November 1938:
het bevel tot
Hitier gaf persoonlijk
de groote pogroms
Regeeringsverklaring wekt
tegengestelde reacties
Nicolas, een verteller
van formaat
BIJKOMSTIGHEDEN
Radio-programma
Wieringermeer werd een jaar
geleden drooggelegd
Georganiseerd
UIT HET DAGBOEK VAN
ULRICH VON HASSELL
Vervolgd
In Berlijn
Ook Himmler niet
Opbouw energiek
aangepakt
De „Times" over
het aecoord
LINKSCHE BLADEN VERHEUGD,
„TROUW" IS VERTOORND
HUMOR VAN LIMBURGSCHEN HUIZE
9Tloohd
onder getuige
Deviezen per telefoon
Koningin doctor h.c.
Van Beiniim buiten
gevaar
2
Vrijdag 13 December 194$
2.1.11.38 EBENHAUSEN.
Iv schrijf onder den verpletteren
den indruk van de laaghartige
Jodenvervolgingen, na den moord
op Von Rath. Sinds den wereldoor
log zijn wij nog nooit zooveel van
ons krediet in de wereld kwijtge
raakt als tegenwoordig. Mijn voor
naamste zorg is echter niet het ef
fect in het buitenland, een terug
slag dus van het gebeerde op inter
nationaal gebied, tenipinstc niet
voor het oogenblik. Mijn werkelijk
groote zorg betreft ons innerlijk le
ven, dat steeds volkomen in de
ijzeren greep geraakt van een stel
sel. dat tot zulko dingen in staat is.
Goebbels heeft wel zoo goed als
nooit zoo weinig geloof gevonden
met een bewering (hoewel er zon.
der twijfel in Duitschland lieden
zijn, die er invlogen) als met deze,
dat eén spontane volkswoede tot
deze daden van geweld zou hebben
gcieid en dat er na een paar üur al
een eind aan was gemaakt.Tegelijk
heeft hij met deze bewering het
overtuigende tegenargument opge
roepen dat het als zulke dingen
inderdaad zoo maar ongehinderd
kunnen gebeuren toch vreemd
gesteld moet zijn met het gezag van
den staat. Feitelijk is er dan ook
geen twijfel mogelijk, dat het hier
oin een door de autoriteiten geor
ganiseerde, op hetzelfde nachtelijk
uur in hcol Duitschland begonnen
pogrom gaat een schande! Na
ïeve partijfunctionarissen hebben
dat trouwens ook rustig tocgcge.
veii. Een hunner heeft tegenover
Hans Dieter zijn gebrekkige voor
bereiding van een militaire inkwar
tiering verontschuldigd met te zeg
gen. „dat hij het zoo vreeselijk
druk had gehad met den pogrom".
Een burgemeester hier uit de buurt
heeft zich bij doininé Weber erover
beklaagd en dat wel reeds op
Woensdag 9, dat hem bevolen was
•tegen een fatsoenlijken Jood op te
treden en hij heeft er bij gevoegd,
dat dp den lOrlen alle synagogen
in Duitschland in brand zouden
staan. Men heeft er zich er ook niet
voor gegeneerd, om heele school,
klassen voor dit doel to mobilisee-
ren (in Feldafing aan de Starnber-
gersee heeft men zp, zelfs met dak
pannen uitgerust; in een dorp in
Zwaben. zoo vertelde Le3*en, heeft
de katholieke onderwijzer zich la.
ten ompraten, zijn protestantsche
ccllega daarentegen heeft gewei
gerd de jongens te laten uittrek
ken
27.11.3S EBEXHAUSEN
E Bruckmanns op de
thee. De ontsteltenis
over de schaaintelooze Jodenver
volgingen is bij hen even groot als
bg alle fatsoenlijke mënschén. Vol-
L4 FT woord is zoo zwaar. „Pc-
1 tits ï'iens" zeggen de Fran-
schen en „finishing touch" noe*
men de Engelschen al die kleine
bijkomstigheden, die de vrouw-
niet verwaarloozen rnag. omdat zij
het aparte, het persoonlijke ca
chet aan haar verschijning ge
ven, waar-
tvi /an I VOOR DE VROUW j
een ander
is.. En zeg nu eens eerlijk
is'dat voor veel vrouwen niet een
hartewensch? Zorg dus altijd
goed voor de détails. U bent niet
klaar wanneer U alleen maar een
dure japon of een royalcn mantel
heeft; juist op de finishing touch
komt het aan!
Een nauw om het hoofd slui
tend kapje van mauve vilt met als
eenige garneering een strik in
iets lichter nuance en elegant het
gezichtje omsluitende rose „hane-
veeren"; een tweede hanenstaart
wappert vroolijk in de lucht, en
over dit alles heen komt een kor
te lila voilette.
