Het brilleglas
ontstaat in vuur en vuil
Ned. rijwielproductie dekte
de normale vraag
GESPREK MET IR. DEN HOLLANDER
Tïboohd
Onrust over berechting
der collaborateurs
In Amersfoort staat een fabriek
met groote mogelijkheden
1300 millioen
combinaties
Radio-musici spelen
voor Puttens jeugd
In 1939 werden 389.000 fietsen in
ons land gefabriceerd
Voortzetting van het bestaa.ide
beleid bij de Spoorwegen
Prijs daalde van f 128.-
tot f 27.- in 1936
BYRD WEER NAAR DE ZUIDPOOL
Duitsche koopvaardij
krijgt een vlag
Thomas Beecham
in Nederland
OLYMPISCHE SPELEN
onder getuige
„Staatsgreep" bij het
Residentie-orkest
BEZUINIGING OP LEGER EN
VLOOT IS NOODIG Hohtm
Minister Huysmans
bezoekt België
2
Donderdag 14 November 1946
HET normale verbruik van brilleglazen in Nederland bedraagt
per jaar zeker wel een millioen stuks. Nu staat er in Amers
foort een fabriek, die juist ongeveer dit aantal kan maken. Opper
vlakkig bezien heeft men dus dit bedrijf maar op volle kracht aan
het werk te zetten en Nederland is op dit punt geholpen. De wer
kelijkheid ziet er evenwel anders uit.
BIJ een prijsvraag bleek, dat er
in brilleglazen 1300 millioen
combinaties, zooals men dit noemt,
kunnen voorkomen. Waar evenwel
vele dezer combinaties door andere
vervangen kunnen worden en er
vele zijn die niet strikt noodzakelijk
geacht kunnen worden, wordt dit be-
noodigde aantal combinaties veel
kleiner. Dat veel kleiner is' ook
maar weer betrekkelijk, daar in het
gunstigste geval het aantal combi-
naties, dat door den oogarts kan
worden voorgeschreven, bij de dui
zenden kan worden geteld. Het bril
leglas toch heft de fout op in het
oog en onder de 2000 millioen aard
bewoners zal het practisch gespro
ken niet mogelijk zijn twee paar of
liever twee oogen te vinden, die pre
cies gelijk aan elkaar zijn. Om aan
die ongelooflijke verscheidenheid te.
gemoet te komen was er samenwer
king noodig van verschillende be
drijven.
In Amerika
In Amerika zijn er heele groote
bedrijven, die met duizenden men-
schen werken, waar men het brille
glas maakt van AZ en in al zijn
verscheidenheid. Toch was het niec
mogelijk in deze bedrijven het brille
glas kant en klaar te maken. Een
deel van het werk over overgeno
men door grossiers, ook voor die ge
weldige fabrieken. In Europa ken
den wy wel groote fabrieken op het
gebied van brilleglazen, doch niet
zooals de Amerikaanscbe. Hier was
men dus bijna uitsluitend op samen
werking van verschillende bedrijven
aangewezen. Vele van deze bedrij
ven zijn nu in Russische handen,
vele zijn door het oorlogsgeweld be
schadigd, zooals de fabriek in
Amersfoort, vele zijn vernietigd.
In Europa
Het totale bedryf in Europa is
dus ontredderd, uitgezonderd mis
schien in Engeland. Behalve dat de
grossiers, die weer aan de opticiens
leveren, afhankelijk zijn van vele
soorten slijperijen, die tezamen de
uitgebreide collectie moeten produ-
ceeren, is in normalen tijd de brille-
glas-fabrikant ook weer afhanke
lijk van de glasfabriek, de glasper-
serij, de glasbuigerij, de gieterij, de
amarilfabrieage. van de producen
ten van polystpoeders en vilt en
honderden andere kleine artikelen,
waarvan men in de normale machi
nefabrieken meestal geen weet
heeft.
Eigen machine-fabriek
De brilleglasfabriek moet ook zijn
eigen machinefabriek hebben, daar
er veel machinerieën, doch nog meer
ijzeren gereedschap, tijdens het
slijpproces worden versleten. Indien
de brilleglasfabriek niet tevens
machinefabriek is en dus op de huip
van een andere machinefabriek is
aangewezen, wordt het functionnee-
ren wel heelemaal ondoenlijk, zoo
als ieder wel kan begrijpen, die iets
met machines te maken heeft op
het oogenblik.
