DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Ruim 2600 klassen
zonder leerkracht
Van Mook te Denpasar: Groote Oost
zal niet achterstaan bij Republiek
Na 1 Januari geen extra
vleesch meer
Snellere berechting van
politieke delinquenten
Resultaten van de conferentie
onmiddellijk in practijk
Levering uit het buitenland minder
dan de regeering verwachtte
Minister Jonkman
antwoordt
Meer kamers vanBijz. Gerechtshoven;
raadsheer kan alléén straffen
Britsch initiatief
in Spanje
Groote dichters op
de gramofoon
Dwangpositie
Gironummer 510330 Bank: R'darasche Bank
Postbus 9 Abonnementsprijs: 0.31 per week
of 4.~ per kwartaal Losse nummers 10 CL
UITGAVE VAN DE STICHTING HET PAROOL
Donderdag 19 December 1946 Nr. 524 6e Jaarg.1
Red. en Adm.: Snouckaertlaan 7, Amersfoort
Telef. redactie 4291 Telef. administratie 6235
Directeur-Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER
vertoonin», een „sandiwara" zou
zijn zonder overtuigingskracht en
beteckenis voor het samenspel
waaruit de vereenigde staten van
Indonesië zullen moeten ontstaan.
Wanneer in een gedeelte van de
zen archipel de politieke vrede ge
heel kan hersteld worden, het ver
trouwen tusschen Indonesiërs en
Nederlanders kan worden gegrond
vest en het reconstructie werk met
volle toewijding en inspanning van
alle krachten kan worden aangevan
gen. dan zal dit zonder twijfel door
OOST-Indonesië zal niet aan de Vereenigde Staten van In
donesië deelnemen op een lager niveau dan eenige andere
staat, zoo zei dr. Van Mook in zijn openingsrede van de confe
rentie te Denpasar. Dit beteekent niet, dat men nu reeds als bij
tooverslag volstrekte gelijkvormigheid kan tot stand brengen,
want de geschiedenis der verschillende deelen van Indonesië is
de laatste veertien maanden verschillend geweest. Maar het be
teekent wel, dat er gelijkwaardigheid zal moeten zijn en dat de
Oost-Indonesische vertegenwoordigers aan de conferentie van
dezen grondslag zullen kunnen uitgaan bij de besprekingen met
anderen en dat Oost-Indonesië in iedere centrale organisatie op
passende wijze zijn stem zal moeten hebben en zal behooren ver
tegenwoordigd te zijn."
Hoewel het op het eerste gezicht
schijnt, dat hier een achterstand is
in staatkundige organisatie, aldus
dr. Van Mook, toch zijn er de
grondslagen goed systematisch
doordacht en uitgewerkt hetgeen
na een schijnbaar langzamer begin
kan bijdragen tot verdere uitwer
king in veel sneller tempo.
Wij zijn hier bijeen om een begin
te maken met de staatkundige or
ganisatie van Oost-Indonesië als ge
heel, ofschoon nog slechts een voor-
loopige vorm mogelijk is, waarbij
het helangrijker is organen tot
stand ie breng-en. waardoor deze
gebieden zullen kunnen werken en
spreken, dan te trachten een schijn
baar volledige, doch in werkelijk,
heid papieren organisatie tot stand
te brengen.
Het is noodig in bet belang van
Oost-Indonesië. dat dit gebied een
persoonlijkheid krijsrt en als per
soonlijkheid zich zal kunnen voegen
bij de andere deelen van den archi
pel. om tezamen met Nederland een
nieuwen opbouw te overleggen en
tot stand te brengen.
Alles is ervan afhankelijk of
eensgezinde conclusies bereikbaar
zijn cn of uw vergadering, die .Ie
eerste vooiloopige volks\ergadering
van Oost-Indonesië vormt, de over
eenstemming kan bereiken, die
noodzakelijk is voor het dragen van
zoo'n moeilijke, doch schoone en
constructieve taak
Blijkt er Overeenstemming te
bestaan, dan is hei de bedoeling
van de regeering. dat de hier
ontworpen organisatie aan
stonds als eerste voorziening
in den staatsrechtelijken op
bouw van Oost.Indonesië en in
afwachting van nadere wette
lijke regelingen in werking
wordt gebracht op den voet als
in het ontwerp is aangegeven.
