F. A. T U L P
V
godsdienst eu volk dacht. Ill Dultachland
kvam da godsdienstvrede van Augsburg lot
stand op grondslag van ,.dc godsdienst van
danen." De Republiek der Vercenlgde Ne.
derlanden kende een staatsgodsdienst, «el-
waarvan men aanhanger moest zijn. wilde
men offldcele ambten bekleeden. In Frank
rijk hebben zeven godsdienstoorlogen
woed. Ondanks hel feit, dat na die periode
van godsdienstoorlogen veruit de meerder,
held van het Fransche volk katholiek bleef
en er dus slechte een kleine minderheid
In het land het protestantisme was toege
daan. verdreef Lodewljk XIV de Hugenoten
uit zijn land door de opheffing van het
geloofsdwang een kwaad ls, en dat ge-
loofaeenheld géén voorwaarde ls voor de
hechtheid der volkseenheid. Wel mag wor
den gezegd, dat het Nederlandsche volk
over het algemeen van geloofsdwang at-
keef.g was. en dat zoowel katholieken als
protestanten hier meerendeels voor toleran
tie waren. Prins Willem I was zijn tijd ln
Op het
gaande tl
DE VISCHHAL WORDT
HERSTELD
loofsverecheldenheld geenszins een ontbln
dend element voor de volkseenheid.
Sindsdien heeft zijn opvatting alom bur.
geiTecht gekregen. De godsdienst ls van een
andere orde dan de Staat. Het ls het grond
beginsel van iedere eenheidsbeweging -u
dezen tijd, dat men vóór het staatkundige
en maatsdiapp-lljke uit moet gaan van de
ulgeheele. natuurlijke volksgemeenschap,
en dat op filé totale volksgemeenschap de
Staat moet worden opgetrokken.
kunnen af
springen
MAAR DE HISTORIE!
Men moet eerbied hebben voor het
verleden, zal een of andere vereerder
van de oude hal beweren, '.eker, maar
na het herstel zal noch var een ..oude"
hal noch van .liet verleden" sprak mo
gen zUn. Men zal hoogstens van een
reconstructie mogen spreken, een nieuw-
menschen
OPEN VOOR VERNIELZUCHTIGEN.
vlschhnl helaas het lot deelt van vele
oude bouwwerken ln deze omgeving. De
Jeugd schUnl ln deze wijk nog een
graadje vemlelzucbtlger te zUn dan el
ders. We hebben de mooie glas ln lood
ramen van het nabije Kapelhuls ln kor
ten tijd zien verkeereo ln een gekron
keld r-etwerk van lood met enkel» glas
scherven.
We hebben den eigenaar van het aan
grenzend huls op het Lieve Vrouwekerk
hof verontwaardigd de stukken zien op
rapen van een ln diggelen geworpen
steenen Nederlandsch wapen dat er den
gevel sierde.
Koevele ruiten hebben we er zien
sneuvelen!
WIJ vreezen rtat alleen om deze reden
reeds de duizend gulden herstelkosten
ten deele weggegooid geld zal zijn. Te
voren zou men de ouders ln deze buurt
eens moeten leeren. wat tucht ln de op
voeding beteekent.
geloof ls
m genoeglijk oud heertje, dat ln
n aan den Hooglandscheweg bit
woonde. IIij beminde het bul-
wllde ook anderen er van laten
int buiten bet huisje dat hijzelf
ezat bij daar nog twee perceeltjes
anderen verhuurde.
op den kop af een Jaar gele-
rlogsgeweld uit en alle drie zijn
en er aan. Slechts enkele hoopen
er over en het oude heertje trok
aag vol. er port noch deel aan te hebben,
antonrechter en Ambtenaar werden niet
wijzer uit dit goval. al scheen volgen»
proces-verbaal Br te nebben verklaard,
varken te hebben geslacht In opdracht
zekeren H. de G.
e zaak werd acht dagen uitgesteld. Dan
en de opdrachtgever H. de G. en de ver
sant als getuigen worden gehoord,
och kwam er nog iets licht ln deze dula-
VERKEERDE OMGEVING.
Niemand zal ontkennen, dat een
vischhal op een vlschmarkt thnis be
hoort. En aangezien deze markt Vrij
dags op het Lieve Vrouwekrrkhof wordt
gehoulen. zou men beginnen met vast
te stellen, dat de vischhal hier goed
staat. Daarmede doet men echter on
recht aan de de historie van het plein.
