DE BLADEREN VALLEN....!
Dacca
QHEIB'ï'
DE WERELD OVER 100.000 JAAR
Geloofsbelijdenis en
toekomstroman
„Lichte gevallen" zijn
een sociaal probleem
IkIeInI
D
s
Een kijkje in het
laboratorium
der natuur
DE KILIMA'S
DA T MISTEN DE MOFFEN
Afkeer tegen ex-N.S.B.-ers blijkt
zeer sterk te zijn
Wloohd
onder getuige
Sport voor Zondag
Zaterdag 2 November 1946
JN Veluwe's beukenbosschen is dc blader val begonnen en langzaam vormt
zich aan den voet der statige stammen een goudbruin tapijt, dat de
moskussens en de kleurige paddestoelen bedekt en waarop ge Pluim,
staart, de geestige eekhoorn niet eerder ontdekt, voor hij zich met een
lenige sprong vasthaakt in de schors van den naastbijzijmlen boom en
snel als de wind naar het labyrinth der takken verdwijnt.
Volgens de sage vallen reeds in den midzomernacht de eerste zeven bla
ren van de boomen en daarmede wilde men te kennen geven, dat onver
mengde vreugde en durende schoonheid hier op aarde niet denkbaar zijn.
Nauwelijks heeft de zon haar hoogste stand bereikt, de zomer zijn opperste
pracht onthuld of de symptomen van verval kondigen zich aan. De
eerste zeven blaren vallen
teit verliest, worclen de belang
rijkste stoffen tijdig uit de blade
ren weggevoerd naar opslagplaat
sen in boom of tak; omgekeerd
worden stoffen, waarvan de boom
zich nog wenscht te ontdoen, naai
de bladeren afgevoerd.
"E*EN ironicus zou nu misschien
•*-' kunnen opmerken, dat de
herfst dus in Juni begint, maar
dit te beweren zou een tikje over
dreven zijn, ofschoon het een feit
is, dat zich reeds in Augustus in
'de kruinen van sommige boom
soorten gele en gevlekte bladeren
.vertoonen. In September vallen er
al enkele, vooral hij de berken en
iepen, maar zooals we ook dit
jaar weer kunnen zien, begint de
bladerval-in-het-groot niet voor
het einde van October en hij
duurt voort tot in November. De
nachtvorsten der laatste dagen,
die zelfs door lichte vorst gevolgd
werden, zullen, geholpen door den
feilen wind, het proces waarschijn
lijk verhaasten.
In de eerste helft van October
waren er in de bosschen nog maar
weinig tinten; alleen de Ameri-
kaansche eiken vlamden rood en
geel en oranje tegen den donkeren
achtergrond der dennen. Maar
een week geleden begon de kleu
renweelde zich vrij plotseling in
alle loofhout te openbaren cn dat
gebeurde niet alleen in de bos
schen maar ook in de olmen bij
de kerk. de kastanjes op het
dorpsplein en de linden voor de
herberg.
Herfsttinten
\\TAT de herfsttinten betreft,
gedraagt iedere boorn zich
weer anders. Er zijn zelfs soorten,
waarvan het eene individu geel
wordt en het andere geheel groen
blijft. De eene kastanje is zijn
bladeren al kwijt, terwijl de an
dere nog staat te pronken met een
kroon van goudgeel loover, dat
straalt in de najaarszon.
Dc kleuren zijn ook bij alle lang
niet gelijk. Bekend is het bloed
rood van de Amerikaansche
eiken; hun inlandsche broeders
worden aalbruin of krijgen een
diepe kopertint. Deze laatste hou
den erder het grootste deel van
hun bladeren gedurende den win
ter, ja zelfs tot in het voorjaar
vast. Merkwaardie is in dit ver
band ook het verschil tusschen de
boomen in de stad en die op het
platteland welke hun bladeren
gewoonlijk iets later verliezen.
Millioenen en nog eens millioe-
nen vallen in deze weken van de
boomen neer op de kille aarde.
Gebeurde dit 'midden in den zo
mer, dan zou dit een ernstige
ramp beteekenen en daaruit volgt
dat de betrekking boom-blad zich
in het najaar grondig wijzigt. Er
is geen aanleiding te spreken van
een verlies; wat gebeurt is nood
zakelijk en de natuur heeft tijdig
alle noodige maatregelen getrof
fen.
In de groene bladeren werd van
alles bereid, wat voor den boom
van belang was. Met behulp van
het licht maakten de bladeren
door middel van de bladgroenkor
rels koolzuur uit de lucht; uit het
door de wortels opgezogen water
met de daarin opgeloste zouten
fabriceerden zij suiker en zetmeel.