Betere organisatie
Dr. Van Mook vervolgde zijn rede
met erop te wijzen dat een betere
organisatie van het politieke leven
noodzakelijk was en dat het stelsel
van vertegenwoordiging zoo zuiver
nu.gelyk moest worden aangepast
aar de politieke behoeften van elke
streek waardoor eer afdoende be
strijding van iJr terreurgroepen mo
gelijk zou worden. Daarnaast moet
een bestuursapparaat uit de Negara
worden opgebouwd. Deze conferen
tie behandelt slechts het eerste be
gin, dat al moeilijk genoeg is. Wij
moeten komen tot liet besef, dat een
Negara als Oost-Indonesië alleen re
den van bestaan heeft en een juiste
plaats kan verkrijgen wanneer er
eenheid is van overtuiging, waarop
alleen een krachtige bewindsverte,
genwoordiging gevestigd kan wor
den, zonder welke de grootste over
dracht van bevoegdheid en de meest
fraaie regeeringsmachine een ledige
Ie kracht van hot voorbeeld ook de
anderen meesleepen. Ik ben over.
tuigd, dat Oost-Indonesië zoodanige
mogelijkheden in zich bergt, dat
het waard is met vollen inzet van
zijn persoonlijkheid er voor te strij
den.
Een amendement
Naar uit zeer gezaghebbende bron
wordt vernomen, zal de sterkste
territoriale fractie, nl. de 18 leden
tellende delegatie van Zuid-Celebes
te Denpasar e«n nota van wijzigin
gen op de ontwerpregeling voor de
vorming van den staat, De Groote
Oi st indienen. De belangrijkste voor
te stellen wijzigingen zijn: 1. Wijzi
ging van den naam „Groote Oost" in
„Oost-Indonesië"; 2. Wijziging van
den tekst van artikel 2 betreffende
de overdracht van bevoegdheden, in
die mate als noodig is om den staat
ais gelijke van welken anderen sa
menstellenden staat ook, te doen
medewerken tot de vorming van de
Vereenigde Staten van Indonesië;
3. Tekstwijziging van het zelfde ar-
tikei, twee lid, tot het, vermijden van
len indruk, dat de Nederlandsch-
Indische regeering by de overdracht
een toeziende functie heeft; 4.
Schrapping van art. 3 behelzende
een lijst van overheidsbevoegdheden
die niet aan de Negara zullen wor
den overgedragen.
Vrachtauto-verkeer
met Polen
Dezer dagen is een zware vracht
auto van één der vervoerbedrij
ven, die zich met internationaal
wegvervoer bezighouden, vertrok
ken met een lading bloembollen
voor Polen. Dit is een dor eerste
ritten, waarvoor de Russische be
zettingsautoriteiten toestemming,
hebben verleend. De mogelijkheid
bestaat dat vrachtauto's in de toe
komst rechtstreeks vervoer moge
lijk zullen maken met de door de
Russen bezette deelen van
Duitschland en de landen ten
Oosten daarvan.
Diefstal en gros van
militaire goederen
Op verzoek van den auditeur-mi.
litair van den Krijgsraad heeft de
Haagsche recherche 21 militairen in
de rangen van soldaat, tot adjudant
gearresteerd. Deze worden verdacht
van diefstal op grooten schaal van
militaire boven- en onderkleeding
van het Kon. Ned. Indisch leger uit
het depöt van het KNIL aan den
Zwarten Weg te Den üaag.
u casit-\ oaa-srjT/'.n
Nog vorst
Weersverwachting, medegedeeld
door het K N.M.I. te De Bilt, gel
dig tot Vrijdagavond,
Zwakke Oof matiqe wind, over.
wegend tusschen Zuid en Oost
Tijdelijk weer afnemende bewcl.