Behalve opgestikte zakken cn
draperie vraagt de tegemvoordi*
go»mode ook strikken. Die worden
overal toegepast, niet alleen om
den hals en aan de ceintuur, ook
zoo maar voor op de japon, b.v.
onder of boven een stolpplooi of
op de borst.
Tenslotte wordt er dit jaar ook
veel ontworpen met opgestikte
banden van hctzólfde materiaal
als do iaponstof of van tres- Dit
laatste bewerkt .men op de wijze
van brandenhourgs, ceii militaire
garneering. Ik zag laatst een mo
del met over beide schouders ecu
band. die op de heupen overging
in enorme zakken: het maakte
denzelfden indruk als de lcoren
schoudertasschen; maar deze zak
ken waren van japonstof gemaakt
en veel minder dik; zi\ accentu*
eerden hun dunne middeltje. Een
fluweelen ceintuur was door lus*
sen van de schouderbanden heen
gehaald.
ÏN het najaar van 1938 wees de Duitsche regeering een
-*■ groot aantal Poolsche joden het land uit. Polen wilde
ze echter niet toelaten en ze bivakkeerden geruimen tijd
hulpeloos op het Poolsch-Duitsche grensgebied, bedreigd
door de Poolsche grenswacht van voreti en de Nazi's in hun
rug. Als wraak op de behandeling van zijn familieleden
pleegde een Joodsche jongen een revolveraanslag op den
Duitschen gezantschapssecretaris te Parijs Von Rath. De
aanslag werd echter de aanleiding van prQgroms in alle
d celen van Duitschland van een tot dusver ongekend en om
vang. De Duitsche radio en pers verklaarde de progroms
als een uiting van de „empörte Volksseele", maar Ulrich i'on
Hassel geeft in zijn nagelaten dagboekbladen, waarvan wij
vandaag weer een uittreksel publiceeren, het bewijs dat zij
door Hitier zelf waren georganiseerd.
1.12.3
gons Bruckmnnn zijn door en door
echte nationaal-socialisten nu vol.
komen bekeerd, nadat zij de duivel-
sche barbaarschheid hebben gezien,
waarmee do SS de ongelukige, ge
vangen genomen Joden hebben be.
liandeld. Güntlier Schmitt (van de
SS-Verfügungstruppe) vertelde ove
rigens, dat Himmler eerst op den
avoDd van den Oden van de actie
tegen de Joden tusschen haakjes
weer een bewijs, dat dc zaak wel
degelijk georganiseerd is geweest
had gehoord, dat hij haar had
afgekeurd en daarom aan de Ver-
fiigungstruppe twee dagen uit
gaansverbod had opgelegd.
Gesprek met B. en professor A.
v. M. over de vraag, wat gedaan
zou kunnen worden, orn onze af
schuw van deze methoden tot uit
drukking te brengen. Helaas zon
der resultaat; zonder macht heeft
men geen doelmatig middel hier.
voor; het eenige gevolg zou zijn;
tot zwijgen gebracht worden of nog
erger. Juist de geleerden, do intel-
lectueelcn die aanvankelijk een
goede strategische positie hadden,
hebben die door eigen schuld al
lang verloren.
Het leger de eenige instantie
buiten dc partij, die nog over
„inacht' beschikt, heeft daarvaD
enorm ingeboet (in politiek op
zicht). Behalve Beek cn Rundstedt
is ook Adam van zijn commando
ontheven, omdat hij te openhartig,
gewezen heeft op de gebreken van
he: leger.
OP bezoek bij professor
Cossmann(niet-arisch)
die hier achter het bosch wpont. Hij
leest geen krant, luistert niet naar
.de radio, inaar begraaft zich in zijn
wetenschap; hij zou nu pas inzien,
hoeveel hij verzuimd had, hoeveel
hij nog tc studeeren had! Ilij ont
kende, dat het gerucht van zijn op
nieuw gevangen genomen zijn,
waarheid heette. Daarentegen had
hel gemeentebestuur hem door den
bode blijkbaar met goede bedoelin
gen, den raad laten geven, om ge
durende de critieke dagen van den
pogrom op reis te gaan, wat hij
gedaan had.
Ifet is vernederend, om dezen
dapperen strijder voor de Duitsche
eer nu als een uitgcstootcne te zien.
Hij is in de gevangenis terecht ge
komen, omdat iemand, dien hij in.
dertijd van den hongerdood heeft
gered, hem belasterd heeft Hij was
maandenlang vastgehouden, natuur-'
lijk zonder verhoord te worden. Hij
vertelde, dat hij door de lieden van
d? Gestapo, mcnschen van het ou
de slag, fatsoenlijk behandeld was.