Prachtig laboratoriumwerk. waar
mede de groei, de gezondheid \an
den boom staat of valt. Het be
gint al vroeg in de lente en ein
digt in den herfst.
Wanneer de bladeren nu ineens
zonder meer van de boomen ge
rukt werden, zou dat een onher
stelbaar verlies zijn, want met de
milliarden bladeren zou een enor
me voedselvoorraad, die op dat
moment opgehoopt lag. verloren
gaan. Van een dergelijke ondoel
matigheid is echter geen sprake.
Wanneer het zonlicht in den laten
nazomer gaandeweg zijn intensi-
(Ingezondvn Mededeelinoen')
"Dtcco brengt U oen
potpourri von hun suC-
coiten on vior gloed-
nieuwe nummert In een
imooWrolle, kleurige mop.
Goede muilek in Uw hul» me» Decco pleten
Hoe ze ontstaan
Dit proces houdt onmiddellijk
verband met de klcurenverancie-
ring. De bladgroenkorrels behoe
ven geen dienst meer te doen,
het laboratorium kan afgebroken
worden en twee gele kleurstoffen,
het xan tophy.l en het caro-
tine blijven in de bladschijf ach
ter. Hierdoor verandert de groene
kleur van vele bladeren in helder
geel of licht-oranje. Bij berk, iep
en kastanje is dit zeer opvallend.
In sommige herfstbladeren (win
gerd, Amerikaansche eik, braam)
overhecrscht een roode kleur, die
veroorzaakt wordt door het am
thocyaan, eveneens een restant
van het ontbindingsproces der
bladgroenkorrels.
Daar staan de boomen dan in
hun bonte najaarspracht, maar
nog zouden de bladeren niet door
nachtvorst of wind van hun ste
len worden gerukt, als ook daar
in geen verandering was opge
treden. De hevigste zomerstormen
spelen dat met de groene blade
ren niet klaar thans ritselen
de verkleurde blaren bij elk wind
zuchtje neer, dag in dag uit.
Insnoering
Zoo tegen October heeft zich
aan den voet van de bladsteel een
kleine insnoering gevormd. Waai
de steel aan den tak is bevestigd,
ontstaan nadat de belangrijkste
voedingsstoffen zijn afgevoerd,
cellen, kurkachtige cellen, die den
watertoevoer afsnijden. Het blad
verdort langzaam, het sterft af
en is nog maar door dat brekel.'j-
ke, kurkachtige scheidingslaagje
aan de twijg verbonden. Thans
is maar héél weinig noodig om
den broozen hand te verbreken en
dat kunt u zelf gemakkelijk con-
stateeren, als ge zoo'n prachtig
herfstblad aanraakt: de steel
breekt onmiddellijk af.
De bladeren vallen! Door den
stralenden herfstdag klinkt van
den morgen tot avond dc zachte
muziek van deze goudflonkerende
regen, die neerzijgt uit de hooge
kruinen, die nu en dan gegrepen
wordt door den speelschen wind
en ritselend over de wegen stuift
om zich dan uit te spreiden op den
grond als een tapijt van feestelijk
gloeiende roode, goudbruine en
purperen kleuren
Een tentoonstelling van gobelins en tapijten, afkomstig uit het Louvre
ie Parijs, zal dezer dagen in het Rijksmuseum te Amsterdam geopend
wordenMen is thans bezig met het inrichten der expositie. Hierboven
een der inzendingen(P.)
/V'/ AN, ik schrok me een
hoedje Stel je voor.
je zit in Februari '45 rustig thuis
bij een kaarsje, het na 8 uur
's avonds, dus bezoekers zijn met
te verwachtenEn daar wordt me
ineens op m'n deur gebonsd, nee,
't was niet mooi meer. Huiszoe-
king, flitste het door me heenEn
jawel, vier man sterk drongen ze
binnen. Of ik maar even m'n radio
wilde aanwijzen."
2 2???
„Ze hebben toen m'n huis al
dus de hersenkronkelspecialist
van a tot z overhoop gehaald,
maar hun oogst bestond alleen uit
twee mappen met iets dat in hun
oogen met pluis was Ik moest mee
cn 't kostte me v'rr dagen, alvo-
SDB
IlHlU Ml
rens ik ze overtuigd had. dat ze
te doen hadden met een verwoed
puzzelaar, die om den tijd
's avonds te dooden zelf puzzles
maakte.
Over een van die raadsels maak
ten ze zich nog kwaad ook, om-
I Zaterdagsche
puzzle
riiimiimmmmmiiimimmiiinmmiiiiuiuiiinaimiiiiiiiirïl
dat ze de oplossing een steek von
den op de bezettende overheid,
die nu eenmaal totaal gespeend
was van de eigenschap, welke
daarin genoemd werd. En dat
kostte me nog eens een heel ern
stige waarschuwing!"