De naam zegt reeds, dat het plein eer
tijds de hof rond de Lieve Vrouwekapel
ge wee-t moet zijn. Die kapel was onge
veer 70 meter lang. dus besloeg bijna de
totale lengte van het plein. Plsats voor
een vischhal was er niet.
De hal stond eerst aan het begin van
de Kortegracht bij de Langestraat, de
oude vlschmarkt.
volharding v
11 geschiedde
ild mag overw
omwalling
kardinaal Faulha-
den wereldoorlog
Een oude buurman van hem, een boer.
was Inmiddels verlekkerd geworden op het
puin. van de huisjes eri op een goeden (lus
klopte hij bij den ouden heer S. aan om
te vragen o! hij niet wat steenen en kalk
mocht gebruiken.
..Magge. magge," zei S., „Ik heb toch al
niks overgehouden. Geelt mij dan eens een
stukje spek ol zoo wat Je hebt." Want het
was S. bekend, dat zijn bezoeker verlof tiad
om 'huls (voor .hulsslachting"), een var-
De ruil werd gesloten en 5. toog naar den
ouden buur, kreeg een mooi stuk vleesch van
vier pond. deed hot „open en bloot" ln een
taschje en keerde er mee huiswaarts om er
zijn yrouw mee te verrassen. Helaas, het lot
voerde hem cnslacontroleurs op zijn w.-g. Ze
gluurden m het taschje en namen 't vleesch
ln beslag.
„Heeft u bonnen," zelden ze. „dan kunt
u het terugkrijgen."
zet de oude heer Zijn vleesch kreeg hij niet
Toen keerde hij terug op zijn schreden
HIJ bad. vertelde hij. c
atalc bezoek der controle
aangetroffen. Bulten-
waar dit vleesch van
r vergunning geslacht.
Het verrollen van de oude vischhal
van de Kortegracht naar het Lieve
Vrouwekerkhof in 1856, naar een
deel van een steendruk van P. H. van
de Weijer te Utrecht.
„Terug om het
„Dan zullen we
De vrijmetselarij ln ons land ls opge
heven en nier en daar heeft men zelfs
den Inventaris publiek verkocht. De vrij
metselarij ls meermalen d^ur de Pausen
veroordeeld om haar beginselen en doel
stelling die ln strijd zijn met de Katho
lieke leer en de door God geopenbaarde
waarheid. Een van de programmapun
ten der Vrijmetselarij, waarvoor deze
vereenlglng altijd nog al haar best deed,
was de gdfcks telling van begrafenis en
crematie lijkverbranding)Dit laatste
dan bedoeld als een apart loochenen
van een bestaan hiernamaals en een
getuigenis van een zuiver materialisti
sche opvatting
Nu is de Vrijmetselarij opgeheven,
maar de crematie ls toch met de begra
fenis gelijkgesteld.
Moeten we hier denken aan de para
bel die Mattheus ons verhaalt (12, IS
IS)? vraagt „SI Bavo".
ze legden
trapje op.
Volgens een oude, bU P. W. van de
Weyer te Utrecht vervaardigde steen
druk waarvan nog exemplaren de wan
den sieren van Museum Flehlte en de
pastorie St, Franciscus Xaverlus op 't
Zand, ls de oude vischhal In 18s6 ver
rold naar zijn tegenwoordige stand-
Het feit, dat deze verrolling voorkomt
op een samenvatting van Amersfoort»
belangrijkste gebouwen toont aan. dat
zU een „gebeurtenis" was.
Dat waren trouwens alle verrolllngen
ln dien tijd. Onze ouders en vooroumrs
toonden ons Immers, wanneer we vla
Amsterdam naar Zandvoort reden, het
..verrolde huls" dat Halfweg ln die da
gen beroemd maakte. Een gevelsteen
herinnert er daar nog aan.
Om op onze vischhal terug to komen
de Illustratie toont, dat die verrolling
door paardentractle geschiedde. Onder
het gebouwtje, dat ln twee stukken was
verdeeld, rolden houten palen. Telkens
als er achteraan een kwam uitgerold
werd die naar voren gedragen en er daat
nen te halen, dan krijgt u het vleesdh te
rug zelden de controleure.
„Nee. asjeblief met. d'r ls thuis al mop-
perkost genoeg," zei de oude heer, wiens
eega blijkbaar niet voor de poes was.
Het schijnt toch nogal te zijn meegeval
len. want inderdaad zijn aan een achter
deurtje de bonnen ingeleverd „en 't vleesch
heelt lékker gesmaakt!" zei de oude heer.
terwijl hij met zijn tong zijn druipsnor aan
weerszijden streelde.
„Gelukkig." zei de kantonrechte.
