Als het Paasehvuur brandt
.De öeseheurcte ets
Paasch wij ding bij de Zeister
Hernhutters
Stille vroomheid
en
ingetogen vreugde
Blijdschapvan
Paschen
Heidensche lenteceremoniën
werden gekerstend
Oude gebruiken
leven voort
Neerlands nieuwe
kerken
Holland in Amerika
honderd jaar
Zaterdag 5 -April 1947
3
fjET barre wintertij tigt achter ons, de kieviten zwermen boven
de akkers van de Eng en in de hoornen zingen de vogfls: de
groote lijster als de lenteheraut bij uitnemendheid. De dag- en
nachtevening liccft het duistere seizoen vansneeuw, ijzige vorst en
killen nevel afgesloten: Paschen, het feest der verrijzenis staat voor
de deur.
In de keten der bijzondere vierdagen neemt dit Opstandings-
feest wel een zeer beteekcnisvolle en aantrekkelijke plaats in, de
levenslijn in de natuur gaat met het grootcr worden van de zonne-
baan weer omhoog, nieuwe uitzichten openen zich en met de vol
doening, dat veel van 't oude afgedaan heeft, groeit in het men-
schelijk hart hel wondere verlangen naar een nieuw begin.
DIT is iets van alle tijden. Ook
in het grijze verleden werden
de bewoners van het donkere hou
velland der Veluwe, wier leven zoo
geheel en al verweven was met de
natuur, bij de wisseling van het sei
zoen aangegrepen door een zekere
onrust, die de harten sneller deed
kloppen en nieuwe verwachtingen
schiep.
Balder, de milde God van licht en
lente keerde terug! Op de gewijde
plaatsen, meestal heuvels, die den
omtrek bchoerschten, werden doode
takken en twf- n, alles, wat aan
het vergane getij herinnerde, bij
eengebracht en opgetast tot een
hooge mijt. En de priesters betrok
ken daarbij de wacht, tot het groo
te oogenblik gekomen was. Lazen
zij het uit do sterren of bouwden 3>j
op de wijsheid, gewonnen uit eeu
wenlange ervaring? Wie zal het
zeggen
Maar als de kentering gekomen
was, vlamden overal op de heuvels
de groote vuren, opdat ieder, uren
ver in den omtrek het zou weten:
Balder komt. De winter is voorbij.
Dan kwamen de mannen en vrou
wen uit hun kuilhutten en staarden
naar het licht op de heilige hoog
ten. Het vee dreven zij voor zich uit
de hellingen op naar de hoog vlam
mende vuren.
Nu deinsde de benauwenis der
booze demonen naar den achter
grond en als ten leste de vlammen
kleiner werden en tennaastebij
doofden, schreden zij. het vee met
zich voerend, door het uitbrandende
vuur, dat reinigde en voor onheilen
behoedde.
Het Evangelie
Toen kwamen uit vreemde lan
den de brengers van de Blijde Bood
schap en zij leerden, dat de oude
goden machteloos waren, de heiden
sche priesters niet in staat de ge
vreesde demonen te overwinnen, de
gebruiken, feesten en plechtigheden
en afgoderij. Het Evangelie trium-
feerde, maar velen bleven gebonden
aan de oude riten en vergeefs ijver
den de Godsgezanten tegen de hei
densche gebruiken, kerkvorsten
met psychologisch inzicht wezen
hun dienaren andere wegen. Op de
oude offerplaatsen werden de tem
pels der Christenheid gebouwd, de
godenfeesten werden Christelijke
hoogtijdagen en zoo werden de oer
oude lenteceremoniën, ontsproten
aan den zonnedienst, gekerstend
tot Paschen, het feest der Opstan
ding
Heidensche resten
Nog zijn de heidensche resten
nergens geheel verdwenen cn op de
hooge gronden van ons land. die het
eerst bewoond werden, is het meest
bewaard gebleven van de oude
volkscultuur. Vooral in Gelderland
en Twente aecentueeren de eeuwen
oude riten nog de hoogtepunten van
het jaar, al dringt de zin niet meer
tot de menschen door.
