Van Schendels „Het oude huis
boek van bezinning
Dertig jaar zorg voor radio op zee
SCHAAKRUBRIEK
1
i
1
i
A
i
S
i
rÉ>
Jubileum van Radio-Holland
D
Balans der Nederlandsche
handelsbetrekkingen
Het herinnert aan de ijdelheid
en vluchtigheid des levens
onder leiding van A. van Steenis
Wat onderwijzers
nu gaan verdienen
Leveranties grootendeels bestemd
voor den ïveder-opbouw
Sport voor Zondag
Vrijdag 3 Januari 1947
3
TT ET is een gelukkige omstandigheid, dat mijn kroniek zoo kort
-TA na jiet verscheiden van het jaar 1946 gewijd kan zijn aan
aden postumen roman van Arthur van Schendel. Het is goed, ons
zoodoende nogmaals te bezinnen op 't verlies dat dit jaar ons
gebracht heeft, toen hij op 11 September overleed.
„Het oude huis" is een boek van bezinning op het
voorbijgaan van de mensclien en van den tijd. Het is alsof de
schrijver nog eens voor het laatst het leven overschouwt om zich
daarbij af te vragen wat de zin is, die hij er in gevonden heeft.
En aan zijn milde, wijze conclusie heeft hij vorm gegeven in deze
geschiedenis van een grachtenhuis in Amsterdam, verweven met
de historie van zijn opeenvolgende bewoners.
Tegen het einde der 16e eeuw ko
men de drie gebroeders Servatius,
Gillis en Lucas Klinckert niet hun
zuster Mechtelt uit Antwerpen na-ir
Amsterdam om zich daar in de op
komende koopstad een bestaan te
zoeken, leder van hun vindt een em.
plooi passend bij zijn aard; al spoe
dig stichten zij elk een gezin. Dar
versmalt zich het verhaal om zich
te beperken tot de tweelingbroeders
Lucas en Gillis, wier zonen reeds in
staat blyken elk een nieuw huis
voor zich te doen bouwen: Elooi
Lucaszoon in de St. Jorisstraat, de
rijke Gideon Gilleszoon op de wor
dende Heerengracht. Beiden noemen
'zij hun huis naar de spreuk van
hun vaders, maar de eenvoudige
Elooi stelt ze in zijn moedertaal: 't
Is alles Ydelheit, terwijl Gideon
het voornamere Latijn verkiest: Va
lutas vanitatum.
Hel oude huis
OPNIEUW versmalt zich dan het
verhaal ditmaal tot het huis
op de Heerengracht: het oude huis,
^waarnaar het boek genoemd is. Het
eene geslacht volgt er op het an
dere; er worden dooden weggedr.v
*gen, bruiden binnengeleid en ge
boorten gevierd. Dan sterft de man-
nelijke lijn uit, maar het geslacht
van Gillis zet zich in de vrouwelijke
linie voort, met telkens veranderen
den familienaam. Ook deze lijn ver
sterft en het huis komt jjan vreemde
bewoners, die echter tóch allen op
de een of andere wyze (meest door
hun vrouwen) met den bouwheer
verbonden blijven, ook al hebben zij
daarvan geen enkel besef meer. Er
woont veel voorspoed in dit aanzien.
lijke huis, maar ook vaak verdriet:
de tuberculose is er een erfelijke
j kwaal en soms mislukt er een hu
1 we lijk; het aantal kinderen blijft al
tijd klein.
Telkens worden de hoofdstukken,
waarin dit alles wordt verhaald, on
derbroken door een kort kapittel
over het andere huis, dat aan de St.
Jorisstraat. De tegenstelling doet
ons het wezen van „het oude huis"
des tc beter begrijpen. Want in het
geslacht van Lucas zijn wel de kin
deren talrijk, maar de voorspoed
blijft zeer bescheiden, zoodat er
voor niets anders tijd is dan voor
het werk en als ontspanning wat
muziek. Steeds meer \ervreemden
VANITAS VANITATUM
EN OFFERANDEN
DES GEKLANKS
de verwanten van elkaar, maar tel
kens ziin er onverwachte ontmoetin.
gen. En na zoo een ontmoeting
peinst Martinus Klinckert van de
Heerengracht: „Welk huis had het
beste gezien, dit, waar behalve de
wederwaardigheden van iederen
mensch, de vlijt en de poëzie waren
binnen getreden, of dat, waar de
fortuin kwistig had gestrooid over
oneenigheden en tegenspoed?"
Kroniekstijl
DIT alles vertelt Van Schendel op
zijn geheel eigen wijze, in den
plastischen kroniekstijl die zijn ge
heim is en waarin het rechtstreeks
gesproken woord van een roman
figuur hooge uitzondering blijft. De
rustige, ononderbroken opeenvol
ging der zinnen doet denken aan het
langzaam, maar onafwendbaar voor.
bijgaan der jaren. Soms glijdt hij
vluchtig over een tijdperk heen,
soms ook verwijlt hij uitvoerig bij
het leven van een der bewoners als
bh" Martinus Klinckert en bij Jeanne
Tinckler. Steeds echter weet hy m-
enkele zorgvuldige woorden de
sfeer van het huis te suggcreeren,
zooals dat wras in dien bepaalden
tijd, mee-veranderend in een veran
derende samenleving, met toch het
behoud van een eigen karakter. Zoo
wordt b v. het verval van den har
del in den Franschen tyd onnavolg
baar geteekend met dit cénc zinne
tje: „Óver het breede water hingen
wel veel wolken, maar een koop
vaarder lag er niet".
