Hoe te koloniseren in Suriname?...
Zwarte ruiten zijn in trek
Onbekookte „Freeland"-
plannen
Nieuwe ontwikkeling bij het
kinderrecht
Hollandse astronomen naar
Midden-Afrika
Dollar-dwang!
Economische crisis in
China
Een belangrijke stap vooruit
Expeditie werd twee
jaar voorbereid
Oorlogsschaderegeling
wordt voorbereid
r
Brandweerlieden onder water
Oefeningen in Rotterdam met
de Davis-gordel
Kreeg Rex steun van
koning Leopold?
Dr. Hugo Eckener
in Amerika
Thomas Mann
2
Maandag 12 Mei 1947
30.000 verdrevenen
„De Freeland League te New
York heeft het plan tot vestiging
van 30.000 verdrevenen in Suri
name goedgekeurd. De vestiging
zal geen afzonderlijke politieke
gemeenschap vormen.
Er is besloten een Surinam
Development CoÖperation" op
te richten, om de kolonisatie te
financieren, zodra de commissie
van experts in Suriname is aan'
gekomen."
Een rijksgebied, dat ongeveer 5
maal zo Kroot is als Nederland en
slechts een bevolkinK telt van
180.000 zielen, kan natuurlijk dui
zenden immigranten opnemen. In
tussen. terwijl de mogelijkheid
voor Nederlanders Kcschapen
werd om naar Australië. Zuid-
Afrika, Canada. Brazilië. Argen
tinië, enz. te verhuizen en ni t-
tegenstaan<je het feit. dat er zeer
veel jonge mensen te kennen ga
ven naar Suriname te willen over
steken. heeft de regeriryz geen an
der plan aan Suriname kunnen
voorleggen dan dat van de Free
land League. dat stelt teleur.
Daar is Suriname te mooi en te
goed voor.
Wanneer men bedenkt dat deze
kolonisten met practisch zuiver
Amerikaanse financiële steun
zich zullen vestigen, en dat de
oedragen ii> de millioenen lopen,
dan is bet ere naïef te denken dat
zij zich erop zullen toeleggen de
Nederlandse taal te leren on blij
zulléh zijn met de Nederlandse
de autonomie van Suriname is
*->vE bekende Rotterdamse oogarts, dr. L. A. G. O. Lashley, zei!
1 Surinamer van geboorte heeft op verzoek van het Rotterdamse
Parool bijgaand artikol geschreven, waarin hij een eigen visie ontwik
kelt over de immigratie-plannen betreffende Suriname.
t EDURENDE de laatste twee
jaren heeft men in Neder
land meer over Suriname kunnen
lezen dan vroeger in een kwart
eeuw. Niet alleen de bekende De*
cember rede van '42 is hiervan de
oorzaak. Ook het bezoek van de
Surinaamse delegatie aan Neder
land. die overigens met dëzv. rede
samonr.ing. evenals het tegenbe
zoek door de parlementaire com
missie. hebben er het humlë toe
bijgedragen. In de laatste tijri ech
ter ziin het vooral de plannen van
de Freelan^ League om grote
aantallen uit Oost-Europa verdre
venen naar Suriname te doen
verhuizen, die voor dit ruksgebicu
de u vndacht vragen.
In een radio-causerie hee't de
vertegenwoordiger van de League
in Nederland. Raptschinsky uit
eengezel weike de plannen zijn.
Daarbij werd duidelijk gemaakt,
dat de nieuwe kolonisten die
grotendeels ambachtslieden zijn,
nu uwe takken van het ecoi-o
rnisch leven tot ontwikkeling zul
len lu-engen. Ze zullen in speciaal
vojr hen gestichte steden en dor-
P"-i wofd»-n ondergebracht, dk ge
bouwd zullen worden op plakken
die lu'l Kolonisatie-Comité zei! zal
uit7oeI i«n.
Suriname zal een nieuw- vader
land vooi deze kolonisten worden
en ze zullen zelfs de rijkstaal
het Nederlands aanleren.
olgcns Raptschinsky zal de nieu
we „kolonie" de naam van Suri
name in de rest van de werciJ een
speciale klank geven en het land
zal hierdoor misschien goo iwnl
verwerven.
Europ. D.P.'s
Daargelaten of een kolonisatie
van Oosl-Europeeêrs zelfs in de
boste gedeelten van Suriname ge
lukken zal (van do zijde der
Displaced) P(ersons) is uien ïu
bet geheel niet happig op verhui
zing naar Zuid-Amerika!is bet
ook van belang de aandacht van
het Nederlandse publiek op deze
plannen te vestigen. Want welk
Jancl ter wereld zou een plan goed
keuren om kolonisten op te nemen
zonder daj men van te voren kan
zeggen hoeveel liet er zullen zijn
en zonder dat men het afhanke
lijk stelt van de economische mo
gelijkheden?