Daar loopen een week voor het
eigenlijke feest de kinderen nog
met haantjespik, daar rollen nog
de eieren van de heuvelklingen,
daar sluipt te middernacht nog een
oude boer naar de beek om Paasch-
water te scheppen, dat in de heilige
nacht een bijzondere kracht heeft
en een kostelijk medicijn is, het ge-
heele jaar door. En op de brink van
menige hofstede brandt er in den
schemeravond het voorjaarsvuur.
Kinderspel
Wij denken terug aan de dagen
onzer jeued. Jongens en meimus,
vergezeld van hun ouders, trokken
in vroolijken optocht naar den
Paaschberg, de oranje sinaasappel
gekneld in de kleine knuisten. En
op cc hellingen van den heuve'. ver
maakten wij ons den lieven middag
lang met het „trüulen." Tal van
slingerpaden bedekten de helling
van den Paaschberg en wij lieten de
sinaasappelen naar beneden roller,
er achteraan huppelend, nieuwsgie
rig wiens appel het verste komen
zou.
Onder aan den berg bjj den wej-,
was een droge bermsloot met een
smal bruggetje en als de sinaas
appel, na de lulling te zijn-afge
danst, ook nog het witte bruggetje
nam. voelde je je minstefts kam
pioen Dan holden wij weer naar bo
ven cn het trüulen" ving opnieuw
aan. De ouderen zaten tegen de
zonnige helling of op de banken
keken naar het plezier van de
dorpsjeugd, schilden zelf 'n sinaas
appel en zagen uit over het r»rach-
tige panorama van de Gelderschc
Vallei, blauwwazige verten onder
het gulden licht van de voorjaars
zon.
En weer thuis, speelden wij' met
de hardgekookte eieren, tikten de
uiteinden tegen elkander in een
wedstrijd, die met zelden eindigde
met wilde triomfkreten eenerzijds
en gehuil om een te vroeg of te
hevig gekneusd ei anderzijds. Op
tafel prijkten met Paschen groote
schalen met eieren, wit en bruin,
oud en jong tastten naar hartelust
toe; er was immers geen limiet ge
steld. Dc bakkers hadden 's Zater
dags hun klanten gratis krenten
brood bezorgd, een feestgave, die
zeer gewaardeerd werd, maar he
laas door de tijdsomstandigheden
na den eersten wereldoorlog tot het
verleden is gaan behooren.
Niet alleen aan den inwendigen
mensch werd de noodige aandacht
besteed, ook het uiterlijk van huis
en bewoner werd niet vergeten. De
v ji jaarsschoonmaak had de wo
ning met „bezemen gekeerd", de
kleermakers werkten weken ach
ter onder hoogspanning, want
het was nu de tijd om in het nieu
we pak of met een nieuwe jurk ter
kerke te gaan of op straat te ver
schijnen. De menschen liepen op
hun Paaschbest!
Opvlammend vuur
Onvergetelijk zullen vóór alles
blijven, die avonden, waarop tegen
het vallen der schemering, het
groote Paasehvuur werd omstoken.
Dagen achtereen verzamelde «e
ïeugd. bijgestaan door enkele oude
ren, alles wat brandbaar was en
aan de buitenzijde van het dorp ver
rees een machtige berg van doorn-
takken, braamstruiken en hout, dat
Paschen! HeI nieuwe leven ontluikt
toch geen andere bestemming meer
vond.
.Vele rrjen dik stonden de buurt
bewoner er om heen, als het vuur
ontstoken werd: wii herinneren ons
dat als een plechtig moment. Het
gepraat der ouderen, het gejoel
van de jeugd verstomde even. Dan,
als de vlam plotseling omhoog
schoot, ging er een luid gejuich op,
een rose gloed verlichtte de om
standers en de huizengevels op den
achtergrond. Zingend en springend
trokken kinderen en jongelieden
hun kringen om den knetterenden
brandstapel. De ouderen Jtekcn
glimlachend toe. een glans van her
innering aan eigen jeugd in de
oogen.