De fabriek te Amersfoort was
voor den aanvoer van haar grond
stof, gebogen glas en gepenst glas,
aangewezen op het buitenland. En
uit het buitenland kwam niets.
Daarom werd de koe bij de horens
en de fabricage van deze grond
stoffen ter hand genomen; ovens
zijn gebouwd en aan het einde van
het jaar zal alles zoover zijn, dat
dit bedrijf weer kan gaan. function-
neeren.
Nu denke men niet, dat hierdoor
in een vloek en een zucht het ge
brek aan brilleglazen zal zijn opge
heven. De fabriek te Amersfoort
toch is ingericht voor fabricage van
brilleglazen in massa en speciali
seert zich alleen op de hoofdnum
mers en op glazen, die slechts op
één kant klaar zijn, zoodat
de kleine slijperijen van de gros
siers met dit half product weer vele
combinaties kunnen maken. Dit be
treft de astigmatische glazen, die
door hen niet irj zulke groote hoe
veelheden kunnen worden gemaakt.
Arbeidsintensief
Bij het fabriceeren van brillegla-
zen komen vele menschen te pas
Wij noemden reeds de glasfabriek,
de glasbuigerij, de glasperserij, de
slijperij en de receptslijperij van den
grossier. Daarna komt nog het be
werken van den rand door den op
ticien. Het brilleglas wordt n.l. door
den fabrikant te groot geleverd met
een ruwen rand. De arts nu schrijft
In Amersfoort staat een fabriek i
van brille glazen, die voor ons i
land ceniq is in haar soort. Het
is nl. de eenige massa-slijperij in j
Nederland*In een tweetal artike-
len zullen wij uiteen zetten welke
moeilijkheden er juist tegen, j
woordiq aan de fabricage van
brilleglazen verbonden zijn en
welke groote mogelijkheden deze
fabricage biedt, gezien in het ka.
der onzer nationale industrie.
voor, waar het dikste of het dunste
gedeelte van het glas in het mon
tuur moet liggen. Z.g. cylindergla-
zen hebben ook nog een as en de
arts geeft aan hoe die as moet
staan.
De laatste bewerking geschiedt
dan ook door den opticien, waar
mede wij maar willen zeggen, dat
zoo'n eenvoudig brilleglaasje min
stens door vier werkplaatsen gaat
by het geboren worden, maar
meestal door zes of meer.
Aan het brilleglas kleven twee
wonderen. Het eerste wonder is, dat
deze vernuftige instrumentjes zoo
goedkoop zijn, als men weet wat
voor werk er in zit. Het grootere
wonder is, dat een brilleglas, waar
van de bogen tot op een honderdste
m.m. nauwkeurig dienen te zyn, ge
boren wordt in vuur en vuil, in slijk
en slijm van het slijpsel.
In een volgend artikel hopen wij
iets te zeggen over het brilleglas
als export-artikel voor onze natio
nale industrie.
Nu de musicj van den radio-omroep
hedenmorgen het werk hervat heb
ben, heeft de stakingsleidfhg beslo
ten de reeds aangekondigde concer
ten in verschillende steden van ons
land toch doorgang te doen vinden.
Nu de stakingskas de opbrengst van
deze concerten niet meer behoeft, zal
deze worden besteed om Puttens
jeugd een Sinterklaasfeest te berei
den.
Amerika's tjond. d0 wereld"-bommenwerper De nieuwe, zes-motorige
bommenwerper der Amerikaansche leger-lu'chtstrijdkrachten. de B.36,
t'jdens een tochtHet vliegtuig heejt een vleugelwijdle van 69 meter en
is bijna 50 meter lang. De motoren, van het stuwings-typc, ontwikkelen
een vermogen van totaal 1S000 P K. Volgens de milita\re luchtvaarides-
kundigen kan deze bommenwerper vanaf zijn landbasis een atoombom
naar iedere bewoonde streek in de wereld dragen en weer tcrugkeeren
zonder brandstof bij te laden. Het bommenruim heeft een laadvermogen
gelijk aan dai van vier spoorwagons. (P.)
