DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
Soedirman wilde geen
einde van bestand
Van Mook wilde in '42
reeds groote wijziging
FIGHTING JUDEfl
Progressieve Amerikanen
©rganiseeren zich
Waarom gaf U Van Mook
zoo groote bevoegdheden?
Kwestie-Buitenzorg wordt opgelost
Spoedig opklaring
op Sumatra?
KNIP op 27 Jan.
bijeen?
Prof. Posthuma lid
van de C.G.?
Evert van Dijk zal
niet meer vliegen
Bakker knoeide
met bonnen
Londensche kabinet heeft zijn plan
toen ter zijde gelegd
imnrx
Parade van
de week
Gironummer 510330 Bank: R'damsche Bank
Postbus 9 Abonnementsprijs: 031 per week
of 4.— per kwartaal Losse nummers 10 et.
UITGAVE VAN-DE£ST.{CHT.S»G^H«EvT PA."»R*CttQ>È
Zaterdag 4 Januari 1947 Nr. 535 6e Jaargang
Red. en Adm.: Snouckacrtlaan 7, Amersfoort
Telef. redactie 4291 Tclef. administratie 6235
Directeur-Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER
MIR SJARIFOEDDIN, de repubiikeinsche minister van
defensie, heeft verklaard dat dc rede van luitenant-generaal
Soedirman van 26 December in geen geval beschouwd moet wor
den als een bevel of ook zelfs maar als het kenbaar maken van
de bedoeling een eind te maken aan het bestand en de maatregelen
waartoe in verband met het bestand is besloten.
de actie zoo goed als voltooid. De
bevolking vluchtte in de richtin;
Een officieele verklaring der re
geering zegt voorts, dat de commis
sie voor de politieke uitwerking van
het bestand de kwestie-Buitenzorj
heeft besproken met de leden van
de commissie voor binnenlandsche
zaken, dr. A K Gani. en Amir Sja-
rifoeddin. Ook Sjahrir was daarbij
tegenwoordig. Men besloot het bur
gerlijk bestuur en de politie van de
rejjubltek weer te doen functionnee
ren zoodra de maatregelen in ver
band met het onderzoek zijn be
ëindigd. Met betrekking tot de an.
dere diensten van de republiek zul
len plaatselijke besprekingen worden
gehouden ten einde de verhoudio;
te regelen van die diensten tot de
Nederlandsche autoriteiten.
Gevechten bij Medan
Over de militaire situatie heeft de
Nederlandsche militaire woordvoer-
:1ei te Batavia gisteren medege.
deeld:
Bij Medan moest van luchtmacht
en artillerie gebruik worden ge
maakt tegen repubiikeinsche troe
pen, die waren opgerukt. De ver
liezen aan Nederlandsche zijde be
droegen twee dooden cn vijf gewon
den. Op 31 December werden zij na
bij den westelijken sector uiteenge
dreven. Donderdagmiddag begonnen
Nederlandsche troepen een actie op
groote schaal ter beveiliging van de
bebouwde kom van Medan en bet
vliegveld tegen repubiikeinsche ar.
tillerie en mortieren in de westelij
ke en zuidelijke sectoren, binnen de
op 7 December overeengekomen
strook van twee kilometer buiten
den stadsrand. Hierbij word lichte
tegenstand ontmoet, doch meestal
namen TRI en Lasjkar Ra'jat bij de
nadering van de Nederlandsche
troepen de vlucht. De rest werd ge
vangen genomen of tijdens de actie
gedood, o.m. een Japannees. Onder
de gevangenen bevonden zich een
officier en twee soldaten van de
TRI. Om 4 uur in den middag was
Dr. Van Mook heeft heden ver
klaard het waarschijnlijk te ach
ten, dat de gevaarlijk gespannen
militaire atmosfeer op Sumatra
spoedig zal opklaren. Gisteravond
heeft do It. G. G. een bezoek ge
bracht aan Sjahrir. waarbij zij
den huldigen toestand volledig
bespraken. Naar Van Mook me
dedeelde, had hun onderhoud op
vele punten opheldering ge
bracht; hij zoowel als Sjahrir
verzekerden, dat zij niet het
voornemen hadden d© bestands-
overeenkomst te laten varen en
beiden spraken ook den wenscli
uit, dat de huidige spanning zoo
spoedig 'mogelijk zou worden
weggenomen. Van Mook was
verder van meening. dat dit een
gunstigen invloed zou hebben op
de meeningr in het binnenland
tegen den tijd. dat het ontwerp-
accoord van Linggadjati in het
K.N.I.P. (voorloopig republi-
keinsch parlement) zal worden
behandeld.
