De Eembode
S3
-iren, Wb1v,
55ste JAARGANG NUMMER 20
VersehUnt
Inbegrepen^,.
^Sr-ESÊ
"*fc 1 l"ï toegestaan
NUverheld en
REDACTIE EN AD MI NTSTBAT
Langegracht 28 Tel. 4425. - AMERSFOC
Postcheque- en Olronummer 44234
Uitgave N.V. Uitgever
«WAARIN OPGENOMEN HET ..WEEKBLAD VOOR BAARN"
VRIJDAG 22 AUGUSTUS 19411
rzvr&
teriandta. KATHOLIEK NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR HET DEKENAAT AMERSFOORT. ALSMEDE VOOR BAARN EO.
rtenlleprtja per "gel. 1 P'* mgalmsa*.
M br 11 ets. H»el*me« tussohen tetoa
tl tarief Indien opname ven ertvertan-
aisieiiik verlangd wordt
elders allMngtaand.
BOLSJEWfSMEWERELDVIJAND NUMMER EEN.
HET INNERLIJK BEDERF
Het Communisme at zijn eigen
kinderen
P) E NATUUR houdt er een merk-
waardige wijze van verjonging op
na. Wanneer ln den herfst de bladeren
van de boomen vallen, gaan ze ln vocht
vruchtbare0
als hoogst
as,
•kWbla"
Menschelljke en dierlijke afvalstoffen
vormen den vruchtbaren bodem van
gewassen, die een hoogst. belangrUk be
standdeel van nieuw menschelijk en
dierlijk voedsel uitmaken. De Schepper
heeft dat zoo geordend: afval zal rot
ten, zal zichzelf verteren en. wanneer
het geheel is opgeteerd, dienen als voe
dingsbodem voor nieuw leven.
Hetzelfde proces kunnen wU sedert
de vestiging van het bolsjewisme waar
nemen ln de leiding van de Sovjet
unie. Vooral ln do laatste tien Jaren
van Stalin's regeering ls het rottings
proces In versneld tempo gegaan Ver
scheidene „vaders der bolsjewistische
revolutie" zijn voor hun verdere leven
aan dwangarbeid gezet of gevallen on
der de kogels van het executiepeloton,
na eerst de martelingen van het G.P.
"e hebben ondergaan.
waarbij
gingen tot het afleggen van ons lana-
tlek aandoende zelfbeschuldigingen.
Bijna niemand begreep, hoe deze men
tenen er toe gekomen waren, hun
euveldaden nog zwarter te schilderen
dan de aanklagers het reeds hadden ge
daan en tenslotte bijna om de dood
straf smeekten, win zij het algemeen
welzijn van de Sovjet-Unie hadden ge
held
f
groote'ffguren werden veroordeeld I
llcn of meer Jaren dwangarbeid en vt
lies van burgerrechten voor een aant
jaren en de figuren van het twee
plan kregen den kogel.
Het zou een lange, zeer lange lUst vï
-Ilecnheerschapplj
r het Russische volk".
STALIN'S ARCHIEF.
up voor veroordeeling ln aanmerking
komenden moesten van iets beschul
digd worden. De gegevens voor die be
schuldiging werden vceal geput uit
Stalin's persoonlilk archief. Hoe dit ar
chief ontstond? Krlvltsky deelt, mede.
dat het. voor hom heelemaal geen
'gpoe alle Sovjet
U1IW-II.C", oiiveracnifllg welken rang
bekleoden. scherp ln het oog houdt
n vooral wanneer ze naar het oulten-
..Toen een generaal-veldmaarschalk
als Tocgatsjefsky schrijft hij, .Rus
land verliet met de opdracht de regee-
rlng te vertegenwoordigen bij de begra
fenis van George V; toen maarschalk
Yegorof een reis naar de Balllsche sta
ten maakte cu toen generaal Poetna
werd benoemd tot militair attaché In
Londen werden al hun gangen nage
gaan en hun gesprekken afgeluisterd en
werd door de spionnen van de Ogpoe
een ware zondvloed van rapporten in
gediend bij hun chefs. Zoolets doet geen
enkele regeerlng. maar wél die van de
Sovjets. Andere regeeringen stellen ver
trouwen ln hun hoogste vertegenwoor
digers ln het buitenland. Toen lk gede-
schaal. Wan-
dlng
Sproces op enorme schaal, i
meening bestaat, dat de
van de bolsjewistische legers
leg,-:-.