ONGEVEER een kwart eeuw geleden begon io
I
Vereeniging Neder.
landsch Fabrikaat mot het verleencn van een controle-merk. dat ie
Nederlandsche herkomst van een artikel waarborgde Alras deed zich de
vraag voor, wanneer eigenlijk ccn rijwiel als product van inhecmsche
nijverheid mocht worden beschouwd. Want het bleek. dat. de bedrijven, dio
zich met de vervaardiging van rijwielen bezig hielden, soms niet meer
deeden dan het in elkaar zetten van onderdeel-en. dio wit het buitenland
betrokken waren. Zoo kon liet voorkomen, dat onder tal van benamingen of
merken, rijwielen verkocht werden, die in feite uit precies dezelfde dcelen
bestonden, aldus lezen wij in het Maandblad van de Vereeniging Neder-
landsch Fabrikaat.
sterk toegenomen vraag naar
rijwielen normaal door eigen
productie gedekt worden. Dit
bleek althans in 1939. Wie ook
maar iets verstand heeft van
volkshuishouding weet, dat de
fiets in den loop der jaren een
onmisbaar gebruiksvoorwerp is
geworden, van niet minder be-
teekenis dan bijvoorbeeld luci
fers, schoenen, kachels of pot-
looden. De groei van den voor
raad rijwielen gaat dan ook ge
lijk op 'met den aanwas der be
volking, zooals onderstaand
staatje laat zien.
Jaren Bevolking Rijwielen
1935 8133266 3307588
1936 8515713 3110011
1937 S59825S 3518580
193S 86S3458 3666522
T_T ET is voor mij een groot voorrecht aan het hoof.l te komen van 'net
Spoorwegbedrijf aldus Ir. F Q. den Hollander, die in verband met
zijn benoeming tot Piesideht.Directcur van de Nederlandsche Spoorwegen
bereid was onzen verslaggever eenige oogcnblikkep van zijn kostbaren tijd
te schenken. ..Maar een bedrijf, dat niet in de beste omstandigheden ver
keert". waagde de persman op te merken: „Volkomen juist, maar d'iarstaat
tegenover, dat onder de energieke leiding van Ir. Hupkes liet herstel op
formidabele wijze is aangepakt, op een wijze, die de aandacht ook in het
buitenland heeft getrokken, en -die ons over de grenzen een positieven
goodwill heeft bezorgd, zoodat men daar gaarne bereid is ons op al.e
mogelijke manieren te helpen.
Aangezien het •.merk v.n.f.
hoofdzakelijk ten doel had
het koopende publiek óf zeker
heid te geven, dat men niet
met een gecamoufleerd buiten-
landsch artikel te doen had, óf
gelegenheid Ic geven, dat bij
aankoop de natuurlijke preferen
tie voor Nedorlandsche produc
ten go uit werd, kon bij do vcr-
leening van „V.N.F." ten aan
zien van rijwielen eenige soepel
heid worden betracht.
Veel veranderd
Er is echter gedurende de
laatste jaren veel veranderd. In
tegenstelling tot voorheen, toen
in ons land. veel geimporteorde
rijwielen circuleerden, kan de
Een kijkje in de slijperij van de
brillenglazenfabriek te Amersfoort.
HH ET Amerikaansche
Mh ministerie van Mari
ne heeft meegedeeld, dat
admiraal Bvrd, die reeds
vijf pool-expedities heeft
geleid, zoodra de omstan
digheden het toelaten de
leiding zal nemen van de
grootste expeditie naar het
Zuidpool-gebied die ooit, is
georganiseerd.
Byrd zal bot hevel krij
gen over meer dan 4.000
menschen, waarvan 3.000
geleerden. De expeditie
krijgt twaalf schepen toe
gewezen, waaronder drie
vliegtuig-moederschepen
en verder nog een aantal
onderzeebooten.
Byrd heeft met nadruk
verklaard dat hij niet gaat
orn „een internationalen
wedloop om uranium te
winnen". Hij zeide op de
hoogte te zijn van het feit
dat de Sowjet-Unie even
eens een Zuidpool-expedi-
tie voorbereidt. Hierover is
echter nog weinig bekend.