Zoowei Van Mook als Sjah
rir verwachten, dat het K. N.
I. P. het accoord zal aan
vaarden.
Van Mook verklaarde verder
cïat de wederopbouw niet eerder
kon aanvangen voordat de van
conflicten vervulde atmosfeer ge
heel was opgehelderd. Aan den
anderen kant sprak hij echter de
meening uit, dat cle huidige ge
vechten werden veroorzaakt door
ongeregelde Indonesische ele
menten, die door Soedirmans on
langs gehouden radiorede in
aanzienlijke mate waren opge
hitst.
Naar het repubiikeinsche pers
bureau Antara meldt, zal het
K. N. I. p. (voorloopig republi-
keinsch parlement) waarschijn
lijk op 27 Januari t_ Soerakarta
in plenaire zitting bijeenkomen.
Ongevallen in 1946
bij de mijnen
Blijkens een opgave van het
staatstoezicht op de mijnen zijn
in het afgeloopen jaar in het Lim-
burgsche mijnbedrijf 35 doodelijko
ongelukken gebeurd. Van deze
ongevallen hadden er 28 plaats
in cle ondergrondsche werken.
Er waren zeven doodelijke on
gevallen bovengrondsch.
van de Nederlandsche troepen, waar
zij onder bescherming werd geno
men. Het Roode Kruis heeft voed
sel en twee baadjes per persoon uit
gereikt.
Bij een actie op 28 cn 29 Decem
ber bij Palembang waren aan Ne
derlandsche zijde drie dooden en
twee licht gewonden te betreuren.
Tijdens de actie ontving het Chari-
tas.hospitaal vele treffers van dc
repubiikeinsche artillerie. De Hig-
gingboot, die in de richting van
Pladjoe voer, werd van den oever
af met een zwaren mitrailleur be
schoten; een inzittende werd ge
wond. Verder werd een Nederlandsch
vliegtuig door de republikeinen be
schoten en zeven maal getroffen
Volgens den republikeinschen bur
gemeester, dr. Isa. had de rede van
Soedirman een ongunstige uitwer
king ten aanzien van den algemee-
nen toestand gehad. Sinds Nieuw
jaarsdag is het contact met de re.
publikeinsche leiders verbroken.
Van welingelichte zijde ver
neemt A.P., dat prof. drs. S.
Posthuma aangezocht is om als
financieel expert toe te treden
tot de commissie-generaal.
Hij zou niet afwijzend staan
tegenover dit verzoek.
Prof. Posthuma is buiten
gewoon hoogleeraar voor de
vraagstukken van bankwezen
aan de Economische Hooge-
school te Rotterdam.
Ministers en C.G.
confereerden
Gisteravond heeft de minister
raad voor het vertrek van de com
missiegeneraal naar Indonesië nog
besprekingen gevoerd met cle leden
der commissie. De bijeenkomst duur
de van acht uur tot half elf.
Evert van Dijk.j de bekende
K.L.M.-piloot, is afgekeurd
voor den vJiegdienst. Hij zal in
K.L.M.-dienst blijven. Van Dijk,
die op 23 Mei 1S93 te Delft
werd geboren, werd 22 Decem
ber 1921 gebrevetteerd. Hij trad
op 1 Mei 1925 in dienst bij de
K.L.M. Lang voor den tweeden
wereldoorlog was hij reeds één
der „luchtmillionnairs" der. K.L.
M. en gezagvoerder op de
Indië-route.
Over Van Dijk zijn vele „sterke"
verhalen in omloop, waarvan som
mige in ^nkele boeken over de
luchtvaart zijn vastgelegd. Wereld
vermaardheid kreeg hij, toen hij
door Charles E. Kingsford Smith als
tweede piloot uitgekozen, met de
Southern Cross" een drie-motorige
Fokker F 7 op 24 Juai 1930 van
Port Marnock in Ierland naar het
vliegveld Habor Grace op New
Foundland vloog. Dit was de twee
de vlucht van Europa naar Ame
rika.
