DAGBLAD VOOR AMERSFOORT
C
„Kleine Drie" zenden nota aan
generaal Marshall
„Rode Kruis" bestaat
tachtig jaar
Spiegel der wereld
Republiek wil
weer praten
Vraag naar arbeidskrachten
overtreft het aanbod
Gemeenschappelijke politiek voor
economisch herstel
Ook Frankrijk
heeft voorstellen
Bronislaw Huberman overleden
Weer acht jaar
voor Pieck
Grote feesten te Lunteren
Zuidvruchten voor
groepen B, C en D
Nationalisatie der
Nederlandse Bank
Gironummer 510330 Bank: R'damsche Bank
Postbus 9 Abonnementsprijs: 031 per week
of 1— per kwartaal Losse nummers 10 et
UITGAVE VAN DE STICHTING HET PAROOL
Dinsdag 17 Juni 1947 Nr. 670 6e Jaargang
c
Red. en Adm.: Snouckaertlaan 7, Amersfoort
TeleL redactie 4291 Telef. administratie 6235
Directeur-Hoofdredacteur: TJ. DE BOORDER
3
Belgisch-Nederlands-Luxe m burgse stap
België, Nederland en Luxemburg zijn het eens geworden over
een gemeenschappelijke politiek in verband met generaal Mars
halls plan voor economisch herstel van Europa, zo heeft de
Belgische regering meegedeeld. De drie regeringen hebben
een nota ontworpen die aan de Amerikaanse minister zal
worden overgelegd.
Naar uit gezaghebbende bron te
Pariijs wordt vernomen heeft Frank
rijk bij de Amerikaanse regering
voorstellen ingediend om een aan
tal Europese commissies op te rich
ten ter bestudering van de speciale
vraagstukken, die aan het herstel
van Europa in de weg staan, en van
hetgeen nodig is om tot een oplos
sing in o\ereenstemming met het
voorstel van Marshall te komen.
Men neemt aan, dat de Franse rc-
f:ering op het ogenblik gekant is
egen het bijeenroepen van een alge
mene Europese conferentie, omdat
ter voorkoming van een Europese
catastrophe spoedig resultaten moe
ten worden geboekt.
Volgens mededeling van een func
tionaris van de Franse Ambassade
heeft Bonnet een officieus en voor
lopig rapport bii Marshall inge
diend, waarin Frankrijk zijn instem
ming betuigt met het plan.
Jefferson Caffrev. de Ameri
kaanse- ambassadeur te Parijs, en
Paul Ramadier. de Franse pre
mier. hebben Maandag het plan van
Marshall en de komende Frans-
Britse onderhandelingen besproken.
Een woordvo rder van het Britse
ministerie van buitenlandse zaken
legde er in hoge mate de nadruk op.
dat de besprekingen, die Bevin
vandaag met de Franse regering
zal voeren van voorlopige aard zul
len zijn.
s Bevin vertrok vanmiddag, verge
zeld van zijn economische adviseur.
Sir Edmond Patch, per vliegtuig
naar Parijs en zal weer op tijd in
Londen terug zgn in verband met de
debatten over buitenlandse zaken.
Besprekingen met U.S.S.R.?
Engeland zal in de nabije toe
komst besprekingen voeren met
de Sowjet-Unie over de conse
quenties van het plan van
Marshall. Frankrijk en Enge
land zullen het initiatief nemen
tot deze besprekingen.
Een woordvoerder van het Noorse
ministerie van buitenlandse zaken
heeft verklaard, dat Noorwegen be
reid zou zijn deel te nemen aan be
sprekingen over Marshall's voorstel
voor economische steun aan Euro
pa. mits dit plan zodanig zou wor
den uitgevoerd, dat daardoor de
buitenlandse politieke geschillen
Veto
SINDS een paar
maanden wordt
maanden wordt
er in de Geal
lieerde Contröle-
raad te Berlijn een
strijd gevoerd over
de erkenning van
de nieuwe Ober-
burgermeister van
Berlijn. Deze strijd
is begonnen op het
ogenblik datde
nieuw gekozen gemeenteraad de
zittende functionaris Dr. Ostrows-
ki niet zonder moeite tot aftre
den heeft gedwongen en daarmee
dus de kwestie van zijn opvolging
aan de orde kwam.