Admiraal Richard E. Byrd- de
succesrijkste poolreiziger van on
zen tijd. die thans 58 iaar is. wns
aanvankelijk marine-officier maar
nam in 1916 wegens invaliditeit
ontslag. Hii leerde vliegen, en
nam 'deel aan de poolvlucht van
Mac Millan in 1921. In 1926 vloog
hij zelf van Spitsbergen naar de
Noordpool en terug en tijdens de
antarctische expeditie van '28—
'30 volbracht hij zijn grooten vlieg
tocht. over het Znidpoolcontinont.
Zijn grootstcn roem verwierf hij in
1034, toen hij tijdens een Zuidpool*
expeditie voor het doen van waar
nemingen zeven maanden lang in
een kleine hut onder de sneeuw,
ver van de andere expeditieleden,
opgesloten bleef-
ADMIRAAL BYRD
De geallieerde bestuursraad te
Berlijn heeft besloten dat de Duit
sche schepen met ingang van 17 No
vember een vlag zullen voeren, be
staande uit vijf horizontale banen:
blauw-wit-rood-wit-blauw
Sir Thomas Beecham zal tusschen
1 en 18 Maart a.s. in Amsterdam en
Den Haag als gastdirigent met het
Concertgebouw-orkest optreden.
Aanvankelijk had het in zijn be
doeling gelegen met het P»>s door
hem gevormde Royal Philharmonic
Orchestra naar Nederland te gaan.
doch aan dit voornemen kan thans
geen gevolg worden gegeven.
Het Concertgebouworkest zal in
Febr. '47 opnieuw naar Engeland
gaan, waarschijnlijk voor een groote
tournée, waarin ook Schotland wordt
betrokken.
De tweede DC-4 van het West-
Indisch bedrijf der K.L.M. is „Wil-
lemsstad" gedoopt.
Aanpassing
Onze industrie heeft daarbij
van oen groot aanpassingsver^
mogen blijk gegeven, zooals
blijkt uit het volgende staatje.
Rechts staan do duizendtallen
van het aantal in Nederland ver
vaardigde rijwielen.
Jaren
1035 399
1936 392
1937 403
193S 320
1039 389
Mot de toename van de pro
ductie. zakte de prijs.. Deze zakte
van f 128— af fabriek per rij
wiel in 1919 tot f 27.in 1936. In
1938 was de prijs echter weer
opgeloopen tot f 34,70.
Het normale gebruik van rij
wielen, dat in 1929 per honderd
Nederlanders 32 fietsen bedroeg,
\vas in 1938 reeds geslegen tot 42
per honderd.
Men neemt aan. dat de •maxi
mum behoefte in dat jaar 60 rij
wielen per honderd inwoners
bedroeg.
Verrassend herstelwerk
IK noemde do leiding van :r.
Hupkes maar mag er aan toe
voegen, dat dit verrassende herstel-
werk tot stand is gebracht door al
len, die hij het bedrijf betrokken zyn.
Alle spoonvegmcnschen toonen zich
doordrongen van verantwoordelijk
heidsgevoel en leggen een zelfstan
dig initiatief aan den dag voor zoo
ver dit binenn het kader van do ro-
glemonten mogelijk is. Zij kunnen
dit dank zij hun langdurige vorming
en training, en een groote mate van
kennis en niet to vergeten onver
flauwde toewijding. Men is trotsch
in ccn veelomvattend bedrijf als dit
te mogen werken. In dat opzicht is
het dus wel degelijk juist om van 'o
groot voorrecht te spreken en ik ge
voel mijn benoeming als een bijzon
dere onderscheiding".
„Kunt U iets zeggen over de wij-
zo, waarop U Uw taak denkt op te
vatten?"
„Wij, Directie.lcden, waren het tot
F. Q. DEN HOLLANDER
dusvor unaniem eons over de lijn,
dio gevolgd moest worden en in die
zelfde lijn wil ik voortgaan. Do ver
andering van leiding mag geen
schok beteekencn, op is een groote
mato van rust in hot beheer noodig,
wil de reoonstructie, die met zooveel
vaart is begonnen, in 'tzelfdo tempo
kunnen worden voortgezet. De richt
lijnon, dio wjj ons daarbij Voor oogon
houden zijn:
lo. Het belang van het groote rei
zende publiek.