Is het terwille van deze suggestie
van het verleden, dat Van Schendel
zyn taal gedragen en statig heeft
trachten te maken door een veelvul
dig gebruik van deelwoorden, abso
lute constructies en elliptische zin
nen? Wij zyn geneigd dit te ver
moeden, want naarmate het boek in
meer moderne tijden speelt, worden
zij zeldzamer. Maar dan moeten wy
toch constateeren dat zinnen als:
„Klinckert den raad van zijn deel
genoot verlangende, kwam, ook deze
of zyn zoon te zijnen huize" (hoe
zeer blijkbaar bewust aan Hooft ont
leend) eer schade dan winst betee
kenen. Het Taciteïsch experiment
van Hooft is door onze taal nu een
maal niet aanvaard, en de sfeer van
het verleden is niet van archaïsee
ringen afhankelijk.
Aan het einde van het boek, om
streeks 1900, blijkt een cirkel zich te
sluiten. Na 300 jaar hebben de vim-
eerste Klinckerts elkaar in hun na
komelingen hervonden, ook al zyn
dezen zich daarvan niet bewmsi
Want de menschen zien niet verder
dan hun eigen oogenblik, maar in
het verborgene werkt de onver
breekbare verbondenheid, die de le
den van dit geslacht zoowel onder
ling als met het oude huis ver
weeft. Wij vinden hierin het deter
minisme terug, dat ook in Van
Schendels vroeger werk zulk een be
langrijke rol speelt.
NOG in andere zin echter wordt
aan het slot van het boek een
cirkel gesloten. Tegenover de vori
ge, die tenslotte uiterlijk bleef, zou
den wy hier van een innerlijken cir
kel kunnen spreken. Want de bezin
ning van Van Schendel gaat dieper
dan het constateeren van een
uiterlijk feit. Hij wil trachten iets te
zien van den z i n in alles waarvan
hij verteld heeft. Reeds in de spreu
ken, die zijn beide huizen op hun ge
vel droegen, is de vraag gesteld
waarvan hy uitging: „IJdelheid der
ijdelheden, zegt de Prediker, ijdel
heid der ydelheden, het is al ijdel
heid".
Dat uitgangspunt is symbolisch,
want alles wat er op volgt wordt
daardoor gesteld onder het licht van
den Prediker, die in zijn eerste
hoofdstuk vervolgt: „Wat voordeel
„heeft de mensch van al zijnen ar-
„beid, dien hij arbeidt onder de zon?
Het eene geslacht gaat en het an-
„dere komt, maar de aarde staat in
eeuwigheid. Hetgene dat er ge-
„weest is, hetzelfde zal er zijn, en
„hetgene dat er gedaan is, hetzelfde
,zal er gedaan worden, zoodat or
„niets nieuws is onder de zon... Daar
„is geene gedachtenis van de voor-
„gaande dingen; en van de navol-
ende dingen die zijn zullen, van
„dezelve zal ook geene gedachtenis
,zyn bij degenen die namaals wezen
.zullen".
De geschiedenis van het oude huis
is wel een treffende illustratie van
deze woorden: een parabel bij Predi
ker! Maar Van Schendel blijft daar
bij niet staan. Hy doet anders dan
de Prediker, die tenslotte de ydelhenl
berustend aanvaardt, met een ver
maning om God te vreezen. Want i s
alles inderdaad slechts ijdelheid? Is
inderdaad een huis niet meer dan
een „passantenhuis waar de mensch
zijn oogenblik verslyt met al het
geen hy te dragen krijgt, veel of
weinig, heden deze, morgen geene"?
HET antwoord op deze vragen,
waarmede de tweede cirkel
sluit, wordt eerst na 300 jaar ge
vonden door Franciscus Luyter, lie
buitengewoon muzikaal is, maar
verder niet heelemaal goed bij het
hoofd. En zooals voor de vraag
stelling een Bijbelwoord het uit
gangspunt was, zoo ook voor de op
lossing-. Franciscus (is deze naam
symbolisch en moeten wij aan den I
Heilige van Assisi denken?) vindt
die in de 27e Psalm: „Ik zal in Zijne
tent offeranden des geklanks offe
ren; ik zal zingen, ja psalmzingen
den Iieere". „Offeranden des ge
klanks" noemt hij zijn eerste pog n-
gen tot een nieuwe compositie der
Psalmen, als kind nog. Maar dade-
lijk daarop verdwijnt hij spoorloos,
met enkel zijn vioolkist, om eerst
vele jaren daarna als volwassen man
onverwachts bij zyn zuster in het
oude huis terug te keeren. Hij doet
heel vreemd, hij verklaart niets
Want een verklaring kan het im
mers niet zijn, wanneer hij verte't
dat hij weggegaan is om het aiit-
woord te zoeken op de vraag van al
de gezichten die in zijn herinnering
met het huis verbonden zijn? Nu
heeft hij dat antwoord gevonden:
„Luister, het is zoo". En dan speelt
hij een Psalm.
