Twaalfde volkstelling: een
nationale zaak
BERLIJN houdt grote uitverkoop
Bemoeilijk mogelijkheid
tot echtscheiding
Radio-programma
Dans der cijfers
Tien geboden voor volkstelling
Kunstschatten verkoopt men
voor voedsel
Van zaadschuur tof
theater
Selectie Nederlandse
toneelstukken
Antiquair of
zwendelaar?
Scheepstijdingen
.Woendag 28 Mei 1947
"P\E twaalfde volkstelling
li*-' eigenlijk de dertiende
(want in 1795 werd de eerste
gehouden) is onder de huidi
ge omstandigheden een lands-
en volksbelang van de eerste
orde" aldus de directeur-
generaal van de Statistiek Dr.
Ph. J. Idenburg tijdens een
persconferentie. „Het Neder
landse volk dient in deze tel
ling niet een stunt te zien van x
ambtenaarlijke bemoeizucht^
met onaangename gevolgen
voor belastingplicht, dienst
plicht, woningvordering en*
wat men maar meer vreest,
maar als een traditionele en
quête, over de sociale en maat
schappelijke verhoudingen in
on land. De persoonlijke
gegevens, die op de formulie
ren worden gevraagd, zijn al
leen \an belang-om een beeld
van het algemeen to krijgen,
Is dit beeld in statistieken
vastgelegd, dan zullen alle
formulieren worden vernie
tigd en niemand zal weten
wat mijnheer Jansen en juf
frouw Pietcrscn hebben inge
vuld."
Volkstellingen rijn irt de be
schaafde landen door alla tijden
heen gehouden en gegroeid tot
een onderdeel van de organisato
rische arbeid van de overheid. Zij
vormen een richtsnoer voor de
activiteit van bet bedrijfsleven,
oen uitgangspunt voor weten
schappelijke onderzoekingen op
velerlei gebied, een grondslag
voor hei beleid van hogere en
lager© overheden.
Het gaat bij de huidige volks-
telling om verzameling van
gegevens over de samen
stelling van de bevolking
in de meest uitgebreide zin,
volgens tal van afzonderlijke
kenmerken.
Persoonlijke kenmerken
Zij valt ln verschillende onder
delen uiteen. Allereerst cie
volkstelling in engere zin,
waétrbij het vooral gaat era be
paalde persoonlijke kenmerken
der bevolking als léeftijd, ge
slacht, burgerlijke staat, geboor
teplaats en kerkelijke gezindte.
Voorts de beroepstelling,
waarhij het aankomt op de aard
.van beroep en bedrijf.
Verder is er de g e z i n s t o 1-
ling, waarbij de kleinste, èn be
langrijkste, groep in onze samen-
loving het uitgangspunt vormt;
tenslotte de woningtelling,
welke zich zal uitstrekken over
elle woningen of bewoonde ruim
ten.
De uitkómsten zullen de grond
slag vormen voor berekeningen
over het vermoedelijke verloop
van het bevolkingscijfer en een
juiste beoordeling van geboorte
en sterfte. Zij vormen de basis
voor de typering onzer geingenten
landbouw-, industrie-, woon- of
werkgemeenten). Zij zullen een
inzicht geven in de verschuivin
gen in de economische en Sociale
structuur van ons land en toege
spitst zijn op het gebruik in de
praktijk.
De gegevéns over de leeftijds
opbouw der bevolking dienen
b.v. voor peiling van de be
hoefte aai? onderwijskrachten,
de aanroer van jeugdige
krachten op de arbeidsmarkt,
distributie, ouderdomsvoor
zieningen, sterftctqfels, enz.
Die van de gezinstelling ten
behoeve van berekeningen
over ons nationaal inkomen*
gezinsinkomen e.d., die van
de woningtelling ter funde
ring van een weloverwogen
woningpoliü^k en een goed
doordacht bouwprogramma.
Wie zijn de „afnemers?"
De uitkomsten der telling zul
len een kwantitatieve grondslag
vormen voor beoordeling der fci-
.telijke situatie en zijiï*als zodanig
Aan het einde van deze week
tullen 100.000 tellers (twee 'maal
rte bezetting van het Amsterdam
se Stadion bij een voetbalmatch)
het land in trekken om van. huls
tot huis hun formulieren rond te
brengen. Enkele dagen later zul
len ze weer rondgaan om de vijf
tien millioen formulieren op te
•halen, die dan rechtstreeks naar
het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek in Den Haag worden door
gezonden. Hier zal men de 150
millioen beantwoorde vragen sor-
teren, rangschikken en rubrice
ren. Om «en indruk to geven van
de omvang van dit werk dicne
men te welen dat de stapel pape
rassen op elkaar gelegd een hoog
te van twee duizend meter zou
hereiken, naast elkaar een twee
xuetcr breed fietspad van Gronin
gen naar Parijs of wel 127 h.a.