it dit
ing te voeren, dan ls dit mede
rottingsproces te verklaren; de gene
raals van reputatie en de groote aan
voerders kregen geen tild hun denk
beelden tot uitvoering te brengen; de
rotting tastte hen aan en ze waren
reeds gekerkerd en gevsllen voor^zlj
konden werken. Zoo werkte StalKi. mee-
nende zijn machtspositie te verstemen,
onbewust aan zijn eigen ondergang door
stelselmatige ondermijning van het mi
litair Sovjet-apparaat.
HET ONTHOOFDE LEGER.
hóógst onbetrouwbare oud-generaal
van het roode leger Krlvltsky in zijn
gedenkschrift, wanneer hij h»t heeft
over de arrestatie van Toegatsjefsky en
zeven andere hooge generaals, welke
gebeurtenis op 11 Juni 1939 werd gepu
bliceerd Hij schrtift:
„Op 12 Juni volgde het bericht van
de terechtstelling van de acht generaals,
na een zoogenaamden geheimen krijgs
raad. bestaande uit acht andere hoofd
officieren. Minstens één van die acht
rechters was, naar mij bekend was, be
reids een gevangene van de GEPoe te-
zélfder tijd dat hij verondersteld werd
recht te spreken over zijn vroegeren
chef. Van die acht zoogenaamde rech
ters zlln er sedert zes geiikwldeerd
maarschalk Blücher en de generaals
Alksnis. Blelof, Dybenko, Kasjlrln en
Gorbatsjef. Bijna alle tachtig leden
van den Raad van Oorlog werden snel
„geMkwIdeerd". De zuivering van het
leger kwam niet tot stilstand vóór de
Ogpoe het geheele korps officieren had
gezuiverd, daarbij ln totaal ongeveer
35.000 man van het rcode leger opof
ferend.
Om de waarheid te zeggen was er liee-
lemAAl geen sprake van een krijgsraad
bij de likwldatle van de groep Toe
gatsjefsky c.a. Zelfs niet van een geza
menlijk verhoor. De acht generaals
werden zelfs niet tezamen terechtge
steld. Zij werden afzonderlijk neerge
schoten en op verschillende dagen. Het
valsche bericht, dat een proces plaats
had gehad en een krijgsraad gehouden
was. was door Stalln verspreid om ln
de gelederen van het Roode Leger de
OPROEP MEDIC11
straks naar het Oostfront ral vet
trekken, moet een echt Nederland
sche hulpexpeditie zift. Dat toil zet;
gen: si) moet degelijk en solide zip
per/Kt uitgerust, de modernste Ir,
strumentana hebben en over de nu
dewerklng van de beste doktoren e
chirurgen kunnen beschikken.
L.. e.
betreft.
verband n
leuter der
NederlandseI
Kr wordt et
•t noodiff, dat de orgari
beroep op U gedaari
uil tsunt. aoor V op te geven bi) de
Ncderlandschc Ambulance, een eervol
le taak toebedeeld krijgen. Gij, met
Uw uitnemende en degelitke oplei
ding. kunt ginds in het Oosten den
naam van de Ncderlandschc medici
dc eerbied van de geheele wereld al-
dwingen. Qtj kunt daadwerkelijk aan-
toonen. dat. ons kleine land tot groo
te en grootsche daden In staat ie.
