Hitlers spel in 1938
Uit het dagboek van
Ulrich von Hassell
mooJid
Zware bommenwerpers
zijn „ouderwetsch"
Houten huizen iu ruil voor
visch en groente
Medici zullen in Neurenberg
terecht staan
Radio-programma
Jiddisch Theater
70 jaar
onder getuige
Atoomhom eischt snelle vliegtuigen
2
December 1946
I^ERLIJN, 17-0-'38 (in den rein
■*-' BerlijnWeimar) Internaiiu.
iiale onweersstsmming Hier tc lande
groeiende itialafse onder den druk
van de heerschappij der Partij en van
de vrees voor oorlog. Heydrich in
Neurenberg weer „prachtig" als al-
tijd\ De redevoeringen van Iiitler al
lemaal even demagogisch, doorspekt
met scherpe aimuallen op de hoogere
standen, zoo b.v, de slotrede van den
Partijdagdie op een wilden bulder,
toon werd uitgesproken. Deze verhe
vigde haaf tegen de hoogere standen
is vooral veroorzaakt door de waar
schuwingen, die de generaals (op
Keitel na) tegen den oorlog hebbeii
doen hooren. Hitler is zeer geladen
tegen ze en scheldt ze uif voor „laf'*.
Tegelijk neemt de afkeer van zelf
standige karakters toeWie niet
kruipt, heet hoogmoedig. Zoo ligt het
ook in wezen mei T'tij. Heydrich heeft
tegen Plessen in Rome nadrukkelijk
gezegd, dat 'k bij de heeren algemeen
voor hoogmoedig doorga en ook dat
Ribbentrop mij niet mag.
ïk heb "mijzelf de laatste weken
steeds vaker de vraag gesteld, of
men nog wel in dienst mag staan van
zoo'n immoreel stelsel; daar staat
echter tegenover, dat de kleine kan?,
die men heeft, om er iets tegen te
doen, nog weer veel geringer wordt,
wanneer men „er buiten" komt te
staan.
Hitier heeft geluk
WOENSDAG (14-9-38)
12.45 uur bij Hoeder,
die ditmaal weer erg onder den in-
druk was van Hitiers buitenlandsehe
politiek. Hitler heeft, zoo zeide Rnc-
der, nu eenmaal geluk en zonder dit
vaart niemand wel Weliswaar had
hij dp (valsche) tijding gekregen en
een beetje te snel aan de verschillen
de commando's doorgegeven, dat
Tsjechoslowakije gemobiliseerd zou
hebben en zich daardoor natuurlijk
duidelijk in het ongelijk gesteld had.
's Middags liet hij (Raeder) mij het
bulletin haastig logenstraffen.
De feitelijke politieke situatie was
Woensdagmorgen zoo, dat Hitlers
rede van Maandag in internationaal
opzicht, ondanks al zijn geweldig ge
bulder, alle deuren nog had open ge
laten en, alleen maar op het zelfbe
schikkingsrecht had gezinspeeld. De
recht óp haar doel afgaande brutali
teit van Hitier heeft weer alle groote
mogendheden, voor wie de oorlog
iets is, waar ze geweldig tegen op
zien, stap voor stap teruggedrongen,
zoodat momenteel Engelschen en
Franschen heel vreedzaam discus-
sveeren over het plebiciet iefs. wat
een paar maanden geleden door nie
mand voor mogelijk gehouden zou
zijn. Dat Hitler in werkelijkheid
meer wil, is een andere kwestie. On
danks dit step voor stap terugwijken
van de Westelijke mogendheden was
de toestand bij mijn aankomst zoo,
dat de oorlog voor 90 waarschijn
lijk scheen en wel, omdat Ribben
trop en anderen er op de meest licht
zinnige manier van overtuigd waren,
dat Engeland niet mee zou doen.
Maar toen kwam het groote thea
terstuk van de reis van Chamber
lain. Aan den eencn kant weer een
reusachtig rucces van Hitiers lawaai-
schopperij, maar aan den anderen
kent foch ook de sterkst denkbare
moreele pressie van Engeland op
Duitschland
Engelsch standpunt
K was dien dag. aan-
vankelijk zonder eenig
vermoeden van wat er op til was. al
leen bij Henderson aan het ontbijt*
Henderson was zeer openhartig en
vriendschappelijk. maar tegelijk ken
nelijk opgewonden Hij zelte mij op
een wijze, die jk wel gelöoven «ïoest.
het Engelsche standpunt uiteen als
volgt: in de eerste plaats probeeren
uit alle macht, desnoods met het
brengen van bepaalde offers, den
vrede »e redden; in de tweede plaats,
als Dulbchland Pr toe ove»" zou gaan
om geweld te gebruiken en als
Frankrijk zich gedwongen zou zien in
te grijpen, onvoorwaardelijk met
Frankrijk meegaan. Hij klaagde bit
ter over Ribbentrop, wiens schuld
het in de eerste plaats was. dat En
geland en Duitschland nog niet nader
tot elkaar waren gekomen en was
overigens van meening. dat alles nog
in orde zou kunnen komen, al" het
Naziregiem maar niet in de heele
wereld en speciaal in Engeland dien
U
geweldigen haat tegen zich opriep.