Dan flient nog gewezen te
worden op het feit. dat aan
de/.e Nederlanders of Neder
landse-onderdanen. hetzij zo
uU.000 dan wel 200.000 in aan
tal zijn. toch niet verbieden
kan zich in het Europees
'rijksgebied te vestigen wan
neer blijkt, dat de kolonisatie
in liet iroprngebied een mis
lukking wordt!
Do Staten van Suriname-hebben
in principe aangenomen dc zaak
te overwegen. !n hoeverre men
zekere garanties geviangd heeft,
is niet bekend. Wel weten we mei
zekerheid, dat men direct na de
ooi log toen er sprake van was de
politieke delinquenten naar Suri
name over te brengen, direct door
do Surinaniers heftig geprotes
teerd werd; het verlangen werd
te kennen gegeven, dat de cniigra-
tieinogelij£heid voor Nederlan
deis geopend werd. dóch dat uien
in Nederland niet van de gedach
te moest uitgaan, een deel van het
volk dal men er niet gebruiken
kon of waarmee men moeilijk
heden had, te moeten overhevelen
Men sjelt er prijs op veel Neder
landers in Suriname op te nemen;
men verwacht evenwel, dat er een
scherpe selectie zal zijn en dat
men bovendien de kansen van te
voren eeist grondjg onderzoekt
Dit is nodig zowel ter wille \an dc
immigranten als Nan het land
Suriname wenst niet dat er enkele
tienduizenden guldens worden
uitgetrokken om een plan te steu
nen. waarvan men van te voren
zeggen kan. dat het tot«misluk-
kmg gedoemd is. Te vee) leergeld
heeft men in het verleden betaald,
om zich nu ernstig met dergelijke
plannen bezig te houden.
De ernstigste economische cri
sis, .die China ooit heeft doorge
maakt. culmineert thans in een
dreiging met algemene stakingen
de vorming van een separatisti
sche icgering. Enige waarnemers
te Sjanghar geloven, dat de Chi
nese regering gedwongen zal zijn
nieuwe verzoeningspogingen bij
de communisten te ondernemen.
Het wordt ook als buitengewoon
twijfelachtig beschouwt, of' de re
gering het huidige grootscheepse
offensief tegen de communisten
meer dan zes maanden op deze
wijze vol zal kunnen houden.
De vakvereniging van industrie-
arbeiders heeft met een algemene
slaking en vorming van een nieu
we regering in Sjanghai gedreigd,
als Maanrlag om 12 uur geen ge
volg is gegeven aan de volgende
drie eisen:
1. Hernieuwd onderzoek naar
dc indexcijfers voor het levenson
derhoud.
2. Publicatie inzake het privé-'
vermogen der familie Tsjang Kai
S;.ek en enkele andere hoogge
plaatste persoonlijkheden.
3. Een aanzienlijke demobilisa
tie van het leger.
De prijzencommissie van het
kabinet heoff besloten do eersté
tis in te willigen,
immers nog geen feit nationa
liteit. Vooral als men de plannen
beziel en de voorgestelde kolonies
zich Voor ogen houdt is het dwaas
li- verwachten dat deze mensen
de behoefte zullen gevoelen een
taal aan to leren die ze besli6t
niet zullen nodig hebben. En ge
zien de staatsrechtelijke verhou
dingen die nog steeds gelden, ook
wanneer de Staten van Suriname
toj een overeenkomst komen met
de vertegenwoordigers van de
I reeland League en dus hun fiat
gc-v'en aan besprekingen die reed9
gevoerd ztjn tussen de regering
en de vertegenwoordigers, dan
nog zal de Ned. regering de han
den niet in onschuld kunnen was
sen wanneer later blijkt dat er
grote badelen voor de Surinamers
uit voortvloeien.
Herhaaldelijk, en niet het
minst tijdens het bezoek \an
de Parlementaire Commissie
in Suriname, heeft men daar
uit alle groepen der bevolking
uitdrukkelijk' te kennen gege
ven hef rijksverband niet te
willen verbreken. Intussen
gaat het Surinaamse volk
steeds meer geloven in de ab
solute incompetentie van Ne
derland. hulp in welke vorm
ook. te bicden en hoort men
stemmen opgaan die voorstel
len dje hulp dan elders te zoe
ken.