De eerste maal, dat het van Eu
ropa uit gelukte, op 12 April 1928,
waren het Hühnefeld, Köhl en Fitz-
maurice die den tocht met succes
ondernamen. Evert van Dijk kreeg
vele onderscheidingen voor bijzon
dere vluchten.
Geysendorfer
De nestor va-n de K.L.M.-piloten,
G.*J Geysendorfer, geboren 1 April
1892 te Sliedrecht is herkeurd,
evenals de piloot Snitselaar. Beiden
werden goedgekeurd. De uitslag der
keuring van Geysendorfer was zelfs
beter dan die van den laatsten keer.
Geysendorfer is eveneens een we
reldvermaard K.L.M.-piloot, die o.a
1927 met den heer van Lear
Black in een Fokker F 7 A, de H.N.
A.D.P. de eerste retourvlucht Am
sterdamBatavia uitvoerde, in 1933
met den „Panclerjager" een bijzon
dere postvlucht naar Nederlandsch-
Indië maakte en in October 1934
met Asjes deelnam aan de Mel
bourne-race
Gisteren hield de Koningin haar
Nieuwjaarsreceptie in het Paleis op
den Dam te Amsterdam. Ook de
Russische ambassadeur V. A. Val
kow en zijn echtgenoote bezochten
onze vorstin.
Bakkers mogen meel
niet zeven
Het is den bakkers verboden
meel of bloem anders dan in de
samenstelling, waarin zij deze
grondstoffen ontvangen, tot
brood te verwerken. Het ver
mengen van meel en bloem voor
bruinbrood of het vermengen
van verschillende soorten bloem
blijft geoorloofd.
Deze maatregel is genomen om.
dat de vraag naar kleinbrood en
witter groot brood zulke afmetingen
aannam, dat de bakkers daaraan
niet meer konden voldoen, vooral
niet toen de toewijzingen voor in-
laudsch patentbloejn moesten wor
den beperkt. Een aantal bakkers
vond er wat op en ging er toe over
uit het op toewijzing vorstrekte meel
de zemelen te zeven, waardoor de
broodjes uit witter meel gebakken
konden worden.
Het is duidelijk, dat daardoor de
totale hoeveelheid voor brood be
stemd meel wordt verminderd of
dat nog donkerder, namelijk meer
zemelen bevattende „gewone" broo-
den worden gebakken. Bovendien
ontstaat op deze wijze een oneerlijke
concurrentie, waarin steeds meer
bakkers aanleidiug vinden een con
cessie aan den smaak van een deel
van het publiek te doen.
De Katwjjker logger KW 159 is
istermorgen omstreeks zes uur ter
hoogte van boei N F 9 met het Tho-
lensche vaartuig 42 in aanvaring ge
weest. Het Tholensche schip is ge.
zonken.
De bemanning is gered en door de
KW 159 in Vlissingen binnenge
bracht.
een bijeenkomst te New York, belegd om een nieu^ve poli-
tieke actie-groep The Progressive Citizens of America
op te zetten, hebben na speeches van Wallace en anderen drie
honderd gedelegeerden uit 21 staten die 10 groepen vertegen
woordigen met 15.000 leden gestemd voor de vorming van de
nieuwe organisatie.
Onder hen bevonden zich de Na
tional Citizens Political Action Com
mittee (de NCPAC), de Independent
Citizens' Committee of the Arts,
Sciences ans Professions (de ICCAS
P) en acht kleinere groepen.
Wallace deed een aanval op den
staat van dienst van de twee voor
naamste Amerikaansche politieke
partijen en verklaarde: De progres
sieven willen een echt twee partyen-
land en niet een land, dat bestiiurd.
wordt door een imaginair, een par
tijstelsel onder het mom van een
twee-partijenblok. Hij drong aan op
een duidelijke definitie van de po
litieke doeleinden en zei. dat hij de
voorkeur gaf aan de verkiezing van
een door en door reactionnair in
1948, zooals die van Taft (senator
Robert Taft van Ohio), boven die
van een lauwen «betaal.
Derde partij
Wallace zei verder: de reaction-
nairen hebben het door de wetge
ving voor een derde partij moeilijk
gemaakt aan den verkiezingsstrijd
deel te nemen, maar de progressie-
ven zijn van plan een twee-partijen,
stelsel door te voeren, hoe dan ook.