Om de resultaten zo spoedig
mogelijk becijferd te hebben zal
een staf van zeshotiderd mannen
en meisjes rnet behulp vati mo-
derue machines, die men in de
Ver. Staten huurde, de stapel for-
iriulieren doorwerken en de ge-
geveris op speciale ponskaarten
registreren.
Het zal dap mogelijk zijn ora
voor elke gemeente en voor onder-
delen van gemeenten ongeveer
twee^maanden na afjoop der toi-
ling~voorlopige cijfers gereed te
hebben over bet aantal woningen
en de daarin wonende bevolking,
onlerschi-jdrn naar afzonderlijke
personen en gezinnen. Aan het
einde van hel vólgend jaar hoopt
men 'de cijfers over de gehele
volks- en beroepstelling beschik
baar te hebben.
onmisbaar^ zowel voor het u'el-
vaartsplan van het Centraal Plan
bureau als de ruimtelijke orde
ning, welke wordt behartigd door
de Rijksdienst- voor het Nationale
Plan en het werk van hot Rijks
arbeidsbureau; en evenzeer voor
de arbeid van meer locale instan
ties als de Provinciale Econo
misch Technologische Instituten
en Planologische Diensten, Ka
mers van Koophandel, en niet te
vergeten, voor dt? afzonderlijke
gemeenten, tên jaehheve van uit
breidingsplannen, surveys,- be-
drijfspolitiek der openbare nuts
bedrijven, arbeidsbemiddeling,
enz.
Niet minder zal het te verzame
len materiaal dienstbaar zijn aan
het marktanalytisch onderzoek
van nijverheid en handel en de
arbeid van particuliere organisa
ties en instellingen op sociaal en
cultureel gebied.
Koos Koen telt
ook mee
Deze week zullen radio, pers,
affiches, brochures herhaaldelijk
uw aandachl opeisen voor de
twaalfde Nederlandse volkstel
ling. Daarmee hoopt het Cen
traal Bureau voor Statistiek zich
te verzekeren van aller medewer
king, om deze nationale zfiak tot
een goed einde te brengen. Het
is dan ook rller belang, dat de
meest mógelijke -medewerking
wordt \frleend en dat de invul
ling zo volledig mogelijk ge-
schiedt.
Weet U het, na olie voorlich
ting nog niet, luistert dan Zater
dag 31 Mei naar de radio. Dan
zal Koos Koen's avonds tussen
kwart voor acht en kwart over
acht over beide zenders een
handje helpen bij dé invulling.
1. Ontvangt de teller welwillend. Hij komt in het algemeen
belang.
2. Verstrekt de door de teller over Uw woning gevraagde
inlichtingen zo nauwkeurig mogelijk. Deze inlichtingen zijn
niet bestemd voor woningvordering of inkwartiering doch
dienen als grondslag voor algemene verbetering der
volkshuisvesting in ons land.
Bewaart de door de teller,voor U en Uw gezinsleden af
gegeven telformulieren zorgvuldig en laat ze niet vuil
worden.
4. Vult de formulieren duidelijk leesbaar in.
5. Raadpleeg! bij de invulling de toelichting, op de binnen
zijde van de gezinsomslag.
VePzuimt vooral niet de aard -van Uw beroep nauw
keurig te vermei.'en, alsmede aard, naam en adres van
het be'drijf, waa.in gij werkzaam zijt.
7. 7orgt, dat de ingevulde formulieren geresd liggen, zodat
de teller niet behoeft te wachten, wanneer hij ze terpg
komt halen. --
8. Vraagt de teller raad indien U twijfelt of Uw beantwoor
ding wel juist is.
9. luistert op Zaterdagavond 31 Mei naar de radio-uitzen
ding van kwart voor acht tot kwart over acht over beide
0 zenders. Dan zal een gemeenschappelijke invulling der
formulieren plaats vinden.
10. Beseft, dat deze 12e Volkstelling een lands- en volksbelang
is van de eerste orde. Werkt dus allen mede om haar
te dóen slagen.
3.
6.
Tussen Noord- en Zuidpool
ZES KOSTBARE SCHILDE.
RIJEN waaronder een van Dyck,
die door het Amerikaanse militaire
bestuur gekocht waren van een
Duitse firma om de bureaux van
generaal Clay, de Amerikaanse mi
litaire gouverneur te Verfraaien,
zijn, zo is nu .gebleken, 'afkomstig
van Nazi-roof en '/uilen aan Neder
land worden teruggegeven.
DAT DE NAZIS ONS OP KOS
TEN 1.EBBEN 'GEJAAGD. mer
ken wij aan de aanslagbiljetten in
onze brievenbussen. Tot „troost"
strekt evenwel het bericht, dat de
Engelse cn Amerikaanse belasting
betalers er weinig beter aan toe
zijn en van 1 Januari tot 30 April
40.730.000 pond sterling hebben uit-
gegc.ven orrt Hun voormalige vijan
den er boven op te helpen!
GELUKKIG MAAR WEER
VOOR PE BEWONERS VAN
KEULEN,' dat hun dierentuin, die
door 150 bommen was vernield,
weer toegankelijk is.