Elk jaar. op den avond van den
Tweeden Paaschdag, wandelen wij
door den stillen boschwcg, waa.
reeds dc geuren hangen van het
gistende dennen- en berkenhout,
naar het hooge plateau van den
Goudsbcrg om daar uit te zien over
de diepe vallei. De eerste sterren
glanzen al in het Westen, het laat
ste rood van den dag verbleekt bo
ven den verren horizon tot oen vage
weerschijn. De torens der dorpen, de
silhouetten der molens, dc versprei
de hoeven met hun roemlooze hoo
rnen sluimeren in de diepte.
Dan plotseling is in de ver
te de fonkeling van een vuur! Het
flikkert en groeit, schijnt weer ïe
dooven om hu ineens op te laaien
tot een warmrooden gloed. En met
een ziet ge een tweede, een derde
stralen in de donkere diepte. Bij
Garderen zal er ren z\jn en in Koot
wijkerbroek en bij Barneveld. En
ver achter de Walderveensche mo
len, naar den kant van Amersfoort,
is de roode brand van vele Paasch-
vuren, evenzoovele beloften van
nieuw ieven!
Soms kwijnt er een weg in het
duistere dal, maar ginds wordt een
nieuw ontstoken, totdat straks dc
nacht haar vale vlerken uitbreidt
over dc geheele Veluwe en de val
lei daar weer eenzaam ligt. Huis
waarts'koerend is ook voor ons de
gloed van het vuur. dat bij den
•iorpsmolen is ontstoken. Dc hemel
wordt er door gekleurd en de zoele
Westenwind draagt over dc heide
het vroolijke gerucht aan van kin
derstemmen, die joelen en zingen...
Peinzend gaan wij verder en on
willekeurig dwalen dc gedachten
nog even terug naar den verren
voortijd, toen ook de voorjaarsvu
ren brandden op dc hoogten. Het
oude vergaat, het nieuwe bloeit op!
De roode vuren in den donkeren
avond
Vreugde der verrijzenis!
J. G.
Klaar voor de optocht!
Foto Jac. Gazenbeek
Een Paaschverkaal van
HARM VAN LEUSDEN
IK zag mijn Rembrandt voor "Je
eerste maal op lici zolderkamer
tje win mijn vriend ergens aan een
Delftsehe giacht. ik bracht er de
Paaschdagcn dodr en hot slechte
«eer noopte .tot thuisblijven. Ik
stond voor het dakraam en keek
naai buiten, waar de daklijn aan den
overkant vieemdvormige brokken
hapte uit de loodkleurige lucht, die
slechts zoo nu en dan werd over-
glansd dooi wat schaars doorbre
kend zoiflicht. Toén ik mij afwenJde
van liet trieste schouwspel buiten,
«eid mijn aandacht getrokken door
een grijze map, die slordig na?u vo
ren stak uit een stapel geschriften
op de gebeitste boekenplank. Ik
vond er afbeeldingen van oude mees
ters in, van Titiaan. Dili er cn Kern-
brandt. Ik «eet nog hoe ik stil werd
van aandacht toen ik ze uitspreidde
op de tafel Mijn vriend, die zat te
lezen, keek even op en zei, dat ik yer
wel een paar mocht uitzoeken om
mee te nemen.
Ik keek en keurde. Toen brak
plotseling de zon door en een golf
van puui goud ptvusde over dc tafel
"p dat oogenblik ontdekte ik die
et> ;i n Rembrandt. Het leven leek
eensklaps licht en van een sneeuw-
wittcn glans overtogen. Nu ik na
vele jaren er aan terugdenk, her.
inner ik mij nog. dat vooral de
vreemde lichte plek. die daai roer-
1< os stil stond midden in het nach
telijk zwart, mijn aandacht trok. Hoe
vreemd was deze lichtval over de
di ie uitgeteerde lichamen cn ie ver-
slagen wouwen aan den voet van
het kruis.'een aantal in het verblin
dende. hemelschc licht, andere in de
duivelsehe duisternis van dezen
v ïeoselijkste aller nachten.
Toen ik eenige dagen later naar
huis ging. nam ik ie ets mee als een
kostbaar bezit.
Ik hing de afbeelding boven mün
bed cn zij werd mij ecu telkens weer
keerende vreugde. Alleen voor mij
>chcen Rembrandt dit zegevierende
lichaam geteelyend te hebben en den
sprakeloozen Romeinschen hoofd
man. deemoedig geknield op den
Ki uisberg.