Eerst langzamerhand wordt ons
duidelijk, wat hier is bedoeld. Fran
ciscus is juist in zijn zwakzinnig
heid gevoelig voor de ziel van
het huis, die de resultante is van
alles wat er door zijn bewoners ïs
gedaan en gedacht en geleden. „Ver.
geet het niet", zegt hij tot zijn zus-
ter, „de plek waar wij wonen mag
een tent zyn, een tempel, wij zijn
er omringd van herinneringen uit
het verleden, gedaanten die ons
dierbaar zijn, geraamten waar wij
altijd over rouwen, bloed uit won
den die eeuwig pijn doen, berouw
over wat eens verzuimd werd, de
verschrikkingen, de spoken van het
geweten even goed als onze liefste
droomen. Hier in deze eigen zaal
liggen de graftomben en als je
ooren hebt, kun je verstaan wat er
uit gesproken wordt."
Een antwoord
FRANCISCUS zelf hoort de"e
stemmen. Op den zolder heeft
hij de~l*eschilderde portretten van
den bouwheer Gideon en diens
vrouw teruggevonden, en hy spreekt
met hen als met goede vrienden
evenals trouwens met anderen die
hij enkel ziet in zijn fantasie. De
omstanders hooren van zulke ge
sprekken slechts zijn kant en staan
er, behalve zyn zuster, met wan
trouwen en vrees tegenover. Maar
als lezers hebben wij aan dien éénen
kant genoeg, wanneer Franciscus
aan het portret van Gideon verwijt,
dat deze het mis had in zijn tijd,
„even erg als ik in den mijnen, even
erg als allemaal in alle tijden. Je
hebt het zelf gebouwd, zeg je, ten
deele met je vaders geld, ten dcele
met je eigen energie, en heelemaal
voor je plezier. Maar zoo was net
niet... Het is een zegen een huis
te krijgen om in te wonen, dat
\alt niet iedereen ten deel, maar je
moet ook weten wat het is, ergens
te mogen wonen... Het eerste wat
je behoort te doen is danken, dan
ken en loven, by dag en by nacht,
dat God je een plekje op de aarde
gegeven heeft, en als het dan
nog een huis is waar je voor aile
ellende wordt behoed, zing dan,
juich en dank." (spatieeringen van
mij. Sm.).
Inderdaad is dit een antwoord op
den Prediker. Want voor de dank
baarheid, die leven en huis aan
vaardt als een genade-gave, krijgt
in God zin wat op aarde zinloos
leek. Een oud huis herinnert aan de
vluchtigheid en ijdelheid des leven-,
maar voor wie goed luistert, predikt
het ook de leer van Franciscus.
Zoo is in zijn laatsten roman een
Van Schendel aan het woord, d!e
zich bezon op de ijdelheid en de
dankbaarheid als antwoord vond.
Het is de Oudejaarsmeditatie van
zijn leven. Laat het voor 1946 ook
de onze zijn.
ARTHUR VAN SCHENDEL, Het
oude Huis MeulenhoflAdam 1946)
Ter gelegenheid van het Groning-
sche internationale schaaktournooi,
waaraan de Amerikanen Denker en
SLeiner beiden deelnemen, plaats ik
/i'
A
-TASK'}
0:-'.
hier een recente party van de beide
rivalen. Aangemoedigd door-zijn suc
ces in het laatste Kersttournooi in
Hastings, waar 'hy hooger uitkwam
dan Denker, heeft Steiner den kam
pioen uitgedaagd. In een match van
tien partijen, gespeeld in Californië.
heeft Denker met een 64 overwin,
ning den titel behouden. De match
begon zeer ongelukkig voor den uit
dager: uit de eerste vier partu'en
haalde hij slechts een half puntje,
toen kwam er oen winstparty, waarna
vjjf hard bevochten remises volgden.
De negende partij won Denker weer,
de tiende werd remise.
Slavische party. Steiner: wit en Den
ker: zwart
1. d4—dó. 2. Pf3Pf4, 3. cl—c6. 4.
Pc3efi, 5. LgóPbd7, 6. cdó:cdó:,
7. e3Le7, 8 Ld3? (beter Dc2. waarna
Pc4 een pion zou kosten)Pe4, 9.
Lf4—Pdf6, 10. Dc2—0-0. 11. 0-0 (Wit
neemt een pionoffer niet aan. Inder
daad zou Zwart dan mooie aanvals-
kansen kru'gen, b.v. 11. Le4:del:,
12. Pel:—Pe4:. 13. Del:—Daó, 14.
Pd2Lb4, 13. Dc2có! en Wit kr'iigt
moeilijk spel)Ldfi! (Zwart blijft den
pion aanbieden), 12. Ld6:Pd6:, 13.
Peög6, (om h7 te beveiligen en zyn
slechten looper te kunnen ruilen. De
koningsstclling wordt echter verzwakt
Dat werkt wel fuscineerend op Wit,
maar hii durft niet door te tasten.),
14. TaelLfö, 15. Pe2—Ld3:, 10.
Dd3:—Pd7, 17 Pg3—Tc8 18. f 1f5'
19. Db3Kg7 (belet c4). 20. Te2—Pf6,
21. Tf3? (Wit hinkt op twee gedachten
en e3 staat hem in den weg)Db6,
22. Dc3Tcc8, 23. Tc2—aó, 24. Pfl—
Pde-1, 25. Del—có, 20. dcó:—Tcó:, 27.