2e. Do Nedorlandsche samenleving
als geheel.
3o Do belangen van het personeel.
Een van de belangrijkste zaken, die
ik meen, dat op den voorgrond moot
staan, is dat do krachten, die in Ne.
dorland zelf zitten bjj don Wederop
bouw van ons bedrijf eon groote rol
zullen spelen. In de eerste periode
van het herstel zijn wij door het bui
tenland geholpen.
Gaandeweg mootcn wij de lasten
zoovéél mogelijk op eigen schouders
nomon. Wij hebben op het gebieu
van scheepsbouw en vliegtuigbouw
reeds het noodjge gepresteerd. Ook
op het gebied van de Spoorwegen
IpR worden in Lon.
den
staat nog te bezien, in
verband met de vele
lange-Qfstandswe'dstrij.
tijdens de Olympische den. Canada, Australië
den reeds voorbe- Spelen te Amsterdam en de Vereeni.gde Sta.
reldingen getroffen om volgen en in de sc/ic- ten zullen echter Ver
in de nabijheid van het pen, welke hen naar moedelijk de opneming
Wembley Stadion waar Londen zullen vervoe. van lacrosse steunen,
zich in 194S het groot- ren overnachten. Daar Daar het Wembley Sta-
ste gedeelte van de hun aantal op ongeveer dion zich in een nogal
Olympische Spelen zal 0.000 wordt geschat, dicht, bebouwde omge-
concentreeren, twee dor. pan men bearijpen dat ving bevindt, zal ver
pen te doen verrijzen, zulk een oplossing met moedelijk de stait van
welke aan niet minder beide handen door de den marathonloop niet,
dan 5.000 deelnemers en Engelsche organisatoren zooals gewoonlijk in hef
officials onderdak zul-
lm kunnen verschaffen. Lotldeil bereidt ZlCIl VOOY
Alle groote reisbureau x
beraden zich nu reeds zal worden aanvaard. stadion zelf plaats heb-
hoe de groote stroom Er worden voorts po- ben, maar ergens hutten
van bezoekers, welke gingen in het werk ge- Londen. Alleen de finish
op ongeveer 150.000 steid om zoowel lacros- zal <lan in het stadion
wordt geschatte kun. se als de veldloop in zijn. Voor de start
tien onderbrengen. De het programma op te wordt Windsor Casttle,
Zweden zullen evenwel nemen. Of men hierin de residentie van den
vermoedelijk het Ante- ten aanzien van het Koning, ah een ideate
rikaan.se/ie voorbeeld veldloopen zal slagen, plaats beschouwd.
Feuilleton
door Anthony Berkely 17
EEN proces-verbaal opmaken?''
vroeg majoor Sinclair. „Nu, mij
goed, als 't U van eenig nut kan zijn.
Maar ik dacht, dat de Yard slechts
belangstelling had voor verklaringen
van lieden, die van moord verdacht
worden".
Mijnheer Chitterwick hield zijn
adem in bij het hooren van deze ge
waagde woorden.
„Oh, in een moeilijk geval als dit
helpt het wel eens", merkte Moresby
op
..Nu. vooruit dan maar. Ik veron
derstel. dat er een openbare lijk
schouwing zal moeten worden gehou
den, zooals U al zei, met al de daar
aan verbonden publiciteit Arme oude
tante, hoe verschrikkelijk zou ze dat
gevonden hebben We waren geen
al te goede vrienden, vree-: ik; we
bezaten beiden niet slechts den neus
van de familie, maar ook hej familie-
temperament; maar ik moet toch
zeggen, dat het mij spijt haar zoo
aan haar einde te zien komen. Ik
vraag me af. waf haar bezield heeft".
Opnieuw hield mijnheer Chitter
wick den adem in
..Ja, mijnheer, het is dikwijls moei.
lijk de gedachten van een ander te
leeren kennen", zei Moresby. „Mis
schien kunt U nu even naar het kan
toor van den directeur gaan, om fe
zeggen, dat de doode zal worden
weggehaald Over een minuut ben ik
weer bij U".
„Zij moet dus werkelijk naar het
lijkenhuis toe? Ik wil me natuurlijk
niet te£en de voorschriften verzet
ten, maar ik had toch liever.