Maar wat zij hem over andere ge
vallen hebben meegedeeld en wat
hij intusschen van kennissen en fa
milie die het zelf meegemaakt had.
den, uit eigen mond had gehoord,
dat tartte iodero beschrijving. Voor
hem persoonlijk was nog het meest
ellendige idee van alles, vooral na
de jongste gebeurtenissen, dat hem
de grondslag voor zijn heele cam
pagne tegen do leugens over de
Duitsche gruwelen tijdens den oor
log 1914'18. nl. dat een Duitscher
tot zulke beestachtigheden niet in
staat was, nu volkomen ontvallen
was.
BERLIJN, 20 December 1038
DE dagen in Berlijn
waar een hevige kou
de lieerscht zij staan in het tee-
ken van den zwaren druk, die op
alle fatsoenlijke ernstige menschen,
ZATERDAG 14 DECEMBER
HILVERSUM I 301.5 M. 7.00
Nieuws. 7.15 Ochtendgymnastiek. 9 15
Werken van Camille Saint-Saëns.
10.20 Radio-feuilleton. 10.40 Voor de
Arbeiders. 1145 Familieberichten uit
Indonesië.' 13.00 Strijdkrachten. 13 30
Nederlandsche Carillonklanken. 14 30
Sportpraatje. 14.45 Radio Philharmo-
hisch Orkest. 15.45 Van boek tot boek
17 05 Boyd Bachman. 18.15 „Van
Pacht. Eigendom en nog wat" 18.30
Strijdkrachten. 19 00 Nederland^ch
Kamerkoor. 19.45 Rubriek voor den
Wederopbouw. 20.20 Stafmuziekcorps
van de Amsterdamsche Politie. 20.55
Socialistisch commentaar. 21.10 Brie
ven aan iedereen 21.40 Jane Eyre,
hoorspel. 22.15 „The Ramblers". 2315
Hobby-Hoek
HILVERSUM JI 415.5 M. 7.00
Nieuws. 9.50 Nederlandsch program
ma. 10 45 „Het derde Verhoor". 11.45
Uit onzen muzickkalender. 12.03 Pia
norecital. 13.45 „De Tooneelkijkcr".
14 ló.Engelsche les. 15.15 Debutanten-
concert 17.00 ,,De Wigwam". 18.15
Journalistiek weekoverzicht 1915
Uit de muzikale voorraadschuur".
19.30 Buffalo BUI. 20.30 Lichtbaken,
21.00 Cabaret.
ligt door de beschamende gebeurte.
nissen van November (pogrom).
Men spreekt haast over niets an
der» meer. Onze magistraten zijn nu
wei van de verwoestende uitwer
king, die deze gemeene en domme
actie gehad heeft, overtuigd. In
„camera caritatis" wordt zij zelfs
wel door het grootste deel van de
genen, die ervoor verantwoordelijk
zijn, veroordeeld, men schuift tel.
kaar, min of minder openlijk, de
schuld in de schoenen en probeert
beschaamd kleine correcties aan te
brengen. Maar dit ^randert niets
naii de zaak zelf: integendeel men
krijgt den indruk, dat dit paroxis
me op alle gebieden met dynami
sche kracht voortgaat, zoowel naar
binnen als naar buiten. Het ergste
is misschien nog, dat Goering, die
de actie tegen de Joden het meest
scherp en openlijk ten overstaan
van alle ministers en. van alle gouw
leiders heeft veroordeeld, niet deze
kans heeft aangegrepen, om arm
in arm met Brauchitsch een prin
cipieel „halt" te gebieden. Dit zou
psychologisch een uiterst gunstig
oogenblik voor zoo'n begin zijn ge.
weest, dat Goering in één klap tot
den open exponent van alle goede
krachten in Diutschland ozu heb
ben gemaakt. Het schijnt waar te
zijn, dat hij zoo iets gezegd zou
hebben als „dat dit do laatste ge
meenheid zou zijn. die hij met zijn
naam had gedekt." Maar dat 'doet
me denken aan dien luitenant in
een café, dien iomand een draai-. en V1jf Amerikaansche pompen. Met
om zijn ooren heeft gegeven en die
dar schreeuw!: Mijnheer, nog één
zoo'n oorvyg cn ik daag U uit. Of
aan de Engclsch-Fransche politiek
tegenover dc aggressies van Hitier.