Lens liet ik een vriend mijn zorg
vuldig bewaarden schat ziert
„Ja, het is een mooie plaat" zei
hij „ik heb hem thuis ook".
Even vvas het alsof de adem stok.
te in mijn keel. Toen. langzaam,
drong het tot mij door, Jat ik met
mijn gedachten buiten de werkelijk
heid had geleefd. Steeds had ik ge
meend, dat alleen- ik Jeze verzame
ling menschen om hun stervenden
Heiland had gezien. Maar nu begon
mij de gedachte te kwellen, dat hon
derden anderen, Jimenden mis-
•chien. dezelfde voorstelling irr hun
bezit, hadden. Ik kroeg een gevoel
('sof mij iets ontstolen waSfPlotse
ling haatte ik mijn vriend, haatte ik
J* menschen. die evenals ik -
ui dezen Rembran l konden genie
ten. En de plaat nam ik van den
muur; ze '.tg :i hier dan dam vuil
cn verscheurd, veracht en weldra
vergeten.
\\J EER liep het tegen Paschen en
in huis kwam dc schoonmaak.
Ook mijn kast kreeg een beurt cn, op
een goeden dag kw.mi ik mijn go-
scheur.Icn Rembrandt tegen Mi.jn
v tigers beefden tocn*ik haar opnam.
Dwars over de breede lichtbaan liep
oen lange schéur, die den Romein
re paaid, aan dc rechterzijde van
het kruishout, door het gólaat sneed
Maar... wat «as dat? Zagen mijn
oogen liet,goed? Dat hoogbaitNrc ge
zicht was m ij n gezicht, en het was
mijn eigen hand, die verachtelijk
het zwaard naar het verzwakte li.
channi hield omhooggehevcn.
Er ging een schok door mij heen,
en ik stond verbijsterd. Maar lang
zaam kwam over mij een gevoel van
rust. Ook voor mij «as plotseling
door liet duister een stroom van
licht gevallen. Ik begreep.
Was ik niet sedert ik menschen
om hun bezit had gehaat, aan dezen
Christus-moordenaar gelijk geweest?
SinJsdi-ii hangt de plaat «eer bo
ven mijn bei. Een late, schamele
boetedoening!
Voor den Zondag
Handelingen t 3! Aan welken
Hij ook, nadat H11 geleden had,
gichzeh'f levend vertoond heeft,
met vele gewisse kenteekenen,
veertig dagen'9lang, zijnde van
hen gezien en sprekende van de
dingen, die het Koninkrijk Cod
aangaan.
lij enigen tijd geleden maakte ik
een deel van een gesprek mee.
waar het ging over dc opstanding
van den Hcerc Jezus Christus, en
hoe en wat we nu gelooven moes
ten daarvan, 'k Hoorde maar een
deel van dat gesprek, en het paste
daarom niet. er geheel in te sprin
gen, want cr werd eerlijk en moei
zaam gesproken.
Toch had ik.het gevoel: wat is
onze instelling hierop heel anders
dan die van de eerste christelijke
gcmeèntc. Die had geen behoef re
om het wonder van Paschen aan
nemelijk te maken en ook niet. om
het weg te werken achter meer
geestelijke waarden. Zou het niet
zijn, omdat de blijdschap van
HET is eigenlyk onmogelijk, om
een artikel te schrijven uitslui
tend over dc Paaschgcbruiken bij
de Hernhutters. Immers, de kerk
diensten op Paaschdag vormen
slechts een afsluiting, een hoogte
punt volgend op dc daaraan vooraf
gaande Stille Week. Bij een ge
meente, waar het cenige criterium
is de aanraking met den Gekruisig
den Heiland, staan de herdenking
van den Goeden Vrijdag en van de
Herrijzenis op hetzelfde plan.
Daarom moeten wij in dit artikel
kort op de Lijdensweek ingaan.
Als m de Mattheuspassion, vor
men de veelvuldige kerkdiensten in
die week een geheel, met een ge
weldige climax naar deh Goeden
Vrijdag heen cn met den bevrijden-
den, juichenden dienst op den
Paaschmorgcn, als 'n grootsch slot
en een vernieuwd levensbegin.