Het is janimer dat dit volk ook
nu weer gesterkt wordt in de ge-
daohte dat het van het vroegere
moederland niets behoeft te ver
wachten. want ook t.o.v. de zo
even genoemde kolonisatie komt
men met een plan dat .door de
Amerikanen werd uitgewerkt en
aat met Amerikaans kapitaal ten
U'tvoer geb;-ach| z.al worden. Het
is niet ongegrond te vrezen dat
men het paard van Troje binnen
haalt en dat er in de toekomst
ook in Suriname geen kans rneer
voor de vestiging van Nederlan
ders of voor het investeren van
Ned. kapitaal zal bestaan, en aan
de andere kant geen mogelijkheid
om een „invasie" van Euro-Ame
rikanen in Nederland tegen to
gaan.... die gec-n Nederlands
kennen.
r~
Ooi) in de Oosterse landen heeft
men graag goed gepoetste schoenen
en deze Brits-Indische jongen heeft
dan ook niet te klagen over gebrek
aan klandizie
Op jacht naar zon en sterren
(Speciale berichtgeving)
TAREN geleden gix C. Sanders,
J een vijftienjarige Nederlandse
jongen, naar Midden-Afrïka, om
„zaken" te doen. Hij bracht het tot
kapitein op een Congoboot en op die
kronkelende rivier, met zijn talloze
vertakkingen, waar zonder behoor
lijke kaart steeds in een verkeerde
koers kan worden gevaren, zag hij
het grote nut in van sterrenkunde.
Zo ging hij zich in deze weten
schap verdiepen en ook toen hij
reeds lang geen kapitein meer was,
bleef Sanders zijn belangstelling
voor de astronomie behouden. Uit
Nederland liet hij instrumenten ko
men en voor een leek deed hij bui
tengewoon nauwkeurige waarne
mingen. De aldus verkregen gege
vens stelde hij in de jaren 1923
1924 aan Nederlandse astronomen ter
beschikking.
Bloeiend2 gifhandel in Westland
f 8716.20 hoven het toegestane be
drag.
G, te Wateringen ging in 11 ge
vallen over 11098 M2. glas zijn boek
je met f 21.491,56 te buiten; de ge
bruikte broeiramen. welke f 4.12
hadden niOgpn opbrengen, leverden
nu variërend van f 7.50 tot f 11.00
per stuk-op. W. te Maasland ver
kocht 4 kassen plus schuur en ont
ving daarvoor f 7300.— boven de
toelaatbare f 8000.
liet comité ..Ruitentroef" te G'»-
rinclieni gaf een plaatselijke schil
der opdracht glas to kopen. Deze
deed dit en er werd voor dit plas
f 10.50 per M2. betaald, hetgeen van
de vastgestelde priis van f 3.60 nog
al wat afwijkt. liet comité hetaaldo
deze prijs omdat het wist dat de
prijs van geïmporteerd Portugees
glas ongeveer op deze hoogte, ligt-
Ook in glasbonnen werd druk ge
handeld. Ai de geverbaliseerde!!
zullen zich \onr de Haagse tucht
rechter hebben te verantwoorden.
Het wetsontwerp oorlogsschadere
geling verkeert thans in het laatste
stadium van voorbereiding. Binnen
enkele weken zal dit lang verwachte
ontwerp, waarin in belangrijke mate
schijnt tegemoetgekomen te zijn aan
in. den landed kenbaar gemaakte wen
sen, aan de Tweede Kamer worden
aangeboden.
In een persconferentie te Delft
ten kantore van de afdellngscoVn-
mandant der prijscontrole gaf de
heer D. Nleuwpoort, voorlichtings
ambtenaar voor Z.-Holland van het
Directoraat-Generaal van de prijzen
verschillende inlichtingen over de
omvang en de bestrijding van de
zwarte handel in glas in de omge
ving \an Delft.
Het euvel openbaarde zich het
eerst in 1942—1943 toen verschil
lende tuinders gebruik maakten
van de verbeterde conjunctuur >11
hun bedrijfstak door vérkoop
tegen aan merkelijk verhoogde prij
zen \an een kas of warenhuis
of gedeelte van hun platglas, om zo
hun zware hypotheeklasten door af'
lossing te verlichten.
Met de \erkoop van dit glas de
den zij ook afstand van een deel
van hun teejtvergunning, dit dao
door het orgaan, dat de vergunning
had afgegeven op de nieuwe koper
werd overgeschreven Ofschoon ver.
lening en overschrijving der \erguu
uingen geen kosten met z:"h braeh
ten beriepen de verkopers zich
hierop steeds om to hoge prijzen te
rechtvaardigen. Ind« "d3a<j scheen
do vergunning enige goodwill t«
he\atten; een rechterlijke beslissing,
welke deze op f 1.— per M2. beteel-
de oppervlakte glas bepaalde, weni
(loor de Hoge Raad^ bij uitspraak
van 27 Fehr. 1942 bekrachtigd.