Tenslotte kwam hij voor den dag met
de mededeeling, dat hij een laatste
groote poging had gedaan en van het
Engelsche kabinet gedaan had ge
kregen, dat het zou laten weten, dat
Chamberlain bereid was om Hitier
op te zoeken.
Dit was den vorigen avond
besloten en vanmorgen om 8 uur had
hij Weizsacker en Woennann hiervan
in kennis gesteld en hij wachtte nu
op antwoord. Helaas was Ribbentrop
al bij de hond en bij den Führer
Vervolgens telefoneerde hij zoo. dal
ik het gesprek kon hooien, mei Goe-
ring in Kurinhall, zette hem de zaok
uiteen en zej ongeveer: „U zult moe
ten toegeven, dat het. hoogst belang
rijk is. wanneer de zeventigjarige
Engelsche premier bereid is, vandaag
nog naar den Führer te vliegen".
Goenng zou geantwoord hebben
„natuurlijk" en vervolgens beloofd
hebben, onmiddellijk naar Obersalz-
berg te telefoneeren. Henderson, die
nuj eerst op eerewoord liet belooven.
dat ik niets zou loslaten verzocht
mij. toen hij hoorde, dat ik 's avonds
Keitel zou ontmoeten, aan dezen te
zeggen, wat hij mij had uiteengezet.
Dat heb jk ook gedaan en ik was
bepaald verbaasd toen ik merkte, dat
Keitel blijkbaar zeer verwonderd was
over het feit, dat Engeland van plan
was mee te doen in geval van een
conflict. Over het gehcei toondc hij
in dit gesprek heel weinig begrip van
de politiek en gaf hij uiterst licht
zinnige, kwajongensachtig onzake
lijke kansrekeningen ten bestp ook
voor het geval, dat Engeland zich bij
onze tegenpartij zou scharen. W., aan
wien ik dit vandaag vertelde, was
van oordeel, dat Keitel doodeenvou
dig te dom .was. om zulke dingen te
begrijpen. Keitels familie loonde ove
rigens een veel nuchterder begrip
dan hij. Zoo vertelde zijn doehtei,
dat velen van de jongere officieren
de meening waren toegedaan, dat de
„bruinhemden". die nu zoo'n grootcn
bek opzetten, maar eens hef eerst in
het vuur moesten worden gezonden.
Chamberlains bezoek
T RIJDAG 16, '6 middags
v bij Woermann, die mij
in 't kort verslag deed. van het resul
taat van Chamberlain? bezoek. Rib
bentrop was boos. omdat hij er niet
oijgehaald vyas. In de bespreking had
Iiitler „den afstand" van de Duitsche
gebieden als hef eenige. wat er nu
nog mogelijk was. geëischt. Het
woord „volksstemming" scheen niet
gebruikt te zijn Chamberlain zou
voor zich persoonlijk begrip hebben
getoond voor Hitiers opvattingen, hij
had natuurlijk alle voorbehoud ge
maakt wa, betreft zijn eigen men-
schen zoowel als de Franschen. Weiz-
siicker vertelde mij vandaag, dat
Chamberlain, naar het schijnt, er
zich niet de gewenschte duide
lijkheid over had uitgelaten, dat En
geland mee zou doen, als er geweld
zou worden gebruikt, blijkbaar,, om
dat hij den indruk had. dat de zaak
nu verder een vreedzaam verloop
zou hebben. Ik vroeg Weizsacker, of
er gevaar was. dat de situatie in
Tsjechoslowakije zich zou ontwikke
len. dat daardoor een Duitsche inval
in het land zou worden uitgelokt.
Naar zijn meening was dit met het
geval: de persberichten waren kunst
matig opgeblazen en voor een groot
gedeelte zwendel. Momenteel stond
de barometer op vreedzame midde
len Maar men was zich jn de hooge
regionen zeer goed bewust. wat voor
'geschillen er nog allemaal konden
ontstaan. Woermann bevestigde mij
waj Weizsacker mij ook al gezegd
had. dat Ribbentrop ab-oluut niet
wilde gelooven. dat Engeland even
tueel mee zou doen.
In aansluiting hieraan vertel ik
meteen, dat ik^kort voor mijn ver
trek een onderhoud had met Eisen-
lohr, die naar Duitschland geroepen
was, om de Duitschc 'vertegenwoor
diging in Praag „dunner" te doen
schijnen, wat hij m. i, terecht afkeur
de: juist nu hoorde hij daar te zijn.
Hij was over de heele manier, waar-
(Van onzen specialen verslaggever).
DE regeering heeft 800 houten huizen in Oostenrijk gekocht
en betaald met gedroogde groente en visch.
De woningen, hoofdzakelijk bestemd voor de geteisterde ge
bieden, zullen door de regeering direct aan getroffenen geleverd
worden voor f 5000.De kosten van de ontbrekende fundeering,
vloeren, schoorsteen, sanitaire installatie e.d. worden begroot
op een gelijk bedrag, zoodat de totale prijs f 10.000.zal
bedragen.
Bij de financiering kan van over
heidssteun gebruik gemaakt worden,
zooals een ten deelo renteloozo hy
potheek. Voor oorlogsslachtoffers
bestaat een nog gunstiger regeling.