Frank Kingdon de voormalige
voorzitter van de NCPAC en Jo Da
vidson de voormalige voorzitter van
de ICCASP, zijn als co-voorzitters
van de nieuwe gioep gekozen.
Tot vice-voorzitters zijn benoemd
Gevolg van ernstigen
zwarten handel
Ruim een maand geleden kwam
te Bergen op Zoom een ernstige
knoeierij met broodbonnen aan het
licht waarhij verscheidene burgers
en militairen betrokken bleken te
zijn. In verhand met het politioneele
onderzoek kon tot op heden over
deze fraude nog niets worden ge
meld.
Het staat vast, dat de bakker, die
oe broodleverantie had voor het in
Bergen op Zoom gelegerde garni
zoen, regelmatig een belangrijk hoo-
ger aantal brooden noteerde dan hij
afleverde. Dit kon slechts geschie
den met medewerking van be
paalde militaire instanties, welke
met de fourage waren belast. Op
deze wijze werden niet alleen vrij
aanzienlijke bedragen extra ver
diend, doch hierdoor kwam de bak
ker ook in het onrechtmatige bezit
van groote hoeveelheden meel, wel
ke hij voor clandestiene leveringen
aanwendde. Verschillende militairen
hebben in de extra winst gedeeld.
Opmerkelijk is echter, dat zij over
het algemeen van deze bedragen
extraatjes kochten voor de man
schappen.
De bakker schijnt door al te uit
gebreide clandestiene leveranties en
door het feit, dat liy door leden van
zijn personeel bestolen werd. ten
slotte zoodanig in moeilijkheden te
zijn geraakt, dat hij op een gegeven
moment geen meel meer in voorraad
had, toen hij brood aan de militai
ren moest leveren, waarvoor hij
reeds toewijzingen ontvangen had.
De boekhouder van den bakker
heeft aan de clandestiene practijken
eveneens meegeholpen. Hij verkocht
broodbonnen aan een juffrouw, die
op haar beurt de waardevolle papier
tjes naar de grens te Putte bracht,
waar een bakker er wel raad mee
•wist. Deze laatste leverde namelijk
clandestien brood aan Belgen.
Er zijn in tal van Nederlandsche
plaatsen in verband met deze affaire
arrestaties verricht. Het onderzoek,
strekt zich ook uit tot het buiten
land, omdat enkele militairen, die
bij deze zaak betrokken zijn, inmid
dels zijn verplaatst. Het laat zich
aanzien dat nog meer arrestaties
zullen volgen.
Laguardia; Philip Murray, voorzit
ter van de CIO; de zanger Paul Ro
beson; Alexander Whitney, de voor
zitter van de broederschap van
spoorwegmannen; Elmer Benson,
voormalig gouverneur van Minne
sota en Frederic March, tooneelspe-
ler.
Porti voor brieven
met Duitschland
De verlaadde porti, welke gelden in
liet z.j? grensverkeer met Duitsch.
land, zb'n met ingang van 30 December
1946 vervallen.
Met ingang van dien datum z'u'n die
porti verschuldigd, welke in het alge.
meen verkeer rnet Duitschland gelden
(brieven t.m 20 gram 20 cent: per 20
gram meer 121/2 cent daarboven; brief
kaarten 121/2 cent per kaart.)
Prof. Gerbrandy over
„Linggadjati"
Prof. mr. P. S. Gerbrandy
heeft Donderdagavond voor de
radio, in zijn hoedanigheid van
voorzitter van het „Nationaal
Comité Handhaving der Rijks-
eenheid" gesproken over: „Den
ernstigen toestand, waarin wij
ons bevinden na en in verband
met het resultaat der debatten
in de Tweede Kamer o\
Linggadjati."
^iet Nationaal Comité wil dat
zijn actie wordt gevoerd met gees
telijke wapenen.
Het blijft ondanks de beslissin
in de Tweede Kamer, ons goed
recht, zoo zeide spr. om gemoti
veerd vol te houden dat onze
constitutie door daden der regee-
ring bedreigd en aangetast'wordt.