Ook op mannelijk verplegend p
neel doet d-
Nederlandsche chirurgen, doktoren
en verplegers. Oeejt U zoo spoedig
mogelijk op aan de organisatielelding
van de Nederlandschc Ambulance,
Koninginnegracht 22, s-Oraocnluge
tetejoon 113142,
JS£Ü5de V. d°«n, -slikken", dat de
„plotseling een samenzwering
In het Roode Leger ontdekt had".
Welke de reden waa van Stalin's op-
zr3JSli?g#n *Un„el*en legerleiding?
Krlvltsky meent die aldus te kunnen
verklaren:
„De vroegere meenlngsverschlllen met
het hopge commando van hei. roode
leger bleven In zijn geheugen bewaard
als „oppositie Deze „oppositie", over
gebracht ln de netten van zijn Ogpoe-
organlsatle. werd daar weldra een ..sa
menzwering" Zulke „samenzweringen"
uïülo.'Je.,s,»rl"t van de ladder, waal -
langs Stalln is geklommen tot de ab
solute macht In de verraders-proces
sen werden „critici" tot „viianden" ge
promoveerd. eerlijke tegenstanders tot
oprechte tegengestelde
•georganiseerde complotten". Dwars
over de lijken heen van zijn vroegere
- - '.-revolutlonnalren.
tacheerd was bi) den
ln Moskou, had ik bijvoorbeeld gelegen
heid om de gemeenste, leugenachtige
rapporten omtrent mijn werk en gedra
gingen ln het buitenland te lezen.
Zélfs ln Sovjet-Rusland weiden
ln h
nog
ter Inzage gezonden
Maar Stalln bracht
rende rapporten ln i
i
jsmaterlaal!"
i eigen ge-
het
noodlge bewUsmatei
Reeds enkele Jaren vóór Krlvltsky
zijn ervaringen te boek stelde, had 'n
bijzondere correspondent, van „De Tl)d"
aandacht aan dit archief besteed. Zijn
meening. geschreven ln het
van 28 Febr. 1
Binnen de
Stallji zijn eigen
volgt:
Hra
g«enh°T SU
1 dec
^stalln
op ln zijn particulier archief. Maar
hierin heeft nlj niet alleen opgeteekend,
wat dc laatste jaren binnen de partij
en ook daarbuiten ls gebeurd:
zijn archief 1b beter voorzien.
Toen ln 1917 de gebouwen der oude
regeering stormenderhand werden ge
nomen. Kwamen de kelzerlljkea archle-
dle e
leder
o wilde n
maar gebruik
or zijn er niet veel geweest, aan w.
deze archieven tot nut zijn geweest;
,maar een van hen, die er de waarde van
inzagen, was Stalln. Hier Immers kre
hij de kans om zijn particuliere ver
zameling zeer nauwkeurig aan to vul-
"evolutie van 1D16. die mls-
zïln e
die c
d gemaakt.
verraden, aan den Tsaar hun onder
werping hebben aangeboden
keizerlijke politie de namen
medeplichtigen hebben beken
De brieven van deze lieden lagen lii het
keizerlijk archief. Stalln heeft een
dankbaar gebruik gemaakt van de kans
om deze brieven ln bezit te krijgen en
ze bU te zetten ln zijn eigen particu
liere verzameling:, welke op den duur
ls uitgegroeid tot wellicht de beste van
geheel Rusland.
In het Kremlin. In het secretariaat-
generaal der communistische parti) ls
2ijn
waar alleen de secretaris-generaal n
EENS HAD AMERSFOORT 'N VRIJDHOF
Een architectonisch juweeltje
wordt gerestaureerd
VV/ANNEER men op den Hof te
vv Amersfoort staat en men gluurt
door de Wlndsteeg langs de Sint Joris-
kerk. dan ziet men een uuden geWden
lindeboom.