De eerste serie van doze Wecnscho
huizen wordt medio December in
ons land verwacht.
Do huizen hebbon een oppervlakte
van 8 bij 9 meter Door de deur komt
men in een flinke bal. Daar omheen
bevinden zich ecji huiskamer van
4.30 bij 5 meter; een geriefelijke keu
ken met een kelderkast of, indien
gowenscht een kelder; een studeer
vertrek, een garde-robe mot W.C. en
trap naar boven. Via do woonkamer
betreedt men een cethoek, welke mot
en gordijn afgesloten kan worden.
Do groote slaapkamer boven is
ongeveer vier motor in het vierkant.
Twee kleinere vertrekken kunnen
vijf bedden bevatten en zijn evenals
de groote voorzien van een kast.
Omdat in de groote slaapkamer lits-
jumeaux en een kinderbed kunnen
staan, tyedt do woning dus aan een
gezin met zes kinderen een onderko
men. Ook een badkamer ontbreekt
niet.
Geen noodwoningen
Goed in de verf gehouden gaan
deze houten woningen jaren mee, zij
zijn dus niet als noodwoningen te
beschouwen. Integendeel, de 800
huisjes bieden niet alleen uitkomst
aan enkoio duizenden bunker- en
kippcnliokbewoners. Ook aan in
etages opcengelioopto stedelingen
bezorgen deze practisch ingerichte
landhuisjes wensehdroomen begin
nend mot.... „Even buiten dc
stadsdrukte een vrij huis met een
grasveld voor de kinderen in plaats
van een twechoog-achterbalkon."
Maar hoe krijgt men een toewijzing
en tienduizend gulden?
Tot slot enkelo critische opmerkin
gen over de te kleine ramen en
over- houtvcrspllling. Waarom,
in plaats van heele houten huizen,
geen planken voor steenen
huizen gekocht.? Terwijl
men zich alom inspant om
hout door beton, ijzer, of
ander materiaal te vervan
gen. doet men hier het om
gekeerde cn gebruikt men
het kostbare hout voor
muren.
op cle zaak was aangepakt, zeer be
zorgd en gedeprimeerd en hij was
van oordeel, dat de affaire, ook al
zou er nu nog een resultaat uif te
voorschijn komen, op fien duur toch
onmogelijk goed zou kunnen gaan,
Berlijn somber
279'38.
IN Berlijn een sombere
atmosfeer, omdat de
Sudetenkwestie toch niet zoo
goed verloopt als- velen gedacht
hadden. Hoewel do Tsjechen in prin
cipe de toezegging hebben gedaan
aan de Engelschen en de Franschen,
om de Duitsche gebieden aan ons af
tp staan, staan wij aan den rand van
den oorlog, van den wereldoorlog,
omdat Hitiers eischen inzake de pro
cedure (onmiddellijk ontruiming van
de Duitsche gebieden door dc Tsje
chen en bezetting ervan door Duit
sche troepen) voor de Westelijke
mogendheden alleen al om redenen
van prestige onaanvaardbaar zijn. In
deze situatie, d.w.z gezien het feit,
dat bet Duitsche ultimatum aan de
Tsjechen -Woensdag 28 afloopf en,
als bet antwoord hierop niet bevre
digend is, de Duitsche mobilisatie,
waarmee gedreigd is, staan de kan
sen op oorlog negen tegen één.
's Morgens na aankomst trof ik in
hotel Adlers Kanitz, die mij vertelde,
dat de stemming volkomen chaotisch
was nu iedereen zich plotseling be
wust werd. dat het ernst was. Dohna-
Finckenstein van de S.S. had hem
juist verteld, dat ,.de anderen, Frank
rijk en Engeland nl. ons hadden
verraden, en dat wij nu gedwongen
Wij geven vandaag het eerste t
uittreksel uit „Vom cindern
j Deutschland", het dagboek f
van den Duitsclicii diplomaat
en samenzweerder tegen Hit-
ter, Ulrich von Hasselt. Het
behandelt de internationale
(risis in 193S, die ontstond j
toen Hitier de aansluiting van
het Tsjcchostowaakschc Su- I
detengebied eisclite, en op j
den rand van een oorlog werd j
opgelost bij den „vrede" van
j Miinclicn, waar de groote
I mogendheden Tsjeclwstowa-
kije in den steek lieten.
Ik geloof niet, dat hij zonder meer
Hitier zal steunen, maar ben van
meening, dat hij, nu ieder duidelijk
is, dat wij tegenover een machtige
coalitie slaan, vroolijkweg alls op al
les zal zetten, om dan vervolgens zelf
als de vredestichter en de scheids
rechter van de wereld naar Rome te
rug te keeren.
„Nu tegen ons?"
ALS de zaak nu goed
gaat („it is allright
this time", zooals Chamberlain zijn
volk toeriep» dan sleept Hitler de
Duitsche gebieden in de wacht, boekt
dus wederom een groot succes. De
vraag is echter, of dit succes niet
door het verloop een totaal ander ka
rakter heeft gekregen dan zijn vroe
gere successen. Hitier moet nu voe
len, dat hij ons aan den rand van een
oorlog tegen de hajve wereld heeft
gebracht, en dat zij, die van den ernst
van Engeland, enz. overtuigd waren,
DE GROOTE VIER" VAN 1938 TE MüNCHEN. Vaai links naar
rechts; Chamberlain, Daladier, HitlerMussolini en- zijn schoonzoon
Ciano
het bij het rechte eind hebben gehad.