ZOO puzzelaars: U weet thans
meer dan genoeg. Aan den
slag met bijgaande figuur, welke
men langs de dikke lijnen in ne
gen blokjes knipt Door verschui-
ving ontstaat een spreekwoord
een niet zoo algemeen bekend ge
zegde dat een eigenschap naar
voren brengt, die de Duitschers in
het geheel niet bezaten.
Welk spreekwoord wordt hier
bedoeld?
Oplossing vorige puzzle
Horizontaal: 1. Boop. 3.
Uitverkoop. 7 Lech 0 Egel. 10.
AVRO. 11. Opus. 1*?, Titulatuur
16. Tegenspoed. 20. Anna. 21. Bel
ladonna. 24. Pinksteren. 27. Rigi.
•28. Unie. 20. Noot 30. Draw. 32.
Rozenkrans. 37. Ring. 30. Eens. 40.
O.i. 41. Toga. 42. N. T. 43. Sassen-
heim. 43. Catastrofe. 47. Iowa. 48.
Seine. 40. Indië. 51. Drie. 52. Na
bootsing. 53. Niet.
Verticaal; 1 Buitenband. 2.
Peru. 3. Ulft 4. Voorwaarde. 5.
Kastpapier. 6. Page. 7. Lomp. 8.
Hardhandig. 13. Tuil. 14. Lava.
15. Uden. 17. Geen. 18. Spijt. 10.
Oder. 22. Lauwerszee. 23. Over
schoen. 25. Kunstmatig. 26. Extra-
trein. 31. Rosa. 33. Zwei. 34. Non.
35. Kit. 36. Al va. 38. Naaf. 43. Stad.
44. Milo. 45. Cats. 46. Echt. 48. Si.
50. Ei.
Lord Tempelwood
geridderd
De Koningin heeft vanmiddag om
4 uur in haar paleis aan het Lange
Voorhout ontvangen Lord Temple,
wood (vroeger sir Samuel Hoare),
voorzitter van de Help Holland
Council, en lady Templewood. De
hooge gast heeft uit handen van de
Koningin persoonlijk het. grootkruis
in de Órde van Oranje Nassau ont
vangen. Bij deze ontvangst waren de
Britsche ambassadeur en lady Bland
aanwezig.
De bekende Dordtsche zwemmer
Koorevaar. lid van de zwemclub
..Merwede" verbeterde het nieuwe
Nederlandsche record op de 3 x 100
meter wisselslag, door dezen afstand
af te leggen in 4 min 7.5 sec Hij
verbeterde daarmee het oude record,
dat met 4 min. 13,6 sec. op naam
stond van Slikker uit Alkmaar, met
6,1 sec.
Ter vervanging van de zgn. duif
jesserie zullen de P.T.T. op 1 Nov.
drie nieuwe frankeerzegels van het
cijfertype i n de frankeer waar de
van 1. 2 en 4 cenf uitgeven. Een
afbeelding van den 2 cents postze
gel. (P.)
Politieke delinquenten I
(Van onzen specialen verslaggever)
i5 terugkeer van „lichte gevallen" in de samenleving stuit op
scherpen tegenzin bij velen in den lande. Alles wat N.S.B.
heette of was wekt afkeer en niemand kan er zich over verbazen,
als zich moeilijkheden voordoen, wanneer gedetineerden weer in
hun vroegere omgeving verschijnen. De vrijlating geschiedt thans
in een vrij snel tempo, al is het directoraat-generaal op het door
den minister aangegeven schema omstreeks 15.000 gevallen achter.
Bij honderden komen ze op het oogenblik vrij uit de kampen,
zij moeten trachten een nieuw bestaan te vinden.
Positie der kinderen
baart zorg'
Maai- tegelijkertijd openbaart zich
dan de afkeer legen*hun vrijlating.
„N.S.B.-ers hebben voorrang bij het
verkrijgen van een woning of een
baantje", zegt het publipk. Beheer
ders van N.S.B.-zaken komen in ver
zet. omdaf de oorspronkelijke eige
naar weer in het bezit wordt gesteld
van het bedrijf, dat gedurende zijn
detineering in stand werd gehouden
En menigeen, die in de oorlogsdagen
niet fout was. voelt zich. als hij
nog niet op een definitieve plaats in
de samenleving is aangeland, achter
gesteld bij de politieke delinquenten.
Dat verscherpt den afkeer tegen de
voormalige N.S.B.-ers natuurlijk in
hooge mate.