Echter eerst na de bevrijding
breidde zich de zwarte0 handel in
glas geweldig uit, waartoe de chao
tische toesta: den kort-na deze ge
beurtenis krachtig medewerkten. I11
die dagen was het 0 a. noodzakelijk
dat enkele regeringsgebouwen in
Den Haag in de kortst mogelijke tijd
zlasdicht werden gemaakt en zo ga
ven overheidsinstanties het slechte
voorbeeld door hoge prijzen te be
talen.
Scherpere controle
Spoedig werd hieraan paal en
perk gesteld; de commissie nood
voorziening vorderde 450.000 Ma
glas; een prijs van f 3.60 per M2.
franco verbruiker voor nieuw glas
werd vastgesteld. Ook de controle
werd scherper, maar de windhandel
in glas was hiermede nog-niet be
dwongen, zodat in vele gevallen tot
het opmaken van proces-verbaal
moest worden overgegaan. De over
treding werd vastgesteld aan de
hand .van „Prijzenbesehikking ge
bruikte goederen no. 1", waarbij de
toelaatbare prijs van raamlijsten
werd vastgesteld; de beschikking
1947 betreffende ramen met rui
ten en de prij'svaststelling van
nieuw glas. Voor gebruikte èén-
ruiters werd een basis van 75 pro
eent aangehouden hetgeen in het
voordeel der gevcrbaliseerden was,
daar de vervangingswaarde in de
regel niet hoger dan 50 lag.
Voor de prijsbepaling van grote
objecten wenj--de medewerking ver
kregen van Rykstaxateifrs, eri an
dere deskundigen; de taxatie ge
schiedde op basis van de thans gel
dende prijzen voor nieuw materiaal.
Een paar voorbeelden
Van de talrijke gevallen van over
treding zijn de volgende wel het
mee«t sprekend. De firrha N.V. D.
te Delft verkocht aan enige afne
mers 3190 1-ruiters, welke gedeelte
lijk terecht kwamen in missiehuizen
en kloosters in het Zuiden van
ons land en berekende daarvoor
NA een bespreking van twee dagen
heeft de Tweede Kamer een ont
werp tot wijziging van bet Burger
lijk Kinderrecht aanvaard. Het Kin
derstrafrecht zal ook wel op de hel
ling worden gezet, maar kwam thans
niet aan de beurt.
Het debat kon zo. kort zijn door
de uitvoerige voorbereiding der be
handeling, waarbij het ontwerp twee
maal werd gewijzigd. Het ontwerp
was in V937 ingediend en de schrif
telijke bèhandeling was reeds voor de
oorlog vergevorderd. Nu werden
verscheidene wijzigingen aangebracht
Het ontwerp brengt geen algehele
principiële herziening. Gelukkig, want
de grondslag van ons Kinderrecht is
juist. Maar het, recht moet steeds ver
der uitgroeien aan de hand der erva
ring en zich aanpassen aan de ont
wikkeling der denkbeelden. De ont
werper van 1937 heeft de ontwikke
ling, die ons Kinderrecht had door
gemaakt. willen registreren.
Het hoofddoel was echter een an
der. De wetten van 1901, die de
grondslag legden voor een Schone
ontplooiing van ons Kinderrecht, wa
ren redactioneel minder geslaagd
Zeer minutieus hééft men alle denk
bare gevallen willen regelen, waar
dóór lange, moeilijk leesbare artike
len ontstonden. De regeling was zeer
weinig overzichtelijk. Verscheidene
wijzigingswetten hebben in de tirssen
tijd deze kwalen nog verergerd,
waardoor het geheel uiterst moeilijk
hanteerbaar werd. Het hoofddoel van
1937 was nu daarin verbetering te
brengen.
Hierin is de wetgever uitstekend
geslaagd. De stof is thans veel beter
Mr.
door
W. P. C. Knuttel
systematisch ingedeeld en overzich
telijk geordend. De volzinnen zijn
kort en duidelijk.
Als gezegd, is deze redactionele
herziening tevens gebruikt om de
regeling 'aan te passen aan de ver
der ontwikkelde denkbeelden. Hierin
is een merkwaardige vooruitgang
zichtbaar. Zo bijv. ten aanzien van
de ouderlijke macht.
Typerend voor 1901 was, dat de
vaderlijke macht werd vervangen
door de oudërlijke, maar zeer be
langrijk was, dat deze tevens aan
tastbaar werd gemaakt. De ouder
lijke macht is in de eèrste plaats de
plicht tot opvoeden en, indien in deze
plicht wordt te kort geschoten, moet
de macht kunnen worden opgeheven.