De wereld van de Duitschers ove
rigens alleen dat gedeelte, dat be
halve de ofLcieele Duitsche berichten
ook nog iets anders heeft gehoord
zal een viezèn smaak in den mond
waren de Duitsche gebieden met ge
weld te nemen." Ontbijt met Heinrici
Popitz; Tischbein en Sybel in hotel
Continental Zeer gedrukte stemming.
Popitz uiterst bitter van meening, dat
het nu met steeds grootere woede zou
gaan tegen de „bovenlaag", zooals
Hitier dat noemt. Ieder fatsoenlijk
mensch. aldus Popitz. de man, die op
dit oogenblik minister van financiën
is. bevangt een physieke walging, als
hij redevoeringen hoort van het kali
ber van Hitiers laatste zeldzaam ge-
meene speech in het Sportpalast.
Vqpr het ontbijt zag ik Stausz, die
een van de eersten uit den kring van
de mannen uit het economisch leven
was, die zich bij Hitier aansloot, maar
nu diep in den put zat en walgde
van de heele zaak.
Lichtzinnig spel
LATER sprak ik Ullo
Osten. die lang als of
ficier in Spanje was. Hij prees de
Italianen en klaagde over den toe
stand van ons legch waarvan de or
ganisatie aan alle kanten mis was.
Alle verstandige officieren waren het
erover eens, dat bet lichtzinnig was
om met het begrip oorlog te spelen.
Een chef van den generalen staf heb
ben wij sinds Beek zich mokkend (en
eerlijkl) teruggetrokken heeft, heele-
mpdl niet meer. Van Keitel weet men
steeds beter, dat hij een zwakkeling
is. die er heelemqal geen eigen oor
deel op na houdt (Stausz was van
meening, dat Keitel niet in staat was,
de dingen ook maar te begrijpen).
Brauchitsch zet zijn kraag op en zegt:
„ik ben soldaat en heb te gehoorza
men".
Gisteren een kritieke.dag van den
eersten rang. 's Morgens hak ik het
gevoel, dat de situatie vrijwel hope
loos was. Wij zaten in Wittenmoor bij
Udo Alvensleben tezamen met Ka-
meke vrijwel voortdurend aan de
racHo. De Duitsche voorlichting over
den toestand in hooge mate onwaar
achtig, Men loochende kalmweg, dat
cr een ultimatum gesteld en met mo
bilisatie gedreigd wa?, alleen om niet
te hoeven toegeven, dat er een
verlenging van den termijn was toe
gestaan. En net zoo werd ons ver
zwegen, dat Mussolini op verzoek van
Engeland tusschenbeide was geko
men. Volgens de Duitsche radio was
de amenkomst vandaag van de Vier
aan een door Hitier vrijwillig geno
men initiatief te danken
Hoe zal Mussolini zich gedragen?
houden en de haat tegen de metho
den van Hitier moet diep hebben in
gevreten.
Zal het Hitier nu voor den eersten
keer bang te moede worden rnet al
zijn zgn. goddelijkheid? Ditmaal heeft
hij niet, zooals bij al zijn vroegere
groote coups vrijelijk zijn inspiratie,
waarop hij blindelings vertrouwt,
kunnen volgen. Men vraagt zich af,
wanneer wat er gebeurd is hem in
derdaad 'n zwaren innerlijken schok
geeft, welke psychologische gevolgen
dit dan voor hem zal hebben'. Wel
kan zijn, dat hij dezen schok afrea
geert door nog veel heviger te keer
te gaan en wel naar binnen, d.w.z.
tegen de gehate „bovenlaag", die hem
aldoor maar gewaarschuwd heeft.
Maar het is op het oogenblik nog
niet te overzien, of wij niet voor een
ander, veel belangrijker keerpunt
staan.
Opluchting
Ebenhausen, 1 October 1938
A LLES overheerschend
•f* en een van de wei
nige echte dingen i- de geweldige op
luchting van het Duitsche volk, of be
ter, van alle volken, nu het gevaar
voor oorlog is afgewend hoewel de
Duitschers. althans dc groote meer
derheid hunner, er geen vermoeden
van hebben, hoe dicht zij eraan toe
zijn geweest In Berlijn, Londen, Pa
rus ep Rome worden de ..Groote
Vier" met dezelfdestormachtige
geestdrift als „peacemakers" ontvan
gen. In materieel opzicht heeft de
brutale politiek van Hitier een nieuw
groot succes gehad
Copyright N.U.D.).
Nog uitkeering aan de
ongehuwde moeders
Vorige week is in de Tweede Ka
mer een motie aangenomen, voorge
steld door den heer Steinmetz (K.V.
P.), die uitkeeringen aan ongehuwde
moeders, bij zwangerschap en beval
ling, krachlens de Ziektewet in de
toekomst onmogelijk wil maken. Het
is ons gebleken, dat omtrent de uit
werking van deze motie eenig mis
verstand is ontstaan Daarom volgt
hier een nadere verklaring.