De Russische vertegenwoordiger
in de Geallieerde Contróleraad heeft
toen nl het beginsel geponeerd, dat
de te kiezen candidaat vóór zgn keu
ze de goedkeuring diende te hebben
van de Geallieerde Contróleraad in
zijn geheel, dus van de vier bezetten
de mogendheden. De Engelse en
Amerikaanse vertegenwoordigers
daarentegen stonden op het stand
punt.dat de Berlijnsc gemeenteraad
vrij was in haar keuze, dat deze
achteraf de goedkeuring behoefde
van de Geallieerde Contróleraad en
dus alleen ongedaan zou kunnen
worden gemaakt door een eenstem
mig besluit van de vier bezettende
mogendheden.
I ET verschil tussen deze beide
-1 opvattingen is even duidelijk
als instructief. Het Russische stand
punt komt neer op de invoering van
een absoluut recht van veto. dat de
Russen in staat stelt om iedere voor
hen, om wat voor reden ook, on
welgevallige candidaat van deze
functie te weren en de vervulling er
van tot in het oneindige te verschui
ven. Hoe ongewenst dit is in het on
derhavige geval, springt ieder in het
oog. Bovendien is er geen reden, om
dit vetorecht alleen tot de benoe
ming var. een Oberbürgermeister
van Berlijn te beperken. Past men
het consequent toe. dan wordt de
bevoegdheid van iedere Duitse ad
ministratie. die met de controle van
de Vier in aanraking komt, volko
men illusoir.
Wij vinden het dan ook in hoge
mate bedenkelijk, dat, naar nu ver
luidt, de Engelsen en Amerikanen
voor de Russische eis zijn gezwicht.
Zii moeten wel heel dringende rede
nen gehad hebben om dit te doen:
zij kunnen in ieder geval niet ter
verontschuldiging aanvoeren, dat zij
niet zouden weten, welk gebruik de
Russen van een recht van veto kun
nen maken.
Dit toegeven van de Engelsen en
Amerikanen betekent voor de keuze
van een Oberbürgermeister van Ber
lijn, dat de candidaat. die de socialis
ten naar voren hebben geschoven,
nl. hun partijgenoot Reuter, geen
schijn van kans zal hebben. Want
deze, die in 1923 van de communis
tische paftij, waarin hij een leidende
functie bekleedde, is overgegaan
naar de socialistische, zal alleen al
om dit verleden geen genade kun
nen vinden in de ogen van Moskou.
niet verder worden toegespitst.
„Wanneer positieve resultaten kun
nen worden verkregen, zullen de U.
S.A. een bijdrage geleverd hebben
die niet hoog genoeg aangeslagen
kan worden."
„Prawda" critiseert
Het blad van de Russische com
munistische partij „Prawda", ty
peert het door Marshall naar voren
gebrachte plar tot hulpverlening
aan Europa als „een copie van het
plan van president Truman om met
behulp van de dollar politieke pres
sie uit te oefenen." Het'was een
plan „van inmenging in de binnen
landse aangelegenheden van an
dere landen."
De „Prawda" schrijft voorts:
„Zodra een land. b.v. Hongarije, zijn
regeringslichamen van samenzweer
ders zuivert, laat Amerika onmid
dellijk zijn bazige stem horen".
Volgens de „Prawda" was de
Sowjet-Unie vastbesloten „zich te
gen inmenging in binnenlandse aan
gelegenheden van kleine nlande
door grote mogendheden te verzet
ten."
Bootwerkers leggen
werk neer
Een aantal bootwerkers in
dienst bii de samenwerkende ha
venbedrijven te A'dam hebben
besloten niet aan 't werk te qaan
voordat een aantal reeds enige tijd
bcstaar.de grieven uit do weg ziin
geruimd.