Tcó:Dcó:, 28. Dh4 (een wanhoops
poging, die op niets kan uitloopen cn
zyn stukken nog meer dcplacecrt)
d429 cd4:Dd4:30 Khl—Tc
31 Pd3Tc2! 32. Del—Pgi, 33 h3—
Pgf234. Pf2:Tf2:, 35. Tb3—bO,
36. Dela-I, 37. Ta.3 (dc toren mag
niet van dc derde lijn, wegens Tf 1
en Pg3!)Tg2:!, 41. Khl—Df2 cn
Wit geeft op.
Oplossing probleem 24ste rubriek: Dd3
Van een belangstellend lezer ont
ving ik b'ti ga an den interessantcn drie.
zet van O. Dehler uit de Sunday
Times.
De inhoud der voorstellen van
de commlssie-Wesseling over de
onderwijzers-salarissen, die na in
den ministerraad te zijn bespro
ken, nu door den Raad van Sta
ten worden onderzocht, komen,
naar „Trouw" meldt, op het vol-
ende neer.
Voor den gehuwden onderwijzer
van 21 jaar en ouder, die niet in
het bezit is van de hoofdakte, zal
het salaris loopen van f 2273 tot
f 3628, voor de periode van 1 Juli
1946 af; na 1 Januari 1947 te ver-
hoogen met 10 <1d.w z van f 2501
tot f 3991. Voor de bezitters van
de hoofdakte luiden de bedragen
f 2594 tot f 4243, na 1 Januari
1947 van f 2854 tot 1 4648. Het
maximumsalaris wordt bereikt na
twintig dienstjaren.
De genoemde bedragen gelden
voor een eerste klas gemeente.
De ongehuwdenaftrek zal voor
hen. die nog geen 46 jaar oud zijn
5 bedragen, boven do 46 jaar
vervalt deze aftrek.
Inplaats van belooning voor bij
acten komt een uitkeering ineens/-
die in voorbereiding is. Hoofden
ontvangen een toeslag van f 500
als zes of minder leerkrachten
naast hen werkzaam zijn en bij
meer dan zes leerkrachten f 600
De Ulo marge zal f 400 bedra
gen bij hoofdacte en één bijacre
f 600 bij hoofdacte en twee bij-
acten en verder voor iedere be
voegdheid f 100.voor een acte
M O. f 200.
De overbruggingstoelage zal ook
voor ongehuwden f 240 bedragen,
allen wier salaris beneden f 3000
ligt, komen hiervoor in aanmer
king
Deze salarisregeling beteekent
globaal voor de onderwijzers een
salarisverhooging van f 1000.
Belgisch schip, na
aanvaring, gezonken
Woensdagavond is het Belgische
stoomschip „Caritas 1" op weg van
Gent naar Lissabon met een lading
phosphaat ten Oosten van Vlissingen
bij de „Schoone Waardin" aangevaren
door het Nederland--che stoomschip
.Jan Steen". De ..Caritas" werd mid
scheeps aan bakboord getroffen en
maakte veel water
De „Jan Steen" ging voor anker, de
bemanning van de „Caritas" wist een
voorbijganger aan den wal aan te roe
pen met. verzoek om hulp De Neder
landsche sleepboot „Blankenburg"
voer uit, later gevolgd door een boot
van het Nederlandsche loodswezen,
zij haalden alle 36 leden van de be
manning bestaande uit Belgen en
Portugeezen. van boord De Belgische
sleepbooteri „WalvNch" 'en „Ebro"
kwamen te laat om hulp te bieden.
Donderdagmorgen is de ..Caritas",
dir- aan den dijk was gezet, in tweeën
gebroken en gezonken. Alleen de
mast steekt nog boven water uit. De
„Jan Steen" is met een ingedrukten
voorrteven doorgevaren naar Antwer
pen.
Slechts enkele leden der bemanning
van de „Caritas" bekwamen lichte
verwondingen.
E monteur in het stille straatje achter de havens waar het
naar teer, zout en rook geurt, heeft ons zoo goed hij kon
den weg gewezen: Radio Holland, de maatschappij, die de
radio-installaties op de schepen verzorgt, was op pad. Een blauw
karretje op fietswielen ergens in de buurt van de havens. Zoo'n
zoekpartij langs de kaden is welhaast onbegonnen werk en slechts
een „onmenschelijk" geluk brengt ons in de buurt van het
wagentje, dat de aanwezigheid van Radio Holland verraadt.
De „Watergeus" torent een paar
meter boven de „Volharding III"
uit. Hij heeft zyn last verdeeld
over de kleinere schuiten, die tot
zinkens toe beladen worden onder
het eentonig gepiep van den lier,
die haastig en nukkig de zware ton
nen in de ruimen laadt. Schevenin-
gen maakt zich gereed voor de
kerstdagen. De vloot komt zoetjes-
aan-b:onen en blijft dan voorloopig
thuis tot het nieuwe seizoen met de
nieuwe vangsten lokt. Een enkele
logger, van een sterke motor voor
zien, wil zyn geluk zoo tusschen de
Kerst en Paschen nog wel eens pro
beeren; maar de rest gelooft het
wel en ligt keurig afgetuigd te
wachten op herstel en inspectie. Dat
is meteen het sein voor Radio Hol
la-ad. dat dan zijn topprestatie moet
leveren. Op bijkans elk schip heeft
de Maatschappij een volledige radio
installatie aangebracht, ontvanger,
zender en richtingzoeker, een ge
heel. dat zorgvuldig moet worden
gecontroleerd en gerepareerd.