Tc beginnen met Zaterdag voor
Palmzondag wordt op eiken avond
de geschiedenis van het'lijden van
Christus voorgelezen. Dc verschil
lende berichtgevingen van de vier
Evangeliën zijn daarbij tot een ge
heel samengevoegd en na elke ali
nea zingt óf de gemeente, óf het
koor een toepasselijk koraal, waar
in het gelczenc onderstreept wordt.
Het drukke leven van onzen tijd
maakt helaas voor velen onmoge
lijk, om al deze diensten bij tc wo
nen: maar in den ouden tijd, waar
in dc gemeente een in zich zelf af
gesloten geheel vormde, dat zyn
dag kon indeclcn naar de eischen
van den eeredienst, ontbrak prac-
tisch niemand, ook bijvoorbeeld niet
in de drie diensten, die op Witten
Donderdag gehouden werden en die
hun hoogtepunt vinden in de vie
ring van het Heilig Avondmaal.
Stilste dag
EN dan komt dc Goede Vrgdag,
bij de Broedergemeente nog
heden stilste feestdag van het jaar.
Narden morgendienst komt men om
half drie weer bijeen. Geen toe
spraak van een voorganger mag de
eenvoud en dc kracht van de Evan
geliewoorden verzwakken. Sober,
in korte ajinea's wordt dc geschie
denis van de kruising voorgele
zen, alleen afgewisseld door ge
meente- of koorgezang. Tot na de
woorden: „en Hij gaf den geest",
die men staande aanhoort, elke
menschelijke stem moot zwijgen.
Met diep gebogen hoofd knielen
voorganger en gemeente neer en al
leen het orgel speelt, zacht en plech
tig „Heilige Heere God, Heilige
sterke God, Heilige barmhartige
Heiland! Laat ons nimmer derven
Onze troost uit Uwen dood! Ont
ferm U onzer!"
Als de klanken zijn weggestorven
noemt dc voorganger in zijn gebed
de gemeente in zyn armen en
brengt haar voor Gods troon cn met
een stem, bevend van ontroering,
dankt hij, dankt hij God voor dc
verlossing en smeekt, dat zijn ge
meente vast moge blijven staan op
haar eeuwig fundament: den heu
vel Golgotha. Na het Bachkoraal:
beginnen dc pleinen en hun huizen
te ontwaken. Een voor een openen
zich dc huisdeuren en in do vroege
schemering, zonder dat de klok nog
geluid heeft, trekt men op naar het
Godshuis. Nog hangt de mist ovpr
dc slooten 0111 de pleinen heen, grij
ze vlagen haken zich vast aan de
hagen en aan 't kleine torentje van
dc kerk. Maar in het Oosten klaart
de lucht op.
Over de bruggen, die dc pleinen
mot de Slotlaan verbinden, ziet
men stille gestalten naar de kerk
trekken, vrouwen met hun witte
kerkmutsen op, mannen en kinde
ren.
Kerkdienst
Qtil neemt men plaats in dc
kerk. waar het eerste licht dooi
de blanke ramen binnenvalt. Geen
klokgelui, geen orgel, geen conver
satie en voetgcschuifcl verbreekt
de gespannen stilte. Nu gaat de
deur open van dc sacristie, de voor
ganger treedt binnen, dc gemeente
staat op. en als eerste woord op
dezen Paaschmorgen hoort de ge
meente dc boodschap. „De Heer is
verrezen!" cn zingend antwoordt
zij: „Hij is in waarheid verrezen".
En dan gaat door de kerk het lied,
dat den verrezene begroet, dan ju-
De teekcriinr/ is ontleend nan een
bock van den schrijvergetiteld ,,De
Broeders', waarin de nederzetting
van de Hernhutter Gemeente
Zeist wordt beschreven, en dat bin
nenkort verschijnt.
kinderen, die anders naar do kin-
.lcrkerk gaan. mogen vandaag mee
naar de groote lo tk, en al begrij
pen zij niet alles, één ding begrijpen
zij wel: Dat op Pasehen de Heiland
is verrezen cn dat door Zijn ver
rijzenis de onze verzekerd is.