GELUK HAD OOK DE VISSER
BIJ SAN SEBASTIAN, die een
koffer jnet goudstaven ophaalde,
die naar schatting meer dan 20
millioen gulden waard ^ijn.
PECH HAD DE VISSERSBOOT
HET KANAAL, die overvaren
werd door een 10.000 ton grote
Amerikaanse tankboot. De vissers
boot verdween spoorloos en de
tankboot vloog in brandi Eén man
wordt vermist. z
VOOR RHEUMATIEKLIJDERS
is het misschien van belang te wek
ten, dat vitarfiine E hun kwaal kan
verlichten, althans vojgens dr. Stein
berg uit New York.
Helft van ons volk zegt:
Aan een nauwkeurig met onze gehele bevolking overeenkomende „steek
proef" van duizenden Nederlanders stelde het Nederlands Instituut voor
de Publieke Opinié de volgende vraag:
„Op het ogenblik wordt er door de Regering nagegaan of het mogelijk
en wenselijk is echtscheidingen moeilijker te maken.
Wat vindt U:
Moet de mogelijkheid van echtscheiding moeilijker of gemakkelijker
gemaakt worden of hetzelfde blijven? IVaarom?"
48 antwoordt: Echtscheiding moeilijker maken
26 Hetzelfde laten
13 Gemakkelijker maken
13 Geen oordeel
De vrouwen zijn iets meer voor
moeilijker, de mannen iets meer
voor gemakkelijker echtscheidingen,
maar het verschil is gering. Politieke
en godsdienstige opvattingen bren
gen echter bijzonder grote verschil
len in de antwoorden op deze vraag
t'e weeg.
Echtscheiding Geen
moeil. Hetz. Gem. oord.
47% 27% 14% 12%
50% 24% 12% 14%
63% 17% 8% 12%
45% 30% 11% 14%
75%- 11% 9% 5%
25% 36% 24% 15%
Mannen
Vrouwen
Katholieken
Hervormden
Gereform.
Geen kerkg.
K.V.P.
P.v.d A.
Anti-rev.
CP.N.
Chr. Hist.
P.v.d.V.
70%
33%
69'o
14%
55%
29%
30%
11%
36%
16%
33%
17%
32%
24%
43%
24%
4%
17%
6%
40%
4%
21%
10%
17%
8%
14^
17%
7%
Waarom?
Zeventien pet. vindt dat echtschei
dingen moeilijker gemaakt moeten
worden omdat: „Huwelijken serieus
opgevat moeten worden", „Wat God
verbonden heeft mogen mensen ifiet
scheiden". „Men scheidt tegenwoor
dig veel te gemakkelijk", «nz.
4% vindt dat noodzakelijk voor het
bevorderen van algemeen belang, de
belangen der kinderen, bevordering
gezond huwelijksleven c d.
3% acht het goed cn nuttig dat
men zo lang mogelijk bij elkaar
blijft, men moet zich trachten aan te
passen, lief en löed delen, kleinig
heden mogen echtscheidingen niet
mogelijk maken enz.
Van de voorstanders van gemakkelij
ker echtscheidingen vinden de mees
ten dat onhoudbare en mislukte hu
welijken ontbonden moeten kunnen
worderi en mer.sen, die elkaar niet
verdragen kunnen, uiteen moeten
kunnen gaan.
iioiitiimiii»
Lang gewachtI
Vijf cn dertig jaar geleden
heeft George Napjus vrouw en
kinderen te Amsterdam verlaten
om in Amerika fortuin te zoe- J-
ken. Ilij gaf hun de verzekering,
dat allen spoedig in de nieuwe
wereld herenigd zouden zijn.
George legde zijn spaarcenten
zorgvuldig op zij en schreef zijn
vrouu' zich gereed te maken voor jj
het vertrek, want het geld voor
de overtocht was voorhanden.
Toen brak de eerste wereld-
oorlog uit en het vertrek moest
worden uitgesteld. Dat was een
bittere teleurstelling, maar er
was niets aan te doen. George
bleef de weinige dollars, die hij
als tuinman kon besparen op zij
leggen. Na de oorlpg kwam de
depressie en daarna werd hij
ziek. De jaren gingen voorbij en
tenslotte had George opnieuw
de nodige dollars bij elkaar.
Hitier viel de lage landen bin- j
nen en opnieuw moest worflen
gewacht. Maar deze weck znl
dan toch aan het wpehien een.\
einde komen. Zijn vróuw wordt
Zaterdag te Great Falls ver
wacht. i
George hoopt, dat zij inder-
daad Zaterdag zal aankomen,
mwant dat is haar verjaardag en
I hij is van plan er een dubhcl
i feest van te maken. (AP.)
Tussen Sluis en Delfzijl
Woensdagn.-tcht is SS-er J.
Hoeksma uit een fabriek te Til
burg. waarbij 's nachts werkte, ont
snapt, Het is te hopen dat dc man
even snel gearresteerd wordt als do
iwee koffie-smokkel^ars, dio in» 01-
denzanl tégen de lamp liepen toen
zij bezig waren een partij koffie iD
een auto te laden.