IK vroeg Popitz (minis
ter van financiën)
naar Himmlers houding in de Jo
denkwestie, die mij nogal ondoor
zichtig voorkwam. Popitz was het
hiermee eens: Himmler zou zich op
geraffineerde manier gedekt heb
ben, doordat hij aan Hitler per brief
(of per telegram) zou hebben ver
klaard dat hij de bevelen niet kon
uitvoerpn. Maar om<1at hij geen ant
woord kreeg, zou hij ze vervolgens
toch hebben uitgevoerd. Hij kan dus
nu zeggen, dat hij gedaan heeft, wat
hij kon. Er zijn dus zeer precieze
hevelen door Hitier zelf uitgevaar,
digd; de regeeringspresidenten had
den gohectografeerde voorschriften,
waarin tot in bijzonderheden werd
aangegeven, wat cn hoe er ver
woest moet worden. Popitz bei Tt
1^gen Goering gezegd, dat degenen,
die venntwoordelijk waren, ge.
st»aft dienden te worden, waarop
Goering had geantwoord: „Waarde
P( pitz wilt U den Ftihrer straf
fen?''
Het feit, dat hef, Woensdag precies
een, jaar geleden was, dat de Wierin
germeer droog viel, werd officieel
he^dachf met het hijschen van de
driekleur voor het gebouw der Do
meinen. P
WOENSDAGOCHTEND om ne
gen uur was het precies een
jaar geleden, dat het water in de
Wieringermeer op een peil "van 5
meter N.A.P. werd gebracht, waar
mee de polder weer droog kwam.
Op 5 Augustus 1045 werd de 750
m. lange dijk, die men voor het gat
in de Wieringermeer had gelegd,
gesloten cn op 9 Augustus d.a.v.
kwamen dc beide gemalen Lely cn
Leeman in werking geholpen door
zes noodgemalen van Werkspoor
medewerking van het waterschap
„De Vier Noorderkoggen" werd in
hoeveelheid van 700 milliocn kub.
m. water uitgeslagen en op 11 De
cember was eindelijk het gestelde
doel bereikt: de Wieringermeer was
opnieuw aan dc zee ontworsteld.
Wat te voorschijn kivam was niet
erg bemoedigend, het oog ontmoet-
t3 slechts slik en puin, maar onver
saagd zette de commissie Wederop
bouw Wieringermeer zich aan den
arbeid en op dit oogenblik zijn met
enorme energie en doorzettingsver
mogen aanzienlijke resultaten be
reikt.
ïïonderd boerderijen zijn reeds
volledig hersteld, 110 andero
aanbesteed of gedeeltelijk weer
opgebouwd, 200 Zweèdsche
noodwoningen opgetrokken.
De wegen bleken nog in tamelijk
goede conditie te zijn. Met do wa
terwegen was het minder goed ge
steld. maar ook hier is een groot
deel in den oorspronkelijken toe
stand teruggebracht. Met het bin.
nentalud van den Wieringermeer-
dijk is men druk bezig.
In de dorpen
In de dorpen is met den bouw
van arbeiderswoningen een aan
vang gemaakt en zijn winkels en
ncodwinkels verrezen, voor de
.Linggadjati" in de pers
„De ontwikkeling van het thans
geprojecteerde volledige deelge
nootschap tusschen de beide vol
ken wordt met groote belangstel
ling door het Engelsche volk af
gewacht, omdat iiv ~oo gelukkig
zijn, dat onze staatslieden en voor.
al onze soldaten door hun zelf op-
offering en discipline de overeen,
komst mogelijk hebben gemaakt.
Het besluit van de Nederlandsche
regeering komt op het oogenblik
dat de Britsche regeering zelf re
gelingen treffen gaaf met het na
tionalisme van Zuid-Oost-Azië, De
problemen van Mólakka verschil
len meer in graad dan in wezen
van die in Ncderlandsch-Indtë en
het geeft voldoening, dat tut de
gisteren in het parlement gegeven
verklaring blijkt, daf zoowel in de
Britsche als in de Nederlandsche
sfeer goede vooruitgang gemaakt
is in liet werk voor herstel van
vriendschappelijke betrekkingen
tusschen Oost en West'f
\J U de regeering bij monde van minister Jonkman zich uHgespro-
ken heeft vóór aanvaarding van de basisovereenkomst van Lingga
djati is het interessant te lezen hoe verschillend groote bladen rca.
geer en op de regeeringsverklaring.
„Het Vrije Volk", het orgaan van
de Partij van den Arbeid toont zich
voldaan. Het schrijft o.tn.:
„Van onze generatie Nederlan
ders wordt gevergd, dat wij ons
de wereldomvattende visie op het
Indonesische probleem öjgen ma
ken, die het verslag der-Commis
sie-Generaal en de Regeerings-
verklarjng inspireerden on dat
wij onweerstaanbaar voorwaarts
gestuwd door onze verantwoor
delijkheid jegens de toekomst ons
aangorden om Linggadjati te ma
ken van een goed doordacht
bouwplan tot een sterke brug.
die de volken van Indonesië en
Nederland met elkander verbindt.