En begrijpen wij volwassenen zoo
heel veel meer? Of Is het misschien
net genoeg voor ons. dat wij dit be
grijpen? HARALD SCHUTZ
Paschen ons zoo gemakkelijk ont
gaat?
Boven dit stukje staat een bijbel
tekst, die eenvoudig het gebeuren
meedeelt, haast droog. Maar daar
zitten nu juist die spanning cn die
blijdschap in.
Ergens kort bij dc spoorbaan
woonde een gelukkig gezin. Man,
vrouw en een heel klein kind. De
vrouw, in overmoedige speelse! i-
heid, trok een vriend naar zich toe.
Het spel werd overspel. Dc man
ontdekte het. op zekeren dag. Dien
avond stond de vrouw tevergeefs
tc wachten op de thuiskomst van
den man, die het kind had mee
genomen. Eindelijk werden zij.bei
den thuisgebracht. De man had ;n
wanhoop het kind gegrepen, en
zich tezamen daarmee voor den
trein geworpen. Handenwringend
stond dc vrouw er bij. Kapot was
het geluk. Vermoord die zij het
liefste had. Door haar schuld. En
het vreeselijk wrecdc van de schuld
is, dat cr geen weg uit is, omdat «*r
geen weg terug is.
Tjit is de blijdschap van Pa-
•^-^schcn dat God den weg er u.t.
dat is de weg terug, geeft Daarom
is het, dat door die eerste christe
lijke Kerk zulk een uitzonderlijk
„Wenn ich cinmal soil scheiden",
zwellen de gemeentezangen aan tot
jubelende vreugde en eindigen met
een juichend zegegezang.
En dan wordt het zeer stil in de
Broedergemeente Zeist. Vrijdag
avond komt men nog eens samen
in de kerk en wordt de „Liturgie
van het Graf" gezongen, met haar
rustige, stille wijzen en liederen:
Zaterdagmiddag verzamelt men
zich tot een „Liefdemaal", zooals
dc verlaten discipelen cn vrouwen
in Jeruzalem bijeenkwamen; 's
avonds is cr een rustige avondwij
ding. en stil, zonder veel praten,
gaat ieder naar huis.
Paaschbest
Ij AAR heeft men intusschen Pa-
schen voorbereid. Men heeft
eieren gekleurd, de bakkerij in het
Broederhuis heeft voor de kinderen
lammetjes van biscuitdeeg gebak
ken; men heeft voorjaarsgroen en
vroege bloemen in de kamer gezet
cn vooral, men zorgt dat de graven
van de familieleden in orde zijn en
brengt er bloemen.
Het wordt heel stil in Zeist. Een
\por een gaan de lichten ach
ter de ramen uit, de breede ge
meentegebouwen staan vastge-
voegd in hun massalen vorm den
dag te verbeiden, de maan trekt
een licht spoor over den roerloozen
Slotvijver en de dikke knoppen van
de boomen langs de pleinen en
langs dc Slotlaan zwellen in den
zoelen nachtwind.
Heel vroeg in den morgen, nog
lang voor de Paaschzon is verrezen
gewicht gelegd werd, niet op de
geestelijke beteekenis, maar dc
waarachtige gebeurtenis. Tegen
die vrouw, die bij het graf staat
van alles, wat ze verspeeld heeft,
kun je toch niet zeggen, dat het na
eiken winter weef lente wordt? En
dat dan dc bloemen weer gaan
bloeien en de böomcn weer gaan
knoppen? En tegen een mensch,
die met zijn verbeur dc leven voor
God staat, kun je toch niet ver
tellen. dat hoéwei hij God „ver
speeld" cn Christus vermoord
heeft in zijn leven, het alleen maar
op de geestelijke vertolking van
Paschen aankomt? Voor die eerste
christenen was het van het hoog
ste gewicht, dat „de Heer is waar
lijk opgestaan". Zeg tegen dien
mensch, die God heeft doodge
maakt in zijn leven, dat het
Paschen is, dat dc'Heer is opge
staan, dat Hij leeft' Dan zal hij
vragen met al den hartstocht van
zijn brandende schuld is dat echt
waar?