„Tegen die aantasting ons verzet
ten is plicht", zoo vervolgde hij
„wij hebben 't benauwend gevoel,
alsof wij reeds maanden lang ons
in een permanenten staatsgreep
bevinden, waarbij een richting
wordt gevolgd en daden worden
gepleegd, die allerminst de in
stemming des volks bezitten.
Het drama is niet beëindigd
door de beslissing der Tweede Ka
mer. Ons wacht een reeks van ge
beurtenissen, ontstellend verras
sende misschien, een reeks van
beslissingen ook, die. al is het
laat, tot herziening van het beleid
zullen nopen."
Grondwetswijziging
„Onze grondwet", aldus
prof. Gerbrandy, wordt op dit
oogenblik gewijzigd door een
Nederlander: Hubertus Jo
hannes van Mook, die mis
schien meent dat het zoo
moet, maar in wiens hart ze
ker onze constitutie die ons
nog dierbaar is, niet leeft."
„Er wordt in de laatste dagen
met veel woorden en begrippen
gesold, maar waarmee het ergst
gesold is, dat is met de radiorede
van de Koningin, uitgesproken op
7 December 1942.
Aan dit staatsstuk is onder an
Regeering vraagt Gerbrandy:
Naar aanleiding van de radiorede
van prof. dr. P S Gerbrandy wordt
van officieele zijde het volgende op
gemerkt,:
„Het is een vanzelfsprekend en
grondwettelijk gewaarborgd goed
recht -van iederen Nederlander, ook
van prof. Gerbrandy, om in het
openbaar vrij zijn meening uit te
spreken over het, beleid der regee
ring. Het is van den anderen kant
een even goed recht der regeering
om haar beleid niet.tegenover ieder,
die zich als voorvechter van een
andere beschouwingswijze opwerpt,
doch slechts in de daartoe grond
wettelijk aangewezen, door het volk
gekozen colleges te verdedigen. Zij
heeft haar beleid in de volksverte
genwoordiging toegelicht en onge
vraagd heeft deze zich in groote
meerderheid achter haar voorne
mens geschaard. De regeering gaat
nu voort met den arbeid aan de
uitwerking der overeenkomst op de
thans gelegde basis, o.m. aan de
voorbereiding van de ronde-tafel,
conferentie, "terwijl uiteindelijk de
koninklijke belofte van 7 December
1942 ook in een voorstel tot grond
wetswijziging zal worden gegoten.
De regeering meent echter
wei ernstig protest te moeten
aanteekenen tegen de denigree-
rende wijze, waarop prof. Ger
brandy heeft gemeend den met
zooveel volharding aan zijn
zware taak arbeidenden luite
nant gouverneur-generaal, dr.
Van Mook te moeten aanvallen.
Wanneer het waar is, wat prof.
Gerbrandy meedeelt over de
voorgeschiedenis der koninklijke
rede van 7 December 1942,
wanneer hij dus reeds in dien
tijd wist, wat hij thans meent
over dr. Van Alook te moeten
zeggen, dan mag de vraag wor
den gesteld, waarom juist hij,
destijds minister-president,
dienzelfden dr. Van Mook, dien
hij achtereenvolgens tot minis
ter van Koloniën, tot luitenant
gouverneur-generaal en weder
om voor minister van Koloniën
voordroeg, nog verscheidene
jaren nadat de gebeurtenissen
plaats hadden, waarmee hij
thans zijn oordeel tracht te
staven, als minister handhaafde.
Sterker nog: waarom hij hem
in October 1944, behalve tot
minister van Koloniën tege
lijkertijd tot luitenant-gouver
neur-generaal voordroeg, dr.
Van Mook dus meer machtsvol
komenheid schonk dan ooit een
minister van Koloniën of een
gouverneur-generaal bezat en
zich ten behoeve van dr. Van
Mook een figuur veroorloofde,
die hij zelf naderhand ais een
„staatkundig monstrum" kwali
ficeerde.
Bovendien vraagt de re
geering zich af waarom prof.
Gerbrandy de toelichting in
zijn radiorede gegeven op de
koninklijke rede van 7 Dec.
1942 en die hij zelf blijkbaar
van groote beteekenis acht
voor een juist begrip van
deze rede, aan de Staten-
Generaal heeft onthouden
toen hij deze in een nota op
de hoogte stelde van de
hoofdpunten van het regee-
ringsbeleid in Londen.