Een dezer grieven is. dat de
werkweek van Maandag tot
Maandag loopt i.p.v. Maandag tot
Zaterdag, een andere dat de
nacht toeslagen niet op bevredi
gende wijze worden uitbetaald.
De toestand is op dit ogenblik
nog enigszins verward, aangezien
dr ruim 800 bootwerkers verdeeld
zijn over r-en groot aantal scheep
vaartbedrijven. zodat nog geen
overzicht van de omvang der sta
king kan worden verkregen.
Antwoord-nota niet
bindend
Klaarblijkelijk om te pogen de
deur te openen voor verdere onder
handelingen met de Nederlandse re
gering hebben Indonesische autori
teiten Maandag uiting gegeven aan
hun bereidwilligheid om de stand
punten gevat in de tegenvoorstellen
van 8 Juni op te geven in ruil voor
leder „beter" voorstel, meldt A.P.
vanmiddag uit Batavia.
Zjj stellen hierbij voorop dat de
stichting van de souvereine Ver
enigde Staten van Indonesië op 1
Januari 1949 gewaarborgd is.
„Wij hebben met genoegen ken
nis genomen van de resolutie van
de Partij van de Arbeid, dat een
gewapend conflict heilloos is. In
dien dit ook de vaste wil van het
Nederlandse volk is, staan er altijd
wegen voor een vreedzame oplos
sing open cn wij wensen niets lie.
ver," aldus Mohammed Natsir, re
publikeins minister van voorlich
ting. Vervolgen,s de resolutie sa
menvattend. vervolgt Natsir: „Wat
betreft het oordeel van de Partij
van de Arbeid, dat de staatsrech
telijke constructie, in de ant
woordnota voorgesteld, niet te rij
men is met de overeenkomst van
Linggadiati, kan gezegd worden
dat de Indonesische delegatie zou
trachten in de overgangstijd een zo
sterk mogelijke positie te forceren.
De kwestie ligt anders, de onder
vonden moeilijkheden met Llng-
gadjati moeten in hun geheel over
brugd worden en Indonesië' moet zo
spoedig mogelijk aan haar interna
tionale plichten met betrekking tot
de wereldopbotiW. kunnen voldoen.
Dit ziin de hoofdmotieven van de
republikeinse nota.
„Indien men ons ervan kan
overtuigen, dat de ondervonden
moeilijkheden van de afgelopen
maanden zouden kunnen wor
den vermeden op een andere
wijze dan in onze nota is voor
gesteld. zouden wij zeker onze
visie voor een betere, zelfs een
andere, maar niet voor een
slechtere wijze willen prijsge
ven."
Het advies van de commissie-ge
neraal zal vandaag ter kennis van
de Nederlandse regering worden
gebracht. Aan de republikeinse de
legatie zal mededeling wofden ge
daan over het standpunt van de
commissie-generaal ten aanzien van
het republikeinse antwoord.
HET MIDDAGMAAL WORDT
KLAARGEMAAKT in een van de
concentratiekampen in de Chaco,
waar Paraguaatise opstandelingen
zijn ondergebrachtdie gevangen
genomen werden bij de gevechten
in Concepcion. Het voedsel is, vol
gens rapporten slecht en onvol
doende
Bronislaw Huberman, de wereldberoemde violist, is gisteren
plotseling te Corsier sur Vevey (Zwitserland) overleden. Hij
werd in 1882 te Czenstochowa bij Warschau geboren en
bereikte dus de leeftijd van 65 jaar.
Huberman was
een leerling
van Lotto te
Parijs en van
de vermaarde
violist Joachim
te Berlijn.
