De witte anjer vraagt
een offer!
Herman Teirlinks nieuwe roman
Kunnen Oost en West
samengaan
Radio-programma
Prins Bernhard Fonds doet 30 Juni
een beroep op ons volk
Streptomycine tegen
tuberculose
Letterkundige richt JJ lijnen
RUSLAND VAN HEDEN (slot)
SPAAR ZEEP MET UW SODA
T
Somber boek van zonde en ondergang -
maar doorglansd van mededogen
J&iif &eutêJÏfeS...
2
I
Woensdag 18 Juni 1947
f)E oorlog heeft bitter weinig
goeds gebracht en zün jam
merlijke nasleep is nog amper in
volle omvang te overzien. Maar er
zjjn ook lichtstrepen aan de duiste
re hemel te ontdekken. Het gevoel
mede-verantwoordelijk te zijn voor
de gang van zaken in de wereld is
groter geworden en het besef, dat
de cultuur niet maar een sierlijk or
nament is. doch een wezenlijk en
onmisbaar bestanddeel van een ge
zond volksleven.
In de oorlogsjaren was het Prins
Eernhard Fonds een centrum voor
alle Nederlanders over de ganse
wereld, die wilden bijdragen tot de
bescherming en verdediging van
ons volksbestaan. Nu de oorlog is
„gewonnen" moet de strijd voor
het behoud van ons volksbestaan op
een ander front gestreden worden.
Het Prins Bernhard Fonds heeft de
bakens verzet en wil een stimulans
zjjn op cultureel gebied. „Tussen de
staat en het bizondere particulier
initiatief moet het P.B.F. staan als
de geconcentreerde culturele offer
vaardigheid van het Nederlandse
volk." Wij moeten het er naar ma
ken, aldus de voorzitter van het
Fonds, de bekende Leidse hoogle
raar, mr. R. P. Cleveringa, dat an
deren nieuwsgierig zich om ons
heenscharen en bij ons komen kij
ken en tot zichzelf en anderen zeg
gen: „In Nederland is iets gedaan,
waaraan men niet dan tot eigen
schade voorbijgaat't weet de we
reld iets te bieden: het steekt in
verschillend opzicht boven ons uit;
wjj moeten er heen en zrjn lands-
zonen moeten wij te onzent nodi
gen; zijn stem in de wereld dient
beluisterd te worden; het teert niet
enkel op oude roem; het leeft en
streeft verder."
Prof. Polak, onze bekende eco
noom. heeft in zijn brochure over
de Rotterdamse Schouwburg ge
schreven, dat de cultuur niet alleen
voortkomt uit een economisch wel
varend volk. maar dat voor econo
mische activiteit een cultureel fer
ment onmisbaar is. Zonder cultuur
geen gezonde economie. Hfj keerde
de gangbare stelling om. En hij
heeft gelijk. Er is een wisselwer
king tussen beide.
Wat doet fonds?
\\f IE dc waarheid hiervan beseft,
v v kan het niet vreemd vinden,
als wij óók, neen juist in deze
tijd van economische moeilijkheden
de aandacht vragen voor iets zo
weinig stoffelijk als de cultuur.
„Worden wij d'r beter van?" is een
vraag, die de man in de straat stelt
om zijn twijfel uit te drukken. Wel
nu: ja. wij. gij en ik, wjj worden er
beter van! Jiiist door een instelling
als het Prins Bernhard Fonds kan
het mogelijk worden, ook de lagere
volksmassa's met de culturele za
ken in aanraking te brengen.
De cijfers wijzen uit, dat het
Fonds zijn taak niet als een sine
cure opvat en zijn belangstelling
naar alle zijden richt. Een enkel
voorbeeld: Muziekgezelschappen en
een kweekschool in de getroffen
gebieden (die uiteraard voorgaan!