king, vrijwel nergens neerslag, -i
Langs de k*st temperatuur om
het vriespunt tot lichten vorst,
overigens des nachfs matige tot |j
srenge vorst, vooral in Oostelijk rc
Noord-Brabant er. Limburg en ij
overdag matige tor lichte vorsi u
9ES9SI2SESmgEBSBSfli
Het streven dei' regeering de
vleeschvoorziening op het huidige
niveau te handhaven, wordt door
kruist door de onzekerheid omtrent
de leveringen uit het buitenland,
waardoor de vooruitzichten voor de
eerste maanden van het volgend jaar
niet gunstig zijn. Zooals de situatie op
het oogenblik is. is een terugslag in
de vleeschvoorziening gedurende
eenige maanden te voorzien
Met de gevormde reserves, aan
gevuld met binnenlindsche leve
ranties welke gedurende den
winter aanmerkelijkterugloopen
en wat eventueel uit import
beschikbaar komt, zal dp vleesch.
voorziening tot Mei 1947 verze
kerd dienen fe worden
Wat hiervoor noodig is. blijkt uit
enkele cijfers. Een verstrekking van
250 gram per persoon per week in
clusief toeslagen voor zwaren arbeid,
zieken en militairen eischt per week
ongeveer 2750 ton rund-, varkens- en
paardevlecsch. Het gemiddeld ge
slacht gewicht van een koe op 250 kg
stellend, vraagt het huidige rantsoen
ruim 10.000 dieren per week. Da ca
paciteit van onzen eigen rund. en
varkensstapel is hiervoor nog niet
toereikend, terwijl bovendien het
clandestien slachten en de smokkel-
handel in vee een nadeeligen invloed
uitoefenen.
Het aanbod van varkens neemt den
laatsten tijd toe, doch dit kan o,.ze
vleeschvoorziening nog niet voldoen
de verbeteren. Het. groote tekort aan
voeder en de onmogelijkheid om
meer veevoeder fe importeeren. vor
men voorloopig nog ernstige belem
meringen voor het hei stel van onzen
varkensstapel.
De Amenkaansche veestapel is ge
durende de jaren 19401945 aanzien
lijk uitgebreid, zoodat men daar Le
ver liet verwerkte product (vleesch)
dan de grondstoffen (granen) levert.
Dp wereldbe"hoe£tenx aan vleesch zijn
echter enorm en Nederland is afhan
kelijk van de toewijzingen van den
internationalen noodvoedselraad.
Ons totaalverbruik, op bas's
van het huidig rantsoen van 400
gram plus 100 gram extra pei
persoon per veertien dagen, be
draagt ongeveer 140.000 ton per
jaar. De z.g. uitstoot van onzcn
rundveestapel levert thans over
een geheel jaar genomen 85.000
ton vleesch op. Daarbij komt on-
ge-veer 30.000 ton varkensvlees» h
en een paar duizend ton paarrir-
en schapenvlee^ch. Er is dus een
tekort van ongeveer 25.000 ton,
dat uit import gedekt moet wor
den.
De leveringen uit Aigentinië en de
Vereenigde Staten blijven achte- bij
de verwachtingen.
De regeering stelt alles in het
werk om een redelijke voorziening
te waarborgen, doch in verband met
de geschetste moeilijkheden, dient
men er rekening mede te houden,
dat begin Januari de extra verstrek
king van 100 gram boven het rant
soen \an 400 gram per persoon per
veertien dagen voorloopig geheel of
gedeeltelijk zal moeten worden stop
gezet.
In de Tweede Kamerver
gadering, welke hedenmor
gen om elf uur aanving, is
de beraadslaging over de
door de regeering in de ver
gadering van 10 December
afgelegde verklaring over de
ontwerp-overeenkomst van
Linggadjati voortgezet.
Thans kwam de minister
van Overzeesche üebiedsdee-
len mr. Jonkman aan het
woord.
Er was wederom groote belang
stelling, de leden der commissie-ge
neraal hadden weer plaats genomen
in de loge boven het bureau van
den voorzitter. Dc meeste ministers
waren present.
Minister Jonkman merkte op,
da: do regeering aan den Raad van
State en de Eerste Kamer mede de
volledige stukken heeft oen toeko
men. Morgen zullen wij den tekst
vai. de rede van den miinster publi-
ceeren. Red.).