Dit kon volgens 1901 bij onwil 'der
ouders geschieden, ook indien zij zich
daartegen verweerden (ontzetting),
maar bij onmacht alleen indien zij
zich niet daartegen verzetten (ont
heffing). Verdere aantasting was toen
nog onbekend.
Deze regeling geldt thans nog,
maar in 1921 ging de wetgever toch
een stap verder door de invoering
van de ondertoezichtstelling. Indien
het tekort in de opvoeding minder
De Rotterdamschc kikkermannen
Onder de vele berichten, die de
aether vulden, ten tijde van de in
vasie in Norniandië omtrent tal van
nieuwe uitvindingen ten dienste van
de oorlogsvoering, was er een mel
dende dat er „Kikkermannen" in actie
\v\1ren geweest.
Die „Kikkermannen" waren uitge
rust met een eenvoudig zuurstofappa
raat, waardoor zij in staat waren ge
ruime tijd onder water te blijven.
Rubber zwemvliezen aan handen en
voeten stelden hen in staat zich snel
voort te bewegen. De Rotterdamse
brandweer heeft ingezien dat homo
sapiens uitgedost en getraind als
Kikkerman" nog nuttiger werk zou
kunnen verrichten, dan het opruimen
van mijnversperringen en andere
narigheden, welke in oorlogstijd tot
zijn taak behoorden mensen red-
in hun element
den b.v. De brandweer, zeker niet al
leen in Rotterdam, „doet" in water
en vuur en het ligt dus voor de hand
het personeel zowel met het een als
het ander vertrouwd te maken. De
Rotterdamse brandweerlieden krijgen
dan ook een gedegen training in liet
zwemmend redden van drenkelingen.
Toen men'hoorde van d;e mysterieuze
„kikkermannen" die zich met hun
wonder-apparaten als ten visje zo
licht onder water bewogen, kwam
men op het idee, dit duikapparaat te
gaan gebruiken voor het redden van
drenkelingen. En eigenlijk is het ook
hiervoor bedoeld, want voluit heet
de uitrusting: Davis submarine escape
apparatus en hij werd uitgereikt aan
duikbootbemanningen, om in geval
van nood, hun boot via .de comman
dotoren te kunnen verlaten.
groot is en te verwachten is, dat de
opvoeding zal verbeteren, indien de
ouders daarbij de steun van een bui
tenstaander krijgen, die dan echter
tevens op de opvoeding toeziet en,
met de sanctie van de Kinderrechter
liet laatste woord heeft, dan kan een
kind (alle of meerdere kinderen uit
het gezin) onder toezicht van een
gezinsvoogd worden gesteld. Dus een
lichtere aantasting der ouderlijke,
macht voor de lichtere gevallen en
feitelijk juist strekkend tot herstel
van het feitelijk gezag der ouders
over hun uit de hand gelopen kind.
1937'gaat nu weder een stap ver
der. Voor enkele, bijzonder ernstige
fjevallen wordt ingevoerd de onthef-
ing tegen de wil van ouders, aan
v/ie geen onwil of slecht gedrag kan
warden verweten. Een zeer harde
maatregel du£, waarbij het belang
van het kind geheel op de voorgrond
wordt gestéld
Rechten der moeder
Ook in een ander opzicht is hier
een ontwikkeling zichtbaar. Volgens
1901 wordt de ouderlijke macht uit
geoefend door de vadejv volgens 1937
door. beide ouders, m'aar beslist bij
geschil de vader. De vooruitgang
voor de moeder is hier groter dan op
het eerste oog lijkt. Immers, zij krijgt
nu ook zelfstandig de rechten, die uit
de uitoefening der ouderlijke macht
voortvloeien, met name het recht om
een ondertoezichtstelling v an het kind
ie verzoeken.
Hierdoor krijgt dus de moeder het
recht om indien zij zich niet met de
opvoeding door de vader kan ver
enigen, de gehele opvoeding aan het
oordeel van de Kinderrechter en'een
gezinsvoogd te onderwerpen.
De Kamer is in 1947 nog verder
gegaan en. heeft aan de moeder een
beroep op de Kinderrechter toege
kend ten aanzien van bijzondere af
keurenswaardige beslissingen van de
vader. Dus een wedsr verder gaande
aantasting. Zal deze invoeging feite-,
lijk van grote betekenis blijken? In
dien de tegenstellingen in het gezin
zo groot zijn geworden, dat dc moeder
de tussenkomst van de.Kinderrechter
inroept, zal dan kunnen worden vol
staan met een teniet doen van één
beslissing van vader en zal het dan
niet beter zijn, dat de weg der onder
toezichtstelling wordt gekozen en een
gezinsvoogd duurzaam zijn bemidde
lende rol kan vervullen?