Maar afkeer noch wraakgevoelens
kunnen het sociale probleem dat de
„lichte gevallen" in de Nederlandsche
samenleving vormen een stap nader
brengen tot de onvermijdelijk wor
dende oplossing Men zal er meer
aandacht aan moeten besteden dan
tot dusverNiet door teerhartig over
de lichfe gevallen te praten, maar
door rekening te houden met de wer
kelijkheid, die niet rooskleurig is.
In een groot aantal gevallen gaat
het niet om een man of een vrouw,
maar om een gezin. Vele gedetineer
den. die reeds anderhalf tot twee
jaar zijn opgeborgen, kwamen nog
niet in aanmerking voor eenigen
vorm van hei opvoeding. Geen cur
sussen in het kamp. geen dagblad en
soms zelfs niet de „knipkrant", welke
geestelijke verzorgers mogen samen
stellen uit goedgekeurde berichten.
Geestelijk leven deze menschen op
de kampgeruchten Zij zijn totaal
vervreemd van de vrije maatschappij.
Vele vrouwen tobben over hetgeen
er van haar gezin moet terechtko
men
Ergens in een kamp zit een moeder
van zes kinderen. Zij en haar man
waren lid van de N.S.B. De man is
vrij, maar kan niet voor de kinderen
zorgen, die nog steeds over vijf adres
sen zijn verdeeld De vrouw, een
„licht geval", weet niet wanneer zij
vrij komt Wel weet zij, dat de kin
deren van haar vervreemden
Een jonge vrouw werd gearres
teerd toen haar baby twee maanden
was. Dat is anderhalf jaar geleden.
Het kind kent haar niet. De beschul
diging tegen haar luidde .-lid van de
ENIGEN tijd geleden vestigde ik in deze kolommen de aandacht op
Werfels roman over Bernadette Soubtrous, de zieneres van Lourdes.
Thans is ook zijn laatste werk tot ons land doorgedrongen: hef boek dat
juist twee dagen voltooid was, toen hij op 26 Augustus 1045 te Beverley Hills
in Cahfornië stierf Het is dus een afsluiting en een afscheid. Een afscheid
overigens, dat dezen grooten romancier volkomen waardig is en zijn recht
op een plaats onder de belangrijkste schrijvers van onzen tijd nog eens met
nadruk bevestigt.
p* IN Reiseioman" noemt Werfel
M dit boek. waai van wij den titel
misschien het best kunnen vertalen
met: Planeet der komende mensch-
heid. Want dc reis is er hier nlej een
naar' een ver-gelegen plaats, maar
naar een ver-gelegen tijd. De schrij
ver doet hei voorkomen, of hij zich
plotseling bevindt In deze wereld,
zooals zij over ruim honderdduizend
jaar zal zijn Hij ontmoet daar een
vriend. B H.. die reeds vele reïn
carnaties gekend heeft en die thans
als zijn gids optreedt. Er blijkt, dat
Werfel spiritistisch opgeroepen is om
tc dienen als bijzondere attractie voor
een bruidspaar van wie juist de hu
welijksceremonie wordt gevierd. Aan.
vankelijk concludeert hij daariiit dat
hij dus gestorven moet zijn. maar
langzamerhand gaat hij beseffen,
dat hij slechts slaapt en du? eigenlijk
tegelijkertijd jn twee geheel verschil-
lende werelden leeft.
Adembenemende fantasie
ET een werkelijk adembene
mende fantasie wordt deze we
reld der nog ongeborenen, waarin hij
drie dagen verkeert, voor ons getee-
kend. Bergen en heuvels zijn er in
Het algemeen niet meer. Door een
verandering in den aard'van het zon
licht zijn flora en fauna totaal ver
anderd Hei grootste deel van het
leven speelt zich in luxueuse onder-
aardsche verblijven af. Door een in
genieuze toepassing van de astrale en
mentale krachten is het mogelijk ge
worden dit leven tot een verfijning
op te voeren en tegelijkertijd alle
lichamelijke werkzaamheid tot het
uiterste minimum terug te brengen
Men reist niet meer. zooals thans,
door zichzelf naar het begeerde doel
te begeven, maar door omgekeerd
dat doel met behulp van een mentaal
instrument, dat er uitziet als e^n ko-
geltje-geduldsspel, naar zich t°e te
halen Ziekte cn ouderdom zijn over
wonnen: tweehonderd jaar geldt als
de normale levensduur, waarbij de
kracht en de schoonheid der jeugd
tot he't einde toe bewaard blijven.