-Een wonder is de gemeente Bent
huizen bij Haarlem, die de begro
ting sluitend he^ft kunnen maken
zonder nadelig saldo.
Gelijk de Benthmzetaren is- de
Amsterdamse pQstzegelhandelaar
Jan Poulie in ziji. sas, want hij w on
op de grote postzegeltentoonstel
ling, die in New York is gehouden,-
met zijn collectie Nederland de eer
ste en met zijn \erzameflng#Lotland'
de tweede pri|s.
Goed nieuws voor de vrouwen: de
k.apper II. Oldenhroek uit Huirum
heeft een nieuwe permancnt-waVe-
methode gevonden, waardoor het
haar niet verbrand ejj „het slacht
offer' niets van de grote hitte voelt.
Stork gaat chkele afdelingen van
•zijn -bedrijf naar Boxmeer verplaat
sen. Begin Augustus zal men de
nieuwe fabriek cpenen.
Een bouwarbeider, die in de Am-
stel-bierbrouwerij ruiten waste, is
van tien meter hoogte gevallen toen'
de ladder, waarop hij stond, onder
hem weggleed. De man was op slag
dood.
De TejecLisehb minister van
Voedselvoorziening Majcr vertoeft
in ons land om fruitteelt- en tuin-
bouwmethoden te bestuderen.
Het comité „Hollandse ■Schouw
burg1' heeft meegedeeld, dat de drie
ton, dié nodig zijn voor de aankoop
van de schoipvburg, verre over
schreden zijn.
SLECHTS enkele dagen na
het binnenrukken van de
Amerikaanse troepen in Berlijn
leerde ik een zekere MAX
kennen. Hij was blij. dat de
oorlog uit was. De paar' laatste
jaren had hij op de een of an
dere wijze illegaal geleefd, door
gebruik te maken van een valse
„Ausweiss" van het ministerie
van Bewapening. Voor dit valse
papier had hij vijf cn twintigdui
zend Mark neergeteld en daar-
door bezat hij nu geen cent meer
en wist hij niet goed waarvan
hij verdet zou moeten leven.
In het voorjaar 1946 ontmoet
te ik hem weer, terwijl hij juist
uit 2ijn auto stapte: behoorlijk
gekleed en uitstekend gevoed.
Ho® het hem ging? „Prachtig"
antwoordde hij strqlend. Van
waar d«e grote verandering? „Ik
ben een zaak begonnen. Ik han
del in antiquiteiten en heb niet
te klagen."
J\/f AX was nooit tevoren in deze
tak van handel geweest, ja, hij
kon zelfs niet met zekerheid zeggen
of hij wel ooit als koper bij .een
antiquair was geweest. Verstand
van antiek ltad hij dus absoluut niet
Maar wel een goede neus. De'een of
ander gaf hem een tip en hij vond
ook iemand, die hein een paar dui
zend mark leende. Daarmee ging hij
levensmiddelen kopen en verkopen,
scharrelde in broodbonnen, in wa
gons steenkool en in halve koeien.
Ook huurde hij een wiqkel. De han
delaar in speelgoed, die er voorheen
in zat, was blij van deze wipkel af
te komen, want hij had toch niets
cmeer te verkopen. Max vulde zijn
Winkel met oude fietsen, onderde
len van naaimachines, lichtkronen,
gedragen- schoenen cn kleren, •kort-
om met alles wat hij maar te pak
ken kon krijgen in rufl tégen le
vensmiddelen.
Op zekere dag was daaronder
ook een oude ingelegde tafel en
die zette hij in de uitstalkast.
Weer een paar dagen latei-
kwam er een Perzische loper
over te liggen en' na viér we-,
ken zou niemand zijn winkel
hebben herkend: vitrines met
oud kristal en zilver, bronzen
beelden, schilderijen, tapijten en
empire-meubels. Max was anti
quair geworden.
Goed werk
TT NIGE dagen na onze ontmoeting
zocht ik hem in zijn winkel op,
in een der zijstraten van de Kur-
fürstendamm. Er was slechts één be
zoeker, een man van even in 'de
dertig, met wie Max in gesprek
was. Na korte tijd nam de man af
scheid met veel handschudden en
onder het uitspreken van zijn dank.
„Ik heb weer eens een goed werk
gedaan", zei Max. toen zijn bezoe
ker dê deur achter zich had dicht
getrokken. Hij wees op een bronzen
Shiwa. die in een hoek stond: ...Die
heb ik van hem".
De geschiedenis van deze Shiwa
was als ve.lgt: de eigenaar keerde in
April 1946 uit Amerikaanse krijgs
gevangenschap terug naar Berlijn
en Vond zijn huis, waarin hij vrouw
en kind had achtergelaten, terug als
een puinhoop. Hij bleef urenlang als
verdoofd staan kijken, maar vond
tenslotte vj-ouw en kiud terug bij
een bevriend gezin: zij waren als
door een wonder gered. Man en
Berlijnse vrouwen ruimen de enorme massa's puin van de totaal verwoes
te huizen. Tussen gebroken muren en versplinterd hout vinden zij menig
maal voorwerpen, die voor echte of vermeende antiquairs waarde hebben.