Dertig jaren
Als we de klauterpartij langs den
scheepswand achter den rug hebben,
staan wy pardoes op den rand van
het vooronder, de kajuit van de
„99", die „net" even zijn waker
mist; wat gepruts aa<i een yzeren
valdeur cn de afdaling begint in de
donkere kleine ruimte, waar de
schipper en twee man zich weten te
behelpen op de lange tochten. De
„99" verdient een pluim. Keurig
verzorgd en opgepoetst staat de in
stallatie in een kast te pronk. Bij
het licht van een petroleumlampje
bekijken de monteur en de radio
technicus het toestel, dat perfect
werkt. Hier is dus weinig te doen.
Een klacht over dc sterkte wordt
besproken, een antenne wat strak
ker aangehaald en dan galmt dans
muziek en wereldnieuws door het
rokje. Een sigaret, vlot ontstoken,
boven het glas van de olielamp,
maakt de tongen wat losser. „Ja,
Radio Holland heeft er al dertig
jaar opzitten; om precies te zyn:
zy bestaat van Sinterklaas 1916 af.
Toen in den wereldoorlog namen wy
liever de zaken in eigen hand en
hebben wy de Fra-nsche onderne
ming, die hier met scheepsradio pio
nierde, zoo'n beetje aan den dijk
gezet. En het is sindsdien steeds
beter blijven gaan. Het was de
angst voor de nieuwigheid en de
DE regeering heeft aan het eind
van het jaar een overzicht sa.
inengesteld van de liandelsbetrek.
kir.gen. die ons land momenteel met
verschillende landen onderhoudt.
Met de B c 1 g i s c h—L u x c m-
h ii r g s c h o Unie werd op 24
Mei 1946 een verdrag afgesloten, dut
het. handelsverkeer regelt tot en
me- Mei 1947. Het verdrag voorziet
in wederzijdsehe leveranties voor
een otalc waarde van ongeveer 500
millioen gulden Op 20 September
zyn de wederzijdsehe contingenten
verhoogd mei ongeveer 60 millioen
gulden.
Tusschen Nederland on Fran k-
r ij k is op 26 April 1946 een han
delsverdrag gesloten. De invoer uit
Frankrijk werd geraamd op 166 mil.
lioen, onze export bedraagt ongc-
eer 128 millioen. In October zijn
deze contingenten belangrijk uitge
breid. Omstreeks Februari zullen
bet prekingen plaats hebben om het
goederenverkeer voor 1947 te rege
len.
Op 21 October werden met Span-
j h drie overeenkomsten gesloten,
die het handels, en betalingsver
keer met dat land tot 1 October
1947 regelen.
Het handelsverkeer met P o r t u-
g a 1 is tot 1 Maart geregeld. In do
eerste plaats is een monetair ac-
cocrd gesloten. De blokkcering van
de wederzijdsehe vorderingen zijn
opgeheven.
Denemarken
Met Denemarken sloot
ons land op 29 Maart 1946 een over
eenkomst, dat het handelsverkeer
tot 31 Maart 1947 regelt. De import
werd vastgesteld op 29 millioen. de
export °P -6 millioen gulden. Ilct
De Koningin woonde de iraditioncele
opvoering bij van de ,>Gijsbrecht" in
den S/adsschouwbitrg te Amsterdam.
De vorstin, omringd door leden van
de hofhouding, in haar loge. (P.)
waardeverschil tusschen beide be
dragen is bestemd voor de betaling
van interest en aflossing van Ne.
derlandscho leeningen aan Dene
marken.
Met Noorwegen, waarmee
hoi handelsverkeer in 1946 ook
reeds vlot verliep, is ook voor 1947
et-li verdrag gesloten. Do wederzijd
sehe exporten zijn geraamd op 90
millioen Noorsche kronen.
Tot 31 Mei 1949 is het handels
verkeer met Finland geregeld,
tcrwyl dat mot Zweden voor
1917 ook een accoord is gesloten.
Dn leveranties en diensten zullen
wederzijdsch ongeveer 180 millioen
Zweedsche kronen bedragen.
Van 2—4 December zijn bespre
kingen gevoerd met de Fran.
lie bezetting s-a u t o r i-
tc i ten vanDuitschland.
Men bereikte overeenstemming over
het handels- en betalingsverkeer.
Met O o s t e n r ij k is een voor.
loopigc regeling getroffen, die als
basis voor evcntueele toekomstige
uitbreidingen beschouwd kan wor
den. Nu is het handelsverkeer be
perkt tot een bedrag van ongeveer
acht millioen gulden.
Zwitserland
Met Zwitserland is het
handelsverkeer geregeld tot cn met
1918, voor 1947 alléén zijn de bijzon
derheden vastgesteld. Dc Zwitsêr.
scIig leveranties houden rekening
met de behoeften in Indonesië.
Verder is het handelsverkeer met
Joeg o-S I a v i I t a 1 i P o-
1 e n cn T s j e c h o-S 1 o w a k ij e
vastgesteld.
Ook met de Vereenigde
Sta ten, G r o o t.Br i 11 an n i,ë
en Canada onderhoudt Neder
land levendige handelsbetrekkingen.
Mei deze landen zijn echter geen
bindende afspraken gemaakt. De
Nederlandsche handel met de eerste
twee landen is practisch geheel in
particuliere handen, met Canada zal
di: waarschijnlijk spoedig het geval
zijn.