Reeds op jeug
dige leeftijd
trok hij de aan
dacht als „won
derkind". Op
latere leeftijd
trad hg 'in
schier alle lan
den ter wereld
op. Voordat
Hitier aan de
macht kwam
woonde hg in
Berlgn, doch na
de nationaal-
socialistische
staatsgreep
bleek het hem
als Jood onmo
gelijk in Duitsland te blijven leven
en werken, dus emigreerde hij. In
samenwerking met Toscanini
stichtte hg het grote Palestijnse
symphonie-orkest, waar vele ver
jaagde musici een nieuwe werk
kring vonden.
Het Nederlandse publiek kent
hem ook door talrijke concerten
van het Concertgebouworkest, het
Residentie-orkest, en het Utrechts
Stedelijk Orkest. In 1912 verscheen
zijn bekende boek „Aus der Werk-
statt des Virtuozen".
Gepensionneerden
protesteren
De „Algemeene Nederlandsche
bond van Gepensionneerden" en
de „Nederlandsche Bond van Ge
pensionneerden bij Spoor- en
Tramwegen" hebben Zaterdag
middag in het Concertgebouw te
Amsterdam een protestvergade
ring gehouden in verband met. de
wijze waarop de uitkering der
extra-toelage 1946 geschiedt.
Hij werkte vrijwillig
voor Winterhulp
Acht jaar gevangenisstraf voor
Carel Pieck vorderde gisteren de
K-ocurcur-flsc&al van dé Bijzondere
aad van Cassatie, prof. Lange-
meyer, na een urenlang pleidooi
\an nir. C. H. Telders, die wilde
aantonen, dat de voormalige direc
teur-generaal van Winterhulp Ne
derland bij het aanvaarden en uit
oefenen van deze functie niet het
oogmerk heeft gehad de vjjand te
dienen.
De procureur-fiscaal wilde aan
nemen, dat Pieck geen N.S.B.-er
tijdens de Duitse bezetting is ge
weest en mogelgk zich als goed va
derlander verdienstelijk heeft willen
maken, zij het dan op zeer eigen
gereide manier. Hg heeft zich ech
ter in 1940 aangeboden voor een
leidënde functie van een instelling,
die op last van de Duitsers werd
gecreëerd.
Prof Langcmeyer verwierp het
betoog van de verdediger: dat de
politiek van Pieck niet los van de
politiek der toenmalige secretaris
sen-generaal kan worden gezien
Pieck verkeerde niet in omstandig
heden, welke hem dwongen op
enigerlei wijze met de Duitsers sa
men te werken. Hg bood zich vrij
willig aan en verklaarde zelf pro-
Duits en nationaal-socialist te zijn,
ook al had hij in 1939 na een spion-
nage-affaire voor de N.S.B. be
dankt.
RAF zal Helgoland
bombarderen
Het hoofdkwartier van de Britse
marine te Hamburg heeft medege
deeld, dat de Royal Air Force bin
nenkort. Helgoland zal bombarde-
Handlanger van Puls
krijgt de doodstraf
Het bijzonder gererhtshof te Am
sterdam, eist- de doodstraf tegen
een handlanger van Puls, de 38-jari-
ge Ams'.jrdamse agent F. ris Aleyer,
die vele Joden heeft aangebracht en
beschuldigd wordt van diverse
wreedheden tegenover* zijn slacht
offers.
Ook- Geessien Bleeker
De bijzondere raad van cassatie
te 's-Gravenhage heeft do dood
straf, opgelegd door de Groninger
kamer van het bijzondere gerechts
hof te Leeuwarden aan Geessien
Bleeker uit Delfzijl wegens verraad
van een groot aantal Hlegale wer
kers in de provincie Groningen, be
vestigd.
Zij heeft te Groningen en te As
sen, nadat zij als illegaal koerier
ster door de „Sicherheits Dienst"
gearresteerd was, verzetslieden
verraden.
Dit is de eerste maal in Neder
land, dat een doodstraf, uitgespro
ken tegen een vrouw, door de bij
zondere raad van cassatie is beves
tigd.
