geworden. Het scheen Stoutenburg. die opmerkzaam gadesloeg. terwUl zU de hall doorkwam, toe. alsof omkeek naar dé kant van en haar hals uitrekte, om te luisteren naar eenlg geluld, dat haar uit die richting zou kunnen bereiken. Het leek wel. alsof zU rilde. ZU trok haar bontmantel dichter om haar schouders, en haar Uppen bewogen zich. als fluisterde zU Iets bU zichzelf. Stoutenburg dacht, dat zU een laatst vaarwel toeriep aan den man, dien zU maar niet vergeten en evenmin verach ten kon, en een pUnlUk gevoel van beteugelde Jaloezie schoot als een giftige pUl door hem heen. ZeUs van doode was hU nog jaloersch. Een eclalreur te paard ging vooruit, om te zorgen, dat de weg vrij was on niets hun voortgang zou kunnen belet ten. Na hem kwam de vaandrig Daarop volgden twaalf Spaansche helle baardiers met een zwart fluweelea hoes om de spits van hun hellebaarden en daarachter honderd ruiters met gewe ren gewapend en nog honderd die een lans droegen. Dan volgde de draagkoets met leerer kap en prachtig bewerkte lederen gor- dUnen. aan de belde zUden. de stelen voor en achter gedragen door Vlaam- sche paarden. sierlijk opgetulgl en met pluimen op den kop. De heer van Stoutenburg reed aan de eene zUde van de draagkoets, en Nico laes aan de andere, en achteraan kwa men nog twee compagnieën musketiers en lanclers. Hun weg voerde door de Koppelpoort en dan langs een omweg naar en over de Veluwe langs den weg. die noordelUk van Apeldoorn loopt, om zoodoende Iedere mogelUke ontmoeting met de vedetten vnn den Stadhouder te vermU Stoutenburgs plan was. om Maurtts van Nassau bU den molen op te wach ten en geen strUd te leveren ln het open De weg was eenzaam op dit vroege uur; een scherpe wind kwam van den kant van de Zuiderzee en joeg de oen- taf eiland. kleurde d den nevel reeds met gouden g Stoutenburgs scherpe havlksbllk door zocht het terrein onder het voortrijden. Even over zevenen bereikte men Bar- neveld. en de troepen hielden een oogen bllk rust bulten het stadje, tervrtjl de eclalreurs op provisie uitgingen. De tnwoners. ontsteld door de aan komst van .deze vreemdelingen, lieten zich rustig van hun levensmiddelen be roven. daar zU geen moed hadden, om tegenstand te bieden. Hoewel zU scherp ondervraagd wer den. konden tu weinig Informaties ge ven. ZU hadden wel gehoord, dat Ede ln handen van de Spanjaarden was ge vallen, en Amersfoort hetzelfde lot ge deeld had. en dit had groote ontstelte nis bU hen te weeg gebracht Het zien van Stoutenburgs donkere vaandel, met den doodskop en de been deren er op geborduurd, deed hen rich nog angstiger voelen, en zU vonden net. daar zU geen garnizoen hadden ora zich te verdedigen het verstandigst om aan de eischen van zUn Edelheid met een vertoon ran goedwilligheid te vol doen, liever dan hun stadje geplunderd te zien. of de Inwoners meegesleept als gevangenen door den overwinnaar GUda verliet haar draagstoel niet ge durende het oponthoud. Maria die ach ter een van de stalmeesters op een kus sen had aezeten bedende haar meeste- Wordt vervolgd

Historische kranten - Archief Eemland

De Eembode | 1940 | | pagina 3