Geld willen zij meestal niet voor haar vondsten hebben,
wel levensmiddelen.
FEUILLETON
jDOOR CRAIC RiCE«VERTALING. ADA KAMPERS j
Ze liep kwasl-fluitend do heuvel
op en probeerde niet naar de sport
wagen te kijken.
Hij zou maar één keer schieten,
met een vijf-en-veertiger. Hij kón
goed schieten. Ze vroeg zich af. of
et pijn zou doen. Ze vroeg zich af,
wat moeder en Dinah en Archie
zouden doen. als de politie hun het
bericht bracht. Nu was het nog
maar een meter of zeven naar de
Sportwagen en ze kon zien, dat hy
naar haar zat te kyken. Zouden ze
haar portret in de krartten zetten?
Ze hoopte niet die vreselijke foto
helemaal niet bang meer, maar ze
was nog steeds woedend. „U hebt
me aan 't schrikken gemaakt", zei
ze.
„Dat spijt me", zei hn. „Dat was
niet rnijn bedoeling". Hij grijnsde
tegen haar.
April besloot niet tprug te grijn
zen. Ze keek hem koud aan en zei:
„Wat toevallig, U Mier te ontmoe
ten". Dat was een zin. die ze moe
der eens had horen gebruiken tegen
iemand, die ze niet graag mocht.
„Het is geen toeval", zei hij vro
lijk. „Ik ben hier gekomen om jou
met die strikken in d'r haar. Feite
lijk had ze geen goc.de foto: Dit was
niet het geschikte moment om ver
moord te worden.
HU zat naar haar te kijken, maar
bewoog zich niet. Misschien was hij
van plan, haar langs de auto te la
ten lopen en dan te schieten. Nou,
ze zou langs de wagen lopen, net
doen alsof ze hem niet zag, en dan
vlug achter een boom duiken.
„Hallo daar!"
April sprong op. slaakte een gil
letje en bleef stokstijf staan. Toen
keek ze hem aan. HU was niet van
plan, haar te vermoorden. Hij had
waarschyniyk niemand vermoord'.
Daar was hy een veel te aardige
jongeman voor, met zyn gebruinde
gezicht en zyn blauwe ogen. Ze was
te spreken. Onder de gegeven om
standigheden wou ik JWet by jyl
aanbellen. Dus heb ik de wagen hier
neergezet, in de hoop, dat je Voorby».
zou Komen"
„Wat aardig van U",
at
- zei April.
Ze hoopte, dat haar stem vaster
'klonk, dan ze het aanvoelde. Ze
stak haar kin in de lucht en zei:
„Dus U bent Rupert van Deusen
„PrecieB", zei de jongeman, met.
een nor bredere grUns. „En jij bent
dus de betrouwbare getuige! Ik stel
voor, dat we vrienden zullen wor
den!"
HOOFDSTUK 13
Pierre Desgranges legde zyn pen
seel neer en Jceek het meisje naast
hem ernstig aan. „Is er iets, ja?"
„Nee:', zoi Dinah. „Er is niets
nee".
Ze probeerde het overtuigend te
doen klinken, maar toen zehaar
eigen stem hoorde, wist ze. dat het
haar niet gelukt was. Ze voelde
zich bezorgd en door en door ellen
dig. Wat moest ze die aardige Mr.
I» c
Desgranges in vredesnaam vra
gen? Dit was werk voor April ge
weest?. Of zelfs voor Archie. Nu ze
ln deze situatie verkeerde, werd ze
zich ineens bewust dat ze, zoals
ihoeder al meer dan eens gezegd
had, beslist geen tact had.
Ze keek naar Mr. Desgranges,
die keurend naar zU'n ezel zat te
kyken. Hy zag er aardig en vrien-
delyk uit. Zeker niét als een moor
denaar. Zijn grappige bruine baard
je wipte.óp en neer als hy van zyn
ezel naar de pee gp weet' terug
keek.
O hemeltje, ze wist niet, w*at ze
tegen hem moest zeggen! En dus
zei ze maar niets. Ze zafc zwijgend
en ongelukkig naar hem te kyken,
terwijl hij schilderde.
En Pierre Desgranges keek ver
scheidene keren schuins naar haar.
Je begint gewoort een gesprek, met
hem, had April gezegd? En je
i" brengt het pnderwerp ter sprake,
ct waar je iets over wilt te weten ko
ntj men. Het klonk 'zo gemakkelyk.
April zou precies geweten hebben,
wat ie moest doen. Waar -wès
April ergens? Wat was ze van
plan? Dinah deed haar mond open
en weer dicht. Oh, verdraaid nog
toe.