Artikel 23. derde lid, van de Ziek
tewet 1913 bepaald, dat met ziekte
worden gelijkgesteld zwangerschap
en bevalling. In de oorspronkelijke
wet was de ongehuwde moeder met
de gehuwde gelijk gesteld. Bij de be
handeling van enkele wijzigingen m
1927 is een amendement-Aalberse
aangenomen, dat beoogde deze uit
keeringen alleen aan gehuwde moe
ders te verstrekken.
Bij besluit van 16 September
1940 verkreeg echter ook de on
gehuwde moeder weer deze rech
ten.
De bedoeling van don heer Stein
metz was dit „Duitsche insluipsel",
gelijk hij het noemde, uit de wet te
verwijderen. De motie was dus a.h.w.
een uitnoodiging aan den minister
van Sociale Zaken om, bij dc opstel
ling van een nieuwe wet. met den
wensch van de Tweede Kamer reke
ning te houden.
Op dit moment echter geldt
nog het besluit van September
1940, d.w.z, nü hebben ongehuw
de aanstaande moeders en dito
moeders nog volledig recht op
deze uitkeeringen.
Indien de bedoelingen van den hefer
Steinmetz m de toekomstige wet ge
realiseerd worden, dan pas vervallen
deze uitkeeringen.
Komende weken zullen de Jood-
sche schouwburgen in de wereld
den zeventigsten verjaardag vieren
van het jiddisch theater.
Het joodschc theater werd gosticht
door Abraham Goldfaden, die meer
dan 30 stukken schreef. Eertijds
mocht een Jood in Europa alleen
maar zingen in de herbergen. Nadat
deze bepaling was opgeheven ston
den de Joden voor de moeilijkheid,
dat een vrouw niet voor het voet
licht mocht komen. Nieuwe hervor
ming is in de eerste plaats te dan
ken gewoest aan Goldfaden, die, uit
Bijbel en Talmoed aantoonde, dat
bet Joodsehe theater een taak lmd,
zoowel or» cultureel als op amuse-
mentsgebiod.
Het Nijraeegsche Bachcomité,
dat jaarlijks dc Mattheüs.passion
heeft uitgevoerd, heeft nu ook hcslo.
ten dit jaar voor liet eerst op 23 De
cember a.s. onder leiding van Piet
Tersloot het Weihnachts oratorium
van Bach to zingen.
Prof. dr. Leo Polak
stichting
Op 9 December a.s. - vil f jaar
na den dood van prof. dr. Leo
Polak uit Groningen in het con
centratiekamp Sachenhausen
zal do thans gevormde prof. dr.
Leo Polak-stichting de bibliotheek
van den overledene in bruikleen
afstaan aan de Universiteitsbiblio
theek to Amsterdam
Er zal bij die gelegenheid een
tentoonstelling worden geopend
van oude drukken, uit deze boe
kerij afkomstig.
Dc Stichting voornoemd heeft
tot doel het verschaffen van hulp
of het verstrekken van toelagen
aan studenten in de wijsbegeerte
en psychologie.
Rubberprijs verlaagd
Teneinde den prijs meer in over
eenstemming te brengen met den we.
reldprijs heeft het Ned.-Indisch Rub
berfonds den basis.inkoopprüs van
rubber met ingang van 1 December
verlaagd tot 75 Ned. Indische cent
per kilogram «of 82 Ned. Indische
cent per kilogram franco pakhuis
iu oceaanhavens.
Het exterieur van een Oos-
tenrijksch houtehuisVan
dif type heeft de Nederland-
sche regeering .er 800 ge
kocht.
doer Anthony Berkely 35
IN den salon bleken slechts lady
Milborne en de oude dame aanwe
zig te zijn. Mevrouw Sinclair liet
zich onmiddellijk in een stoel neer en
ran een tijdschrift in de hand. De
gas vrouw trachtte zoo goed en zoo
kwaad als het g»)g het gesprek gaan
de .e houden met opmerkingen over
het mooie weer, maar toen zij be
merkte, dat mijnheer Chitterwick on-
rusug wa? en slechts met een half
oor luisterde, stond zij op met de
mededeeling, dat de heeren in de bi-
blic'heek waren en dat hij zich waar
schijnlijk wel gaarne bij hen zou voe
gen.
Mijnheer Chitterwick begreep, dat
dc -lames hem ln ieder geval gaarne
kwi.lt waren om iets teJiooren over
het gesprek, dat mevrouw Sinclair
me- hem had gehad en hij volgde de
vrouw des huizes clan ook gewillig,
toen zij aanbood hem den weg te wij
zen. 9
Zij leidde hem dpor een steenen
gang, door de hall en vervolgens
weer door een andere gang naar een
kleine, kamer, die. wat zij ook ge
weest moge zijn. zeker niet de biblio
theek was. Het was klaarblijkelijk de
kamer van een vrouw.
„Dit is mÜn eigen hokje", lachte
lady Milborne, „waar ik mijn bloe
men verzorg en zooveel rommel kan
maken als ik zelf wil. U neemt me
toch niet kwalijk, dat. ik U hier ge
bracht heb? Ik wilde nog even met
U spreken, voordat U naar de biblio
theek gaat".
„Oh, zeker", zei mijnheer Chitter
wick weinig op zijn gemak.