Een volkomen tegengesteld geluid
laat „Trouw", de spreekbuis van do
A.R.-partij hooren:
„Dc regeering gaat de Com
missie-Generaal opdracht geven
de overeenkomst van Cheribon te
onderteekenen. Dit is een harde
zaak. Hard voor het Nederland
sche volk, hard bovenal voor In
dië. De regoering heeft haar be
slissing a.h.w. omzwachteld met
woorden. De zaak in Indië ligt
gecompliceerd, maar de regeering
heeft elk element, dat daarin
nog klaar en helder was boven
dien verduisterd. Dat is 'n sjech.
to politiek. Het Nederlandsche
volk heeft weer een slag verlo
ren. De regeering koos. Zij koos
verkeerd en mystificeert dc keil
de. Een kwaad geweten?"
Vraag teekens
Het „Handelsblad" zet op vele
punten vraagteekens, omdat het do
verklaring te va:lg acht. Eén der
conclusies luidt:
„Er is moer noodig dan een
hocra-cnthousiasme om aan Indië
een verantwoorden weg naar de
vrijheid te wijzen zonder het hoo-
gere rijksbelang doodelijk te
kwetsen. Maar ook de oppositie
zal zich bewust moeten zijn van
haar verantwoordelijkheid. Zij zal
constructief moeten handelen,
zooals de ontwerpers van het te
genvoorstel, dat wij onlangs be.
spraken, probeerden te doen."
„De Waarheid" toont zich in
menig opzicht wantrouwend over
de bedoelingen van de regeering.
Toch stelt zij vast:
„Het voornaamste feit is ech
ter, dat de regeering zij het
dan ook met scfiroom de over
eenkomst van Linggadjati heeft
aanvaard. Uit de mededeelingen
van den minister is-al duideli|k
komen vast te staan, dat de
overeenkomst zelf niet aan de
goedkeuring van de Kamer zal
worden onderworpen. De regee
ring beslist hier zelfstandig. Het
is echter te verwachten, dat van
reaction naire zijde eon tegen haar
voornemen gerichte motie zal
worden ingediend Wat Nan zuik
een motie het lot zal zijn, zal
eerst bij de stemming blijken.
Het blijft zoo. de overeenkomst van
Linggadjati moet worden aan
vaard en progressief worden uit.
gevoerd. Zij doet nog maar den
eersten stap de strijd gaat ver
der."
De „Nieuwe Nederlander", het
blad van de prot.-christelijke groep
in de P.v.d.A. schrijft:
„Dit stuk is geen zorgvuldig
afgewerkt studcerkamerproducL
maar een in strijd verkregen ha.
sis van overeenstemming. In gees
telijken strijd om strijd met, de
wapenen te vermijden. De grond
slag is goed. en het resultaat het
beste, dat onder de omstandia-
herlen mogelijk was. Laten wij
(ook de oppositie) naar de toe
komst zien en niet langer uitslui.
tend naaj het verleden."
Koninklijke stijl
De R.K. „Volkskrant" acht de
regeeringsverklaring op vele pun
ten zeer belangrijk:
..Bestaat eigenlijk wel een over-
•ccnstomming Linggadjati? Dext
het ontwerp Linggadjati in
wat w*e zouden willen noemen
koiklijke stijl, zooals de regcc.
ring die vertolkt, -wel het ont
werp in wat wc net zon zouden
willen noemen Docja.stijl, zooals
die in flarden naar Nederland is
komen overwaaien? De klanken
uit Docja gaven meer dan aan
leiding tot de vraag.
Indien echter deze Doeja-stijl
en de koninklijke stijl el
kander wél dekken cn we
hopen het van harte dan staat
wel vast, dat het .werkelijke
Linggadjati aanzienlijk afwijkt
van Wat voor- en tegenstanders
er dc laatste weken van gemaakt
hadden. Heeft de regeeringsver
klaring niets anders gedaan dan
op dit moment dit zoo'fenel voort
gewoekerde misverstand te snoei
en, dan heeft zij reeds een bo
lnngrijk deel van haar taak go.
daan."
De hoofdredactie van „Het Pa-
mol", verheugt zich over dc verkla
ring van minister Jonkman. Haar
conclusie luidt;
„Wij voor ons hopen van harte
dat de Staten-Generaal, in het be
sef van de verantwoordelijkheid,
die voor èn tegenstander draagt,
en met den diepen ernst, die door
de bèteekenis van de overeen
komst wordt verklaard Lingga
djati met een forsche meerder,
heid zullen aanvaarden, daarmee
én in Indonesië èn in het buiten
land het vertrouwen in onze
spankracht en in onze bedoelin
gen versterkend, dat in vrucht
bare samenwerking tusschen de
Comm.-generaal en de regëering
derp Republiek geboren werd."