Arbeid door Duitse
particulieren
De Bijzondere Raad van Cassatie
heeft zg'n beslissing gegeven op de
vraag of Duitsers, die hier te lande
tg'dens de bezetting arbeid hebben
verricht, die in hun eigen land als
normale arbeid zou zijn te beschou
wen geweest, naar Nederlandse
rechtsorde al of niet strafbaar zijn.
De procureur-fiscaal, prof. mr.
Langemeyer, was bg de behande
ling van een zaak in cassatie in
het belang der wet, op 19 Mei 1.1.
tot de conclusie gekomen, dat der
gelijke personen niet strafbaar te
achten zijn. De bijzondere raad
heeft o.m. overwegende, dat de
vraag van strafbaarheid afhanke
lijk is van de feitelijke waardering
der daden, het beroep verworpen.
Documenten verbrand
in Berlijn
Het ls thans gebleken, dat alle
belangrijke documenten van het mi
nisterie van buitenlandse zaken,
die in Mei 1940 door de Duitsers
verduisterd werden, verbrand zijn
in het pand Fürst Bismarckstrasse
2 in Berlijn, dat in de nacht van 22
op 23 November 1943 tot de grond
toe vernietigd werd bij een bom
bardement. In het dossier, dat
thans door het rijksinstituut voor
oorlogsdocumentatie is gevonden,
bevindt zich een inventaris van de
geroofde stukken, onderverdeeld
in belangrijke, onbelangrijke en ook
in vernietigde documenten.
Al zullen de geroofde documen
ten dus nimmer naar ons land kun
nen worden teruggebracht, de amb
tenaren van het ministerie zullen
binnenkort tenminste op de hoogte
zijn van wat zich vroeger in het
gebouw bevond.
ren. Bommenwerpers zullen dag cn
nacht in actie zijn. Een week voor
de operatics zullen beginnen zal te
ibi ■■■■■■ÉB
Hamburg een waarschuwing wor
den uitgegeven voor de schepen,
die tenminste twee zeemijlen uit de
buurt zullen moeten bljjven.
Het Roode Kruis kan geen Nederlanders onverschillig laten. Wie niet
geneigd zou zjjn uit andere hoofde daarvoor belangstelling te tonen heeft
alleen al verplichtingen tot dankbaarheid cn interesso op grond van het
Zweedse wittebrood, dat ons in do donkerste dagen van dc hongerwinter
het leed kwam verzachten. I)e vereniging „Het Nederlandse Roode
Kruis" zal op 19 Juli 80 jaar bestaan en men hoopt dit op groter schaal
te vieren dan bg het 75-jarig jubileum in oorlogstijd mogclgk was.
Film nvpr Flnrpnro <lG hulP,vcr'cninc verkregen is, die
A 4III1 OVcl X1 lorentt men_ook hoopt uit te breiden tot
Nightingale
Koning Willem in heeft de stoot
gegeven voor de oprichting en se
dert dien is de band met het Oran
jehuis zeer nauw gebleven tot in
het heden toe, waarin prinses Ju
liana niet alleen in naam voorzit
ster is, maar ook een werkzaam
aandeel neemt in de veel omvatten
de arbeid.
Zg zal dan ook de officiële
opening verrichten van de bei
de Roode Kruis-dagen, die op
Vrijdag 20 en Zaterdag 21 Juni
worden gehouden op de Gouds-
berg te Lunteren, een naam
met een onaangename klank,
maar die een uitstekend gele
gen en prachtig terrein aan
duidt.
Daar zullen gedurende deze bel
de dagen wedstrijden worden ge
houden op E.H.B.O.- en ti'ansport-
gebied, waaraan vertegenwoordi
gers van de provinciale afdelingen
en de grote steden zullen deelne
men. DaAr wordt op Vrijdag, als
om half vier de officiële opening
beeft plaats gehad ook een demon
stratie van hulpverlening op grote
schaal met transportcolonnes en
ambulances gegeven.
Maar ook op andere wijze wordt
van het werk getuigd, 's Avonds
wordt een Florence Nightingale-
film vertoond. Aan het einde zal
zjj als het ware uit het doek stap
pen, om deel te nemen aan een
openluchtspel, dat de strijd tussen
oorlog en vrede verbeeldt en dat de
geboorte van het Roode Kruis in
herinnering brengt.