Zelfs de verschrikking van den dood
weej. men te ontgaan door den vrij-
willigen gang naar den „Wintertuin"
N.S.B Het dorp, waar zij woonde,
hoe fel ook tegen haar. bracht geen
verdere aanklacht in Advies van een
Tribunaal was: vier jaar Dit advies
is niet opgevolgd, zoodat zij door
een andere kamer van datzelfde Tri
bunaal opnieuw berecht zal worden
Ik heb leeren inzien, dat WÜ
door onze houding de anderen diep
griefden. Maar dat is niet makke
lijk gegaan. Want jarenlang hebben
wij ons door de houding van die
anderen erg gekrenkt gevoeld.
Daar gaat je tf°ts tegen in", zegt
deze vrouw
Waarschijnlijk één van de weini
gen. die iets begrijpt van wat er ge
beurd is sinds 1940. Maar hebben zij
een kans gekregen om de verhoudin
gen anders te leeren zien?
Zachte eitjes
Eén ding weet; men jn de kampen
precies. De aanklacht tegen een me-
de-gcdctineerde en de straf, die er
op volgt Maar begrijpen .kan men die
straf lang niet altijd. De een wordt
vrijgelaten als ..licht geval", de
andei krijgt een paar jaar. Sommige
tribunalen laten velen vrij. Zachte
eitjes zijn dit", zeggen de bewakers.
Zij zijn niet erg gesteld op deze be
slissingen Want met Het opheffen
van kampen verdwijnen een aantal
functies en dat is voor de kampfunc
tionarissen niet prettig.
De kampleiding streeft naar een
goed kamp. waar de gedetineerden
behoorlijk werk leveren en geld in
brengen. Gedetineerden werken in
fabrieken en bij boeren. Wie niet
goed mee kan, of veel klaagt en dus
last veroorzaakt, krijgt overplaatsing
Het sociale probleem van de „lichte
gevallen" heeft vele kanten De te
rugkeer in de vrije maatschappij is
slechts één zijde Het vinden van on
derdak. inboedel en werk is belang
rijk voor de vrijgelatenen. Voor Ne
derland zelf zou van meer beteeke-
nis zijn. als gezegd kon worden, dat
de mentaliteit der vrijgelatenen het
hun mogelijk zou maken spoedig
weer een normale plaats in te ne
men.
Maar zoover zijn we nog lang niet
Reclasseering van de lichte geval
len" wordt eT niet gemakkelijker op,
nadat er zooveel gebeurd is, waar.
over men liever zwijgt
Het misschien niet zoo moeilijk
zijn „lichte gevallen" den weg te wij
zen naar de democratie, als er meer
aandacht werd besteed aan dit sociale
probleem.
Vertegenwoordigsters van vijf landen nemen deel aan de internationale
wedstrijden om het schermkampioenschap voor dames te Parijs. V.ln.r
mevrOliva (Mexico), mejBoisson Frankrijken v, d. Voodt (Neder,
land), op den grond zittend mej. Ridley (Engeland)(P.)
Feuilleton
door Anthony Berkely 7
DIT keer liet de directeur niet op
zich wachten. Hij was een in
telligent man en begreep de situatie
onmiddellijk. Mijnheer Chitterwick
vertelde hem en den dokter, dat hij
de oude dame had hooren snurken,
naar haar toe was gegaan om haar
te wekken en toen ontdekt had. dat
zij dood was De directeur knikte,
gaf een teeken met zÜn hand en als
bij tooverslag verscheen er een bar
ricade van kamerschermen rónd de
plaats van het gebeurde Aldus te
gen nieuwsgierige oogen gevrijwaard,
stelde de dokter een haastig onder
zoek in. waarbij hij het lichaam zoo
weinig mogelijk aanraakte
„Ja, zij is dood", bevestigde hij. ,,en
ik zou er bijna op willen zweren,
dat zij Pruisisch zuur ingenomen
heeft Kijk! Heeft zij niet een buis
je in haar hand?"
In een van de handen van de doode
vrouw v/as het boveneinde van een
klein fleschje te zien. De dokter boog
zich over den koffiekop op tafel.
„Pruisisch zuur. er is geen ver
gissing mogelijk", kondigde hij aan,
„zij deed het in haar koffie".
„Zelfmoord?" vroeg de directeur
laconiek.
„Het ziet er naar uit", antwoordde
de dokter.
Mijnheer Chitterwick wierp er een
paar woorden tusschen: „Maar U
waarschuwt natuurlijk de politie"
De directeur, een kleine Fransch-
man. die het Engelsch bijna zonder
accent sprak, vertelde hem. dat hij
daartoe al opdracht gegeven had,
voordat hij zijn kantoor verliet
„Oh juist", zei mijnheer Chitter
wick, ..toch geloof ik, c\nt het mis
schien goed zou zijn
„Wat9" vroeg de directeur
„Hoofd-inspecteur Moresby van
Scotland Yard. Ik ken hem opper
vlakkig Ik denk. dat hem eens
zal bellen"
„Oh. de gewone politie is voldoen
de", beweerde de dokter. „Scotland
Yard houdt zich niet met gevallen
van zelfmoord bezig".