Zooals begrijpelijk is betrekt No-
dei land van alle landen, waarmee
handel wordt gedreven, grootcn
deels producten die belangrijk zyn
voor den wederopbouw in den ruim.
ster- zin van het woord, \an ons
lar.d.
De „Prix Denyse Clairouin",
ter waarde van fres 50.000 en be
stemd voor de beste Fransche ver-
laling \an een belangrijk Engelsch
boek is dit jaar voor de eerste
maal toegekend en wel aan Marie
Cavanaggia voor haar vertaling
Dc groote vangsten zijn achter
den rug; langzamerhand keert in
Schevcningcn-Havcn dc eene
logger na den anderen terug, om
duchtig bekeken te worden
dat. is de drukke tijd voor de
mannen van „Radio.Holland",
die kleine duizend scheepsjon
genswaaraan de schipper ul
gewend is geraakt
oboocoocc«)ooax)co3oc>coocccooocxxx300ooocxxx*xx>
hooge kosten, die menig rceder en
eigen baasje weerhielden om ieder
schip met een ontvaog- en zend-
installatie uit te doen rusten. Maar
de schade heeft de achterblijvers
wys gemaakt. Er zijn thans nog wel
visschersschepen, die 't zonder moe
ten stellen, maar die hebben al lang
een installatie besteld en het wach
ten is maar op 't schaars aange
voerde materiaal. Hollandsch,
Deensch, Engelsch maaksel, dat
komt er niet op aan. De schipper,
die het fiksche gevaarte eenmaal
heeft aangeschaft, wil er niet meer
buiten; gemak, gezelligheid en vei
ligheid. drie factoren, die een duch
tig woordje meespreken als het om
zijn verdiensten of om zijn leven
gaat.
Al deze scheepsinstallaties wor
den door Radio Holland aangeschaft
en onderhouden; zij blijven dan ook
eigendom van de Vennootschap en
wee den schipper die mocht meenen,
dat hij de lampendoos voor aschbak
kan gebruiken. De heer Kamp. die
in Scheveningen op ieder schip thuis
is. inspecteert voor de N.V. de bin
nengekomen schepen. Ook Vlaardin-
gen valt onder zyn rayon. Amster
dam bemoeit zich voornamelijk met
de koopvaardij en houdt als hoofd
kwartier van Radio-Holland de
touwtjes in handen. Zij hebben nog
pas geleden den walvischvaarder
met complete radioinstallaties uit
gerust, zelfs met Radar. Dat blijkt
het ideaal te zijn. al beperkt men
zich nu nog noodgedwongen tot
radio en richtingzoekers. De radio
stelt den schipper en zijn mannen
in staat om via Scheveningen-Radio
berichten, voor de vloot bestemd, op
te vangen en zelf in verbinding te
treden met den wal (of via den
wal) met een andere schuit. En,
zooals gezegd, het heeft zijn nut en
zijn geld opgebracht.
De reeders krijgen nog tranen in
hun zakenoogen als zij zich dien
gouden tijd herinneren, toen dc
haringprijzen op het maximum
stonden. Je kocht ze toen op straat
voor 40 en 30 cent en de vloot, die
thuis voer, was een ware zilver
vloot. Toen. in de gulden dagen, is
soms door het gemis aan radio-in
stallaties. voor tienduizenden gul
dens verloren gegaan. Een schip
sein naar den wal, dat het wegens
plaatsgebrek een paar nog uit
staande netten niet meer kon op
nemen. Wilde de reeder maar een
collega waarschuwen die het
vrachtje zou oppikken? De geluk
kige was gauw genoeg uitgezocht
op het bedrijvige reederijkantoor,
maar had geen radio aan boord. Hij
kreeg de boodschap 4 dagen later
en toen was het al lang te laat; de
prijs was zoo gekelderd, dat het
verlies op zes cijfers kwam te staan.
Gedresseerd
En vroeger dan? Vroeger? O,
dan stuurde je een gedresseerde
zeemeeuw! In ernst: dat was ook
beslist geen pretje. Je moest maar
netjes wachten of er door een thuis-
vaarder werd gepraaid en je een
bericht mee naar huis kon geven.
Soms kwam de politie wel eens
langszij en die zond iets erg gewich
tigs per radio door. Maar dat was
dan ook een gokje.
Vergeet niet, dat de visschers zoo
maar op „gegist bestek" varen en
nooit precies weten waar zy zitten.
Zoo ken het vroeger zonder motor
en radiobaken wel eens vier weken
duren eer men den weg terug na
veel zoeken had gevonden. O ja, ze
kwamen er wel, maar soms wat te
Zuidelijk cn soms wat te Noordelijk,
met alle tijdverlies daaraan verbon
den. Daarom moet je niet met ze
over de koopvaardij spreken! Koop
vaardij Dat benne geen zeelui,
van „La lettre ecarlate"
htniel Hawthorne.
van Na-
mijnheer. Die varen steeds opnieuw
d'r schoongeploegde paadje, heen
terug, heenterug."