De Ambtenaar meende, dat de huisslach
ler schuldiger was dan deze verdachte. HIJ
vroeg een lage geldboete van f 2.60.
,,'tValt me tegen." zet de oude heer.
..Ben gulden of een dag." zei de kanton-
„Gevulde" koek
Spakenburg had 157 kg. w
verg unnlng verkocht en
•spijs' vooi gevulde koeken.
Dus als te gevuklc Koeken
Je eigenlijk een portie witte t
oaasde zlcb de kantonrechter.
..Ja zeker dat kan op tiet c
oogenblik best
Deze voelde
schuldig HIJ
vertreding
Koning Philips li
55.te JAARGANG NUMMER 5 VRIJDAG 9 MEI 1941
Verschijnt 1 x per week. Abonnementsprijs. I Advertentieprijs per regel. 7 pts regelmaat.
inbegrepen de kerkeUlke buiige 104 per H mM bl c«- Rccllmra
kwart Zg. volksaboiuiemcnten 4 cis. p. week I U U I Tl gg f "1 1 fSk K verUnzdIwordt
REDACTIE EN ADMINISTRATIE; m de kerkelilke bUlage. o> eldere al^naUMd.
Lang.gr.cht 26. Tel. «34 - AMERSFOORT. hFoSTJX
Postcheque- en Gironummer 44234. WAARIN OPGENOMEN HET ..WEEKBLAD VOOR BAARN" !!S*NPUd"n1^HHrv'S'^Se2£
uitgave NV. uiigcver» mil Nceriandia. KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR HET DEKENAAT AMERSFOORT. ALSMEDE VOOR BAARN E.O. voorw. zie gedrukt unci. Bewii.no. t rant.
ET EXIIT QUI SÉMINAT,
SEMINARE SEMEN SUUM...
Weer zwelt het zaad In Holland's grond.
Weer barsten alle knoppen open
en is het Mei... omtrent een stond
van zere pijn is nu een jaar verloopen.
Toen zaaide God Zijn zonen in het zand.
Hun kruisenrijen liggen nu te wachten
op het zachte helpen van Zijn hand,
op onze arbeid, onze krachten,
op al wat in en uit ons is,
op al wat goed en edel is,
op al en al, op U en mij,
op Holland, op Zijn volk! Ja zy,
de zaden in de volle grond, zij
vragen nu om onze stond!
O God, geef rjjke zegen aan dit zaad:
een goede mensenhand met milde kracht,
opdat dit zaad ontkiemen gaat
en als een gouden schryn in al zyn pracht
kan openbreken en de bloemen dragen
de bloemen van hun stille vragen,
de bloemen slechts van onze kracht!
OORLOGSLEED EN
VOORZIENIGHEID
-^Rosegger beschrijft ln een vertel
ling van het Jaar 1917. het voorlaatste
Jaar dus van den vorlgen wereldoorlog
welke uitwerking het wereldleed van
toen op de godsdienstige houding van
vele menschen heeft uitgeoefend. WU
lezen daar o.a.:
„WU zaten ln het priëe! en spraken
daar over de uitwerking van den oorb s
op het godsdienstig leven. Esn stll-ems-
tlgc ambachtsman was er. die bekende
dat hU altUd een religieus voeleud
mensch geweest was. maar UJlens den
oorlog was hU atheïst geworden; God
had zich niet bewaarheid! Wat een bid
den aan het begin van den oorlog! De
kerken waren overvol, overal bldston
den! Op de tronen baden de keizers en
koningen, die elkander bevochten, tot
den Heer der legerscharen Ieder ge
juich van wegtrekkende soldaten was
een gebed. Iedere moedertraan eei
bed. En verhoord werd niemand!
oorlog breidde zich uit over schuldigen
en onschuldlgen, hU werd monsterach
tig. En toen heb Ik gemerkt hoe de W-
ken allengs leeg werden en de mensch»n
afstompten Ach wanneer God ln zulke
tijden niet van Zich laat merken.
wanneer dan wel?
KANTOORBOEKHANDEL
HET VULPENHUIS
Langestraat 65 t.o. Krommestraat.