Hoewel aarzelend, ziet de redac
tie van dc Nationale Rotterdamsche
Courant veel goeds in „Linggadja
ti", als zij schrijft:
..Wij voor ons achten alle
twijfel nog niet weggenomen,
doch meenen, na afweging van
de consequenties van andere tno-
gelijkhcden. dat het accoord in
derdaad uitgangspunt voor een
hernieuwd samengaan tusschen
Nederland en Indië kan zijn, der.
halve voor de bevestiging van d0
Rijkseenheid op nieuwen grond
slag."
ambtenaren heeft men een aantal capt door het materialentckort, in
Maycrete noodwoningen laten ver.
rijzen. Het domeinkantoor in Wie-
ringerwerf is hersteld en in- Kol-
horn is een noodraadhuis gebouwd.
Men is bezig met het iptrekken van
tion scholen.
Een drietal groote arbeiderskam
pen wordt ingericht ter vervanging
bet bijzoder is er gebrek aan hout,
zoodat vele aanbestede werken niet
kunnen worden uitgevoerd. Zoo is
do bouw van twee scholen hier.
door voorloopig stopgezet.
Het historische oogenblik van do
her-clroogmaking is officieel her
dacht met het hijschen van de vlag
var de noodkampen, die voor de op het domeinkantoor te Wierin.
huisvesting van de arbeiders noo- gerwerf door burgemeester G. G,
dig waren. Loggers en den rentmeester-dijk-
Men is echter geweldig gehandi- graaf ir. A. Qvince.
„De Heer van Jerichodoor
Edmond Nicolas. Uitge
verij Het Spectrum 1946.
AAN vertellers is onze hedendaag-
sche literatuur niet rijk. Echte
vertellers, bedeeld met humor en fan
tasie, die zonder geweld te doen aan de
waarschijnlijkheid en dc logica, toch
een variatie en verrassing weten te ge
ven, die telkens weer spannend doen
uitzien naar de stelselmatig verschoven
oplossing.
Herman dc Man was zoo'n verteller,
die met evenveel vrucht uit dc dage-
lijkschc realiteit als uit zijn verbeel
dingsleven putten kon, maar zijn werk
was nogal ongelijk en vertoonde meer
malen dc nadeclen van zijn groote
populariteit.
In Edward Nicolas ontmoeten wij
opnieuw een verteller van formaat, dien
wij zeker in eere hebben te houden. Hij
geniet nog geen algcmecne bekendheid
cn zijn eerste roman, Dc President, be
hield, naar ik meen, een beperkten
lezerskring. Hij zal ook, vermoed ik,
nooit zóó populair worden als Herman
de Man dat was cn misschien is 't voor
dc literatuur tc hopen dat hij 't niet
worden zal ook.
Dit wil niet zeggen dat zijn schrijf
wijze moeilijk toegankelijk is voor den
gewonen, „gemiddelden" lezer. Het bc-
tcckent allqcn, dat de massa altijd wat
wantrouwig staat tegenover een vorm
van humor, die meer op elegante
spcelschhcid van den geest dan op 't
goedkoope grove effect steunt, die in
tegendeel van het zuivere (klein-)
mcnschelijkc uitgaat rn dit toetst aan
het ideale. Het is een geestigheid cn
humor, die eerder aan Rcné Clair dari
aan Formby doet denken, of om bij
Nederlandsche figuren tc blijveneer
der aan Tciilinck dan aan Timmer
mans, dichter bij Couperus staat dan
bij Hans Martin. Gemoed en geest heb
ben aan deze komica gelijkelijk deel,
zij berust op ccn conditie, die niet bui
ten 't hart omgaat.
Limburgsche lafereelen
E kostelijkste momenten bereikt
de schrijver, waar hij specifiek
Limburgsche toestanden en gebeurtenis
sen beschrijft. Ik doel in 't bizondcr op
de min of meer gewelddadige cn gro
tesk in scène gezette bekcering met den
daarop gevolgden massalcn doop etc.
van de bewoners van den Lagen Kamp,
ccn kolonie van teensnijders, die vol
slagen heidenen gebleven zijn cn waar
een pastoor, als die den moed heeft er
te verschijnen, tot over de ooren met
modder cn vuil gesmeten wordt. Hier
TUINKALENDER
13 DECEMBER. Een zeer deco
ratieve vaste plant, die een zware af-
meting kan verkrijgen en zeer ge
schikt is om ergens apart in een
grasveld te worden geplant, is de
Yucca Filamentosa, die ook wel
Palmlelie wordt genoemdIn den zo
mer vormt de zware bloemstengels
met talrijke klokvormige, roomwitte
bloemen. De forsche bladeren kunnen
tot in den winter groen blijven. De
Yucca kan wel in het laatst van den
winter of in het vroege voorjaar wor
den geplant Cok kan ze als kulpplanf
worden gebruikt
S. L.
Feuilleton
door Anthony Berkely
42
P)E majoor had het Jgebouw gemak.