„Neen, natuurlijk niet", gaf mijn
heer Chitterwick toe, „Maar wie zegt
U, dat het zelfmoord is?" En hij
ging weg.
Gelukkig bleek hoofd-inspecteur
Moresby aanwezig te «ijn, toen mijn
heer Chitterwick Scotland Yard op
belde
„Mijnheer Chitterwick?" vroeg hij
op jovialen toon. „ja, natuurlijk her
inner ik me U. U is toch een vriend
van den heer Sheringham?"
„Ik ben in het Piccadilly Palace
Hotel", gaf mijnheer Chitterv.ick te
kennen, „er is hier iets verschrikke
lijks gebeurd Vlak voor mijn oogen
om zoo te zeggen". Ietwat onsamen
hangend gaf bij verslag van het
overlijden van de onbekende dame
en de meening. die de dokter geuit
had. „Daarom dacht ik, dat het mis
schien goed zou zijn. indien U eens
kwam kijken
Hoofd-inspecteur Moresby viel hem
in de rede: „Ik verondestel. dat de
inspecteur van de gewone politie wel
in slaat zal zijn, al het noodige te
doen, mijnheer Chitterwick
,Ja. maar ik meende ik wil er
natuurlijk geen persoonlijke zaak van
maken, maar ik verkeer in een ver
schrikkelijk verantwoordelijke po
sitie en wat ik werkelijk bedoel
de Wanneer mijnheer Chitter
wick opgewonden was. had hij de ge
woonte om zijn zinnen onvoltooid te
laten
..Het is inderdaad heel vervelend
voor U, mijnheer", erkende de hoofd
inspecteur. „maar U moet Uw ver
antwoordelijkheid niet overdrijven,
lederen dag plegen tientallen men
schen zelfmoord. Natuurlijk gebeurt
het niet dikwijls, dat een ander daar
van getuige js, zooals in dit geval,
maar
„Neen. dat was ik niet! Dat was
ik niet!" stootte mijnheer Chitterwick
er uit. „Dat was het juist. Ik zag
haar sterven, de arme vrouw, maar
ziet U. ik ben er niet zeker van,
dat Lieve help. de verantwoor
delijkheid is bijna ondragelijk!"
Wordt vervolgd)
Spanje's meest gevierde danseres,
Mariemma. die voor haar vertrek
naar Amerika tijdens een korte
tournee door Europa ook jn tal van
Nederlandsche plaatsen zal optre
den. (P)
VOETBAL
DISTRICT I. Ie klasse: RFC—HD
VS Emma—EDO; ADO—VSV- Sparta
Feyenoord; Ajax'f Gooi. 2è klasse
A: de Spartaan'Zeeburgia; RCH—
ZFC; WFCHVC; Westfrisia—Alkm.
Boys: HilversumAFC. 2e klasse B:
WatergraafsmeerTOG; Velsen
KFC; VriendenschaarVolendam;
ZVV—HBC; SDW—OSV 3e klasse E
CDNDEC; Patria—Donar; AW—
Fortitudo; Zw, VooruitBFC. DWSV
EMM. 3e klasse F; LarenHMS;
HollandSwift. BaarnSDO-. Victo
riaBVC. 4e klasse J: Kampong
's Graveland; de Zebra'sLVV; The
Victory—Actif; APWC—RKBVV;
SECQuick. 4e klasse K: A'foortsche
BoysUtrecht. BarneveldNyenro-
des; WoudenbergMaurik; PVC—
Amsvorde; SaestumSt Boys 4e kl.
L: En Avant—IJFC; GSV—MSV;
VreeswijkBredevodes; WIJRUC:
GWVoorwaarts.
Afd Utrecht K.N.V.B," le klasse
A: WOGKVVA; Scherpenzeel—
HDS; BDC—FAK. DOSV—DEV. le
klasse B: VVJRK Stormvogels; de
StichtscheSperwer. Utr BoysMi
nerva- FortissimoMaarssen; Hou
ten— KDS 2e klasse B- Voorwaarts—
Roda: W bij DuurstedeRSV; Auro
raOranje Wit. AusterlitzDVSA.