Achter dien boom verbergt zich een
heel oud huisje alsof het zich schaamt
over zijn vervallen uiterlijk. Een dikke
laag hier en daar gebarsten pleisterwerk
hoH»i" -i» geveltop
J
5t over dit
Voor eenige schaamte ls echter ln 't
geheel geen reden, want het huisje,
staande op den hoek van Groenmarkt
en Papenhofslede. staat In het archief
van Bouw- en Woningtoezicht geno
teerd als „een der oudste hulzen van
Amersfoort, door deskundigen en In
gewijden zonder eenigen twijfel her
kend als een hoogst belangrUk huls
Uit een tijd waarvan ons land bUna
niets meer bezit."
In Amsterdam b.v. Is uit die periode
geen enkele wonnbuisgevel meer aan
wezig.
Dit huls vormt thans met een ander,
taande op den hoek van Appelmarkt
- Groenmarkt één geheel. Er Is ihans
"-,J" -*™- café gevestigd.
Appelmarkt heeft
trapgevel met bijzonder
sierlijk gesmede ankers. Het heeft
vensiers met rondboog en strek uit de
zeventiende eeuw en Is waarschUnlljk
van jonger datum dan het andere, aan
gebouwde huisjes op den hoek van de
Papenhofstede, dat een front heeft,
waarvan de bovenhelft door overhoek-
sche pilasters ln drleün Is verdeeld. Van
deze drie deelen heeft het middenstuk
een puntgevel en twee vensters. De
belde vleugels hebben elk spitsboog-
ln belde hulzen e
belde aaneengebouwde hulzen ls
het bovenste gedeelte vrU gaaf geble
ven. Helaas heeft men later zonder eeni
gen eerbied voor de architectuur de
onderpuien veranderd. Op den hoek van
de Appelmarkt heeft men zelfs eer.
Het „mandaatshuisje" op den hoek
van de Groenmarkt en dc Papenhoj-
ztede. rFoto gemeentel, dienst Bouw
en Woningtoezicht Amersfoort.)
Hun oorspronkelljken staat te restau-
zen gespaard blUven. en op zron
van dit advies heeft hel desbetreffend
departement een subsidie verleend, tei
wijl ook van de gemeente wel een bt
drage mag worden tegemoet gezien.
n Sint Joris. Dit kapittel
geveltjes aan de Appelmarkt op den hoek van de Groenmarkt, die
mede ln de herstelplannen zijn opgenomen. (Foto gemeentel, dienst Bouw
en Woningtoezicht Amersfoort.)
Het ontwerp van den bouwkundig architect van de Rilksmonumentencom-
mlsste, den heer D Verheus, voor de restauratie van d* penselen op den
hoek Papenhofstede-Oroenmarkt-Appelmarkt.
kapittel en de gemeentelijke autoritei
ten elkander meestal kenden ln vele za-
DE BRAND VAN 1520,
Je Papenhofstede en omliggende
Izen gingen op 13 Juni 1520 In vlam-
n op. Do Kroniek van de Zusters
i St. Aagten beschrijft de ramp al-
.r of brant geweest, bo-
agtcr 8. Joris Tooren op de
oortgaande door de Pnpenhof-
beschermt, worden soo datter verbrant
worden omtrent 430 Wooningen, een
Vrouwe endo een Klndt. Daar geschie
de groote schade ln Kleynsten. Huys-
raet ende ander gerecde Goederen, veel
Maar nergens na soe yselyk ende ver-
vaarlyk als te vooren In den Jaare
1495."
Mochten dc laatste zinnen sommigen
iets duister voorkomen, dan zouden we
't thans zoo kunnen uitdrukken: de
brand van 1495 was gruwelijker en wei
omvangrijker dan die van 1!
bU de laatste werd li
lies geleden.