Ze móést iets zeggen, en niet hier
zitten alsof ze geen tien kon tel-
len. -
„O, Mr. Desgranges
Hy ging door rnet schilderen 6ti
T^ermecd zorgvuldig haar aanAe ky-
„Ja, myn kleine vriendin?"
„Vertelt U ze slikte.
„Waarom schildert U altijd juist
schilderijen van de zee?"
vrouw besloten hun leven van voren
pf aan te beginnen. Maar hoe en
waarmee? Ergens vonden zij in een
voor twee derden vernield huis nog
een kamer, die met enig materiaal
wel weer bewoonbaar zou kunnen
worden gemaakt. Maar ieder stuk
je hqut, iedere' dakpan, ja zelfs de
benodigde spijkers moesten - op de
zwarte markt worden gekocht en
geld bezaten zij niet.
Plotseling herinnerde de rrran
zich, dat hij in zijn oude. huis een
erfstuk, de bronzen Sfhiwa, in de
kelder had verstopt. Met veel moei
de en gevaar drong hij tot in die
kelder door en vond het beeld, dat
wonder boven wonder nog onbe
schadigd was. Hij verkocht het
beeld aan Max en de opbrengst was
voldoende om daarmee de allerno-
digste meubelen, planken, dakpan
nen en gordijnen aan te schaffen.
Zo kon het leven dus weer begin
nen.
Handelswaar: geroofd goed
,1\/T AAR niet alles, wat U hier
>,t-*-Lziet heeft *n" geschiedenis
mét zulk een happy-ending" zegt
Max.
„Bij de meeste kun je wel huilen. De
mensen die hier komen moetén
meestal huh allerlaatste bezit ver
kopen om hun levep nog wat te rek
ken cn mijn zaak is een betrouw
bare barometer van de heersende
nood. Hier krijgt men pas een goed
inzicht hoe ontzettend slecht hét de
meeste mensen in Berlijn tegen
woordig gaat." Deze laatste woor
den brachten mij op het denkbeeld
dit inzicht uit de eerste hand te
krijgen en zo bleef ik een paar-we
ken als volontair bij Max werken.
Het idee van Max om antiquair te
worden, was niet origineel. In hèt
najaar van 1945 schoten zulke za
ken in Berlijn als paddestoelen uit
het puin omhoog. In de eerste tijd
was er geen gebrek aan handels
waar. Deze 'bestond meestal uit ge
stolen goederen: geroofd uit gebom
bardeerde woningen of uit wonin
gen van mensen die voor de Russen
waren gevlucht of door deze voor
korte tijd in hechtenis waren geno
men. In de zomer en in de herfst van
1945 nam iedereen bij iedereen in
beslag waar hij zin in had en wan
neer hij er maar een of ander voor
wendsel voor kon, vinden.
Dans der getallen
IN deze periode was er dan ook
van enige verzorging met levens
middelen nauwelijks sprake. Daar
om kwam men er reeds toen toe
bezittingen te vorkopen uit honger.
Vrouwen verkóchten kostbare geld
kistjes uit de Middeleeuwen voor
tien pond erwten. Een oud-minis
ter uit Potsdam ruilde een ivoren
snuifdoos, afkomstig van Frederik
de Grote voor een brood. Twee oude
dames uit een stichting voor adel
lijken ten Oosten van Berlijn ver
kochten een porceleinen servies van
historische waarde voor honderd
mark; de handelaar die het kocht
kreeg twee honderd vijftig mark
per kopje. Een met edelstenen be
zette gouden tabaksdoos, die de eige
naar van de ex-keizer cadeau had
gekregen, verkocht hij 'voor drie
duizend mark cn na een week kreeg
de handelaar er twintigduizend
voor, terwijl Max ze enkele maanden
later weer kocht voor zeventig dui
zend mark.
Bij een generaalsweduwe kwamen
Hij keek nadenkejad naar zyn
ezel. „Waarom maak jy tekeningen
van huizen en mensen en paar
den?"
„Nou", zei Dlnah. „Omdat ik van
huizen en mensèn en paarden
houd".
„Juist", zei hy. „Ik houd van de
zeo".
„O", zei ze. En toen: „Waarom
Dat klinkt net als Archie z'n stem,
zei ze woedend tot zichzelf, alleen
niet zo helder.
„Omdat hij móói", zei hy alleen.
Ze zou wel willen opstaan én zeg
gen: „Dag meneer, nou moet ik
naar huis", en hard naar huis lo
pen. En dit verder aan April over
laten. Maar als ze dat deed, dan zou
April nooit ophouden haar ermee te
plagen.
„O", zèi ze weer en stokte toen.
Bedènk iets, hield ze zichzelf voor.
„O, ik dacht dat het misschien was
omdat U wou. dat U op zee was".
H>j legde even zijn penseel neer.
„Op zee?"
Dinah knikte cn voelde zich als
een idioot. -,,Op een schip".
„Ja natuurhik op een schip. Zeg,
waarom zou ik op zee willen zyn,
op een schip?"