Tenslotte zij meegedeeld, dat" Je
regeciing iu de nadere toelichting
van prof. Gerbrandy geen aanlei
ding vindt om haar overtuiging,
dat zij uiets ongrondwettelijk voor
stelde noch ïd strijd han.lelde met
de bedoeling der koninklijke rede,
te herzien".
hu «xv in.K tbr .^uict tu jutt' wn n*
%-w nrv orr-; trm •n-.m „a*.-,
WARNING!
l MtktV Vtf-J'l |<l;J ifc-AZ bf MtSrj
WttK!4 H i, sr.},» Hitj 'fcsr ti tl:
pstliïszs »T tlej{'i|.
Ifc Ut xirrjliw StttTBtM M tj fxn) c:,'
f>b NüiJteet *wii '■'.'■tu 'n 1* tv,) i!
*iw. "RU fvt *-.|c t'i.t:sFVtf i! tt: jrtSJ»
titstiZ» trvf U ïita iiu' ti tt otlf :j tt
»lav ft- a i' «bi
Dl/ is eert proclamatie van de lrgocn
■Zwat Leoemi. waarin, indien hef non-
nis repen een Joodscken soldaat, die
veroordeeld werd rot IS stokslagen,
wordt uitgevoerd, elke Britschc offi
cier me/ dezelfde straf wordt be
dreigd Twee Britsche officieren zijn
sedertdien reeds door de lrgoen ge
kidnapt en fjegeeseld. (P.)
deren, en daarmee kom ik op het
„probleem-van Mook", voorafge
gaan een voorstel van dr. van
Mook. hetwelk neerkwam op het
aanbrengen van een groote ver
andering in de structuur des ko
ninkrijk. Nochtans handhaafde
dat ontwerp de eenheid des rijks
Natuurlijk, want niemand, ook
niet de Javaan Pangeran Soed
jono minister zonder portefeuille
in ons kabinet, wilde in 1942 aan
die eenheid tornen," aldus Ger.
brandy.
Maar het kabinet stelde dit
voorstel-V-n Mook terzijde. Het
kabinet overwoog dat wij niet het
recht hadden in een tijd, dat
bijna alle rijksorganen waren ver
lamd, op ons gezag een nieuw
statuut van het koninkrijk als
plan van ons uitgaande, ook al
had het misschien goede kwali
telten, aan de openbaarheid over
te geven. Daarom beperkten .vij
ons opzettelijk tot de radiorede
van 7 December 1942. die in gerc
serveerden vorm perspectieven
opende, maar de concrete staats
vormen volledig ter beschikkin
liet aan de bestaande rijksorga-
nen."
Thans wil men het rijk verdee
len door een contract met een
speudo-republiek aan te gaan.
Men verdedigt die verdeeling met
een beroep op de koninklijke
radio rede, die doelbewuster die
eenheid stelde dan een ter zijde
gesteld plan van dr. Van Mook
van 1942
Plan aan de pers
„Dr. Van Mook legde, tegen een
uitgegeven consigne in, bij een
toelichting, welke hij in Washing
ton op de radio-rede zou geven
vooraf aan vertegenwoordigers
der pers zijn terzijde gesteld plan
voor als een soort proeve, hoe de
koninklijke rede kon worden ver
tolkt. Ik kon en kan daarin niets
anders zien dan een poging, om
zijn terzijde gesteld plan toch van
een stempel van regceringsgezag
te voorzien."
„Dit voorval", zoo vervolgde
prof Gerbrandy, „toont duidelijk
aan, hoe dr. Van Mook de neiging
vertoont een schrede te doen bui
ten de grenzen van het gemeen
schappelijk besluit en van de ko
ninklijke rede. welke wij allen als
uitgangspunt wenschen. Ik be
hoef verdere voorbeelden daarvan
vanaf het eerste spreken met
Soekarno tot aan het beruchte
Linggadjati niet meer op te som
men, ze zijn alle bekend."
Dr. Van Mook heeft op bepaal
de gebieden groote verdiensten
ik denk o.a. aan de onderhande
lingen met de Japanners in 1941.
