Augustus 1939 - Wat aan het verdrag
met de Sow jet-Unie voorafging
Schoutens voorstel kwam vele
jaren te laat
Geroofde goederen
kwamen terug:
TILooJid
2
Mobilisatie
Defaitisme
UIT HET DAGBOEK VAN
ULRICH VON HASSELL (III)
Weer Goer deler
Gekkenhuis
O*
Wat doet Londen?
En Mussolini?
Motie van Romme en Van der Goes,
die de regeeringspolitiek steunt
Een
fprachtgeschenk
met
t{ Kerstmis
onder getuige
Motie Eomrne»
van des? Goes
Vrijdag 20 December 1946
l-8-'39.
UTENBERG was bij mij. Hij
vertelde van de iuwe behande
ling, die Reiertera van de Gestapo
had ondergaan en verder, dat de
hoofdredacteur van de „Pr&nkisuber
Kurler'' door een hooggeplaatst per
soon in het ministerie van propa
ganda op de hoogte georacht was van
den toestand. Of er nog een element
van bluf in zit? Mij lijkt dit nau.ve-
lijks het geval. Volgens dit verhaal
zou de aanval op Polen ongeveer 20
Augustus beginnen (tezamen met Hit.
tauen, waaraan wij blijkbaar Wilna
hebben beloofd). Eenigen tijd daar.
vóór zou de gebruikelijke propaganda
op touw gezet worden. Het besluit
zou genomen zijn, nadat Mussoiinl
„eindelijk" beloofd zou hebben mee
te doen. Hitier zou Mussolini hiervoor
in een speciaal postcriptum hebben
bedankt: „Hij waardeerde de houding
van Mussolini dubbel, omdat Italië de
eerste sterke stoot zou moeten op
vangen". Weliswaar zou de Duce ver.
klaars hebben, dat hij den oorlog niet
voor zijn verantwoording zou kunnen
nemen voor het geval dat Rusland
zich bij de Westelijke mogendheden
zou aansluiten. Wanneer Rusland dit
zou doen, dan zou Hitier zijn elschen
aan de heele wereld bekend maken,
maar de verwerkelijking ervan twee
jaar uitstellen.
Als dit verhaal klopt, dan zou Mo-
lotof het lot van de wereld in hanaen
hebben.
3-8-'39
Algemeene oorlogspsychose. Men
zou op de gedachte kunnen komen,
dat de Sowjet-Unie fce{ er door haar
talmen op aanlegt, om in Europa den
oorlog te doen uitbreken.
7-8-'39
MEDEDEELINGEN van
Nostitz (van het min.
van buit. zaken): op het oogenblik is
dP derde en laatste fase van de ge
deeltelijke mobilisatie tegen Polen
aan den gang Op 26 of 2i Augustus
moet alles klaar staan. De beslissing,
of er zal ópgetrokken worden of niet
(In samenwerking met een bliksem
snelle actie van de marine tegen
Gdynia (den Poolschen haven bij
Danzig), is nog niet genomen. Bij de
leiding zeer slechte stemnvng en aar
zeling (voor den eerstcn keer!), van
daar bevel en tegenbevel, zoo b.v. in.
zake de vlootdemonstratie voor Dan
zig. die oorspronkelijk op touw was
gezet. Ribbentrop gedraagt zich com
pleet als een krankzinnige met groot
heidswaanzin, is niet te harden op het
ministerie, heeft geen enkelen vrlt-nd.
Met Goebbels ligt hij permanent
overhoop, zijn verhouding tot G'<o-
ring Is slecht en sinds kort staar hij
ook met Hess niet meer op goeuen
voet. Goering maakt neg den verstan-
dlgsten indruk, hij wil zich eenter,
zooals ik vandaag van iemand anders
vernam, „niet opnieuw vcor lafaird
laten uitschelden". Van df. generaals
is niets te hopen, van Keiiel vanielf-
sprekend niet. maar nok niet, van
Brauchitsch. die nu hceleinaal man
van de Partij is geworden Een heel
enkele van die heerpn houdt het
hoofd nog koel: Halder, Canaris, Tho
mas Ribbentrop zou overigons
wekenlang bij Hitier 111 ongenade zijn
geweest, omdat hij ten eerste hem
verkeerd zou hebben ingelicht over
EnReland en ten tweede hem zou heb
ben aangeraden, om Tcjechoslowakije
vóór Danzig op de agenda te zetten.
Ten opzichte van de Sowjet-Unie
zou cr nog iets ernstigs in de lucht
zitten, ofschoon Hitier zooals uit vele
aanwijzingen blijkt, toenadering zou
wcnschen In een gesprek met Schu
lenburg (Duitsch ambassadeur in
Moskou), waarbij deze duidelijk op
de wenschelijkheid van een normali-
seeren der betrekkingen zou heeben
gewezen, zou Molotof zeer terughou
dend zijn geweest.