„Nou", zei ze. „Tenslotte is Uw
thuis inIk bedoelhou,
als U heimwee had en U wou, dat
U o$ een schip was en dat U terug
ging naar Uw vaderland, dan zou U
best daarom schilderyen van de zee
kunnen maken". Ze haalde vlug
adem.
Hy' keek haar verrast aan. „Maar
dit is mijn thuis", zei hij. „Dit is
myrf land. Ik zou hier nooit weg
willen". (Wordt vervolgd)
De oude zaadschuur van de mo
delboerderij „Qud-Bussum" jn het
bos van Brodius is omgetoverd in
een theater, het eerste speciale ama
teurtheater in de lande, dat dezer
dageq officieel is geopend.
Het woord werd o.m, gevoerd
door de voorzitter van de Ned.
"Amateur-Toneel Unie en een verte
genwoordiger van het Dept. van O.
K. en W. Tenslotte door mr, John
English, leider van het Highbury
Little Theatre uit Engeland, die zijn
grote waardering pitte voor het spel
van „De Plankenicrs" by de pre
mière van „Rembrandt in Birming
ham".
De ernstige wil der toneeldirectics
om stukken van Nederlandse auteurs
te gaan brengen, heeft in schryvers-
kringen belangstelling gewekt. Bij
de letterkundige afdeling Haagse
Kunstkring heeft zich een commissie
van deskundigen gevormd, welke
zich ten doel stelt de haar ter be-
oordeling voorgelegde stukken te
selecteren en aan de toneeldirecties
aan te bieden. Ook zal contact wor
den gezocht met het dilettantento
neel om te trachten het zeer ver
ouderde repertoire met Nederlandse
stukken te vernieuwen.
Excellentie, geef
ze maar vrij...
De sigarenfabriek „Reinders"
in Oud-Marsum is stopgezet we
gens overproductie. In de fabriek
liggen 200.000 sigaren, waarmee
de directie geen raad weet
(Onze speciale verslaggever)
Curt Riess
was^enkcle weken als volon
tair wei kzaambij een Berlijns
antiquairdie niet de wa
ste notie had van antiek. De
ze leerde dit merkwaardige
na-oorlogse beroep kennen,
een ongeregelde handel in
bronzen Shiwa's, geroofde
góederen en ivoren snuifdo
zen. Oud-ministers, generaals-
vseduwen en fabricksdirec^pu.
ren vormden dc clientèle. Po
len, Russen en Amerikanen
waren steeds, „aan de markt"-
Experts, die geen experts
zijn, zwendelen in schilde
rijen, die niet echt. ,zljii. En
een droevig vakman van de
oude stempel zucht gelalen:
Dit is de grote' opruiming.
Straks is èr niets meer (e ko
pen of te verkopenEn dan
is het uit."
de bezettingstroepen om meubelen
in beslag te nemen, maar vonden
de meubels te wormstekig. Maar de
tolk, die hen had vergezeld, kwam
ec-n uur later alleen terug en kocht
privé twee mahonie-kasten met
brons ingelegd uif de periode- der
Jacobijnen cn een renaissance tafel
met bijbehorende stoelen voor drie
duizend mark. Eén van deze kasten
verkocht Max ónlangs voor niet
minder dan zestigduizend mark.
Amstelkcrk 22-5 te Port Har-
eourt; Abbekork 22-5 te Whyalla;
Gaasterkerk 22-5 te Adelaide; Jo-
han v. Oldenbarnevclt uitr. p 22-5
Perim; Nic. Witsen uitr. 22-5 van
De Duins; Nigerstroom uitr. p 22-5
Vlissingen van Antwerpen: Tibe
rius 23-5 v Aruba n Maracaibo; Tji-
pondok 23-5 v Singapore n Penang;
Voléndam uKreis 23-5 te Port Saia;
Zeeland 22-5 te Honolulu; Britsum
thuisr. 23-5 te Montevideo; Salland
23-5 v Montevideo; Grijpskerk 23-5
te R'dam; Aldebaran 23-5 v R'dam
n Baltimore; Kota Baroe 23-5 van
R'dam n Batavia; Stad Schiedam
23-5 v R'dam n Savona; Aldabi
2-1-5 v R'dam n Buenos Aires via
Antwerpen; Amstelstad 22-5 te
New York-j Amstelveen p 23-5 Fi-
nisterre 23-5 v New Orleans n Mo
bile; Abbedijk 23-5 te Antwerpen;
Coryda 23-5 v Las Piedras h Rot
terdam; Delft n A'dam p 22-5 Bal
boa; Delftdyk 22-5 v Vancouver n
San Francisco; Kelbergon 24-5 van
Saffi naar A'dam; Nieuw Holland
23-5 v Batavia' n A'dam; Oranje-
fontein 26-5 te Kaapstad verw.;
Pericles 23-5 v La Guaira n Trini
dad; Polyphemus 22-5 te Penang;
Sweelinck 24-5 te Londen verw.;
Stuyvcsant 2-1-5 te Paramaribo; Ti
tus 22-5 to Paramaribo; Winsum
23-5 te Paramaribo; Socrates 23-5
te Callao; Ariadne 23-5 v Ceuta n
Tunic- QO-fi v oT>o. »-> x_i
-bon; Deo Duce 23-5 v Kopenhagen
n Amsterdam; Vulcanus 23-5 van
Gibraltar n R'dam; Hercules 23-5
Tel Aviv n Haifa;9 Ary Scheffer
24-5 tc Antwerpen; Venus 23-5 van
Piraeus n Kimassi; Stal 23-5 te
Alexandrië; Ophir '24-5 v A'dam n
Batavia; Oranje 24-5 te A'dam.