Maar hij heeft, in de laatste twee
jaren getoond niet te zijn een Ne
derlander, in -wien van nature
werkt dat zintuig hetwelk grond
wet en wet aanvoelt als barrière
tegen machtsoverschrijding en
willekeur. Tegen machtsover
schrijding en willekeur welkq
eerst voor enkelen, dan voor dui
zenden, in het eind voor de
rechtszekerheid, de vrijheid en
veiligheid van millioenen fataal
zou worden".
De weg door de twee laatste ka
binetten onder voorgaan van dr
Van Mook, voert hoe langer hoe
verder weg van het pad der ko
ninklijke rede van 1942".
Kwade genius Bevin"
Het nationale verbond wan fabri
kanten in de V.S. heeft bij het Ame
rikaansche departement van buiten-
landsche zaken geprotesteerd tegen
de Britsche plannen tot nationalisa
tie van de industrie in de Britsche
zone van Duitschland, aldus meldt
de „Washington Post".
Zij hebben er op aangedrongen een
„vliegende brigade" van Zwitsersche
en Amerikaansche professoren naar
Duitschland te zenden om'zoo „den
sinisteren invloed van den kwaden
genius Bevin tegen te gaan."
Nat. Opsporingsbureau
aan het werk
Met, ingang van 15 December is de
centralisatie van verschillende opspo
ringsdiensten t.w. Afwikkelingsbu
reau Concentratiekampen, Bureaux
Opsporing Joodsche personen en de
ctfdeeling opsporing ex-politieke ge
vangenen van de Stichting '40—'45
tof stand gekomen. Al die bureaux
zijn samengebracht in het Nationaal
Opsporingsbureau. waarvan de werk
zaamheden. onder supervisie \an het
ministerie van Sociale Z3ken. zijn
opgedragen aan het Nederlandsche
Roode Kruis.
Voor inlichtingen over vermiste
personen van alle categorieën ex-
politieke gevangenen. Joden, perso
nen in Indonesië, in Duitschland te-
werkgestelden enz. dient men zich
mondeling of schriftelijk, uitsluitend
te wenden tot het informatiebureau
van hej Nederlandsche Roode Kruis.
Vlamingstraat 2. 's-Gravenhage.
De bladen ..Reveille" en „Appèl"
zullen voortaan samengevoegd wor
den uitgegeven door het Nationaal
Opsporingsbureau.
De Belgische minister van Invoer
Paui Kronacker heeft met den Ne-
derlandschen minister van Landbouw,
Visschenj en Voedselvoorziening, s!
L. Mansholt, op diens departement te
's-Gravenhage besprekingen gevoerd
over de aspecten van de ..Food and
Agriculture Organisation" der UNO
en over de tarweconventie.
DAT met het tot stand komen
van het basis-accoord van Ling
gadjati en dc aanvaarding daarvan
in de Tweede Kamer het Indonesi
sche probleem nog niet is opgelost,
hebben de dagen rond de jaarwis
seling ons wel duidelijk geleerd.
Zoowel in Indonesië als in Neder
land stuit hét accoord op verzet en
het ziet er naar uit, dat zoowel hier
als ginder de opposanten voorloopig
nog niet het hoofd in den schoot
zullen leggen. Dat wil dus zeggen,
dat zoowel in Indonesië als in Ne
derland de regeeringen, die de ver
antwoordelijkheid voor de onderhan
delingen dragen, telkenmale het ge
vaar loopen, uit het eigen kamp een
stuk tusschen de beenen geworpen
te krijgen.
Als dc onderhandelingen op een
dergelijke wijze bemoeilijkt worden
is de kans op mislukking niet denk
beeldig. En mislukking der onder
handelingen beteekent kolonialen
oorlog. Laten wij ons daar toch goed
van bewust zyn. Een aantal der op
posanten zoowel in ons land nis
in Indonesië is zich daar ook in
derdaad van bewust; zij sturen wel
bewust op een kolonialen oorlog aan.
En een koloniale oorlog zou onge
twijfeld bloedvergieten op grooten
schaal beteekenen; onze jongens, die
pas naar Indonesië vertrokken zijn
of straks scheep zullen gaan, zullen
dan inderdaad oorlog moeten
voeren en ieder weet nu wel zoo
langzamerhand wat dat zeggen wil.