„He» spijt mij, mijnheer, maar er
is niets aan te doen", viel Moresby
hem in de rede „Neem jij de leiding
hier even over. Parker", voegde hij
er aan toe. toen de majoor verdwe
nen was. „ik ben direct terug",
Parker, die zich gedurende het ge
sprek met majoor Sinclair beschei
den jn een hoek had teruggetrokken,
knikte
Moresby kwam daarop achter het
schqrm vandaan en wendde zich tot
mijnheer Chitterwick. die onmiddel
lijk van zijn stoel opsprong.
„Heeft U alles gehoord, mijnheei
Chitterwick?"
„Dat heb ik. Wel. bewaar-me,
hoofd-in-pecteur. die man is Ik zou
nooit hebben kunnen denken.
Moresby lachte sarcastisch „Dacht,
dat bij de oude dame met zich mee
n3ar zijn flat. kon nemen, hè9 Dat
hij met haar uit kon halen, wat hij
wilde? Neen. Ik vertrouw dat heer
schap niet Hoe eerder wij hem ach
ter slot en grendel hebben, hoe beter"
„Zou hij geen wantrouwen koeste
ren?"
„U bedoelt, of hij beseft, dat wij
een kroongetuige achter ons hebben9
Hij niet! Hij is al precies eender als
alle andere moordenaars, die ik ont
moet heb, majoor of geen majoor.
Volkomen zeker van zichzelf. Twijfelt
er niet aan, of hij is ons te slim af.
Wel. dat zullen wij nog eens zie»".
„Maai* U hebt hem alleen weg
laten gaan?" Mijnheer Chitterwick
keek wat angstig.
„Met twee van mijn mannen ach
ter hem aan", verzekerde de hoofd
inspecteur hem. „Maar hij zal er
heusch niet van door gaan. Daar is
hij veel te handig voor Nu, ik moet
weer naar hem foe Ik wilde gaarne
contact met hem houden; U heeft
natuurlijk telefoon thuis?"
„Neen, het sPÜt me", verontschul
digde mijnheer Chitterwick zich. Zijn
tante hield niet van telefoons, maar
dat kon hij moeilijk zeggen.
„Kan ik dan een boodschap bij Uw
club afgeven?"
„Jammer genoeg ben ik geen lid
van een club", moest mijnheer Chit
terwick zich opnieuw verontschuldi
gen. terwijl hij m stilte zijn (ante
verwenschte
„Ja. dan is het misschien hel be^j,
dat U om half zeven op Scotland
Yard komt en naar mij vraagt".
„Dat is uitstekend", zei mijnheer
Chitterwick. Is het voor de....9"
„Voor de identificatie, juist mijn
heer, En ik zal hem arresteeren, zoo-
dra U hem aangewezen hebt Tot
half zeven dan Ik dank U nog wel".
Moresby drukie hem de hand e
verdween (Wordt vervolgd)
werd belangrijk werk door onze in
dustrie verricht, doch er kanen inoet
nog veel meer in handen worden ge
legd van Ncderlandsche construe,
teurs en Nederlandsche arbeids
krachten. Wanneer onze industrie
zich eenmaal op deze basis heeft in
gericht, dan za| daardoor ook een
helai.piijkc export mogelijk worden.
Ik ben mij bewust te spreken van
planning" over langen termijn en
zoo moeten ook de investeeringen
over een langen termijn loopen. Er
wordt veel gesproken *an natiohali-
seering; in het buitenland worden
spoorwegbedrijven door den Staat
overgenomen. Ook in verband met
dezen rumor moeten wij den cisch
stellen: mot een minimum aan inves
teeringen een maximaal verkeer tot
stand brengen, met vermijding van
doublures cn overlapping".
Goede taakverdeeling met
andere vervoersvormen
De heer don Hollander stipu
leerde nog met nadruk, dat cr
tusschen de verschillende ver-
keerscomponenten geen span
ning mag bestaan anders dan
die ontstaat door een gezonde
concurrentie. Een goede taakver
deeling tusschen vrachtauto en
spoorweg is niet alleen noodza
kelijk, maar ook mogelijk. Met
alle deelnemers aan het verkeer
moeten wij lot een harmonische
samenwerking trachten te ko
men, Van de clectrificatïc is ir.