-L>' kelijk kunnen vfnden. Het was
niet groot en gelegen in een weinig
voorname straat in de buurt van Co-
vent Garden. Hij was de drie trop-
pén. die noodig eens schoon gemaakt
moesten worden, opgeklommen en
had gebeld aan de eenige deur, die
zich op de hoogMe verdieping bé-
vond. Daar er echter niet werd open
gedaan, veronderstelde hij, dat Eccles
nog niet Was teruggekeerd. Hij be
sloot te wachten en hield zich bezig
met het lezen van de middageditie
van de Evening 'Standard. Het uiter
lijk van het kantoor had geen al te
besten indruk op hem gemaakt en hij
verwachtte al zoo half en half, dat
het Eccles' doel was, hem geld in een
of andere zwendelzaak te laten be
leggen; daar hij echter uit ervaring
wist hij kende verschillende ad
vocaten- en notarissenkantoren, die
er geen haar beter uitzagen dat
men niet alleen op het uiterlijk mag
afgaan, besloot hij geen voorhang
oordeel tc vellen en verder te wach-
Hij wilde dit echter tot. uiterlijk
ten. AXkj jruuc UI I ciurei jvj, ufpiuv» I <-»C JK u
kwart over drie doen, daar zijn tante geen aanteckening van
hem om half vier in het PiccadiUy 1 sprekken en er is ook niemand ge
Hotel had besteld.
Terwijl Sinclair'daar zijn geduld in
lijdzaamheid versleet, had zich geen
ander levend wezen op dc bovenste
verdieping - vertoond. noch had
iemand hem het gebouw zien betre
den. Later had dc politie ontdekt, dat
het kantoor al sinds maanden had
leeggestaan en dat Eccles een con
sulaire post in Birma bekleedde cn
eerst over een jaar naar Engeland zou
terugkeeren.
„Hm!" zei mijnheer Chitterwick, in
gedachten verdiept. „Ja, ziet U, het
critieke punt is. dat wanneer de ma
joor om half drie zijn club verliet, en
rechtstreeks naar het Piccadilly Ho
tel zou zijn gewandeld, hij daar
moert arriveeren op het oogenblik,
dat ]k hem of laat ons zeggen, den
anderen man zag, namelijk om
tien minuten over half drie".
„Ja. maar dal is natuurlijk ook de
bedoeling geweest. De man. die hem
opbelde en vertelde, dat bij Eccles
was. was natuurlijk de moordenaar
en die wenschte den majoor naar een
plaats te lokken waar waarschijnlijk
niemand hem,zou zien".
„Ja. het is lang niet uitgesloten,
dat het zoo gebeurd is. Maar is het
niet mogelijk geweest, te onderzoeken
waar die telefonische oproep vandaan
kwam?"
Mouse schudde%ijn hoofd. „Neen.
Ik heb daar zelf ook aan gedacht,
maar de portier van de club houdt
locale ge
weest. die het gesprek van den ma
joor bij toeval heeft afgeluisterd. Het
eenige. dat wij bezitten, is Sinclair's
beschrijving van 's mans stem. Die
moet inderdaad veel op de stem van
Eccles hebben geleken, beschaafd en
wel prettig om aan te hooren; om zoo
te zeggen, een wat overdreven uit
gave van het taaltje dat men Oxford-
Engelsch noemt".
„Ja. da» zou óns misschien een
draad in handen kunnen geven", gaf
mijnheer Chitterwick toe, „maar ver
der zullen we er niet mee komen,
vrees ik".
..Oh, ik weet best tegenover welke
moeilijkheden we ons "gesteld zien.
Chitterwick. maar heusch we moeten
iet* doen. Ik ken Lynn al jaren en
bovendien is mijn zuster een van
Judy's oudste vriendinnen. Agatha
zou het me nooit vergeven, indien ik
niet hemel en aarde bewoog. Ik heb
natuurlijk ook mijn invloed al bij
Scotland Yard beproefd, maar de
handen van die lieden zijn gebonden,
de vervolging van een verdachte is
nu eenmaal hun plicht. En geen van
hen twijfelt aan Sinclair's schuld.