Dat is de blijdschap van
Paschen, dat het echt waar is!
En die het ontdekken, zijn snik
kend aan Zijn voeten neergeva.-
len. Het onmogelijke is waar g •-
worden. Hij lééft, cn daarom kun
nen cn zullen wij leven. V. D. M:
belt het orgel en juicht het koorge
zang; daarna klinkt het Paasch-
verhaal.
Do zon staat op het punt om te
verrijzen, orgel en gemeente zwij
gen en bijna geluidloos verlaat de
gemeente het kerkgebouw, het wit
te zaaltje met het eerste groen, dat
in groote bossen voor den preek
stoel is neergezet. Buiten, voor de
kerk stelt men zich op achter het
bazuinkoor, achter den voorganger,
twee aan twee, eerst dc mannen,
daarna de vrouwen.
En dan schallen de bazuinen:
„Jezus, mijn Verlosser leeft", cn
plechtig cn langzaam, zonder spre
ken, maar in gedachte de
overwinningsliederen meezingende,
trekt de heele gemeente op naar cle
begraafplaats.
Herdenking
f)P het kerkhof met zijn kruis-
v-/ gewijs aangelegde paden, met
zijn simpele poort cn zijn opgc-
snoeide lindeboomen. stelt men zich
op, de vrouwen aan den eenen kant,
de mannen aan den andere. De
voorganger treedt op het midden
pad naar voren, achter hem. als
een bloemengarve, de jeugd, jon
gens en meisjes gescheiden.
Opnieuw weergalmt het koper
van dc bazuinen, weer ruischen de
koralen van de zingende gemeente.
Vol, cn als een triomfzang klinken
de schriftwoorden over de „Akker
Gods" hoen en worden inniger en
ingetogener, als men degenen her
denkt. die sedert deh vorigen
Paaschmorgen heen mochten gaan
naar hun Heer.
En als de zon in volle kracht is
doorgebroken en als haar stralen
over de ontbolsterde knoppen glij
den en op het nog gele, jonge gras
liggen, als de liederen ruischen in
deri helderen morgen en de bazuinen
dreunen, dan staat daar een ge
meente. kléin cn gering, vol fouten
en menscnelijkheid, met gebogen
hoofd tusschen hun dooden; en men
weet. voorzoover een mensch iets
weten kan, dat over kort of lang
de groene graszoden zich over de
hier aanwezigen zullen sluiten;
maar vaster dan dit weten is de
wetenschap, dat dit niet het einde
is, maar het begin van iets beters;
want: „Vivit! HIJ LEEFT!"
Lentemorgen
A LS men na den dienst nog even
verwijld heeft bij de graven
van degenen, die zijn voorgegaan,
begeeft men zich naar huis. Op het
plein stellen de blazers zich weer
op en. nu de zon over de huizen
heeh met haar stralen de grasvel
den beschijnt klinken, opnieuw,
blijde en juichend hun koralen door
de gemeente heen. In hun bonte en
fleuiige voorjaarsjurken en met
de blonde kuif in den voor
jaarswind. wandelt dc jeugd oj) de
pleinen rond; de ouderen zetten
de ramen open en laten de koraal-
muziek door ramen en deuren bin
nenstroomen. ,En dan gaan de klein
tjes Paascheieren zoeken, in huis en
in den tuin en krentenbrood eten:
en op hun bordje staat het heerlijke
Paaschlammetje van biscuitdecg
met poedersuiker bestrooid en met
een roze lintje om de hals cn twee
krenten als odgen in den kop: en
de heerlijke, versche thee geurt en
zij mogen ervan .drinken, zooveel
ais ze willen en zelf suiker nemen
en eieren eten, zooveel als zij willen
Om tien uur roept dé kerk en de
VRIJDAG 7 November as. zal in
het Stedelijk Museum te Am
sterdam een tentoonstelling onder
den naam „Nederlands nieuwo ker
ken" worden geopend, waar een
aantal ontwerpen van nieuw te
bouwen kerken zullen worden ge
ëxposeerd. Deze tentoonstelling,
welke onder auspiciën staat van de
ministers van O. K. en W. en van
wederopbouw en volkshuisvesting
zal na Amsterdam in een tiental
andere steden van ons lafid worden
gehouden.