De belangrijkste gebeurtenis an
den laatsten tijd is. dat Attolico (Ua-
liaansch ambassadeur in Berlijn) 10
of 12 dagen geleden bij Ribbennop
(eerst bij Weiszacker) en vlak hierna
bij Hitier zou zijn geweest met <-'cn
boodschap van den Duce van onge
veer dezen inhoud: de op 4 Augus
tus vastgestelde ontmoeting van Kit-
lev cn Mussolini heeft alleen dan zin,
wanneer zij een bepaald resuliaat
heeft. En dit. resultaat kan in vel
band met de heele toestard niet an
ders zijn dan het besluit om een con
ferentie van de Zes (Italië. Duitsih-
land. Frankrijk. Engeland. Spanje,
Polen) bijeen te roepen, om een op
lossing te vinden zoowel voor de Ila-
llaansch-Fransche ils voor de
Duitsch-Poolsche geschillen Als men
dit nu nicj zou doen. °an zou het- loch
over een maand of over 6 weken moe
ten gebeuren. Deze boodschap zou de
uitwerking hébben gehad van het in
slaan van den bliksem. De ee sie
(overigens ongegronde; trcost zou ge.
weest zijn een afgeluisterd telefoon
gesprek tusschen Ciano cn Attolico.
waarin de eerste met de grootst mo
gelijke energie den nadruk zou neb
ben gelegd op zijn trouw aan het
bondgenootschap. Een tweede reden
tofr hoop gaf de veronderstelling, c'at
Attolico meer zou gezegd hebben dan
hem was opgedragen (A. heeft im
mers ook in Sept. 1938 op eigen
houtje voor den vrede geweikl).
Maar Weiszackers verslag over de
duidelijkheid en beslistheid van de
beschouwingen van Attolico ontnam
aan deze veronderstelling allen grand.
Een paar dagen geleden zou men d3n
een voorloopig en ontwijkend znl-
woord hebben gegeven. Momen;eel
2ou men aan het overwegen zijn of
men de kwestie-Polen ook zonder
Italië tot een eind zou kunnen bren
gen.
Dit heele optreden van Mussonni
maakt op mij den indruk van een be
vlieging van den Duce. wien plotse
ling om de een of andere reden de
oogen zijn opengegaan voor de moei
lijke situatie van Italië M-ar als Der-
lijn zijn voorstellen niet aanneemt,
och dan laat. hij ze eventueel eenvou
dig weer los.
10-8-'3!
voor df» keus te stellen: of behaalde
voorwaarden aan te nemen en zekeie
garanties te geven, om zoodoende
aan do ondragelijke spanning, waarin
de wereld op het oogenbliK verkeert,
een einde te maken, of rekening te
houden met oorlog, Hieruit heeft Mus
solini de conclusie getrokken, dal
Duitschland en Italië beter zouden
doen om zelf het Initiatief tot een
conferentie te nemon. Ciano heef; dit
voorstel in Salzburg én op den Ooer-
salzbcrg gedaan, maar daar is het
volkomen afgewezen De impasse is
zoo groot, dat de heeren het zelfs niet
eens hebben kunnen worden over een
communiqué. Mij is ter oore geko
men. dat Miissolini nu het standpunt
zou innemen, dat hij jn ge\al van af
wijzing van zijn voorstel door cns.
aan ons ook de vcrantwoordelijkneld
voor de gevolgen hiervan zou laten.
Hitier daarentegen gaat heel anrlcis
te werk. Juist het gevaar van een
conferentie dwlngf hem om zijn
sterkste troeven uit t® spelen. Hij wil
nog op het nippertje de anderen vdór
komen. En zoo is nu het gevaarlijKste
spel, dat zich denken laat. begonnen.
De oorlog met Polen staat hoogst
waarschijnlijk voor de deur en ik kan
niet gelooven (zooals Hitier voor
geeft te doen), dat de Westelijke mo
gendheden neutraal blijven. Er zijn
lieden, die meenen. dat wij door zoo'n
catastrophe van een wereldoorlog
(met 80 kans op een nederlaag!)
heen moeten, om hier te lande ge
zonde verhoudingen te krijgen Ik kan
deze hoop niet d®®l®n cn ik beschouw
hef geheel als een onverantwoordelijk
risico, onverschillig of m«-n de zaak
nu van nationaal-socialistisch of van
het tegenovergestelde star.dpunt be
kijkt. Ieder, die den toestand duiue-
lijk inziet, is verplicht alles te doen,
om den oorlog tp verhinderen. De
vraag is alleen maar. wat kan men
doen? Het ideale moment om in fe
grijpen zou wezen vlak vóór of op het
oogenblik van het uitbreken van den
oorlog, maar in dp practijk brengt het
v/achten tot zoolang een verschrikke
lijk groot risico mee, vooral, omdat
het; wel duidelijk is. dat van de te
genwoordige legerleiding r iets to ver
wachten js De jongste redevoeringen
van Brauchitsch en F.aedrr wedijve
ren met elkaar in byzant.nisme en
snoeverij. Eén poging, om Danzig
langs vredelievenden weg in handen
te krijgen, of eigenlijk meer om z-(h-
zelf een alibj tp verschaffen en Enge
land het ingrijpen moeilijker t.o ma
ken heeft, Hitler nog gedarn, toen hij
den Hoogen Commissaris Burckhardt
ontving en dezen er toe~gebracht
heeft, om in Engeland te gaan ver
tellen wat hii allemaal in Berlijn ge
hoord had. Hef resultaat hiervan is
mij nog niet bekend ma :r de wilde
toon van de pers tegen Polen en het
geschriif over de „hersenschim" van
de gedachte aan een conferentie wijst
er m.i. op. dat het negatief is.
Terug in Berlijn.
N hotel Adlon verscheen
nog eens Gocrdeler met
zijn medestander Dr Gisevlus. d'en
ik vroeger al eens bij Herbert Gce-
ring had ontmoet. GieeviUs was eerst
bij de Gestapo, vervolgens in he* be
drijfsleven werkzaam, nu js hij wt(.r
ambtenaar (Regierungsrori. Goe.c'e-
ler en anderen hem ïlcn hem zeer op.