„Ik wilde U mijn verontschuldi
gingen aanbieden voor de wijze,
waarop ik U hier naar toe heb ge
lokt, Maar ik wist werkelijk geen an
dere uitvlucht te verzinnen. U moet
weten, dat Judy een van mijn beste
vriendinnen is U vergeeft het me
toch?" En zij lachte mijnheer Chit
terwick zoo vriendelijk toe, dat hij
haar onmogelijk kon weerstaan,
„Natuurlijk, natuurlijk. Ik begrijp
hef best", stelde hij haar gerust,
„En vanzelfsprekend kennen wij
Lynn, haar man, ook goed. Mijnheer
Chitterwick, U kunt niet meencn, dat
U hem met zijn tante in het Picca
dilly Hotel gezien hebt. Ik bedoel,
niet werkelijk".
,,ik vrees, dat twijfel niet mogelijk
is'", zei mijnheer Chitterwick eenvou
dig.
„Maar Lynn zou zooiets niet kun
nen doen, zelfs niq< wanneer hij wil
de. Hij is een lieve schat, werkelijk.
Mijnheer Chitterwick, er moet een
verschrikkelijk misverstand bestaan.
Het ban niet anders!" En lady Mil
borne pleitte zoo hartbrekend voor
haar vriend, dat mijnheer Chitter
wick. o$ hij wilde of niet, onder den
indruk raakte Maar ja, wat kon hij
doen, vroeg hij haar
„U moet Uw verklaring omtrent de
Een verslaggever van het A.N.P. heeft een onderhoud gehad
met kolonel mr. A. M. Baron van Tuyll van Serooskerken, die als
vertegenwoordiger van de Nederlandsche regeering bij de ko
mende processen te Neurenberg zal optreden.
ren, die in ons land een duiste
re rol hebben gespeeld, een ge
heel nieuw licht komt te vallen.
Het bewijsmateriaal, dat kol. Van
Tuyll aan het Tribunaal zal overleg
gen, is sinds de bevrijding in ons
land verzameld In vele gevallen zijn
do gegevens afkomstig van Neder
landsche medici, die zelf als gevan
gene in concentratiekampen hebben
doorgebracht. Ook \an rjiet-medische
zijde zijn echter, aldus de kolonel,
belangrijke inlichtingen verstrekt.
Uitstekend werk is in dit ver
band verricht door do Commis
sie Opsporing Oorlosgmisdrij-
ven, waarvan het bureau, dat
onder leiding staat, van den
commissaris der rijkspolitie, mr.
Bijl, te Amsterdam, gevestigd is.
Gevraagd naar den aard van het
Tribunaal, dat zijn oordeel over de
oorlogsmisdadigers zal vellen, deel.
de baron Van Tuvll mede. dat dit
een zuiver Amerikaanseh Tribunaal
is. Generaal Taylor zal hierin, als
opvolger van Jackson, de functie
van openbaren aanklager vervullen.
De Nederlandsche belangen- bii dit
proces zijn reeds met generaal Tay
lor besproken, die te kennen gaf. de
aanwezigheid van een Nederlandse!)
vertegenwoordiger zeer op prijs te
stellen. Ook andere landen, o.a.
Frankrijk, zullen een vertegenwoor.
diger naar Neurenberg zenden.
De gruwelen, die in het eerste pro
ces tegen 23 Duitsche medici, die
proefnemingen op levende menschen
verricht hebben aan dc wereld be
kend zullen worden gemaakt, noem
de baron van Tuyll beestachtig. Bij
bet doorlezen van de dossiers is men
ontzet over de misdadige experimen
ten die deze „medici" waaronder
een vrouw op hun slachtoffers
hebben toegepast.
Kol. Van Tuyll noemde het doel
van de Nederlandsche vertegen
woordiging' te Neurenberg tvvoele-
dig:
Eenerzijds zal Nederland bewijs
materiaal verschaffen aan het Tri
bunaal, dat de oorlogsmisdadigers
zal berechten, terwijl Nederland an.
derzijds door het proces materiaal
zal verkrijgen, dat van belang kan
zijn voor de processen, die hier te
lande tegen oorlogsmisdadigers ge
voerd zullen worden.
Vooral de laatste factor achtte
Kol. Van Tuyll voor ons land
zeer belangrijk, omdat de Duit
sche beklaagden do gewoonte
hebben de op hen rustende
schuld van zich af to wentelen
en op een ander te schuiven.
Hierdoor bestaat de mogelijk,
heid, dat op verschillende figu.
identificatie intrekken", antwoordde
lady Milborne prompt. „De rnan, dien
U zag, kan Lynn niet geweest zijn.
Ik denk, dat bet een ander was. U
moet begrijpen, dat bet verschrikke
lijk zou zijn, indien Lynn wordt op
gehangen. terwijl hij even onschuldig
is als U of ik".
Het was geen gemakkelijke taak
haar tP verzekeren, dat er van een
misverstand geen sprake kon zijn en
dat het voor mijnheer Chitterwick
onmogelijk was. zijn verklaringen
zonder eenige reden ie herzien. Het
was niet gemakkelijk, maar op een
of ander^ wijze gelukte het mijnheer
Chitterwick toch en het was ocn be
droefde lady Milborne, die hem en
kele oogenblikken later aan haar
echtgenoot, in de bibliotheek overle
verde.