Bij de voorbereiding der beraad,
slagingen heben zich twee meerin-
gei afgeteekend: Eenerzijds dringt
men aan op schriftelijke voorberei
ding. anderzijds wordt op spoed
aangedrongen. De regeering heeft
den middenweg gekozen. Do regee
ring begrijpt, dat men aandringt op
spoed, omdat men abnormale oin-
tsandigheden de baas probeert te
worden.
Terwijl wij vergaderen is de land
voogd doende in Denpasar. Daar
tracht men verderen vorm te geven
aai- do staten, die eens deel zullen
uitmaken van de Vereenigde Sta.
ten van Indonesië. De landvoogd
moet dit doen; men zou ook kunnen
zeggen, dat hij vooruitloopt op wat
hier moet geschieden.
De heer Goedhart heeft niet vol
ledig recht laten wedervaren aan
den Volksraad en zijn voorzitter,
hetgeen spr. met zijn Volksraad-er-
vaing kan zeggen. De tegenstarn-
ders doen, alsof zij van te voren
zeggen, dat zij zieh niet laten over
tuigen.
Nu kan men zeggen, dat de
wijze van publicatie er debet
aan is. Spr. erkende tekortko.
mingen der regeering, maar dit
was onvermijdelijk.
(ongecorrigeerd)
i t
De verbinding tusschen het eiland Marken en het vasteland wordt per slede
onderhoudenDe postslede onderweg. NedfoP.)
Een moment uif den bokswedstrijd tusschen onzen wélter gewichtkampioen
Giel de Roode en den Schotschen kampioen Ginger Stewart, ivaarin dc
Roode demonstreerde over behoorlijke Èokscapaciteiten te beschikken en
op punten won
De minister van Justitie heeft
bij de Tweede Kamer ingediend
een wetsontwerp, dat inhoudt
nadere voorzieningen met be
trekking tot de bijzondere
rechtspleging. Deze voorzie
ningen beoogen te komen tot
ïen snellere berechting van de
oolitieke delinquenten
In de memorie van toelichting
schrijft de minister, dat bet vraag
stuk der politieke delinquenten
momenteel in twee onderdeden
valt te splitsen. In de eerste plaats
moest met toepassing van de voor
vvaardelijkc buitenvcrvolging-stel-
ling de kampbevolking tot het
strikt noodzakelijke worden be
perkt, in de tweede plaats moest
naar middelen worden gezocht de
berechting zelf te stimuleeren.
Tusschen de bevrijding en de
maand Juli 1946 zijn door de Bij
zondere Gerechtshoven en de Tri
bunalen bijna 10.000 grootendeels
eenvoudige gevallen berecht.
Wanneer men aanneemt,
dat nog minstens 45.000 zaken
met meer omvangrijken aard
dan de afgehandelde gevallen
voor moeten komen, dan zou
dc berechting, indien zij niet
sneller verloopt, nog vele ja
ren in beslag nemen. Daarbij
komt nog, dat vele Duitscbe
oorlogsmisdadigers op hun
vonnis zitten te wachten.
De noodzakelijke versnelling
der berechting kan alleen bereikt
worden door vereenvoudiging der
procedure. Deze is slechts bereik
baar door vermindering der nor
men. die op zichzelf een waarborg
Vier Kamerzittingen over Onderwijs
Te Londen wordt vandaag uit
gezaghebbende regeeringsbron
vernomen, dat leden van de Brit-
sche diplomatieke missie in
Spanje de mogelijkheid hebben
onderzocht een interimregeering
ter vervanging van bet huidige
Franco-regiem te vormen. Dit
onderzoek hield besprekingen in
met vooraanstaande groepeerin
gen, loopendo van den rechter
tot den linkervleugel. Doel van
het onderzoek was uit te maken
of er een coalitieregeering in
Spanje gevestigd zou kunnen
worden totdat verkiezingen ge
houden zouden worden. De
woordvoerder zei, dat het hen
niet zou verbazen als de Ver
eenigde Staten de situatie in
Spanje op dezelfde manier on
derzocht hadden. Hij deelde me
de, dat het er in een bepaald
stadium naar had uitgezien, dat
de Engelsche pogingen geslaagd
warén, maar dat de klachten te
gen Franco in de U.N.O. den
Spaanschen leider in staat had
den gesteld den steun voor zich
zelf in liet leger te consolideeren.