Ongetwijfeld is hij schrander, goed op
de hoogte en actief. maa>' heele^aal
hoogte krijgt men niet van hem.
14-8-'39.
's Middags op de thee bij de familie
Weizs&cker in hun nieuwe, mooie pa
leis naast den tuin van het gebouw
van Krupp. Hij was tamejijk uitge
put. Zijn chef Ribbentrop maakt hem
groote zorgen Over wat er in Salz
burg aan de hand was geweest had
hij W. per telefoon alleen maar heel
korte medcdeelingen gedaan W.
stelde terecht de vraag, wat de Ita
lianen na de ontvangen weigering nu
eigenlijk doen wilden. Ze zijn in feite
toch niet meer vrij in hun bewegJn-
gcn.
Dinsdag 15-8-'39. 's morgens bij
Schacht in zijn nieuwe vrijgezellen-
woning. Hij was zeer beweeglijk, op
gemonterd door zijn teizen en maak
te op mij den indruk van iemand die
er zeker van ir, dat hij spoedig gelijk
zal krijgen en de overwinring 2al be
halen. Hij beweerde, dat ook Fjr.k,
met wien hij eenige dagen geleden
een gesprek van 4 uur had gehad,
thans inzag, dat de economisch: en
financieele politiek van het Rijk
doodgeloopen was. Van staatssecreta
ris Reinhardt had iemand hem ko:t
geleden gezegd, dat die het meest, leek
op een clown in een circus die aldoor
achter een jongleur aanloopt en pro
beert hem na te doen en daf hij omg
was. dat hij nog eens zijn nek zou
breken, waarop Schacht had geant
woord: ..de clown breeKt nooit zijn
nek, dat laat hij aan den jongleur
over". Volgens Schacht kan men niets
doen dan oplettend afwachten, de
ontwikkeling gaat nu eenmaal haar
onveranderlijken gang. Mijn groote
zor» is echter, dat gedurende dien tijd
van' afwachten al htcl lang
groote waarden vernietigd worden en
dat de catastrofe er plusteling is.
Schacht liet 2ieh zeer gunstig over
Goerdeler uit Ik vergat rog op te
merken, dat Goerdeler beweerde, dat
Goering weinig meer in de mel'< te
brokken heeft; bij Hitier zijn Himm-
ler, Ribbentrop en Goebbels het. die
het voor het zeggen hebben
1-T ET gebrek aan benzine
1 1 en grondstoffen, ook
aan vele levensmiddelen nog vooróat
de oorlog begonnen is. plui het vo« rt-
durende ingrijpen (zeer inconsequent
bovendien) An het econorrvsche leven
veroorzaken een slechte summing,
in hooge mate defaitisme. Er wordt
zoo hardop en zoo onvoorzichtig ge
scholden als nooit tevoren
ll-8-'39.
Vandaag samenkomst van Ciano en
Ribbentrop in Salzburg Het kan. zijn,
dot hier de beslissing valt over oorlog
of vrede.
Westerland 17/18-8-39
Politieke toestand. De strategische
gedachte van „de ande.e partij" is
blijkbaar om een „vredesfiont" imet
de Sowjet-Unie er bij) tot stand te
brengen en vervolgens ons en Itnlië
15-8-'39,
M 2.30 bij Hender
son Engels ch am
bassadeur in Berlijn). Hij ont
ving mij met de woorden: „krank
zinnigengesticht of -aekenhuis?"
Ik antwoordde: ..bepaald eerder een
gokkenhuis!" Over Salzburg was hij
kennelijk nog niet 00 de hoogte, hij
meende, dat het resultaat ervan meer
in de richting van de oorlog dan van
vrede wees Den laatsten tijd waven
er tusschen Polen en Duitschland
nota's gewisseld, die het. ergste deden
vreezen. Na mij werd Attolico aange
diend. ik ben benieuwd, of hij al
heeft laten doorschemeren dat A'aJië
vrede wilde, maar helaas
's Middags kwam Gisevws in groo
te opwinding bij mij. De opperbevel
hebbers hadden zooals hij vertelde,
gisteren van Hitler op den Obers^'z-
berg te hooren gekregen dat hii be
sloten had den strijd tegen Polen te
beginnen en dat hij met het oog hier
op den partijdag zou afgelasten. De
hierbij behoorende provocaties i i n
de Polen, vooral in Opper-Silezië,
zouden nu een aanvang nemen. Hit
ler geloofde niet. dat de Weste'ijke
mogendheden zouden ingrypen. Als
dit laatste inderdaad wel zou gebeu
ren, dan zou hij weliswaar van koers
yeranderen; hij zou hiervoor in de
eerstvolgende dagen zekerheid zien
te krijgen. Ik antwoordde Gisevius,
dat ik mij van dit laatste geen voor
stelling kon maken, waarop hij mij
zeide, dat hij dat evenmin kon en dat
dit, naar zijn mcening, ook niet ern
stig gemeend was, maar da» het dood
eenvoudig een leugen was. om de
militairen wat gerust te stellen. Gise
vius was verder van oordeel, dat men
zijn kruit nog niet moest verschieten,
omdat de heele actio nog best op
niets zou uitloopen en later, op het
beslissende oogenblik, niet nog eens
ondernomen zou kunnen worden.
Goerdeler daarentegen was. op grond
van zijn onderhoud met rr.ij, er voor
om onmiddellijk Brauchitsch te gaan
opzoeken. Ik antwoordde, dat ik na
de mededeelingen van Gisevius er
ook voor was. om de directe actie
nog wat uit te stellen Gisevius dacht,
dat de dagen vóór 27 Augustus, zoo-
wat van den 22sten af, de beslissen
de zouden zijn.