Lord Milborne was alleen. Hij gaf
mijnheer Chitterwick een sigaar cn
een whisky, bood hem den gemakke-
lijksten stoel aan en beproefde toer»
op zijn beui zijn krachten op den
reeds zooveel geplaagde,
„Blü, dat de jongen hier op het
oogenblik niet is. Ik had een woord
je met Je alleen willen spreken, Chit
terwick".
„Oh?" was alles, wat mijnheer
Chitterwick er uitbracht.
„Judy Sinclair heeft al met je ge
sproken, niet? Tusschen twee haakjes,
je moet ons dat kleinp bedriegerijtje
om je hier te krijgen maar vergeven.
Het was met een goed doel".
„Oh. ja zeker; natuurlijk", mom
pelde mijnheer Chitterwick.
Wordt vervolgd)
De minister van Binnenlandsche
Zaken heeft aan den burgemeester
medegedeeld, dat het hem minder
gewenscht voorkomt-, dat woonge
deelten van boerderijen aan nlet
landbouwers ter bewoning worden
toegewezen.
Voor' vordering van een gedeelte
van de woongelegenheid of tegen in.
kwartiering geldt dit bezwaar niet.
herwaardeerd moet worden en
men is het er algemeen 'over
cons, dal althans op papier, de
aanvalskracht veel sterker is ge
worden. terwijl de defensieve
vvaardo aanzienlijk is vermin
derd.
Van onzen luclitvaart'medewerker)
LANGZAMERHAND dringt het ook buiten de teekenkamers
van de Britsche en Amerikaansche vliegtuigfabrieken door,
dat de groote luchtvaartmogendheden niet langer zoeken naar
nog grootere, sterkere en zwaardere bommemveipers dan reeds
in T945 gebruikt werden. In dezen laatstcn oorlog lieten zij van
jaar tot jaar machtiger toestellen naar Duitschland vliegen, totdat
met de Boeing Super Fortress, welke tegen Japan-Averd gebruikt
in de laatste oorlogsmaanden, voorloopig de grens bereikt scheen
te zijn.
Wel waren er n°e grootere
ontwerpen gemaakt en ook reeds
door de regeeringon goedge
keurd. doclv do ntoombom heeft
een radicalen omzwaai in da
nmterieel-polltiek der legerlei
dingen veroorzaakt. liet gevolg
is. dat er voor den bouw van
nieuwe reuzenvlicgtulgon geen
dollar en geen pond sterling
meer wordt besteed. De groote
vliegtuigbouwers kregen reeds
in den winter 1914—15 opdracht
a) hun krachten uitsluitend te
wijden aan projecten voor een
kleinen bommenwerper met een
zoo hoog mogelijke snelheid.
„Eitjes" van 6000 kilo
Om dit tc begrijpen dient men
zich tc herinneren, dat in 1910,
toen do oorlóg bqgon, een hom
van 100 kilo al een „behoorlijk
gewicht** had en oen van 500
kilo zelfs ils enorm zwaar werd
beschouwd.
In 1941 werd de Duitsche
industrio murw geslagen
met bommen van meer dan
6000 kilo. De zware vicr-mo-
torige Lancaster-vliegtuigen
waren noodig om deze mon
sters te vervoeren.
De atoombom van nog geen
100 kilo heeft echter vernieti
gender uitwerking dan het
„eitje" van 6000 kilo. 1-Iet is daar
om thans niet langer zaak om
het grootste, doch om het snelste
vliegtuig te produceren.
De Glostcr Meteor, het schroef-
looze vliegtuig, waarmee de hui
dige w crcldsnelheidsrecords ge
vestigd zijn, kan gemakkelijk
twee atoombommen vervoeren
cn is zoo snel, dat vrijwel geen
Jager bij do verdediging eenige
kans heeft.
Zoo komen de verhoudingen
voor het luchtwapcn geheel an
ders te liggen. De bommenwer
per van dc toekomst is zoo snel
als een jager en kan op groote
hoogten vliegen, zoodat do ver
dedigende jagers ook nog in een
zeer hoog tempo moeten klim
men. Daarom moet bij den hui-
digen stand van ontwikkeling
der defensieve wapens de over
rompelende aanvaller altijd suc
ces hebben. Hij is to snel en
vliegt te hoog voor het jacht
vliegtuig. Afweergeschut kan
wel afgedankt worden! v
De 'militaire staven der groote
mogendheden beseffen dan ook
terdege, dat lvet luchtwapcn go-
Vrijdag
VRIJDAG 6 DECEMBER
HILVERSUM I. 301.5 M. 8.18
Operaprogramma. 8.50 Voor de huis
vrouw9.00 Yehudi Menuhin (Men
delsohn): 9.30 Boston Promenade
Orkest; 10.20 De Regfnboog; 10.50
Voordracht in Westfriesch dialect;
11.15 Voor de vrouw; 11.45 Familiebe
richten Uit Indonesië; 12.00 18e Euw-
sche Kamermuziek 12.30 Sport
agenda. 13.15 Rcnova-Septet, 14.00
Kookkunst. 14.20 Omroep-Kamcr-
orkett 15.30 De Nobel-prijs-winnaar
voor literatuur: Herman Hesse. 15.45
Tango's en Rumba'?. 16-30 Tusschen
twaalf en zestien. 17.00 ..The Ram
blers". 17.30 Paul F. Sanders: „Ame
rika en de muziek" 18.15 Orgelspel.