HET MANDAATSHUIBJE
Na 1520 ging men al spoedig over tot
herbouw van de verwoeste Papenhnt-
stede. die ook
doch
Men stelde tegelijkertijd maar een
reglement op over hel bezit van de
hulzen. Van Rootselaar beschrijft ,11e
bepalingen als volgt:
„Als een kanunnik een buil bouwd»
of verbeterde, dan sou hU daarin zelf
wonen, zonder let* aan Iemand
dig fc zlJn Na zijn dood zou zl
verkrijgen
diens erfgenaam het kapittel
zes weken vergaderen zou met oe eri-
genamen In die Weem of Weer. Als dau
zou het huls te koop worden geboden
en wat meer opbracht, dan de pacht,
zou men voor dien prijs aan de erfge
namen. Indien zij het huls niet hebben
wilden, ter hand stellen. Bovendien sou
het kapittel steeds den voorkoop heb
ben, als Iemand gedurende zijn leven
zoo'n huls wilde verkoopen."
Dateert het thans bestaande oude
geveltje op den hoek van de Papenhof
stede dan uit 1520? Het ls mogelijk, doch
zeker Is het niet, want wijlen C. A,
Heunks, voor wiens speurwerk ln
aj. gjjgggg respect heb-
Helaas hield vorige week de kan
tonrechter zitting terwijl ons
blad reeds bU de lezers werd
Ihuis besxirgd. WH hebben alsoo
de rubriek „Voor den Kanton-
rechter- niet kunnen opnemen.
Toch willen wij onzen lezers de
toen behandelde zaken niet ont
houden. Daarom geven wij ze
thans het eerst om te eindigen
met een enkele zaak. die gisteren
ter tafel kwam.
Heden vischschotel
P*. 1!®1>ben tegenwoordig Dl) den Amen»-
foortMben tantoniechier mager menu
voeger, voor bet optreden van deii eco-
chen rechter. Kon er nog wel eens
"l. varkenslapje af. Het schijnt
•enter, dat wat ons san karbonade onthou-
wordt, dubbel «n dwara vergoedt wordt
Spakenburger paling. Het wu Donder-
goed als zeker wel. Men spreekt ti
wens nog steeds bij overlevering van
„het mandaatshuisje" als men 't over
het bedoelde perceel heeft.
DE VRIJPLAATS.
Ook uit anderen hoofde la dit punt
van de stad heel merkwaardig. In dc
verklaring van Philips van Bourgondlfl.
57e blsscnc-
vrijplaats, dertig
l rond. welke met de h'
stonden en alles wat
...s toe-
e grijpen ln ker-
Het recht van den vrljdhof 'm"
denkt hier allicht aan Maastricht.
het VrUthuf dus ook zulk een r -
plaats zal zijn geweest i of de
kon daardoor wel eens de verau
plaats worden van wat wij thans
den noemen „minder gewenschto
inenten." Toch waren er ook zeer
bare Heden, -11c op deze vrUplaats
moesten verblijven. Dat blijkt o.m. uit
A_jg_-|
de rebelllge priesters, en heeren li
blijkt wel dat
mandaatshuisje" te d
hebben als met een hoogst belangrijk
de oude stad. Dat het than.
i toestand zal
hersteld verheugt ons van harte. Daar
bij dient met dankbaarheid te worden
vermeld de groote medwerklng van den
den heer W. A. Brandsen, bel
van den heer J. Kapte/n. Insp
Woningtoezicht, die ons
"15!"
gaarne met zege
toen wij ..lucht' van de restauratle-
6lanneu hadden gekregen. Bouw- en
'onlngtoezlcht. dat ons met lllustra-
mentenzorg. wel_._
D. VerheuB. de plannen
stel ontwierp
Nog een He.stclwerk
Er ls nog een voor het stadsbeeld belang
rijk bouwwerk, dat gerestaureerd zal wor
den. n.L het mooie, domineerende perceel
Muurhulzen 1«5 met de zware trapgevels.
In dit gebouw U gestlgd de N V. vh. J. O.