Maar het meest sensationeele be
richt, dat Gisevius bracht, was het
volgende: Iemand, die beslist be
trouwbaar ls en het telegram aan
Schulenburg zelf gelezen heeft, ver
telt. dat Hitier Schulenburg zou heb
ben opgedragen om nogmaals ccn
poging te doen om met Molotof tot
een vergelijk te komen en in Moskou
mee te dcelen, dat Hitier bereid was
Stalin te gaan opzoeken! Ik bleef met
open mond staan. Gisevius dacht, dat
Stalin hem zeker zou uitnoodigen!
De krantenberichten van vandaag
wijzen op een, verder0 ve schor vng.
Opvallend, dat speciaal Opper-Silezië
genoemd wordt, als het tooneel van
Poolsche terreurdaden, precies dus
als Gisevius voorspeld heeft.
Berlijn 27-8-'39,
P^EZE dag, waarop de
L-/ afgelaste plechtigheid
in Tannenberg zou plaats vinden, kan
eens in de historie worden opgeno
men als de dag van een heel groote
beslissing, want van datgene, wat
Henderson vandaag uit Londen mee
brengt. zal het in wezen afhangen, of
het tot een wereldoorlog komt of
niet.
De situatie is enorm verscherpt
door ons verdrag met de Sowjet-Unie
(23.8.39). Gisevius' inlichting is juist
geweest, al heeft hij misschien Hitier
verstaan, waar Ribbentrop gezegd is
Het totstandbrengen van dit verdrag
heeft in de heelc wereld het effect
gehad van een meesterlijken tacti-
rchen zet, maar tevens is het opge.io-
men als een bewijs voor een volko
men geweten- en beginselloosheid.
De verwachting va>i Hitier, dat de
Westelijke mogendheden en Polen nu
zouden toegeven, ls niet in vervul
ling gegaan. Strategisch gezien ls het
effect veel eerder göweest om En
geland duidelijk te makei.. dat 't om
het geheel gaat en daf een verder
verlies aan prestige voor de mo
gendheden van het Westen niet meer
of minder dan een catas.»ophe z- u
zijn. Vandaar het onmiddellijk aan
gaan van een haast aan geen voor
waarden gekoppeld vc*rbond met
Polen. Verder hebben alle elementen
in Europa, die in ons nog een be
schermer tegen het bolsjewisme, res
pectievelijk een factor in een aanval
er op, zagen, zich nu in hun binnen
ste van ons afgewend, waarbij het
nog altijd een open vraag liijft. of dit
verbond eenvoudig het kaïakter heeft
van een niet eerlijk gemeenden uit
weg voor de twee autoritaire regimes
dan wel of het oen uiteindelijke toe
nadering op de basis van een ver
dere nationaliseering van de Sowjcts
en van een verdere bolsjewiseering
van de Nazi's beteekent, Voorts is dc
houding van Japan t.o.v.. Duitsch
land reeds aanmerkelijk koeler ge
worden Natuurlijk viel de aanklacht
allereerst op het buitengewoon groote
tactische succes, dat door ons volk
begroet werd als het weer opnamen
van de historische draad naar Rus
land, bovenal echter als een verbe
tering van de kans op eer. blij vei de
vrede. In Italië heeft, het verdrag
eerst de uitwerking gehad van een
hart onder den riem in den zin van
een versteviging van de As, maar dat
heeft niet lang geduurd. Het gevoel
van eigen innerlijke zwakte en de
angst voor het n'et overzien kunnen
van on/e als avontuurlijk beschouw
de politiek hebben spoedig weer de
overhand gekregen.
w*
ANT dP groote sensa
tie der laatste dagen
voor iedereen, die aan een werkelijke
Italiaansche hulp geloofden, was de
brief, dien Mussolini eergisteren
avond aan Hitier heeft gezonden, en
waarin het meedoen van Italië in een
wereldoorlog afhankelijk wordt ge
steld van bepaalde Duitsche toezeg
gingen inzake grondstoffen en oor-
heel goed wist de mobilisatie op
het oogenblik. dat zooals Mussolini
heel goed wist de mobilisatie op
zeer grooten schaal was bevolen en
de inval in Polen op de eerste uren
van den volgenden nag vastgesq.Id.
Het effect van dit bericht schijnt
vooral op den anti-komintern pro-
bolsjewiek, vroeger Anglo- en nu
Italomaan. Ribbentrop. dat van een
bom te zijn geweest. Voor mij onbe
grijpelijk schijnt ook Hitier altijd nog
op directe militaire hulp van Italië
te hebben gerekend en zijn eigen er
op los slaan daarvan afhankelijk te
hebben gemaakt. Want het gevolg
was het afgelasten van de heele
zaak. Wanneer de Engelschen, zooals
»vij aannemen, weten zoowel van ae
bevelen als van hun intrekking en
misschien ook nog achter de houding
van Italië zijn. dan moet het. geheel
door hen als een bewijs voor de
zwakheid worden uitgelegd cn het
zou tot een verstrakking van hun
houding kunnen leiden. Dc vraag is
nu, of de vredeswil van de Westelijke
mogendhedcn desondanks groot ge
noog is, om Hifler langs "reedzamen
weg bepaalde concessies te doen, die
hij voor zijn volk .''an opblazen ;ot
groote successen cn die hem dus den
terugtocht mogelijk maken. Maar
het weer intrekken van eenmaal ge
geven bevelen blijft voor hem
psychologisch in ieder geval zeer be
denkelijk. Ook is het element van
verrassing, waar het om te doen
was. nu weggevallen Henderson, die
met een papier van ons naar Londen
is gevlogen, heeft gevraagd, oi Set
nog t»jd genoeg was. wanneer hij
vandaag terugkwam, waarop men hem
geantwoord heeft, dat men hoopf®
van wel, maar dat hij in ieder geval
de grootst mogelijke haast moest
maken.