Wedstrijden
Zaterdagmorgen worden wed
strijden gehouden tussen-,vrouwelij
ke hulpteams, waaronder ook één
uit België met welk land reeds een
zekere vorm van samenwerking in
Rapport van gewestelijk
arbeidsbureau
Uit het maandrapport over Mei
van het Gewestelijk arbeidsbureau
te Utrecht blijkt dat de vraag naar
mannelijke arbeidskrachten het be
schikbare aanbod verre overtreft.
Er is evenwel een categorie werklo
zen met en zonder steun, in to
taal 1361 die om een of ander re
den moeilijk plaatsbaar zijn.
Bij de maandelijkse selectie van
deze groep is gebleken, dat slechts
274 personen geschikt zijn voor de
D.U.W. Op een getal van 541915 in
woners is deze arbeidsreserve zeer
gering te noemen. Op het terrein van
de vrouwelijke arbeidskrachten is
de verhouding tussen vraag en aan
bod ongunstiger dan bij manner-
Van de 1212 openstaande aanvragen
had 30 betrekking op huishoude
lijk personeel. De kantoren en fa
brieken oefenen een grote aantrek
kingskracht uit op de vrouwelijke
arbeidskrachten: hoger loon, regel
matige arbeid, meer vrije tijd.
Welke bedrijven?
Het rapport maakt melding van
tekort aan werkkrachten, vooral in
de steenfabrieken (door de invoe
ring van een lager loonpeil door
het college van Rijksbemiddclaars)
in het bouwvak, (vooral in Utrecht
en Amersfoort, waar men begonnen
is met de bouw van resp. 40 tot 100
Arbeiderswoningen) in de metaalbe
werking (speciaal de geschoolde ar
beiders). Men heeft getracht gede
mobiliseerde Polen onder te bren
gen, doch de moeilijkheid hiervan
is de huisvesting van deze Polen en
hun gezinnen.
Een schrgfmachinefabriek vraagt
90 man personeel!!
Op het gebied van de bijzondere
bemiddelingswerkzaamheden kon
den enige debiele jongelieden als
vlechter worden geplaatst.
In samenwerking met de Facul
teiten-commissie werden weer enige
studenten van passende arbeid
voorzien.
Enige ontslagen politieke delin
quenten die als kantoorbediende
weinig kans op tewerkstelling had
den. volgen thans een cursus op de
Rijkswerkplaats voor omscholing
tot metaalbewerker. Aan de Stich
ting Landverhuizing te 's-Gavenhage
werden 34 rapporten uitgebracht
over personen, die naar Zd.Afrika
wensen te emigreren.
Op 30 Mei 1947 werd onder leiding
van de wethouder van onderwijs op
het stadhuis te Utrecht een bespre
king gehouden om te komen tot het
oprichten van een comité tot opvoe
ring van de arbeidsproductiviteit.
De directeur van het Gewestelijk
Arbeidsbureau he^ft een uitnodiging
ontvangen .zitting te nemen in de
vaste commissie van de Provinciale
Planologische Dienst.
het Frans-Belgische gebied.
De vertegenwoordigers van de
besturen en transportcolonnes
de deelnemers aan de wedstrijden
zullen worden ondergebracht in
twee grote tentenkampen, een Flo
rence Nightingale-kamp voor de
dames en een Dunant-kamp voor
de heren. Ook vertegenwoordigers
van de Liga van Roode Kruisver
enigingen en van het Internationale
Comité te Genève zullen deze her
denkingsdagen bijwonen. En ten
slotte heeft op 28 Juni in hot Kur-
haus te Scheveningcn een gala-con
cert plaats, waar door het Amster
damse Concertgebouworchcst onder
leiding van Eduard van Beinum een
toepasselijk programma zal worden
uitgevoerd.