Van groter betekenis is de tweede
aanvulling, die de Kamqr bij amende
ment aanbracht. De voogdij over een
kind kan worden opgedragen aan
verenigingen en instellingen, wier
statuten de duurzame verzorging van
kinderen voorschrijven Feitelijk
wordt daarbij geregeld regeringstoe-
zicht alleen uitgeoefend, indien die
vereniging subsidie ontvangt.
Met de meeste instellingen voor de
kinderbescherming is dit iiet geval en
dus moeten deze 'aan bepaalde voor
waarden voldoen en wordt op haar
verpleging toezicht gehmiden. Maai1
.er zijn ook opvoedkundige instellin
gen, bijv. weeshuizen en diaconieën,
die geen subsidie aanvragen. In het
algemeen geven ook zij een goede
opvoeding, maar een waarborg daar
voor ontbreekt. De Kamer heeft nu
bepaald, dat ook5 deze instellingen
aan bepaalde voorwaarden zullen
moeten voldoen.
Onder invloed van Franse rechts
beginselen heeft ons Burgerlijk Wet
boek bepaald, dat geen band ontstaat
tussen de ongehuwde moeder en haar
kind, zolang zij dit niet heeft erkend.
Deze bepaling, dat een .ongehuwde
moeder niet kan volstaan met her
kind als het hare bij de Burgerlijke
Stand aan te geven, maar dat zij het
ook uitdrukkelijk moet erkennen,
heeft nooit ingang gevonden in de
Nederlandse opvattingen. Door dit
vereiste af te schaffen brengt liet ont
werp ons terug in de richting van het
Oudhollands recht.
Van de vele andere wijzigingen kan
thans alleen nog worden vermeld, dat
de controle van de kantonrechter op
het beheer van het vermogen van een
kind door de voogd aanmerkelijk
wordt verscherpt.
De Eelgische Rexist, Victor Mat-
thijs, die ter dood veroordeeld werd
wegens collaboratie, heeft bij de
behandeling van zijn zaak, volgons
het Brusselse blad „Le vPeuple"
onthuld,' dat Koning Leopold per
soonlijk Degrelle's actie zou hebben
goedgekeurd. Volgens Matthys zou
Degrelle de goedkeuring van de
koning zelf hebben gekregen om
zjjn Rexistische campagne uit te
voeren. In drie geheime bijeenkom
sten had de koning' ingestemd met
Degrelle's plannen, zijn houding ten
opzicht van de Europese oorlog en
hem hebben aangespoord voort te
gaan. Nadat de koning een brief
van Degrelle had ontvangen werd
generaal Van den Berghe, chef van
het Belgische opperbevel, ontslagen
Tijdens Leopolds onderhoud met
Hitier te Berchtesgadcn zou de ko
ning hem hebben voorgesteld graaf
Lippens tot leider van de Belgische
regering te maken.
Nieuwe methode
Reeds in 1882 had de bekende
sterrenkundige prof. J. C. Kap-
t e y n. uit Groningen, gewezen op
hetgrote belang, dc positie van
sterren te bepalen volgens een me
thode, analoog aan flie. welke San
ders voor het eerst met succes aan
de evenaar had toegepast.
Voortbouwende op deze denk
beelden gaat de Sterrenwacht te
Leiden thans Waarnemingen doen
in Aequatoriaal Afrika, 7.0 vertelde
ons prof. dr. J. H. Oort, directeur
van het instituut.
Onder leiding van dr. G. van
Herk, die reeds aan een voorlo
pige expeditie in 1931 en '32 deel
nam. zal de Sterrenwacht ongeveer
half Augustus een expeditie naar
Midden-Afrika uitzenden om. ge
durende drie jaar observaties le
doen in het gebied tussen Nakuru
en Eldoret in de buurt van het
Victoria-mccr op een hoogte van
drieduizend meter.
Niet Ülleen zal volgens een ge
heel nieuw principe worden ge
werkt. maar ook een speciaal ge
construeerd instrument worden ge
bruikt. waardoor men de bepaling
van de z.g. declinaties der sterren
hoopt te kunnen verbeteren.
Deze declinaties worden sedert
anderhalve eeuw Vrijwel uitsluitend
bepaald met meridiaancirkels, waar
bij storende fouten optreden, in
hoofdzaak een gevolg van doorbui
ging van het instrument door de
zwaartekracht. De in een verticaal
vlak draaiende telescopen, die over
al worden gebruikt, moet men tel
kens een andere stand geven, waar
door de buiging steeds verschillend
is.