Ulrich v. Hassell, Vom
anderen Deutschland
Atlantis Verlag Ztirlch.
Copyright N.U.D,
(Vervolg van pag. 1)
De opmerking van de heeren
Logemann en Goedhart t.a.v. Nieuw
Guinea zal de regeering ter harte
nemen.
De regeering erkent, -Jat. het Ne-
dorlandsclie en Ned. Indische leger
moet worden bijgebracht, dat zij een
Nederlandsche taak hebben te ver
vullen om de nieuwe gezagslegiti-
matie mogelijk te maken. Toegezegd
kan worden, dat. dank zij dat leger,
datgene tot een goed einde kan
worden gebracht, waarvoor do re
geering verantwoordelijk is.
De grondwet van de Ver.
eenigde Staten van Indonesië
zal worden vastgesteld door de
Indonesiërs. Nederland zal niet
als lid der constitueerende ver
gadering daaraan deelnemen,
maar wel is aan Nederland in
dezen een taak toebedacht.
De minister verklaarde, dat hij
met belangstelling vele opmerkingen
over de artikelen heeft gehoord,
maar zijn conclusie moet een andere
zijn dan die van hen, die tegen
Linggadjati opponeoren.
Vervolgens wees hij er op, dat
het ontwerp, hier ter tafel ge
legd, geen voorstel is. Een mo
tie is er nog niet. Als er geen
komt, dan neemt de regeering
aan, dat de Kamer toelaat, wat
de regeering voornemens is te
doen.
Twee plannen
Spr. heeft slechts van twee plan
nen vernomen, de heer Vonk heeft
in de handelingen doen opnemen
Ingezonden mededceling)
N.V PHILIPS VEÏSOOP Ml» VOOR NEDERLAND EINDHOVEN
Locomotieven 87.2 pet, 1500 schilderijen
en vele fabrieks-installaties
Het commissariaat-generaal voor
Nederlandsche economische belangen
in Duitschland heeft een overzicht
gepubliceerd van de waarde en de
hoeveelheid door de Duifechers ge
roofde goederen, die t.e.m. 15 Novem
ber terug zijn gevoerd De waarde
werd getaxeerd door het, Rijksbureau
voor metalen op basis van de prijzen
in 1940:
Industrieels goederen f 21.841.000
Haveninrichtingen 650.000.
Spoorwegen 42.000.000
Schepen 28.000.00C
Paarden en vee 3.310.000*—
Automobielen 114.000
Waardeartlkelen 3.265.000.
Zeeschepen p.m.
I 97.180.000
22.648.000
Effecten, nominale
waarde
*Totaal 1 119.828,000
Dp haveninrichtingen, die geroofd
zijn, moeten voor een deel in Duitsch
land eerst gedemonteerd worden,
voordat zij teruggevoerd kunnen
worden. Tot nu toe js ruim 15 weer
in ons land.
Spoorwegen
Van het spoorwegmateriaal kwam
terug.
geroofd terug
Locomotieven 464 405 87.2
Locomotoren 99 38 38.4
Stoomrijluigen 947 419 44.3
Electr. rijtuigen 639 389 6i.—
Bagage- en post-
rlj tuigen 899 396 44
Nog betrekkelijk grooie aantallen
wagens zijn reeds weer bij het com
missariaat-generaal bekend en wor
den zoo spoedig mogelijk terugge
voerd. Verder o.m.:
Spoorstaven 2250 Km 115 km 5.1
Dwarsliggers 1.596.000 46449 2.9
Zepr belangrijk voor de Spoorwe
gen k geweest de terugvoer van circa
18.500 linnen calques, die de volledige
teekeningen bevatten van de schakel
stations en net rollend materieel.
Binnenschepen
Van de binnenschepen zijn wegge
voerd 2625 en 1395 teruggevoerd. Van
de 1395 teruggevoerd^ schepen is cir
ca 40 '"c definitief door de geallieerde
autoriteiten vrijgegeven, terwijl de
overige voorloopig zoogenaemd
..on loan" aan Nedeiland zijn alge-
staan.
Van nog een 1000-tal schepen is de
verblijfplaats bekend In de bovenge
noemde cijfers zijn de zeeschepen niet
begrepen.
Voor de paarden en vee zal het re
sultaat van de restitutie slechts mini
maal zijn.
Een zelfde negatief resultaat wordt
van automobielen verwacht.
Ook op het gebied van waaroe-
artikelen (goud. zilver en diamanten)
is de opsporing uiterst moeilijk ge
bleken. De resultaten zijn m verhou
ding tot wat er geroofd is gering.
Kunstvoorwerpen
Tot nu toe werden ruim 3400 kunst
voorwerpen en ruim 4000 kisten met
boeken teruggevoerd Een taxatie van
de waarde dezer goederen ls nauwe
lijks mogelijk, doch deze is met
eenige tientallen miliiocrien. guldens
niet, te hoog aangeslagen. Onder de
ruim 1500 schilderijen zijn te verniel
den: 14 van Rembrandt; 16 van F.u-
bens; 20 van Salomon van Ruysdael;
21 van Jan Steen; 4 van Frans Ha,s;
32 van Jan van Goyen, 17 van Nico-
laas Maes. 6 van Gerard Terborgh.