Dat is de waker, die zich in het
gesprek mengt; hij is nog wat be
duusd en nauwelijks van den schrik
bekomen. Even was hij aan wal
gegaan en daar vindt hij de kajuit
vol bemand terug. „Je mot tegen je
vaer zeggen dat-ie eens op slooien
uitgaat en thompsonnen", is zijn
laatste sputterend commentaar. Wij
praten door, cn dan blykt dat dank
zij de radio een zeeman, die by
stormweer verleden week in het
ruim was getuimeld, keurig werd
geholpen. Even een oproep aan
Radio-Schevcoingen; met dc tele
foon in de hand praat de schipper
een oogenblik later met den chirurg
van het ziekenhuis aan den Zuidwai!
Alsof hij er bij staat, zoo worden de
aanwijzingen verstrekt cn een
oogenblik later ligt de patiënt keu
rig verzorgd in zijn kooi.
Richting zoekers
Wie-een radio heeft wil er nu ook
een richtingzoeker bijnemen. Dat
apparaatje localisecrt nauwkeurig
de plaats, waar elk schip zich be
vindt. Zoo stoomen midden door den
storm op de Noordzee twee schepen
van dezelfde reeder ij, die uren ver
uit elkaar lagen te visschen, netjes
op elkaa< af om een deel van de
vracht over te geven. Het Rijk,
d.w.z; dc P.T.T., keurt ieder toestel
en de wet eisëht. dat aan boord van
ieder schip een man met een „pa
piertje" is. een papiertje, dat be
wijst, dat hij de installatie kan be
dienen. In de praktijk wordt daar
wel eens van afgeweken, want de
schipper moet zyn gezag ten slotte
handhaven cn zoo'n jong broekje
met wat boekenwijsheid hoeft hem
waarachtig niet in de schippers-
kajuit te komen vertellen wat hij
doen of laten moet. En als je het
nu maar goed met den schipper
kunt vinden, dan kun je zoo nu en
dan wel eens een privd-boodschap
naar huis doorgeven, tenminste als
de man. die bij Radio-Schevcningen
de wacht houdt, geen dwarskijker is.
In dc kajuit wordt maar weer oen
dnnsmuzickje opgezocht cn als wy
aan wal klauteren volgt ons door
den nevel de stem van den omroe
per: „Hier Radio-Schervcningen
Scheepstijdingen
Scheepsberichten: Euterpe 31/12 te
A'dam, Orestes 31/12 v H'dam n
Dublin, Adinda 24/12 v Pulo Samboe
Batavia. Aalsdijk 28/12 v Willem
stad n R'dam, Boskoop 24/12 te Tal-
cahuano. Baralt en Bacchus 25/12 v
Maracaibo. Clavella 26/12 v Aba-
dan. Colytto 28/12 te Norfolk. Dui-
vendijk 18/12 v Balboa. Delftdijk
27/12 v Seattle. Egmond 28/12 v
Tampa, Itter.eum 28/12 v Rio de
Janeiro, Jan Steen 1/1 v Vancouver
in De Duins verw., Linge 28/12 v
Lissabon, Neleus 26/12 v Aden,
Ovula 23/12v Singapore; Papcn-
diechf 29/12 v Abadan; Prins Willem
van Öranje P 28/12 Finisterre. Sa-
roena 27/12 v Pulo Samboe; Stad
Maasssluis 28/12 te Curagao. Van
Ruysdael 28/12 van Port Said n New
York. Zaan 28/12 v Lissabon n
Huelva, Arnhem 30/12 te La Guaira,
Socrates 28/12 v Cristobal. Aruba
29/12 v Cristobal, Ariadne p 30/12
Gibraltar, Hercules 31/12 v R'dam n
Newport. Sumatra 24-12 te New
York, Salawati 28/12 v Batavia, Ma-
noeran 28/12 v Manilla. Nieuw Hol
land 24/12 v Sabang. Johan de Witt
29/12 v Napels. Rondo 25/12 te Ba
tavia.
Farmsum. Volendam en Aldebaran
31,12 te R'dam: Friesland 30/12 v
Melbourne n Fremantle, Kota Gede
25/12 te Batavia. Lely 26/12 te Bal
timore, Stad Haarlem 31,12 te IJmui-
den verw., Zypcnberg 30/12 te Suez.
IJMUIDEN, 31 Dec. Aangeko
men; Ellensborg v. Setubal, Ingeborg
en Euterpe v R'dam.
30 Dec. Vertrokken; King Fisher
n. Harlingen, Delfzijl n Emden. Anne
H n. R'dam. Ransdorp n. Midalesbro,
Confid n. Kopenhagen.
31 Dec.: Orestes. Omen en Farm
sum n. R'dam
VOETBAL
DISTRICT I. Ie klasse: Feyenoord
VSV. 't Gooi—EDO. Ajax—RFC;
SpartaEmma. 2e klasse A: West
Fnsiade Spartaan; WFCRCH. 2e
klasse B: HBC—Volendam; OSV—
TOG- DWV—Watergraafsmeer. ZVV
Veisen- SDW—KFC 3e klasse E:
DEC—DFC; DWSV—CDN; Zwal.
VooruitPatria; AWEMM '15; For-
titudoDonar. 3e klasse F: Swift
H'MS. BaarnLaren. 4e klasse JTho
VictoryKampong. 4e klasse K: Mau-
rikNyenrodcs; PVCBameveld; 4e
klasse L: BrederodesMSV; RUC
IJFC; GW—En Avant- WIJ—JSV.