Den Hollander een groot voor
stander, ook al orndat (leze een
hela ngnj ke brandsto fbcspari ng
meebrengt. Natuurlijk is elcctri-
ficatie alleen gemotiveerd bij een
groote dichtheid van verkeer.
De heer den Hollander hoopte
het beslaande overleg met. het
personeel dat in een bedrijf als
dit onmisbaar is. voort te kunnen
zotten. Voorts verzekerd© hij een
goede samenwerking met de
pers op prijs te stellen.
(Eigen berichtgeving)
Het oude bestuur van de vereeni
ging „Het Residentie-Orkest" is en
kele weken geleden afgetreden in
hoofdzaak in verband met de finan-
cicele moeilijkheden, waarin het or.
kest zich bevindt, doch ook wegens
het gehrek aan vertrouwen der or
kestleden in het bestuur. Kort voor
de Zaterdag gehouden vergadering
hebben zich vrijwel allo musici van
het orkest opgegeven als lid van de
vereeniging, waardoor zij aan deze
vergadering konden deelnemen.
Door hun groote aantal behaalden
zij gemakkelijk een meerderheid,
zoodat zjj in feite het college kon
den aanwijzen, dat over hun eigen
wel en wee zal hebben te beslissen.
Van do twaalf leden van het oude
bestuur werden er slechts enkele
herkozen. Onder de nieuw gekozenen
bevindt zich jhr. mr. C. J. A. de
Ranitz, die ook voorzitter is van de
Vereen, van* Vrienden van 't Resi-
dentie.orkest.
Dezo merkwaardige procedure
doet verwachten, dat de bezwaren
van do leden van het orkest tegen
het bestuur zullen vervallen. Het
staat nog niet vast of de orkestle
den in de vereen, zullen blijven.
Mr. v. d. Goes v. Naters constateert
(Van onzen parlementairen redacteur)
IN tegenstelling met Dinsdag, toen in de Tweede Kamer de
Indonesische kwestie de hoofdschotel vormde van de alge-
meene beschouwingen over de begrootingen 1946 en 1947, viel
gisteren het accent hoofdzakelijk op de financiën en de politiek
der regeering inzake loonen en prijzen.
De heer I lofstra besprak voor de P. v. d. A. deze punten in een
klare en priticipieele rede.
Mr. dr. v. d. Goes van Naters
de fractieleider van rle P. v. d. A.,
kwam in de ochtendzitting aan
het woord, nadat de heer P. de
Groot (C.P.N.), als zijn meening
ten beste had gegeven, dat in
Indonesia geheime diplomatie
werd bedreven.
De spreker van de P. v. cl. A.
constateerde met dankbaarheid,
dat in Cheribon overeenstemming
was bereikt. Hij was minder opti
mistisch over den gang van
zaken in Nederland, waar volgens
spr. de politieke en economische
onzekerheid grooter is dan in 1939
en hot volk verbitterd over de
wijze, waarop collaborateuis wor-
d n berecht.
Hij betreurde, dat de regce-
ring drie, dagen voor het begin
van de begrootingsdebalten
nieuwe leden van den Hoogen
Raad heelt benoemd. De ver
trouwenscrisis t.o.v. dit rechts
college is er niet door verdwe
nen. doch slechts scherper ge
worden.
De radiorede van minister Beel
over de loonen en prijzen, achtte
hij allesbehalve gelukkig, terwijl
hij protesteerde tegen de wijze,
waarop economische misdrijven
worden berecht.
De P. v. d. A. wil construc
tief en creatief werkzaam zijn,
doch het is van weinig belanfl
of zij dit doet als regcerinns-
partij of als oppositie. Het zou
echter onverdedigbaar zijn om
uit bnloorigheid in oppositie te
gaan.
Socialisatie is niet hetzelfde als
staatsexploitatie, zei spr. Zoo kun
nen de mijnen, welker nationali
satie noodzakelijk is, gemeen
schappelijk bestuurd worden door
den 'staat, de provincie cn het
mijnschap. Voor verhoogde ar
beidsproductiviteit zal de regee
ring de sfeer moeten scheppen
door een doelbewuste'openlijk be
leden planpolitiek.