Tenslotte moge nog melding ge
maakt worden van eenige complete
fabrieksinstallaties, die teruggevoerd
werden:
O a. eenige installaties van de
A.K.U, tp Arnhem; de complete plaatP
walserij van de hoogovens te IJmui-
den; een radiobuizenfabriek van Phi
lips; groote deelen van dc installatie
van de stikstof fabriek te Sluiskil, de
in-tallatie van de Brummensche op*
tiekfabriek- de installatie "an dp Ga
zelle rijwièlenfabrlek te Dieren, de
volledige inrichtingen van het alumi
nium wals. en persbedrijf te Utrecht;
belangibke deelen van de installotie
van de B.P.M., Pernis; het grootste
deel van het machinepark van Rade
makers te Rotterdam: de drukke:ij-
installafies van de firma's van (Le
ringen te 's-Gravenliage en Joacnim-
sthal te Amsterdam- het montage ge
reedschap van de Fordfabrieken te
Amsterdam en nog vele andere.
Feuilleton
door Anthony Berkely
43
1h R volgde een onaangename stilte.
J—' Deze werd verbroken door ge-
nies van juffrouw Goolc. En het was
een flinke niesbui ook. zoo hevig, dat
haar bril met het hoornen montuur
er door op den grond viel Juffrouw
Goole keek beschaamd en mijnheer
Chittervvick meende zelfs te zien, dat
zij bloosde In ieder geval zette zij
den bril met groote haast weer op.
Mijnheer Chittervvick speet het vage
lijk. dat zij dit noodig vond. In het
korte oogenblik. daf hij haar zonder
bril aanschouwde. had mijnheer
Chittervvick namelijk opgemerkt, dat
zij er op dat moment in het geheel
niet onaardig uitzag.
Nog een anderen indruk had deze
episode op mijnheer Chittervvick ge
maakt. Het scheen, dat Juffrouw
Goole zonder bril hem eenigszins be
kend voorgekomen was. Hij had
bijna kunnen zweren, dat hij haar
gezicht al eens eerder gezien had.
Maar dat. was natuurlijk onmogelijk.
„Er was nog iets, da^ U juffrouw
Goole wilde vragen, niet?" vroeg
Mouse, kennelijk om deze dame over
de voor haar ongewone verlegenheid
heen te helpen.
„Ja", zei mijnheer Chittervvick, „dat
is zoo Ik meen. daf ik U vroeger al
eens gevraagd heb. of U kon verkla
ren. waarom juffrouw Sinclair haar
afspraak met den majoor in het Pic
cadilly Hotel maakte U antwoordde
mij toen. dat U dit me» wist, Is dat
nog steeds het geval?"
„Bedoelt U. of ik nu weet, wat ik
toen niet wist?" Juffrouw Goole hield
van scherpe antwoorden.
..Neen. neen. natuurlijk niet. Dat
zou onmogelijk zijn. Ik bedoel, of
niet een of andere opmerking van
juffrouw Sinclair misschien eenig
licht op deze kwestie kan werpen.
Het lij^t me niet onwaarschijnlijk,
dat ze jets ter verontschuldiging van
deze eigenaardige keuze heeft oange.
voerd!"
„U schijnt dit een zeer belangrijk
punt te vinden", merkte juffrouw
Goole op, terwijl zij voor het eerst
eenige interesse in het gesprek toon
de.
„Het is ook belangrijk", antwoord
de mijnheer Chittervvick, blij thans
eenige belangstelling te hebben ge
wekt. ,.Het is het eenige onverwachte
(ik wil niet zeggen onverklaarbare,
want een verklaring moet er zijn)
punt in het gedrag van juffrouw Sin
clair. Ten slotte is de lounge van het
Piccadilly Hotel de laatste plaats,
waar men juffrouw Sinclair zou zoe
ken. niet?"
„Ik herinner me. dat ik zelf ver
baasd was, loen zij de afspraak maak
te". gaf juffrouw Goole toe
„Bent U er zeker van", vroeg mijn
heer Chitterwick met nadruk, „dat zij
de afspraak maakte?"
„Hoe bedoelt U dat?"
„Het zou majoor Sinclair geweest
kunnen zijn, dje haar vroeg in het
Piccadilly Hotel te komen cn zij. die
daa.in toestemde",
„Maar de politie heeft den brief
van den majoor gevonden, waarin hij
de afspraak bevestigde".
„Oh, ja. natuurlijk. Maar het Plan
kan in eersten aanleg van hem uit
gegaan zijn".
„Voor zoover ik weet. is daf niet
het geval. Juffrouw Sinclair dicteerde
mij den brief, waarin zij den majoor
vroeg haar te ontmoeten. Een verkla
ring gaf zij mij niet". De zaak scheen
juffrouw Goole te gaan vervelen. „In
ieder geval schijnt het Punt mij van
weinig belang te zijn".
„Maar waarom liet zij hem niet in
Aldridge's komen, waar zU op haar
kamer geheel ongestoord over de
toch zoo belangrijke kwestie hadden
kunnen spreken?"
(Wordt vervolgd)
het plan-Welter.
Z.i. is Jit plan te unitarisch. Het
tweede plan is door den heer Schou
ten aangeduid. Deze verlangt terug
keer tot het ou:>e gezag onder be
paalde voorwaarden.