Vooral ook voor Judy is het ver
schrikkelijk. Zij heeft altijd het vol
ste vertrouwen in hem gehad en geen
seconde aan zijn onschuld getwijfeld".
Hij blie* een rookwolk uit en staarde
naar den vijver
Ook mijnheer Chitterwick voelde
dat er iets voor die dappere vrouw
ondernomen moest worden.
(Wordt vervolgd
werd ik herinnerd aan Cyriel Buysse
cn andere Vlaamsche vertellers van
dien stijl. En wellicht nog directer aan
dc verhalen, die goede Limburgers el
kaar kunnen opdisschen als zij in een
beste stemming en met nooit gcleschte
dorst aan de stamtafel zitten, die vol
gepropt staat met glazen schuimend
vocht. Ja, dan wordt cr geducht met
spek geschoten, maar dat gebeurt zoo
prachtig dat ge tijdens het verhaal geen
oogenblik twijfelt. Eerst naderhand rijst
de achterdocht. Zoo ongeveer ook is 't
met menige episode in dit boek.
Romantisch verhaal
DE kern van het eigenlijke verhaal
is nogal romantisch van sniteen
rijke baron, heer van Jericho, die in
zijn jeugd op vreemde wijze een uiterst
mondaine Engelsche aristocrate ont
moet cn op haar verliefd raakt. Zijn
buurmeisje, dc lieve Ernestine, met wie
hij vrijwel verloofd is, laat hij schieten
tcrwillc van de brillante, wufte Cecily.
Zij houdt ook wel van hèm, maar toch
blijkbaar net niet genoeg, om hem naar
zijn Limburgsche isolement tc volgen.
Zü aarzelt voortdurend om hem het ja
woord voor 't leven tc geven en omstan
digheden van buitenaf komen haar
daarbij steeds tc hulp. Haai' leven wordt
één ontvluchting van haar „noodlot"
en de heer van Jericho, trouw als ccn
hond, verspilt zijn besten tijd met rei
zen, achtervolging cn weemoedig, spij
tig herdenken. Als 't verhaal begint is
dc baron reeds over den middelbaren
leeftijd heen en nog steeds vrijgezel. Na
elk hoofdstuk over gebeurtenissen uit
het heden volgt er een over 't verleden.
Gaandeweg groeit 't verleden naar 't
heden toe en eindelijk cn tenlcstc vallen
zij samen cn dc twee hoofdpersonen be
reiken dan toch nog een laat cn ietwat
vergrijsd geluk.
Aan dit procédé moet de lezer even
wennen, wat des te moeilijker gaat,
daar de eerste hoofdstukken mij lang
niet de beste lijken. Dc humor doet hier
cenigszins gewild aan cn irriteert in-
plaats van tc amuseeren. Maar gelei
delijk verbetert dat. In den omslach
tige» kanselarij-stijl waarin de heer van
Jericho zich pleegt uit tc drukken is
Edmond Nicolas een meester. Epicuris-
tische wijsheden zijn aan dc orde van
den dag, wijsheden cn vertoogen, die
een Van Deysscl zelfs in zijn meest
lucullische verrukkingen niet zou kun
nen verbeteren.
Het is te hopen dat wij van Nicolas'
speelschen geest en zijn stoutmoedige
fantasie nog menige vrucht mogen te
gemoet zien. C. A. S.
Nederland heeft Denemarken
aangeboden gebruik te maken
van de Nederlandsche telefoon
kabel naar Engeland tegen eon
vergoeding van 1 millioen pond
sterling.
Dit is in Kopenhagen bekend
ge-naakt.
De Dcensche minister van Ver
keer heeft het plan hij het par
lement ingediend en de politieke
partijen zullen het bespreken,
voordat een beslissing genomen
wordt.
Denemarken heeft slecht* één
telefoonverbinding met Engeland
en de nieuwe kabel, waarover
dertig gesprekken tegelijk ge
voerd kunnen worden, zou de
telefoonverbindingen van Stock
holm Kopenhagen en Helsinki
met Den Haag en Londen aan
zienlijk verbeteren.
Donderdagmorgen ontving de
Koningin in het paleis aan het Lan
ge Voorhout te 's-Graveuhage. prot.
dr. Henry Leenhardt, vergezeld van
zi.ir dochter, in particuliere audiën
tie Hierbij overhandigde prof.
Leenhardt namens de „Facultó Li.
bro de theologie protestante de
Mi.ntpellier" aan de Koningin de
doctorsbul.
Reuter meldt uif Parijs, dat Eduard
vanvBeinum. die Zondag plotseling
aldaar in het ziekenhuis moest wor
den opgenomen, thans buiten gevaar
is. Zijn toestand is goed vooruitgaan
de.