6100. Het Ned. Volkstoneel
10.000. A.M.V.J. voor culturele
arbeid onder de militairen in Ne
derland 10.000. Centraal Film
instituut en Filmarchief 25.000.
Aan het Hist. Genootschap te
Utrecht voor een onderzoek naar
archivalia in particulier tv-zit werd
2000 toegezegd. Gemeente Eist
voor muziekinstrumenten 2-100.
R K. Bibliotheek te Elden (gem
Eist! 750. Het totaalbedrag aan
subsidies is al gestegen tot ruim
300 000. Het terrein van werk
zaamheid zal worden uitgebreid,
ook tot overzeese gebiedsdelen. Een
afd. Indonesië is in voorbereiding.
Uit de cijfers blijkt ook. dat men de
noodzakelijke onkosten zo gering
mogelijk houdt. Velen leggen hier
bij een offervaardige medewerking
aan de dag.
30 Juni
BINNENKORT, met name op 30
Juni, wordt een nieuw beroep
gedaan op het Nederlandse volk.
Zeg niet: „alweer een collecte; wjj
worden er zo langzamerhand beu
van." De vermaarde Anjerdag van
Juni 1940. toen het Nederlandse
volk duidelijk aan de bezetter toon
de, waar het z'n hart had, moet
een heilige traditie worden. Ons
volk moet blijvend tonen, hoe hem
z'n cultuur ter harte gaat.
Verleden jaar toen voor de eer
ste maal de anjer in dienst werd
WOENSDAG 18 JUNI
Avondprogramma
HILVERSUM I: 19.00 „Vlam-
kamp 1947" 19.30 „Ons leven en
ons geloof". 20.00 Nieuws. 20.05
Dingen van de dag. 20.15 „Don
Juan" (le bedrijf). 21.30 Opstand
der dieren. Hoorspel. 22.15 „The
Ramblers". 22.45 Voetballen: Om
het kampioenschap van Nederland.
23 00 Nieuws. 23.25 Rustige avond
klanken.
HILVERSUM H: 19.00 Nieuws.
19.15 Het nieuws uit Indonesië.
20 00 Nieuws. 20.05 „Waarom spre
ken wij nog over God?" 21.15 Schu-
bertcycius. 21.50 Een Sidney Torch-
potpourri 22.30 Nieuws.
DONDERDAG 19 JUNI
Ochtend- en middagprogramma
HILVERSUM I: 7.00 Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 8.00 Nieuws. 8.15
„Ochtendrhythme". 8.45 Boyd Neel
Strijkorkest. 9.15 Morgenwijding.
9.45 „Arbeidsvitaminen". 10.30 Van
vrouw tot vrouw. 11.15 Familiebe
richten. 12.30 "In 't spionnetje".
12.35 Metropole orkest. 13.00 Nws.
13.45 BBC koor. 14.00 Do vrouw
binnen en buiten haar huls. 14.20
Oude Engelse muziek. 16.00 U kunt
het geloven of niet! 16.15 De ca
mera loopt 17.00 AVRO Kaleldo-
scoop. 17.20 De vacantie komt in
zicht! 17.30 „The Skymasters".
18 00 Nieuws. 18.15 Sportpraatje.
18.30 Strijdkrachten.
HILVERSUM II: 7.00 Nieuws:
7 15 Gymnastiek. 8.00 Nieuws. 8.15
„Pluk de dag". 9.00 Minder beken
de werken van Beethoven. 10.00
Leger des Hcils-kwartier. 10.15
Morgendienst. 12.03 „Beroemde so
pranen". 12.30 Vaudeville-orkest.
13.00 Nieuws. 13.20 „Welk boek?
Een goed boek!" 13.45 Ons week
blad „Van de hak op de tak". 14.40
Voor de vrouw. 15.00 Vioolrecltai.
15.30 Symphonic. 16.00 Bijbellezing.
16.15 Pianowerken van Haarlemse
componisten. 17.15 Het radio-Ko
perkwartet. 17.50 Het rjjk over zee.