Telef. 4626
Daarop kwam ean me
sor ln de wiskunde, aan
als crltlsch denker bel
zal zoo'n cUferaar over
weten te zeggen, dacht
van mU. mUne heeren. heeft deze oor
log een geloovlg mensch gem»akt Dat
er onder de menschen weinig gerechtig
heid en veel slech'he'd heerscht. had
lk allang gezien En steeds laaghartl-
ger werden ze, steeds zelfzuchtiger,
valscher. heerschzuchtiger en meer en
meer vervuld van haat. Alle vermanin
gen ten spUt werden ze steeds driester
En toch ging het den menschen goea.
den grootsten schurk vaak het best,
Welnu, wanneer God dan op een keer
elndelUk niet toeslaat. dan bestaat
HU niet. Maar HU slaat toel Nu opeens
nu ls HU er met ZUn wereldgericht! En
HU ls streng, niets laat HU ongestraft,
alles wordt meegerekend! En worden
er hier en daar ook minder schuldi
gen getroffen, dan wordt tolt later veref
fend heelemaal onschulBIg ls niemand.
En zoo heeft de oorlog van mU 'n geloo-
vlg mensch gemaakt. Anderen gelooven
aan God. omdat HU goed ls lk geloof
aan hem, omdat HU stra
Toen dezf twee aldus hadden ge
ken, haalde een derde diep adem alsof
hU nu net woord wilde nemen. Toen
bracht hU zUn hand aan het voorhoofd
en sloot de oogen. opende ze weer en..
aanklagen, die hun wilsvrijheid mis
bruiken en den oorlog op hun geweten
hebben.
liet dien oorlog vier Jaren lang duren
omdat HU ook het kwade ten goede
weet te leiden. Ook ln de dagen van den
oorlog blUven de leidsels der wereldre-
geerlng ln Gods hand.
Inderdaad, hij die zweeg was de wijs
te van de drie. Want hU verstoutte zich
niet met zUn kortzichtige menschen-
oogen een blik te slaan ln Gods onein
dige werkplaats en waagde het niet. de
plannen der Voorzienigheid te crltlsee
ren.
God had zoo voegt de MHnchen»r
ilCatholische Klrchenzeltung" waaram
dit stukje In Nederlandsche vertaling
werd ontleend, er aan toe God had
Geloofsverscheidenheid
en Volkseenheid
De schrijver van den „Spiegel de
TUds" in „De TUd" heeft eens even st
gestaan op het Damrak te Amsterdam
om klank en tempo van den .Beursben
gel" wat dieper op zich te laten li
ken. HU merkte toen op. dat de klok
met precies denzelfden klank als, en
ook niet sneller noch langzamer dan
HU geeft het ColUn cn anderen grif
toe, dat wU In menig opzicht „een
Calvinistische natie" zUn. „WU zUn ge
neigd", zegt hU. ..ln den materieelen
rijkdom een religieuze uitverkiezing te
zien. En dit ln acht genomen, ls het
niet minder dan nationaal, dat ons
eenzelfde klok ter kerke en ter beurze
Dit Is een vrij ondeugende gedachten-
koppeling die wat spot met 't door ve
len nog zoo liefdevol gekoesterde Ide
aal dat een volk één godsdienst zot
aanhangen.
Dit Ideaal 1$ toevalllgerwUze dezei
dagen nog ter sprake gekomen In eer
ander blad, n.l. „De Weg", 't weekblad
van „Nationaal Front". Arnold MeUer
verweert zich daarin legen
gers van de N. S. B.. die bewr
„Nationaal Front katholiek
en dat gezagdragers ln de katholieke
kerk (meestal noemt men dan de Je
zulcten) gezag zouden hebben over ne
laten van Nationaal Front"
SCHRIJFMACHINE DEFECT
Bal
ELZENAAR
't Komt voor elkaar.
LANGESTRAAT 101 - Tel. 5723
Vrijmetselarij en Lijk
verbranding
OOR DEN
KANTONRECHTER
Varkensvleesch voor puin
ooooooooooooooooooooooooooo^
Bij dit nummer behoort
een Voorjaars-bijlage
oooooooooooooooooooooooooooo
Eeranesser varkens-mysterie
Slagei H wist totaal van niets. HIJ wt
Het vleesch was bestemd om. voor zoover
behoefte aan wae, thuis te worden opge-
Te Ambtenaar sic Me allereerst "vaat. dat de
«e verdachte, slagei B.. hier blijkbaar
i had siaan liegen en draalen. De Amb-
aar had zoo rijn eigen opvaitlngen over
het opzettelijk slcepende houden van een
Wanneer B over 8 dagen.schuldig tal
blijken, zal zUn houding de etsch zeker met
100 verzwaren. Tegen v, d. Br. elschie de
Ambtenaar viermaal 1 15 of vermaal 15 da
gen met verbeurdverklaring van bet ln be
slag genomen vleesch. De uitspraak werd -
viermaal f 10 of viermaal 5 dagen.