En zelfs indien Nederland er dan in
slaagt na langdurigen guerilla-
strjjd Indonesië te „onderwerpen"
aangenomen ook dat de groote
mogendheden zich afziidig zullen
houden dan zullen wij nog niets
bereikt hebhen, behalve dan, dat wij
de Indonesiërs voor goed van ons
hebben vervreemd.
ZOOWEL hier te lande aLs over
zee is een zeer sterke stroo
ming, die tot een redelijk vergelijk
wil komen. Dat deze strooming in
Nederland overheerscht, is uit de
aanvaarding van het accoord door de
Tweede Kamer gebleken. In Indone
sië valt de beslissing pas in de twee
de helft van Januari. De twee groot
ste Indonesische partijen, de Partai
Nasional Indonesia en dc Mohamme.
daansche Masjocmi hebben zich
tegen het accoord uitgesproken. De
P.N.I. heeft echter ook verklaard,
dat zij zich neer zou leggen bij de
beslissing van den Nationalen Raad.
Iu dezen Nationalen Raad zijn de
P.N.I. en de Masjoemi wel de groot
ste fracties, maar zij hebben samen
niet de meerderheid (112 van de 413
zetels; de socialistische en de com
munistische partij, die vóór het
accoord zijn, hebben thans elk 35
zetels).
Er is een zeer goede kan» dat de
Nationale Raad het accoord aan
vaardt, zoödat. op de basis van Ling
gadjati voortgebouwd kan worden
aan de nieuwe constructie van ons
rijk. Maar het moet duidelijk zijn,
dat het met veel moeite gewonnen
vertrouwen der Indonesiërs, steeds
opnieuw geschokt wordt door de op
posanten in Nederland, die zich niet
bij de uitspraak van het Parlement
willen neerleggen en wat dit betreft
dus nog wel een lesje in de demo
cratie kunnen gaan halen bij de
P.N.I. in Indonesië.
DE radio is de laatste weken
keer op keer dienstbaar ge
maakt aan dc propaganda voor of
tegen Linggadjati en dc vrij wille
keurige wijze, waarop het pro én
contra in den aether verdeeld kon
worden, heeft nog wel eens heel dui
delijk getoond, dat het met de hui
dige inrichting van onzen omroep
totaal mis is. Dat zoowel pro als
contra het recht moeten hebben zich
te uiten is duidelijk. Maar dan moet
dit gebeuren in een verhouding,
welke in overeenstemming is met
de politieke structuur van ons volk.
Daar is thans geen sprake van ge
weest. Eenige leiding in het radio
debat was er niet. De Avro heeft
zich opgeworpen als dc felste be
strijdster van Linggadjati, maar
welke politieke of geestelijke stroo
ming deze omroepvereeniging in ons
volk vertegenwoordigt is niemand
duidelijk. Al met al heeft de radio
veel meer anti. dan pro-geluiden
laten hooren en daarmee van de
stroomingen in ons volk een ver
keerde afspiegeling gegeven, een
andere ook bv. dan in de Neder
landsche pers gegeven is.
De laatste bestrijder van Ling
gadjati via de radio was deze week
niemand minder den oud-minister,
president Gerbrandy, wiens stem in
het debat als er dan achteraf nog
debat zal zijn zeker niet mocht
worden gemist. Een dag tevoren had
echter de stem van onze Koningin
door den aether geklonken in haar
Oudejaarsrede. Ook zij sprak over
Indonesië: „Moge het nieuwe jaar
de nieuwe rechtsorde naderbij bren
gen, waarvoor van verschillende
zijden alle krachten worden inge
spannen en welke alle ten goede
mogen keeren, ieder zyn rechtmatig
aandeel brengende in de geestelijke
en stoffelijke welvaart."
De Koningin staat buiten en boven
het debat. Maar wy wilden toch hier
haar rede, waarin zij haar verlangen
naar „de nieuwe rechtsorde" tot
uiting brengt, niet onvermeld laten.
(Vervolg op oag. 2)
Geleidelijk kouder
Weersverwachting, medegedeeld
door het K.N.M.I. te De Bilf, gel.
dig tot Zaterdagavond
Langzaam verder dalende tem
peratuur. Matige, tijdelijk krach-
tige ivind tusschen Zuid en Oost.
Overdrijvende wolkenvelden. Geen
neerslag van beteekenis.
- ss v - r jniiKiiniiiiimiininnniiiinu