Bilthoven—EMS. 2e klasse D: KSVV
—de Toekomst; Voorwaarts '45—
SCH- PVCV—Ares: DOV—Lokvogels;
DWSM—DSO. de Schutters—VSK
DISTRICT II le klasse- BI Wit—
de Volewijckers: Xerxes—Neptunus,
DHC—HBS; Stormvogels—DFC; DOS
Haarlem. 2e klasse A: VeloxHer
cules: Un'itasBMT. CoalGouda;
HVV—ODS; CVV—VUC. 2e klasse B
VIOSFortuna- OvermaasUW;
ScheveningenQuick. Elinkwijk
DCV: SVV—UVS.
DISTRICT III le klasse: Heracles
Ensch Boys; TubantiaQuick; Go
Ahead—AGÖVV; Enschede—Be
Quick. Wageningen—Vitesse. 2e klas
se B ZutphaniaLabor; Aalten
Zwolsche Bovs. PECSallandia 2e
klasse C; DoetinchemSCH. Ede
TEC; RhedenWAVV Vaisseveld—
Dierensche Boys' TheoleVeenen-
daal
HOCKEY
le klasse: LeidenHilversum; HH
IJCAmsterdam; TOGOHDM;
BMHC—Laren; HOC—Gooi. Delft-
sche Stud—Be Fair. Prom klasse C:
KampongFAHC; A'foortPinoké;
Hilversum 2—SCHC. Gooi 2—Baarn:
2e klasse E SCHC 2—Kampong 2;
Hilversum 3—Vooidaan; Kameleon
Laren 2; Baarn 2—Schacrweyde
HANDBAL
Heeren le klasse. Attila—Achilles;
APGS—Aalsmeer: Niloc— Concordia;
AHC Sport Vereent. 3e klasse BHC
UHV 2. AAV—Attila 2; HIIC 2—
WVGV 3e klasse B Utr. Boys—ZHV;
SportvreugdSSVA 3e klasse C-
Achilles 2—SNA; Coubertin—HVB;
SSVU—A'foort 3
in het binnenste der aarde, waar men
pijnloos en onmerkbaar ..ge.refro-
genereerd" wordt lot het oogenblik
voor den eersten hartsslag in het
moederlichaam.
Wonder na wonder doet zich aan
Werfel voor. wonder na wonder tee-
kent hij ons op zijn rustige en toch
zoo uiterst suggestieve manier. Zoo
bezoeken wij rnet hem het park van
den „Arbeider der eeuw" die in zijn
„Dal van bronnen en krachten" de
astrale energie opvangt en daarmee
in alle behoeften der aarde voorziet;
een Sympaian of schouwburgvoor-
stelling. waarbij toeschouwers, dich
ter en spelers gezamenlijk een spel
improviseeren dat slechts innerlijk-
suggestief wordt uitgevoerd, zooals
ook dc begeleidende muziek alleen
innerlijk hoorbaar js; den Wintertuin,
waar hij met moeite aan retro-gene-
ratie ontkomt Het hoogtepunt van al
deze beschrijvingen vormen echter de
beide hoofdstukken, waarin Werfel
met de laagste klasse van de Djebel
(astronomen-instituut) onder leiding
van den leeraar een kleinen t°cht
maakt door de interplanetaire we
reldruimte en een bezoek brengt aan
de planeten Mercurius en Jupiter Bij
de weergave van het ..kometeniur-
nen" (zich als kometen door de ruim
te voortbewegen), maar vooral bij
die der planeten-landschappen, be
reikt de vislonnaire kracht een in
tensiteit die in dc moderne literatuur
haar weerga nief vindt. Hier past
slechts het woord: geniaal
Diepe beteekenis
EN zou echter verkeerd doen
v door dit boek te beschouwen
als enkel een spel van ongebreidelde
fantasie, doelloos en daarom jn zeke
ren zin ook zinloos Werfels laatste
roman heeft namelijk ongetwijfeld
een diepe beteekenis: het is een
grootsche poging om in dezen onge-
wonen vorm een antwoord te vinden
op de vele vragen die de catastrophe
van onzen tijd in hem heeft doen op-
door
prof. dr. W. A, P. Smil
komen Wij mogen, dunkt mij, zelfa
nog verder gaan en dit boek be
schouwen als een soort geloofsbelijde
nis.