Om dc belangrijkheid der ten
toonstelling te verhoogen zullen, als
vergeliikings- en studiemateriaal,
afbeeldingen van uitgevoerd werk
van buitenlandsche kerkenbouwers
aanwezig zijn. Teneinde het vraag
stuk van den kerkbouw van ver
schillende zijden te doen belichten
zal, bij genoegzame belangstelling,
aan de tentoonstelling een twee
daagse)! congres wcydcn verbonden
(7 en 8 November), waarop een
7-tal binnen- en buitenlandsche
sprekers inleidingen zal houden.
Dit congres zal onder leiding
staan van prof. dr. G. v. d. Leeuw,
voorzitter van het comité, dat zich
met de organisatie en de uitvoering
van tentoonstelling cn congres
hoeft belast.
Het ontwerpen en inrichten van
dé expositie is opgedragen aan den
architect G. H. Holt te Haarlem.
Zijn opleiding kreeg hij te Am
sterdam aan de Rijksnormaalschool
voor teekenonderwijzers en aan de
Rijksacademie voor beeldende kun
sten onder prof. Allebé. In 1895
maakte hij politieke prenten voor
,.D" Kroniekvan P. C. Tak. In
1897 deed hij in den Stadsschouw
burg een poging tot betere tooneel-
cnsceneering met het door hem zelf
geschreven cn aangcklecde symbo
lische spel Mineelijn. Dit had in
19001902 Molkenboer's medewer
king aan de Wagner-veroeniging
ten gevolge (miso-cn-scene, cos-
tuums.cn decors). Ook kreeg hij de
artistieke leiding van de lustrum
spolen der studenten van Delft en
Leiden. In 1906 vertrok hij naar
New York en Los Angeles, waar hij
verschillende toojiecldecoratics tot
%land bracht.
In 1917 had zijn St. Franclscus-
gcbarenspel in Den Haag plaats.
Dc monumentale schilderkunst
tracht hem tot wandschilderingen
voor het St. Franciscus-Gasthuis te
Rotterdam, tot kerkramen en voor
al tot mozaïeken: het groote mo
zaïek in de kerk van St. Antonius
Abt te Schevcningen; kruiswegsta
ties in de grafkerk van St. Fran
cois de Sales in Annecy. Ook pro
fane werken: b.v. een Gijsbreght»
mozaïek, die nog in bewerking is.
Voorts vervaardigde hij een mo
zaïek voor de Rott. Lloyd, het Ju-
iiana-mozaick voor de Cité Univer
sitaire te Parijs en kleinere stukken
van toegepaste mozaïek in New
York. Parijs en ons eigen land. Mol-
kenboer toekende vele portretten en
exposeerde in Rome, Brussel, Parijs
enz.
7
r)EZER dagen is in ons land ge-
arriveercï dr. Albert Hyma,
professor in dc geschiedenis aan de
Universiteit van Michigan.
Prof. Hyma, die ons land bezoek^
mede in verband met z\jn publicatie
over dr. A. C. van Raalte en de
Hollandsche nederzetting in Michi
gan voert o.m. het woord voor do
professoren en studenten der Vrijo
Universiteit.
Pref. Hyma is in het bezit van
hem door den kleinzoon van dr. A.
C. van Raalte, den heer D. K. B. v.
Raalte te Holland Michigan ter
hand gestelde 5000 nagelaten papie
ren en van documenten van den
leider der emigranten van 1817.
Deze papieren zijn nog nimmer
aan de openbaarheid prijs gegeven
en werpen een veelszins nieuw licht
op de figuur van v. Raalte en diens
groote beteekenis.
Het oorspronkelijke huis van
v. Raalte, „The red brick house"
staat nog steeds aan cle Fairbanks-
Avenu in cle stad Holland cn is
•hans tegelijk met de documenten,
aangekocht door den uitgever
Eerdmans te Grand Rapids, die aan
het huis een cultureele bestemming r
wil geven en er o.m. een bibliotheek'
in wil onderbrengen ten dienste van
de bestudeering van het calvinisme.