Binnen énkele weken zal een bon
voor 100 gram zuidvruchten (rozij
nen of pruimen) voor de groepen b,
c en d, kinderen tot 20 jaar, worden
aangewezen. De prijs per ons ls 2
ct. hoger dan vorig jaar.
Er is op het ogenblik een voor
raad van 240 ton rozijnen en 120
ton gedroogde pruimen. Voor een
algemene verstrekking van zuid
vruchten zou minstens 1000 ton be
nodigd zijn.
Voorts zijn enkele honderden ton
nen amandelen aangekocht voor de
verwerkende bedrijven, zoals bak
kers e.d. Waarschijnlijk zullen de
amandelen in Augustus of Septem
ber worden gedistribueerd. In het
algemeen worden cle vooruitzichten
voor de import van zuidvruchten
echter nyt bijzonder gunstig geacht
Meisje overreden en
gedood
Het gevaarlijke spelletje van het
noteren van autonummers door de
jeugd heeft in Alphen een slacht
offer geëist. De zevenjarige Petro-
nella van der PouwKraan liep
toen zg op de Steekterweg een
auto hoorde naderen, plotseling
voor een geparkeerde vrachtauto
langs de weg op met de bedoeling
het nummer te noteren. Het kind
werd daarbij door de aankomende
personenauto, bestuurd door de
heer M. S. uit Groningen, gegrepen
en vrijwel op slag gedood.
Medische behandeling
Prinses Marijke
Naar wij vernemen is gistermor
gen in 't Ooglijdersgasthuis te Utr.
de eigenlijke med. behandeling be
gonnen van Prinses Marijke Christi
na in verband met het bij haar ge
constateerde euvel aan de ogen. De
ze behandeling zal door een her
haald ingrijpen geen operatie in
strikte zin gevolgd moeten wor
den, voordat een definitief resultaat
te verwachten is en voordat men
van officiële zijde een bericht kan
tegemoet zien.
(Van onze financiële redacteur
WIJ geloven niet, dat dc indie
ning van het wetsontwerp tot
nationalisatie van dc Nederlandse
De vier artsen, die zullen trachten de kleine prinses Marijke te genezen
van de oogafwijking welke kortgeleden geconstateerd is. V.l.n.r.: dr J
H. G. Carstens, prof. dr. H. J. M. Weve, dr. J. de Groot en dr. Rob-
berts, een Engelse specialist, die voor deze bijzondere operatie
overgekomen is.
Bamc in ons land veel beroering zal
wekken. Dc tijd, dat er over gedis
cuteerd werd of men de Centrale
Bank wel het monopolio van dc uit
gifte van bankbiljetten mocht ver
lenen omdat dit toch feitelijk in
strijd was met het algemeen aan
vaarde principe der vrije concurren
tie, ligt reeds lang achter ons cn
lieden ten dage neemt men alge
meen aan, dat dc voorziening van
geld voor een land van dusdanig
algemeen belang is, dat men het on
mogelijk aan een zuiver particulie
re instelling kan overlaten. Sedert
de dertiger jaren was dan ook het
regcringstoczicht op liet beleid van
de Nederlandse Bank toegenomen
en na de opheffing van dc gouden
standaard in 1936 kwam door het
instellen van het egalisatiefonds de
verantwoordelijkheid voor do waar
de van ons ruilmiddel bij do minis
ter van financiën to liggen.
Hierin komt dc ontwikkeling,
welke de theorie van het geldwezen
heeft doorgemaakt, tot uitdrukking.
In do vorige eeuw zag men het geld
als een sluier, waarachter zich het
werkelijke economische gebeuren af
speelde. All *ngs won het inzicht
baan, dat het geldwezen een beslis
sende rol speelt in dc stand van de
algemene bedrijvigheid cn tal van
economen zijn heden ten dage de
mening toegedaan dat men met
monetaire maatregelen het conjunc
tuurverloop belangrijk kan beïn
vloeden.