IJMUIDEN, 23 Mei. Aangeko
men: Mitra v Otterbacken; Mar
leen v Paramaribo.
24 Mei. Hast 5 en Wega van
R'dam; Durward v Grangemout;
Marinier v Paramaribo: Cfmbria v
Oxelosund; Oranie v Batavia.
23 Mei. Vertrokken: Joseph E.
Johnston n Norfolk; ,Urd rt R'dam;
Vliestroom n Leith: Hellingdal naar
Montreal; Ivros n Stockholm; Pro-
gres n Delfzyl.
24 Mei. Orphir n Batavia:
Stensnaes n Londen; In Orde n
Terneuzen.
WOENSDAG 28 MEI
Avondprogramma
HILVERSUM I: 19.00 Nieuwe
aspecten in de opleiding voor het
maatschappelijk werk. 19.30 Cursus
„Onó leven en ons Geloof". 19.45
„Twee belangryke boeken". 20.05
Dingen van de dag. 20.15 Aan uw
verzoek gedacht. 21.15 Tien dagen
iq de Britse zone. 22.00 Carlo Buto
en Lucienne Boyer. 22.20 Tango-
Rumba-Orkest. '22.45 Geestelijk le
ven. 23.25 „The Ramblers
HILVERSUM II: 19.15 Het
nieuws uit Indonesië. 19.30 „Canzo
netta-Sextet". 20.25 Veel. gevraagde
muziek. 20.50 „Een rondblik en een
boodschap". 21.20 Omroeporkest.
22.45 Avondöverdenking.
DONDERDAG 29 MEI
Ochtend- en middagprogramma
HILVERSUM I: 7.00 Nieuws.
7.15 Ochtendgymnastiek. 9.15 Mör-
génwijdirig. 9.45 „Arbeidsvitami
nen". 10.30 Korte gesprekken van
vrouw tot v^ouw. 11.20 Lotte Leh
man, sopraan. 12.00 Alain Valaida,
zang, met begeleiding van André
Rodenhuis. 33.00 Nieuws. 13.45 Di
nah Shore en Bing Crosby. 15.00
„Voor zieken en gezonden". 16.30
„The* Skymastcrs'17.00 Kaleido-
scoop. 17.20 „Welk dier deze
week?" 18.00 Nieuws. 18.15 Sport-
praatje door Aad van Leeuwen.
HILVERSUM II: 7.00 Nieuws.
',-15 „Ochtendgloren". 8.00 Nieuws.
9.05 Morgenconcert. 9.50 Ouverture
„De Barbfar van Sevilla". 11.0Q
„De Zonnebloem". 12.03 Uit de
Hongaarse puszta en dc Russische
steppè! 12.30 Staf muziekcorps van
'de Amsterdamse politie. 13.00
Nieuws. 14.00 Metropole orkest.
15.00 Kamerorkest. 16.45 Piano
recital door Luctor Ponse. 18.00
Werken van Franz Schubert.
Grootmoeder Amerika
Het "A'merikaanse huis van af
gevaardigden heeft zich bezig
gehouden met een uiterst belang
rijke staatsaangelegenheid: de
verkiezing van grootmoeder Ame
rika 1Q47.
Een der afgevaardigden heeft
voorgesteld mevrouw Barbara
Gilgenbacht FJchinger uit Holgate
JDhio) als zodanig te benoemen.
IJier volgt de staat van dienst
van deze 93-jarige dame.
11 kinderen (negen in leven),
68 kleinkinderen. 87 achterklein
kinderen, 8 achter-achter klein
kinderen. en 7 achter-achtey-adh-
ter kleinkindoren. 179 levende af
stammelingen.
TU1NKA LENDER
WOENSDAG 2S ME!. Bij "e
aanplantihg van allerlei groent?-
pUtulcn in de moestuin houde men
rekening met dc gebruikelijke plant-
tijden. Menige slechte oogst of mis
lukking was een gevolg van de om
standigheid, dat het genas te ^aat
in het seizoen werd geplantToma
ten worden niet loter gepjant dan
begin Juni, rode- en witte kool en
spruitkoc/t niet later dan uiterlijk
eind Juni. Koolrapen kan men nog
wel tot half Juli planten en boeren
kool en andijvie tot begin Augus
tus. Bet is van groot belang, dat de
groente planten na de planjing'weer.
spoedig gaan doorgroeien. Daarom
worden ze bij droog weer voldoes-
de en herhaaldelijk begoten, 8