De tclescobp. die men op deze
expeditie zal gebruiken en die een
unicum is, draait in een horizon
taal vlak, waardoor de buiging de
zelfde is.
Bij de bepaling der absolute po
sities der sterren gaat het om de
afstand van de sterren tot de hemel
pool. Bij de aequatoc ligt de hemel
pool in de horizon en gaan de ster
ren loodrecht op. waardoor dus
daar, bij deze horizontale „methode"
de waarnemingen het'gemakkelijkst
en het zuiverst zijn.
Men hoopt op deze wijze een
nieuwe „fundamentaal-catalogus" sa
men te stellen en tevens te bewij
zen. dat het beter is de bepalingen
volgens de nieuwe methode te doen.
Dat deze hoop niet ongegrond Is,
heeft de voorlopige expeditie van
1931 voldoende aangetoond.
Behalve aan de nadere positie
bepaling van ongeveer vijftienhon
derd sterren, zal 'ook aandacht wor
den gewijd aan de- metingen van
het „zodiakaal licht", een wolk van
kleine stofdeeltjes in het zonnestel-
Vrachtvervoer per
luchtschip
Dr. Hugo Eckener, de bekende
Duitse Z^ppelinexpert, dio op het
ogenblik in de Verenigde Staten
vertoeft, om Op te. treden als ad
viseur van Goodyear, voorspelde,
dat vrachtvervoer over 9e Atlan
tische Oceaan in dé toekomst
voornamelijk niet grote en kleine
luchtschepen zal plaats hebben.
Deze reizen zouden dan 2 dagen
duren.*
Ilij merkte echter op, dat het
passagiersvervoer hoofdzakelijk
per vliegtuig zou plaats hebben.
Tijdens een interview in Lake-
hurst heeft hij gezegd, dat ten ge-
volge'van de ontwikkeling in oor-
logetijd^e vveg gebaand was voor
lichtere, sterkere en nog ruimere
luchtschepen, die, naar hy zei,
verbluffend goel geschikt waren
voor het vervoer van vracht in
grote hoeveelheden.
Ook voor passagiers
,,Ik ben er van overtuigd, dat
luchtschepen practischer dan
vliegtuigen zijn, omdat zij meer
comfort en veel ruimte bieden.
Fen luchtreis in een vliegtuig
wordt na 20 uur zeer vermoeiend.
Ir. een luchtschip daarentegen
kan een passagier drietweken rei
zen zonder moe te worden", aldus
verklaarde de ontwerper van de
Zeppelins onlangs.
„In 1938 stonden wij juist op
het punt orn de Duitsch-Ameri-
kaansche Zeppelin Maatschappij
op te bouwen, tezamen met de
Goodvear Maatschappij. Nu zal
;k ergens in Ohio werken. Ik zal
voortgaan met de toepassing van
hetgeen de oorlog ons geleerd
heeft
Q
sel, die moeilijk kan worden waar
genomen en waarvan men thans de
structuur nader wil onderzoeken.
De hoge ligging van de waarne
mingspost leent zich- daartoe uiter
mate..
Wanneer men iets tot stand wil
brengen, dat in nauwkeurigheid
uitgaat boven de waarnemingen van
de observatoria overal elders ter
wereld, zal men zeker drie jaar
nodig hebben, aldus vertelde prof.
Oort Allerwegen bestaat voor onze
expeditie, dié gedurende ongeveer
twee jaar is voorbereid, grote be
langstelling. Uit binnen- en buiten
land 'heeft men steun ondervonden.
f. 15.000 ontbreekt
Luitcnant-ter-zee le klasse W.
H. Zadelhoff zal de tocht als waar
nemer voor -de Nederlandse marine
meemaken. De „International Astro
nomical Union" en andere weten
schappelijke fondsen in Amerika
gaven subsidies, terwijl ook instru
menten werden afgestaan. Toch ont
breekt nog een bedrag van 15.000.
Dr. van Herk, leider van de ex
peditie, heeft ons nog het een en
ander over het verblijf in Afrika
verteld. Het zal moeilijk en een
zaam zijn, doch gelukkig kunnea
de echtgenoten van beide geleerden
hen vergezellen. De heer Van Herk
kent de streek en zelf heeft hij de
■plaats van het observatorium be
paald. Dc Britse regering verschaf
te de grond.
Na aankomst zal men enige maan
den met de inrichting van het kamp
bezig zijn. Niet 'alleen moet een
hopten huis worden gebouwd de
tekening maakte een Nederlandse
architect maar ook moeten voor
de vier grote instrumenten pijlers
en funderingen worden aangebracht
en een behuizing vervaardigd, die
tegën zon en regen bescherming
geeft.