19.00 Denk om de bocht. 19.15 Neder
landsche componisten der lichte muze.
19.30 „Ons Vrijzinnig Protestantsch
Geloof". Mej. Dr. N. A. Bruining.
20.03 Het Amsterdamsch Strijkkwar
tet. 20.30 Dr. J. F- van Royen: „De
Bijbel en Openbaar Onderwijs". 21.00
Men vraagt cn wij draaien! 21.30
Buitenlandse!) Weekoverzicht 21.45
Accordeonorkest. 22 15 Jazz-uitzen-
dinq 2315 Werken van Elgar.
HILVERSUM II 415.5 M. ^.30
Morgenconcert. 9.00 Kleine geeste
lijke koorwerken van Anton Bruck
ner 9.50 Fritz Kreisler, viool
(Brahms). 11.00 Zangduetten door
Gu Dree'svan Vlietsopraan en
Riek van Veen, al/. 1145 Orkestwer
ken van Glazöenof. 1215 Giaconda-
Ensemble. 13.15 Stichtsch Salon
orkest. 14.00 Vioolrecital door Nel
van Woerkens. 14,20 Van oude en
nieuwe schrijvers: Margreeth Wolf
jes 14 40 Rottêrdamsch pianokwartet.
15 30 Pianorecital door André Jurres.
16.00 Declamatie. 16.30 Stafmuziek
korps. Amsterdamsche Politie. 17.15
Zwcedsch Mannenkoor. 17.30 Mando-
linata. 18.15 All Round Sextet. 19.15
Zakenman en Prijspolitiek, door Drs.
T. C. Hijzen. 19.35 John Mac Cormack
tenor. 19.45 „Sociale zorg in de on
derneming". 20.05 Bijbel en muzieki
20 40 Moeilijke teksten uit het Oude
Testament. 21.00 Orgelconcert. 21.45
Composities van oude meesters. 23.00
Nieuwe Nederlandsche muziek. Lud-
vvig Ottcn. 23.30 Werken van Bizet.
Hoogenboom's worden
uitgeleverd
De Duitsche politie-autoritei-
tcn in Frankfurt hebben de Am
sterdamsche recherche toegezegd
de gebrs. Hoogenboom, die ver-
ducht worden van den moord in
do ar.uoesstraat te Amsterdam
en die door een toeval in Duitsch
land werden gearresteerd, over
veertien dagen naar Amsterdam
te doen overbrengen. Hoofdin
specteur Dijkstra hoopt hen dan
met den derdon verdachte, L. M.
van der Helm, aan kruisverhoo-
ren te onderwerpen.
Het stint wel vast, dat een
van de drie de 61-jarige mej.
A. M. Mai'sman heeft ge
wurgd. Waarschijnlijk waren
de andere twee daarbij aan
wezig. -
Van der Helm verklaarde na
zijn arrestatie in begin Novem
ber, dat hij' door een der gebrs,
Hoogenboom bewusteloos was ge*
slagen en eerst bijkwam, toen de
oude vrouw reeds was vermoord.
Het heeft intubschen weinig
gescheeld, of het lot was do
Iloogenboonis zeer gunstig ge
zind geweest. Van der Helm, die
er bij zijn arrestatie zeer ver
vuild uitzag, kreeg een ernstige
infectie, nadat hij onder toezicht
der politie in een badinrichting
was gewasschen. Hij werd in een
ziekenhuis opgenomen en na en
kele dagen gaven de doktoren
alle hoop op. Zoo opende zich
voor de Hoogenbooms de moge
lijkheid alle schuld op Van der
Helm te werpen, het tegendeel
zou moeilijk te bewijzen zijn ge
weest. Dc zieke stierf echter niet
cn is thans reeds goed gevor
derd op den weg naar volledig
herstel.
Recordhonger nog niet
gestild
Nel van Vliet, die Zondag het vijf
de wereldrecord op haar» naam wist
te. brengen, heeft verklaard dat zij
over 14 dagen in het Sportfondsen
had in Amsterdam een aanval zal
doen op het wereldrecord 400 meter
schoolslag, terwijl zij waarschijnlijk
met Hannv Termealen enTet Koster,
van Feggelln zal probeeren het we
reldrecord 100 meter wisselslag te
verbeteren.
TUINKALENDER
5 DECEMBERBij het planten
van boomen, heesters of rozen moet
men dP wortels niet langdurig aan
uitdroging door zon of wind bloot
stellen. Vooral rozen zijn daartegen
slecht bestand. Mochten de wortels
van deze gewassen door eenige oor
zaak zijn uitgedroogd, dan zetten men
ze vóór het planten eenigen tijd in
het water. Indien de grond nogal
schraal en zanderig js dan is her wel
raadzaam om een flinke hoeveelheid
goede, zwarte tuinaarde in de plant-
gaten aan te brengen. Nimmer plan-
Ze men als het vriest.
S. L.