DE Tweede Kamer werkt op het oogenblik onder hoogspan
ning. Nadat zij Dinsdag eerst den geheelen dag had gewijd
aan debatten over Linggadjati, begon zij 's avonds om elf uur
nog aan de behandeling van de begrooting van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen. Gisteren hield zij drie zittingen over deze
begrooting.
De heer Roosjen (A.R.) vroeg
naar de plannen van den minis
ter t.a.v. onderwijsvernieuwing.
Hij waarschuwde tegen febris
Brittannica en febris Americana
(Engelsche en Amerikaansche
koorts), waarmee hij bedoelde,
dat de minister de onderwijsstel
sels van beide landen niet moet
trachten te immiteeren.
Het P. v. d. A.-Kamerlid Van
Sleen zei o.a.: „De minister hoede
zich voor te veel intellectualisme
bij het onderwijs. Door het intel
lectualisme is het etischc en het
aestetische in het gedrang geko
men". Verder drong hij-er op aan
dat alle onderwijs kosteloos zij.
Noodig zijn een betere klasse-in
deeling en een verbeterde oplei
ding voor onderwijzers.
.Mevrouw Fortanicr-de Wit (P
v. d. V.) drong aan op een groo-
tcre mate van bijbelkennis op de
lagere scholen, terwijl mevrouw
Van den Muyzenberg-Willemsc
(C.P.N.) er tegen protesteerde,
dat op de begrooting een vierde
deel voor militaire zaken en
slechts een tiende deel voor cul-
tureele doeleinden is uitgetrok
ken.
Versobering
De heer Stokman (K.V.IJ.) be
toogde, dat de versobering niet
ten koste mag gaan van de cul
tuur-goederen. Om half één
schorste de voorzitter de zitting.
Gistermorgen om elf uur werd
de behandeling van de begrooting
van O.K. en W. voortgezet. Nadat
enkele sprekers op onderdeden
van de begrooting waren inge
gaan verkreeg de minister dr.
Gielen het woord. Hij toonde
groote waardeering voor de wij
ze, waarop de onderwijzers hun
taak vervullen en den geest van
verzet tijdens de bezetting. Hij
deelde mede, dat in totaal 2668
klassen zonder leerkracht zijn.
Het aantal vacatures is geringer,
omdat ook vele onderwijzers in
militairen dienst zijn.
De aanmerkelijke salaris
verbetering, die op komst is,
zal het onderwijzersvak aan
trekkelijker maken.
Dr. Gielen verklaarde wat de
onderwijs-vernieuwing betreft in
hoofdzaa'k achter het schema-
Bolkenstein te staan. Op de mid
delbare meisjesscholen za] een
maximum aantal lesuren worden
vastgesteld, dat bij voorkeur 30
zal bedragen. Hij deelde mede aan
geen enkele „febris" te lijden.
De minister is voornemens
een discotheek te laten ma
ken. die hij „De stem der
dichters" wil noemen waarin
de stemmen der groote woord
kunstenaars zullen worden
vastgelegd.
De opvoeding van het Neder-
landsche kind. op welke school
ook, heeft zijn bijzondere belang
stelling. Het voeren van een ac
tieve cultuur-politiek acht hij
noodzakelijk.
Na een pauze van 40 minuten
kwam de afdeeling „Lager onder-
wijs" aan dc orde. Daarbij kwa
men verschillende klachten tot
uiting, o.a. dat de lichamelijke op
voeding slecht verzorgd is (Van
Sleen, P. v. d. A.), dat de aan
vang-salarissen voor onderwijzers
te gering zijn (mevr. Fortanier
de Wit, P. v. d. V.), dat het acht
ste leerjaar wordt opgeschort (Pe
ters, K.V.P.), de beknotting van
de salarissen der gehuwde onder
wijzeressen (mevr. Muyzenberg—
Willemse, C.P.N.), dat een derde
deel der leerkrachten voor kleu
ter-onderwijs onbevoegd is, (Dee-
ring. P. v. d. A.), dat het medisch
onderzoek der onderwijzers onvol
doende is (Krol, K.Y.P.), dat de
minister 't plan heeft de lyceum
inspectie op te heffen (Terpstra.