Fontljn. een bedrijf voor fljnhoulhewerking.
ln d
thans besloten.
niet goed mogelijk n.
uuitrekkelljkheden v
n den eigenaar, den b
NEDERLANDSCHE
VOLKSDIENST
Da NederlandseAe Volksdlenst hseft
zich tot taak gesteld het Nedsr-
tandsche Volk op sociaal gebied op
grootsche wijze te verzorgen. Hier
bij zal niet de nadruk worden ge
legd op de materléete verzorging,
doch meer op de onderlinge hulp
en steun, die onze landgennoten
elkaar willen veriaenen.
De N V D. hoopt door een groot,
aantal medewerkers, die alom ln
den lande. In iedere stadewijk, in
elk huizenblok, In leder dorp en
Sehucht werkzaam sullen zffn. dit
reedt bemiddelende contact tus-
sehen alle Neaclanders fe kunnen
leggen. Tienduizenden kunnen
hierbij t
n ingeschakeld, l
n sociale
groot of klein, een opaave
melde zich ah vrilwlulger
aan blf het onderstaande
alle inlichtingen
zijn te verkrijgen.
Da uitvoering van het sociale werk
van dsn N.V.D. brengt natuurlijk
kotten met zich mede Daar de
bijstand ral bestaan uit een dfreefe.
verantwoordelijke hulp Dan een
mede-landgenoot en niet oan «en
ambtelijk bureau, dienen de uit
gaven bestreden te warden uit
volbewuste offers van hen, telen
het tot van one volk ter harte gaat.
Daartoe ft door den N V O. ean
lidmaatschap Ingesteld, waaraan
een vaste maandclfksche bijdrage
Is verbonden.
Meldt II aan ah lid van den N V O
en helpt mede het wehiln van ons
volk te nertorgen. Inlichtingen en
aanmelding bi) het bureau van den
stad oj provincie.
schen Volksdlenst voor de proo.
GelderlandMr. C. A. F. Kalhorn,
t>. Lawlck u Pabstslraat J. Arn
hem. Voor de prov. Utreaht: B J
de Blank, Maliebaan 90. Utrecht.
'OORDEN KANTONRECHTER
vu, ar lanoen ZOU dot
palinkajes, bij kilo's
maatoche paling ls
Het ongeluk ^wü, dat^ Jonge paling, evenals
rvelende affaire.
volwawen pillat. SairnkorS'tapÏÏuiB
zeer terecht niet wordeu uitgevent.
ZIT*' vwh" «Ui „kuil" op-
haait, moet ze worden uitgezocht en weer
overboord worden geworpen om volwassen
worden i-n dan do voor:zetting van liet
Qffirs
een dergelijk
„.m betrof het
pond ondermaatsche paling. Toen de Amb-
h.?"rT v a0,„! ««««ht,
tSiT
Hoe lang mag een visscher
slapen?
Benige variatie in dezen Donderdagzche
ichschotel brachten de zaken tegen C
«schers J. H. en H. de J.. In wier boon
's "was aangetroffen. 1
rd en tegen hem lulde
dagen. Tegen de J.. d
vertelde, dat beide visscher
ren uitgetogen. Toen ze een
daan. ging de wind echter lt
Morgens werden
loor de politie, dl* u. -
'M gekomen. Toen de neeien
en gekropen, ging de politie aan het sor.
«n en maeakfa proces-verbaal op.
o verdediger meende echter, dal de vlo-
'cs niet strafbaar war*n. want volgena
algemeen vtsschorijrfflem*nt mag er orv
Een oudcrwctschc zauk
verluien hoorden van misrekenlngeu. door
glijden. plotseling defect rakende remmen,
rtchtlng-aanwUzers, „mijdende"
en meer van dergelijk» achlin-
hlstorle. VoorbU. mune gi
voorbU
v00t(j||
na c
luk. waarbtl da d
een 21-lf
dat eigenlijk vardachtoa ru-
bewtls Ingetrokken diende ut worden. HU var-
of 10 duin.