Toen wij het gezag in han
den hadden, hebben we aan
de aspiraties van Indonesië
niet voldaan. Wij hebben alle
staatkundige hervormingen
uitgesteld tot later.
Wij hadden moeten doen
- vóór de Japansche occupatie,
wat de heer Schouten mi wil.
Andere plannen heeft spr. niet
gehoord. Hij is gesterkt in de over
tuiging, Jat het accoord zoo spoedig
mogelijk moet worden ondertee
kend.
Spr. eindigde met den eed der mi.
nisters nog eens nauwkeurig na
te gaan. Verlangd wordt trouw aan
de Koningin, trouw aan de Grond
wet. getrouwe vervulling der ver
plichtingen. Daaraan meent hy te
voldoen.
Om ruim één uur, nadat de minis
ter twee uur gesproken had. werd
besloten de discussie t« schorsen
tot 's avonds acht uur.
Replieken
Bij de replieken was de eerste
spreker de heer Rooi vink (K.
V. P.), die in eerste instantie niet
het woord had gevoerd. Hij was
\an meening, dat door een uit
breiding van de Commissie-Gene
raal veel spanningen zouden op
geheven worden en de valsche
scheidingslijn zou vervlakken.
De heer Bruins Slot A.R.)
achtto het onjuist, dat de minis
ter de juridische critiek op het
accoord heeft op zij geschoven,
omdat het psychologische element
het voornaamste is. Dit primaat
der psychologie in staatszaken
wees spr. uitdrukkelijk af. Uit
voerig bestreed hij het betoog van
den heer Logemann in zake de
de jure erkeritiing, welke volgens
spr. opgesloten ligt in het feit, dat
de Regeering de politieke preten
tie der republiek honoreert cn
haar in het zadel helpt. Tegen
over den heer Van Wsflsum, die
opgemerkt had, dat het verzet van
de anti-revolutionnairen en chris-
tclijk-hiïtorischen een chrl&lclij-
ken grondslag miste, voerdo spr.
aan, dat het verzet tegen het ver
moorden van het Koninkrijk ge-
crebaseerd was op de Heilige
Schrift.
De heer Logemann (P. v. d.
A.) gaf toe, dat het accoord een
vreemd élement is in de oude
rechtsorde, doch dat dit onver
mijdelijk is voor het scheppen van
een nieuwe rechtsorde. Dat wij
uit zouden moeten maken, hoe dc
vernieuwing moet geschieden, is
een toestand, die historisch niet
meer bestaat. Elk beleid, dat geen
Don Quichottcrio is. zal met de
realiteit rekening moeten houden.
Het is pose, als de heer
Schouten zegt, dat wij ons
tegen het buitenland schrap
hadden moeten zetten. Wat
zou het voor waarde gehad
hebben, orn als dit op een con
flict was uitgeloopen, te kun
nen zeggen: „Het is uw
schuld." Dat zou ons geen
stap verder hebben gebracht.
Na den heer Bruins Slot weder
om te hebben bestreden kwam
spr. tot de conclusie, dat de Rc-
geering marschroute en tempo
dient aan te geven. Daarbij zal zij
dc meerderheid van het Ned. volk
achter zien hebben!
Heeft de minister, vroeg de he„er
Vonk (P.v.d.V.) werkelijk het
recht van afscheiding van Indie
erkend? Dit zou toch een on
grondwettig prijsgeven van het
Nederlandsche gezag zijn! Denkt
de minister, dat hij van zijn ver
antwoordelijkheid af is door aan
vaarding der overeenkomst, die
toch niet zal worden nagekomen?
Paul de Groot (C-P.X.) bleek
verheugd over de verklaring van
den minister, dat de republiek als
volwaardige wederpartij wordt
erkend. Minder tc spreken was tii
over de kwesties cj®r bezette ge
bieden cn der tropen. Indien do
Kamer geen uitspraak zou doen
zou dit de positie der C-G. niet
versterken.
„De conclusie van den minister,
dat de critici zich niet willen la
ten overtuigen is in zooverre juist
dat zij hun beginsel niet wcn
schen nrijs te geven," zei de heer
Meyerink (A.R.)
Dat wat bindt
Prof. Romme (K.V.P.) zei met
vreugde te hebben geconstateerd,
dat de regeering vervuld is van
een gee^t van zoeken naar wat
bindt, niet naar wat scheldt* De
taak op kort zicht betreft de nood-
.V.kelljkheid. dat alle slachtoffers
van de gebeurtenissen in Indone
sië uit hun toestand van ellende
woVden verlost. Daarom diende hi|
een motie in. mode onderteekend
door de Kamerleden Van dor Goes
van Naters. Schouten, Tilanus,
Biorema, Zandt en Ruvs de Bce-
renbrouck, waarin de Kamer als
hanr oordeel uitspreekt, dat de
vrijheid en veiligheid van de
slachtoffers en de cvmterneerden
in ieder geval behooren te wor
den verzekerd.