A.R.). enz.
Ook gisteravond vergaderde de
Tweede Kamer weer over de be
grooting van O.K. en W. Toen
kwamen verschillende wenschen
voor het voorbereidend hooger-
en middelbaar onderwijs naar vo
ren. Volgens de heer Lucas is het
huiswerkloos weekeind tot mis
lukking gedoemd. De heer Hoog-
carspel pleitte de mogelijkheid te
openen dat leeraren lid van ge
meenteraden kunnen zijn.
Minister Gielen bleek, in tegen
stelling tot dr. Bolkenstein, geen
voorstander van latijn op dc
H.B.S. Het is zijn bedoeling het
uuroonsysteem voor leeraren
opnieuw te bezien. Duitsch wil
hij als leervak handhaven.
Nijverheidsonderwijs
Hier zijn ook verschillende wen
schen geuit: verplichting van het
nijverheidsonderwijs, oprichting
van dagnormaalscholen voor de
opleiding van leerkrachten, beter
huishoud-onderwijs voor het boe
renmeisje, invoering van lichame
lijke oefening, welke vragen door
den minister beantwoord werden,
waarbij hij zich voorstander toon
de van verplicht nijverheidsonder
wijs tot het achttiende jaar. De
salarissen der leeraren worden
commissariaal onderzocht.
Alle behandelde onderdee-
len der begrooting werden
z.h.s. goedgekeurd.
Bij do behandeling van dc af
deeling Hooger Onderwijs nam de
Kamer een motie van den heer
Roosjen (A.R.) aan. waarin zij als
haar oordeel uitspreekt dat het
gewenscht is dc uitsluiting van
studenten-teekenaars te beëindi
gen.
De afdeeling „Hooger Onderwijs"
werd vervolgens z.h.st. goedge
keurd.
zijn voor een goeden gang der
procedure.
Uitgangspunt voor een snellere
behandeling is geweest, dat vele
zaken tegen politieke delinquen
ten zeer weinig gecompliceerd zijn
en geen uitvoerige behandeling
behoeven.
Raadsheeren
Volgens de in het ontwerp neer
gelegde regeling kan de daarvoor
aangewezen raadsheer in dergelijke
gevallen bij eenvoudige beschikking
straf opleggen, na den verdachte
en diens raadsman te hebben ge
hoord.
Do minister stelt voor het aan
tal raadsheeren der Bijzondere
Gerechtshoven van vijf op drie
terug te brengen. Hierdoor wordt
de mogelijkheid geopend tot uit
breiding van het aantal kamers
der Gerechtshoven. Uitbreiding
der parketten on griffies kan. door
personeelgebrek niet worden ver
wacht. Daarom wordt do gelegen
heid geschapen officieren-fiscaal
substituut-officieren van Justitie
en substituut-griffiers tot waar
nemend advocaat-fiscaal of waar
nemend griffier bij de Bijzondere
Gerechtshoven te benoemen.
Thans worden reeds vele zaken,
die feitelijk door de Bijzondere
Gerechtshoven behandeld zouden
worden, naar de Tribunalen ver
wezen. Daarom moet dezen in
stanties de mogelijkheid tot meer
gevarieerde maatregelen, dan
waarover zij thans beschikken,
worden gegeven.
Daarom is in het ontwerp
voorgesteld dat de Tribunalen
voorwaardelijke interneering
knnnen opleggen.
Tot dusverre was de beslissing
over de bewaring geheel in han
den van het Openbare Ministerie.
Teneinde een meer soepel en vorm
te vinden, waarin dit beslissings
recht kan worden gegoten, kun
men de gedetineerden, indien het
ontwerp wet wordt, hun invrij
heidstelling den rechter vragen-
Dubbele berechting door Bijzon
dere Gerechtshoven cn door Tri
bunalen mag slechts bij hooge uit
zondering worden toegepast.