11 jI betreurde, (lat het verlangen
naar stadsvernieuwing blijkbaar
was ondergegaan in de zorgen
van het oogenblik.
Mr. cl. Goes v» Naters criti-
scorde de. houding van de regee
ring tegenover de perszuivering
en had weinig bewondering voor
het optreden van den persraad.
Hij eindigde zijn rede met de ver
klaring. dat de democratic dient
te worden versterkt en dat wij in
verband daarmede niet bang moe
ten zijn voor vergaande staatkun
dige hervormingen.
Dc heer de Wilde (AR.) was
over de bedoelingen der regeering
niet geheel gerust. Er moet nog
veel meer bezuinigd worden, zei
spr., de afvloeiing van ambtena
ren moeten krachtig worden voort
gezet. Spreker vreesde, dat wij ops
te veel afhankelijk maken van
het buitenland.
De heer Kölings (K.V.P.),
strooide indrukwekkende milliar-
dencijfers om zich heen. Zijn voor
naamste bezwaar was. dat er geen
concrete plannen tot. versobeiiig
van den staatsdienst zijn.
De lieer Hofstra (P v. d. A.)
ing diep op de finaneieelc en fis-
op den gewonen dienst zal om
slaan in een tekort, als de posten
voor de noodvoorziening van
ouden van dagen en voor de ber-
ziening van salarissen van onder*
wijzers en overheidspersoneel,
die noodzakelijk zijn. op de be
grooting zullen worden gebracht.
Een sluitende begrooting is op het
oogenblik niet mogelijk.
Het gebruik van auto's voor
overheidsdiensten heeft een
psychologische uitwerking op
het volk. welke niet mag wor
den voorbijgezien; aan den an
deren kant brengt modernisee-
ring van het overheidsappa
raat mede het gebruik maken
van de middelen van de moder
ne techniek.
Een loonstop is alleen aan
vaardbaar als er voldoende con
trole is op de prijzen, cn de
winst. Als de regecring deze
elementen niet behcerscht, kan
nooit de juiste sociale, sfeer war-"
den geschapen voor een verhoo*
ging der arbeidsproductiviteit.
Spreker drong aan op ingrijpen
de bezuinigingen op de uitgaven
van leger en vloot, welke onze
draagkracht verre te boven gaan.
Wettelijke regeling van het
overheidstoezicht op de banken,
is in afwachting van socialisatie,
urgent. Spreker opperde de moge
lijkheid van een speciale belasting
op exportwinsten, die een gevolg
zijn van de lagen Nederlandschen
productieprijs van de te exportee
ren goederen.
De heer Wagenaar (C.P.N.) be
toogde, dat de regeering de urgen
te problemen nooit zal kunnen
oplossen, omdat zij met duizend
draden aan het grootkapitalisme
verbonden is.
De heer Zandt (S.G.) bereed de
zelfde stokpaardjes (vaccinatie-
dwang c.d.) dio hij al twintig»
jaren lang de parlementaire arena
binnenvoert.
De beschouwingen van de hee
r-en Dassen (K.V.P.) en Kikkert
(C.H.) over loonen en prijzen
leverde geen nieuwe gezichtspun
ten op.
Vandaag komt de regceringaari
het woord.
De Nederlandsche minister van
Economische Zaken. dr. Huysmans,
zal vandaag eenb ezoek aan België
brengen. Hij zal vergezeld worden
door den heer Spierenburg, directeur
der economische betrekkingen met
het buitenland aan het ministerie van
Economische Zaken.
Dfe heer Herman Vos, minister van
Openbaar Onderwijs en van Buiten-
landsche Zaken a i. zal hem een lunch
aanbieden, 's Middags zal nun. Huys
mans. vergezeld van den heer Lie-
baert, Belgisch minister van Econo
mische Zaken, een bezoek brengen
aan de textielfabrieken in de omge
ving van Gent 's Avonds zal ten
huize van den heer Liebaert. te Gent,
een receptie gehouden worden, waar
ook de eerste-minisler. Camille Huys
mans aanwezig zal zijn.
Morgen zullen de groote indu
strieën in het Luiksche bezocht wor
den. Minister Huysmans zal Zaterdag
cale problemen in. Het overschot naar Den Haag terugkeeren.