DISTRICT II. Ie klasse* Haarlem
Neptunus; Excelsiorde Volewyckers
DOS—Blauwwit; Stormvogels—Xer
xes. 2e klasse A: ODSGouda; VUC
Hercules. HWUnitas; Coal
CW 2e klasse B. DCV—Quick; UVS
UV'V; SVV—VIOS; Ehnkwijk—
Overmaas
DISTRICT III, le klasse: Be Quick
Ensch. Boys; VitesseAGÓyV;
NECGo Ahead; EnschedeTubar.-
tia; WageningenHeracles. 2e klasse
B: WVCLabor; Hobur et Velocitas
ZAC. AZC—Zwolsche Boys; PEC—
Zutphania 2e klasse C: Dierensche
Boys—SCH; Vecnendaol—WAW; VV
SNRheden; VarsseveldEde; Theo-
leDoetinchem
Afd. Utrecht van den KNVB: le kl.
B; VVJ—de Stichtsche- 2e klasse B:
Wijk bij DuurstedeAusterlitz; Voor
waartsBilthoven; RodaDVSA; 2e
klasse D: PVCVVoorwaarts '45;
SCH—Kamcrik.
HOCKEY
Eerste klasse: GooiLaren. Deut
sche Stud.Amsterdam; TOGOHil
versum; Be FairBMHC; HDMHH
IJC Prom, klasse C; Gooi 2Kam
pong; TAHCAmersfoort. SCHC—
Pinoké; Hilversum 2Baarn. 2e kl.
E: Voordaan—Hilversum III; Laren
IIKameleon: SCHC IISchaerwey-
de. Be Fair IIKampong II.
Dames le klasse: TOGOHilvcr,
sum; Rood WitBe Fair; BDHC
Amsterdam; SCHCGooi; HHIJC—
HOC. Prom, klasse B: Strawberries—
Kampong. BDHC II^-Amsterdam II;
RWAmersfoort; HBSFit 2e klasse
D; Kameleon—SCHC II; Voordaan
Laren; SchaerweydeAmersfoort II.
KORFBAL,
le klasse: SamosRohda; Swift
Blauwwit. OosterkwartierAchilles.
2e klasse A: VogelLuto; Amsteloda-
mumOlympia. de Zwaluwende
Tovers; ExcelsiorDDV
HANDBAL
DAMES le klasse: AchillesNiloc;
ADASport Vereent. NilocZee-
burg; RapiditasVriendschap.
2e klasse: ADEBHC; Coubertin
Rapidit.-K. HHC—A'foort: HVB—At-
tila; SVVV—WVSV. 3e klasse A:
Achilles 2—PTT; UHV—HHC 2. 3e
klasse B: AthletaAchilles 3; Voor
waartsSportvreugd 3c klasse C:
HVB 2—ADE 2 Rapiditas 3—BHC 4;
BHC 3—Rapiditas 2.
HEER EN le klasse: Sport Vereent
Aalsmeer; ConcordiaAPGS; Bl.
Wit—Niloc.
3e klasse A: UHV 2—A'foort 2;
BHC—HHC 2; WVGV—Attila 2; 3c
klasse B: UDUtr. Boys; UHV 3
Sportvreugd; ZHVAchilles 3; 3e kl.
C: A'foort 3—HVB; Coubertin—Achil
les 2. SNA—BHC 2.
Bears van New-York
De markt opende onregelmatig.
Spoedig traden bij lcvendlgen handel
koersverbeteringen in waarbij s*aal
en chemische waarden op den voor
grond traden. Later drukten belas
ting? verkoopen en winstnemingen de
markf. welke goed prijshoudend sloot.
31-12
30/12
31/12 3-/12
Mi.Ch.
171
173
N.City3.
44
44%
\m.Car.
49 "t
50
N.Stcei
85%
85%
un.Can.
91 ft
90%
NYCcnt.
18%
18
Smet.
58
N.FoikW
241
239%
un.SuR.
47
46%
NonhAm.
31%
20%
31%
X.T.&T.
171 Vi 1.1%
V.P.ic.
27%
Om.Vise
58
58%
Packard
6%
6%
Anac.C.
40%
4:%
Param.
32%.
32",
Atch.l. i
98
93
Pïiins.
25%
25%
iamin. J
15%
13%
PurcOil
24
237,
Jetni S.
91
91%
RadioC.
9%
9%
-Jocinj?
22
22%
Rcjr.St.
27%
2i%
-an.Pac.
12%
12^
ScarsR.
335 i
33",
-hesap.
54
34
ShcllUa.
30
30%
JhrysJ.
91%
91%
Soc.Vac.
14%
31%
.uriWr.
5%
7%
S.Rau.
50%
40%
Jouglas
7i
72
StandBr.
35%
37%
Jup.N.
190%
137%
bi.OUNJ
69%
60%
.astmK
224';
221
Stuoco.
20%
20
i.E&Sb
17%
17%
T--xisC.
60%
59%
jcn.bi.
65
34%
Uo.Pac.
132
131
on.Mot.
52%
U.Airer.
17",
13 1
•ooüvT
54",
54
Un.Corp
3%
3%
■uasoo
16%
16%
UnPruit.
51V,
49%
MicJtci
35%
35
USRubb
13%
53
.1I.7&T
17%
17'/,
USStcci
71%
71 lé
-cnn.C.
52%
51
Wcsth.h.
24%
25
•onig.
60%
60%
Woolw
36%
45 J