Daarom wordt het mogelijk ge
maakt dat de Hoven den verdach
te ook in zijn vermogen kunnen
treffen.
Extra maand salaris
voor onderwijzers
Onderwijzers en onderwijze
ressen, die op 1 Juli 1946
dienst waren, krijgen in Decem
ber een maand extra salaris, als
voorschot op de komende sala
ris-verbetering. Voor iedere
maand, die een onderwijzer(es)
na I Juli bij het onderwijs in
dienst trad, wordt dit voor
schot met een zesde verminderd.
Lagerhuis aanvaardt
nationalisatie-wet
Het Britsehe Lagerhuis heeft het
wetsontwerp ter nationaliseering
van het binncnlandsche vervoer in
.tweede lezing aangenomen, liet ont.
werp gaat nu naar een uit 50 le
den van alle partijen bestaande com
missie. die het punt voor punt zal
bespreken, voordat het naar het
Iloogerhuis gaat.
Het ontwerp omvat nationalisatie
van spoorwegen, wegen, vervoer,
kanalen en dokken. Deze komen on
der liet beheer van een vervoers-
eoinmissie van vijf, die voor dc uit
voering van haar werkzaamheden
een leening zal mogen sluiten tot
een bedrag van 250 milliocn pond
sterling. De beschikbaar gestelde
compensatie wordt op meer dan
1.000 millioen pond sterling geschat.
ONZE vorige beschouwing over
het internationaal aspect van
het Indonesisch probleem leidde ons
tot de conclusie: wij hebben hier to
doen met een *ase Jn de groote om
wenteling. welke zich in het Verre
Oosten aan het voltrekken is, die wij
hebben te aanvaarden Het eenige al
ternatief, dat ons in geval van afwij
zing van het bereikte zou overblijven
wij zeggen dit in het volle besef
van onze verantwoordelijkheid als
historicus zou zijn een koloniale
oorlog, dien wij niet willcp en niet
kunnen voeren. Niet aanvaarden van
het Accoord zou dus bcteekencn, dat
wij alles zouden verliezen, ook dat
gene en dit is niet gering wat
nu nog behouden bleef.
Tot deze zelfde conclusie leidt ons
ook nog iets anders, nl. een analyse
van de publieke opinic in de wereld,
Nederland is een land. dat zeer te
recht en om begrijpelijke redenen al
tijd een zeer groote waarde heeft toe
gekend aan de publieke opinie i: de
wereld, het heeft er in zijn historie
naar vermogen toe bijgedragen om
die publieke opinie te helpen vormen,
het kern de ontzaglijke kracht ervan,
het heelt er meer dan eens steun bij
gezocht.
Deze publieke opinie, hoewel maar
één van de krachten, die het inter
national^ leven beheerschen, kan
geen land straffeloos trotseeren, dit
heeft de historie van de laatste de
cenniën bewezen. Duitschland heeft
het tot tweemaal toe geprobeerd en
het resultaat van die poging is be
kend. En Duitschland was beide koe
ren de machtigste staat, naar het
scheen, van het Europeesche conti
nent! Zelfs de Sowjet-Unie aarzelt de
laatste maanden om de wereldopinie
buiten haar grenzen en invloedssfeer
te trotseeren; de concessies, die de
heerschers in Moskou gedaan hebben,
zijn zonder twijfel mede onder in
vloed van die openbare meening tot
stand gekomen.
Welnu, deze publieke opinie, deze
groote moreele macht dus, staat voor
zoover wij haar hebben kunnen
taxeeren achter het standpunt, dat
onze regeering heeft ingenomen. Zij
heeft zich verwonderd, dat het zoo
lang moesf duren voordat de basis
overeenkomst tot stand kwam, zij
heeft zich hierover hier en daar zell's
ongeduldig getoond, zij heeft Ling
gadjati met voldoening (en met be
grip en sympathie voor de houding
en de positie van ons land!) begroet.
En zij zou een verwerping van het
Accoord niet begrijpen en. wat meer
zegt. bepaald afkeuren
WIJ zeggen het zonder eenige be
hoefte om alarm te slaan, maar
eenvoudig als een werkelijkheid, zoo
als wij die zien: verwerpen van het
Accoord, terugkomen op de richting,
die de regeerihg heeft ingcslagen,
zou beteekenen, dat wij de openbare
meening van de wereld gingen trot
seeren.