Want Werfel fantaseert niet in het
wilde weg. maar sluit liefst aan bij
mogelijkheden, die naar de huidige
stand der wetenschap in principe
reeds gegeven of althans aanvaard
baar zijn. In de gespreken met B. H.,
waarin hij zich rekenschap tracht te
geven van het wonderlijke dat hij er
vaart. wordt telkens dit verband ge
legd. En wie goed leest, ontdekt keer
op keer in een min of meer terloop-
sehe opmerking een critische beoor
deeling van de tendenzen die in de
huidige ontwikkeling v'an wetenschap
en wereldbeschouwing vallen waar
te nemen
Drie kerngedachten
MEER nog dan in deze zijdeling-
sche critiek ligt de eigenlijke
beteekenis van dit boek echter in
zijn positieve kerngedachten, die ik
in de volgende drie punten meen te
kunnen samenvatten
In de eerste plaats is er het besef,
dat het catastrophale moment het
welk wij thans beleven, door de on.
middellijke nabijheid veel belangrij
ker cn grooler lijkt dan het i" wer
kelijkheid is In dezen roman poogt
Werfel daarvan bewust afstand te ne*
men en het te bezien in het lichf van
duizend voorbijgegane eeuwen En
dan blijkt het niets meer dan een bij
na vergeten episode; één uit ee*i
lange reeks van feiten die alleen dè
meest gespecialiseerde historici nog
kennen Teekenend is in dit opzicht
de passage, waarin vergeefs naar den
naam van Hitier wordt gezocht: was
het Heiltier of Hiltier? En zelfs het
lot van het verslagen Duitschland uit
1945, dat Werfel blijkens zijn vragen
daarnaar zeer ter harte gaat, verliest
zijn beteekenis tegenover de groote
veranderingen die worden voorzien
en waarbij de afzonderlijke naties
zich oplossen in veel groofere ver
banden, om tenslotte zelfs tot één
enkele eenheid te worden. Tegenover
de wanhoop van "het moment stelt
Werfel zijn geloof aan de groote lijn:
de wereld blijft verder gaan.
Ook in anderen zin houdt hij ech
ter vast aan zijn geloof. Hoeveel er
over honderdduizend jaar ook ver
dwenen of essentieel veranderd moge
zijn: gebleven is de Jood en geble
ven is ook de Kerk, Al js hun uiter
lijke verschijningsvorm natuurlijk
aan de astro-mentale wereld aange
past, in wezen zijn zij dezelfden van
nu. omdat zij geworteld zijn in het
meer-dan-menschelijke: in God.
Merkwaardig is Werfels visie op de
Kerk. De Protestantsche groepen heb_
ben zich weer met de Moederkerk
vereenigd. maar toch staat nog atlijd
het geloof antithetisch tegenover el
ke evolutie-trots Nog altijd gaat de
Kerk voort te strijden tegen de zon
de. tegen alles wat in moderne
opvattingen en gebruiken onver-
eenigbaar js met den wil van God,
als b.v de Wintertuin. Nog altijd is
zij daarom betrekkelijk in discrediet
maar zij bestaat en getuigt en
tracht hei levende geweten der
menschheid te zijn.
Ten nauwste hangt hiermee samen
wat ik als derde punt zou willen
noemen: dat ondanks den geweldigen
vooruitgang het kart van den mensch
niet veranderd blijkt „Die Welt ohne
Oekonomie ist ein Paradies. Was
aber hilft es. da der Mensch nicht
paradiesisch ist?" Daardoor bederft
hij telkens weer alles En Werfel is
er getuige van. hoe in den astro-men-
talcn heilstaat 'n omwenteling plaats
heeft: een geweldadige terugkeer
naar een minder ontwikkeld, meer
„natuurlijk" stadium met ..economie*
en ..werk" en geld" Oude instinc
ten en natuurlijke behoeften, waar
voor geen plaats meer was en die
zich toch niet definitief lieten ver
dringen. doen zich onweerstaanbaar
gelden ..So liegt es ini Leben, dasz
jeder Gewinn' auf eincn Verlust be-
ruht und umgekehrt".
Zeldzaam rijk eri diep
ERFELS laatste roman is als
geheel misschien minder aan
grijpend dan zijn „Vierzig Tage des
Musa Daghminder grootsch dan
„Hö:et die Stimme". minder door
leefd dan .Das Lied von Bernadet
te" De opzet van dit toekomstvisioen
brengt onwillekeuiig iet*- cerebraals
mee. dat 'liel oveial voldoende te
genwicht indt in de vaart van het
verhaal. Maar daartegenover staat dat
lief een zeldzaam rijk en diep boek is,
me, toch telkens iets van dal aan
grijpende. grootsche en doorleefde
ui zich en daarom in zekeren zin een
samenvatting van dat alles.
He, chrijven van dit werk moet
Werfel in zijn laatste levensja.en tot
een groote troost zijn geweest Bij
zijn heengaan liet hij ons deze troost
na die zich als volgt laat formulee
ren de wereld gaai steeds verder en
de mensch wordt daarbij niet beter,
maar God blijft; en dat is het eenigt
vaste punt