HET is dan ook te begrijpen, dat
men dc algemene geldpolitiek
niet meer in dc handen van een par
ticuliere bank kon laten, doch dat
dc minister van financiën het recht
moet hebben om dc algemene mo
netaire en financiële politiek van
dc regering te coördineren met die
van de Centrale Bank. Dit was
reeds bij Koninklijk Besluit van 1
October 1945 geregeld cn het was
logisch, dat deze materio in het
nieuwe bankstatuut werd opgeno
men. In feite verandert er dus door
deze wijziging van het bankstatuut
niets: een bestaande regeling wordt
in de bankwet geconsolideerd.
De minister vestigt er dan ook in
zijn memorie van toelichting dc na
druk op. dat de wijziging van de
bankwet slechts dc neerslag is van
de geleidelijke versterking van het
gcmccnschapsclemcnt in dc juridi
sche status van do Nederlandse
Bank.
In dit verband baart het enige
verwondering, dat de minister ook
niet heeft besloten het toezicht, dat
dc Centrale Bank op het particulie
re bankwezen uitoefent nader bij
wet te regelen. Ilij argumenteert
dit met er op to wijzen,, dat het
huidige gentlemen's agreement,
waarbij dit toezicht is geregeld, in
de practijk voldoet en dat, indien
deze regeling onverhoopt niet meer
zou voldoen, deze materie .bij alge
mene maatregel van bestuur afge
daan kan worden. Doch dit geldt
toch. menen wij, ook voor de ande
re wijzigingen, die in het banksta
tuut zijn aangebracht.
OOK lijkt het ons dc vraag of de
wijze waarop de schadeloosstel
ling aan de oude aandeelhouders is
geregeld in de Kamer geen aanlei
ding zal geven tot critiek. De oude
aandeelhouders krijgen als vergoe
ding voor een aandeel van 1000.-
twee grootboekinschrijvingen, elk
groot 1000.welke 2%% rente
zullen dragen. Dc oude aandeelhou
ders. krijgen dus 5% rente .vergoed.
De laatste beursnotering van de
aandelen van dc Nederlandse Bank
was 108, terwijl momenteel de
koers --an de 2grootboekin
schrijvingen 82A bedraagt, wat dus
neerkomt op een waardering van
een aandeel van de Nederlandse
Bank van 1621.De waardering
bij de schadeloosstelling ligt dus
niet onaanzienlijk hoger dan de
laatste notering ter beurze.
Zullen bovengenoemde twee plin
ten zeker aanleiding geven tot cri
tiek, wij betwijfelen niet, dat alge
meen zal worden ingestemd met
het uitbreiden van do Bankraad,
welk lichaam in breed verband
er zullen vertegenwoordigers van
industriële zijde en van arbeidsor
ganisaties, benevens andere deskun
digen op het gebied van geld- en
bankwezen in worden opgenomen
de algemene monetaire- cn finan
ciële politiek zal bespreken. Hier
door zal zonder enige twijfel het
gemcenschapselcment in het beheer
van de Bank zijn verzekerd, al had
den wij dan ook niet de indruk,
dat dit nu niet het geval is.
Het communistische lid van de
Italiaanse constituerende vergade
ring, Scoccimarro, die minister van
financiën was in het tweede kabi
net-De Gasperi, heeft tijdens het
debat over het regeringsprogram
verklaard, dat zijn partij de „poli
tieke stabiliteit" niet in gevaar zal
brengen.
SBfljjttnilr - rj
Zomers weer
Weersverwachting van De Bilt, 1
igeldig van Dinsdagavond tot j
Woensdagavond. -
Heldere nacht met weinig vAnd.
1 lorgenoverdag tot matig toene- i
mende wind tussen Zuid en g
Zuid-Oost. Aanvankelijk overal
zonnig weer. Later in het Wes-
ten van het land toenemende be-
wolking, vooral in de hogere ni- fj
veaux. Overtuigend droog. Iets fl
hogere temperatuur dan van- i
daag.
- y-.—.cr.z. vrr:-T.