Zijn wfj daartoe in staat, kunnen
en durven wij dif, aan, zoo vragen wij
de tegenstanders van het Accoord?
Voor ons zelf weten wij hej ant
woord op deze vraag: wij zijn de op
vatting toegedaan, dat dit onmogelijk
is. En deze opvatting is te steviger
gefundeerd, omdat wij er door den
kijk. dien wij op de internationale si
tuatie hebben gekregen, van over
tuigd zijn, dat °°k de regeeringen van
de mogendheden, waar het in dezen
op aan komt, achter die openbare
meening staan. De Groote Drie mo
gen dikwijls uiteenloopende, zoo niet
tegengestelde meeningen hebben,
over het *cit, dat de tijd voor de ver
werkelijking van de nationale ge
dachte in het Verre Oosten is geko
men, zijn zij het wel degelijk eens,
ook al zijn hun motieven misschien
onderling sterk verschillend.
Voor ons staat het vast. dat, als
het Accoord zou worden verworpen,
als «en regeling van het probleem-
Indonesië jn royaal progressieven zin
niet spoedig tot stand zou komen, de
geheele zaak ons uit, de handen zal
worden genomen en door anderen zal
worden beslist. En zouden wij dit een
vooruitgang vinden?
Kort gezegd: wij zitten in een
dwangpositie Men kan hieraan stil
zwijgend voorbijgaan, men kan dit
ontkennen, zelfs met firoofe heftig
heid, wij laten een ieder het recht
op zijn eigen opvatting, zijn eigen
manier van reagceren op een bepaal
de situatic maar voor ons is dit
een feit. En van het oogenblik af.
dat wij dit als een feit hebben ge
zien. hebben v/ij daar voor ons zelf
de consequenties uitgetrokken.
\A7iJ zijn ervan overtuigd dat onze
v regeering. dat ook de commis
sie-generaal niet anders gedaan hecft.
Ook zij zijn ervan doordrongen, dat
ons land èn ten opzichte van dé ge
heele ontwikkeling van het Verre
Oosten èn ten overstaan van de we
reld buiten onze grenzen in een
dwangpositie is geraakt. Men kan
zich afvragen, of de regcering nief
beter zou hebben gedaan dit bij
voortduring openlijk te erkennen,
maar naar onze overtuiging heeft zij
er wel naar gehandeld in de weten
schap, dat de politiek de kunst van
het bereikbaar mogelijke is
En de oppositic tegen het Accoord?
Ziet zij niets van dit alles0 Natuurlijk
wel. Maar zij doet, wat de oppositie
in dergelijke omstandigheden meer
doet: zij probeert er politieke munt
uit te slaan. Men verdenke ons niet
van boosaardigheid, wanneer wij op
merken: het ergste wat de oppositie
politiek gesproken zou kunnen over
komen, zou zijn, dat het Accoord
werd verworpen. Want dan zou zij de
consequenties hebben te dragen. Wij
zijn dezer dagen telkens herinnerd
aan de debatten in de Constituante
van Weimar over het al dan niet aan
vaarden van het Vredesverdrag van
Versailles. Hoe fel ging toen alles,
wat zich Di'itsch-nationaal noemde te
keer. hoe werd er toen van die zijde
op verwerping van het schandelijk
verdrag aangedrongen, maardie
heeren konden dit doen, omdat zij
wisten, daf de meerderheid der ver
gadering redelijkerwijze het verdrag
zou accepteeren en zij dus niet voor
de consequenties van hun neen zou
den worden gesteld.
Wij herhalen, dat wij ieder vrq
laten in zijn meening, maar v/ij be
treuren het. dat de oppositie deze
tactiek heeft verkozen. Liever dan
aan de Duitsche Constituante van
1919 zouden v/ij de herinnering heb
ben opgehaald aan het Engelsche La
gerhuis van 1946. dat eenstemmig de
regeeringspolitiek ten opzichte van
India goedkeurde.
C. D. J. BRANDT.