Hij heeft overeenstemming
op drie punten geconstateerd:
met het uitgangspunt in de
rede van 7 Dec. 1942, over de
wenschelijkheid de Rijkscon
ferentie een belangrijke taak
in den ophouw toe te kennen»
en oen algemeene overeen
stemming dat er een groot
verschil bestaat tusschen de
De Kamer overwegende, dat
dc rcgcering terecht haar beleid
er op richt, om. met overwinning
van dc zooicel hier te lande als
in Indonesië heerschendc ver
trouwenscrisis, een duurzaam sa
mengaan van Indonesië en Ne
derland op den grondslag van
de beginselen der Koninklijke
rede van 7 December 11)12 le
verwezenlijken
Overwegende, dat de regeering
hiertoe dienstig acht het aan.
gaan met vertegenwoordigers
van de regeering der republiek
Indonesië Van een wederzijdse he
verbintenis met in achtneming
der geldende grondwet, tot niets
meer of anders dan wat volgens
dc door de commissie-generaal
opgestelde toelichting te Lingga
djati in overeenkomst, met on
verkorte in achtneming van de
regeeringsver/claring van 10 De
cember 1046 en van de aanvul
lende regeeringsverklaring van
10 December 1046.
Van oordeel, dat deze weder
zijdsche verbintenis, bij juiste
uitvoering daarvan, inderdaad
dc mogelijkheid opent om het
noodzakelijk duurzame samen
gaan tusschen Nederland en In
donesië op den grondslag van
de beginselen der Koninklijke
rede te verwezenlijken.
Vereeniqt zich met het te
dezen door de regeering voorge
nomen beleid en gaat over tot
dc orde van den dag.
^fyyvyry/^VYVTnocooaOQOOOOOOOOOOOOOOOaJOCIClOOOOC
voorstelling die bij velen be
staat over Linggadjati cn hel
werkelijke Linggadjati. Met
het werkelijke Linggadjati
gaat spreker accoord.
Voor het herstel van de breuk
in de vroeger bestaande rechtsor
de in Indonesië zijn drie middelen
mogelijk: een revolutionnaire me
thode. een anti-revoluiic*inairc
een niet revolutionnaire methode,
die de normen van het algemeen
belang aanlegt. Met de laatste me
thode kan spr. zich vereenigen-
Sprekende namens de qrootst
mogelijke meerderheid van
zijn fractie zei prof. Romme,
dat zij de rogecrinq toelaat tot
het aangaan van. wat dc re-
qeerinq als het werkelijke
Linqqadjatl aangeeft. Tenslot
te diende hij een. mede door
mr. dr. M. v d- Goes van Na
ters (P.v.dA) onderteekende
motie daartoe ln.
Waar staan wij?
De heer Tilanus (C.H-) vond de
rede van den minister aangenaam
om.te hoorren, ook wat den in
houd betreft. Het kabinet is ech
ter overgegaan naar de spycho-
logischo staatkunde. Daardoor
weet men nooit waar men staat.
Don heer Van Waldum (P.v.d.A.)
die hem de vraag stelde, waarom
afwijzing van de overeenkomst
een ciscli van christelijk beleid
was. vroeg hij, waarom aanvaar
ding typisch christelijk zou 'zijn?
Hij deelde mede, aan de eerste
motie zijn strnj te kunnen geven,
aan de tweede echter «niet. omdat
onderteekening van het accoord
erkenning van een niet bestaand
gezag beteekent.
Het A.R-Kamcrlid Schouten
ipcmoreerde, dat de regeering me-
dcgcdegld heeft, dat er op zeker
moment reden was aan tc nemen,
dat de bevoegdheids-begrenzing
voor de C.G. tc nauw was, waar
om zij haar een ruime bevoegd
heid toekende* Dit was overtre
ding van de wet zonder noodzaak.
Hij gaf te kennen dat het de
plicht van de regeering was ge-
woest haar eigen verantwoorde
lijkheid tegenover het Engelsche
beleid te dragen. Daarom ver
klaarde hii zich niet m?t het be
leid van '|)t kabinet te kunnen
vereenigen. Ten slotte diende hij
een mede door dc heeren Biercma,
Tilanus, Zandt en De Wilde on
derteekende motie in, waarin de
regering wordt uitgenoodigd de
Riiksconferentio ten spoedigste
bijeen t roepen.
Nogmaals: Jonkman
Nadat nog enkele andere spre
kers het woord hadden gevoerd,
dupliceerde minister Jonkman.
Hij erkende dat waar is wat één
der leden zeide: De regeering laat
ons in den mist. „Inderdaad." al
dus dc minister, „wij zitten in ckn
mist." Spr. merkte op. dat het
recht van afscheiding theorefisTch
bestaat, het is in dc 10 Februari
verklaring door dc regeering er
kend. Het voorstel-Wlter zal z i.
in Indonesië doen vermoeden dat
men een superstaat wil vormen in
de verwachting, dat men de Ne
derlandsche leiding wil handha
ven. Met Den Passnp is haast om
dat de Malirfo-gebieden niet den
indruk mogen hebben, dat zij min
der zouden zijn.
De vraag is gesteld of na 1 Jan.
1949 do Nederlandsche invloed zou
zijn verdwenen in de Vereonigde
Staten van Indonesië. Dat zal in
derdaad zoo zijn, maar op andero
wijze zal die toch tot uiting kun
nen komen.
De eerste motie-Romme zal de
regeering uiteraard steunen.
De tweede motie-Romme geeft
de regeering steun, waarvoor zij
erkentelijk is.
Beide moties zijn de regeering
welkom. De bindende notulen zijn
verwerkt in de memorie van de
C G., maar mocht er ten dezo iets
zijn verzuimd, dan kan dat nog
worden hersteld.
De motie-Schouten heeft iets
aantrekkelijks voor de regeering.
maar een bezwaar is dal er ecri
strekking liet, welke voor de re
geering moeiljjk aanvaardbaar is.
De voorzitter schorste om half
twee de vergadering tot heden
morgen elf uur- Over de motief
zal dan direct gestemd worden.