Het observatorium ligt op vrij
grote afstand van de bewoonde
wereld het dichtstbijzijnde win
keltje is 25 km. ver zodat men
steeds voor minstens een maand
Jevensmiddelen in huis zal moeten
hebben.
Het waterprobleem is niet zo
groot. Men is aangewezen op de
regen, die in deze streek gelukkig
nogal rijkelijk vloeit (1.25 m. per
jaar). Wel zal het zaak zijn, iedere
druppel op te vangen. Het klimaat
'is vrij behoorlijk, de nachten zijn
er zelfs koel.
Een zeer groot aantal artikelen
moet worden meegenomen, o.a. re
servemateriaal voor de instrumen
ten. accu's voor opwekking van
electrieiteit. geneesmiddelen en boe
ken. De vraag, zovele malen ten
onrechte opgeworpen, welke boeken
men mee zou nemen wanneer 'men
naar een onbewoond eiland gaat.
komt hier nu eens werkelijk aan
de ordb! De uitwerking van dc ver
kregen gegevens zal gedeeltelijk
reeds ter plaatse worden gedaan.
Zelfs op deze verlaten plek is de
kans op bezoek niet uiticodntcn. Een
botanicus en een zoöloog: uit Leiden
zullen vermoedelijk het volgend
jaar gedurende enige maanden in
het kamp verblijven om onderzoe
kingen te doen. Over ongeveer een
jaar is er ccn zonsverduistering en
de mogelijkheid bestaat dat andere
astronomen van uit dit kamp het
verschijnsel willen waarnemen.
Beide geleerden zijn intussen vol
vertrouwen cn verwachten, dat hun
moeilijk werk tot verdere' ontwikke
ling van dc astronomische weten
schap zal bijdragen.
Maak 11 niet te snel boos
U kon eens verkouden
worden
Het lijkt gek, maar sommige
mensen worden verkouden als ze
zich erg boos maken en dit heeft
soms ook nog andere aandoeningen
van de luchtwegen tot gevolg. Een
Amerikaans professor heeft de oor
zaken hiervan uiteengezet.
Hij verklaarde dat de neus een
der organen is, waarin een defen
sieve reactie ontstaat als iemand
wordt opgeschrikt door levensge
vaar of gevaar voor zijn dierbaren.
Op dezelfde wijze reageert de
neus op toorn. De neusluchtwegen
sluiten zich eri de slijmvliezen
zwellen enigszins op. Deze toestand
leidt tot infectie. Ziektekiemen, die
reeds in de neus aanwezig zijn, krij
gen de kans zich vast te zetteö en
met haar bijzondere soort van in
fectie'te beginnen.
De professor zette uiteen, dat
deze defensieve reactie natuurlijk
is en nuttig in geval van nood,
maar dat zij niet voortdurend te
voorschijn moet worden gerofepen
zoal» gebeurt door mensen, die zich
steeds kwaad maken of onmatig aan
andere emoties toegeven. Het gere
geld misbruiken van de defensieve
reacties heeft volgens de professor
en zeer slechte invloed op de weef
sels en verklaart wellicht veel on
gemakken cn ziekten bij de mens.
a
weer in Europa?
Thomas Mann, de schrijver van
De Toverbcrg, Tonio Kroger en de
Buddenbrooks, wordt door velen de
belangrijkst»; schrijver in de Duitse
taal geacht.
Om zijn houding tegenover Hitier
en het naziisme heeft h;i de» poli
tieke sympathie van de wereld ge
wonnen. en om zijn, terecht met
een Nobelprijs beloonde boeken, de
letterkundige bewondering van ve
len.
Kenners zeggen, dat Thomas
Mann een even puur Duits schrijft
als Goethc.
Na een afwezigheid van 23 jaren
is hij weer eens in Engeland, over
gekomen uit Amerika, waar hij al
een jaar of vijftien vertoeft. Hjj zal
nu 70 jaar oud zijn, maar hij werkt
■onverminderd voort: zijn nieuwe,
monumentale boek, getiteld Dr.
Faustus, over het faustische van
het XX-e ccuvvse Duitsland, zal
200.000 woorden bevatten, of. om
het in andere maten uit te drukken:
het zal oen boek van 700 pagina's
worden. Een musicus is hoofdfiguur.
Binnenkort begint Thomas Mann
een reeks lezingen over Nietzsche
(in het Engels!) en hij zal begeleid
worden door zijn vrouw en zijn be
kend geworden dochter Erica, die
vroeger met het Pfeffermühle-caba-
ret rondtrok, op gevaar van door
de nazi's gegrepen te worden.
Na de lezingenreeks gaat Thomas
Mann naar Zwitserland.