18.00 Marinierskapel.
gesteld van het Prins Bernhard-
fonds is er voor 40.000 verkocht.
De bloem kostte toen een rijksdaal
der. Dat was te veel. Thans is het
bedrag verlaagd tot een gulden.
Dat behoeft niet te veel te zijn. Een
Oranle-kokarde wordt aan de witte
bloem toegevoegd, zodat er ge«n
misverstanden kunnen ontstaan.
Kleine metalen speldjes, ook in an-
jervorm, worden voor bescheidener
beurzen op straat verkocht. Wil
men grote sommen afstaan ze
zijn welkom. Maar het penningske
van de weduwe is het Fonds even
dierbaar. Bioscoop, toneel, radio,
zullen weer medewerking verlenen
en een .nieuwe bepaling verdient
wel extra de aandacht: 50% van
de uit een bepaalde gemeente bijge
dragen steun vloeit terug voor be
paalde doeleinden binnen die ge
meente. Wie veel geeft, krijgt dus
ook naar rato terug.
Verleden jaar is in totaal B94.000
gulden binnengekomen. Moge dit
bedrag thans, n'en déplaise de hui-
diga geldsehaarste, verre worden
overtroffen!
Alleen genezing in
beginstadium
Streptomycine kan wel helpen
tegen tuberculose, maar de goede
invloed ervan moet zich binnen
één tot drie maanden doen gelden,
anders krijgen de ziektekiemen
weerstand tegen het geneesmiddel
en heeft verder toedienen ervan
geen nut.
Tot deze conclusie is het Ame
rican College of Physicians on
langs gekomen, nadat men een
zestigtal tuberculosepatiënten met
het geneesmiddel behandeld had.
Twaalf van hen waren gestorven,
twintig ge»e7.en: bij hen waren
alle symptomen van de ziekte ver
dwenen.
Streptomycine schijnt het groot
ste resultaat te bereiken wanneer
de ziekte nog in het beginstadium
verkeert het soort gevallen dat
wordt ontdekt bij het massa-on
derzoek met Röntgenstralen, dat
ook in ons land veelvuldig wordt
toegepast
Bij het merendeel van dc pa
tiënten die men in het New York
Ziekenhuis behandeld heeft met
streptomycine. ging er van het ge
neesmiddel een weldadige wer
king uit. De temperatuur van de
verpleegden nam soms even snel
af als bij een patiënt met longoni-
steking tijdens do crisis. Ook
merkte men op dat de tuberkelba
cillen in hot sputum van de pa
tiënten sterk in aantal verminder
den of geheel verdwenen. Bij die
zieken echter, bij wie de vorming
van bacillen voortduurde, ont
stond weerstandsvermogen tegen
het geneesmiddel en bij lijders
aan chronische tuberculose zijn de
gunstige in\locden van streptomy
cine slechts tijdelijk.
Tussen Noord- en Zuidpool j
HUIS EN HOF IN
HONGARIJE
Mag dan al de politieke hemel
zwnar bewolkt zijn, er is nog zon
neschijn genoeg in Hongarije Wordt
er de binnenlandse vrede verstoord
door conflicten tussen „kleine boe
ren" en communisten de vrede in
dit landelijke binnenhof schijnt on
verstoorbaar. Hier geen spanning
tussen West en Oost maar rust,
stilte, zorgzaamheid en het schone
spel van licht en schaduw Hon
garije zouls het is op zijn best in
de huiselijke intimiteit van hof en
erf.
Een voormalige Amerikaanse
neger-acteur, Wcllmann Rudd,
thans Russisch staatsburger, is de
eerste neger, die in Sovjet-Unie
Othello heeft geepceld.
Deze week is bij in genoemde
rol opgetreden in het centrale
arbeiders-kunsthuis.
Rudd, die deel uitmaakt van
het toneel- cn operagezelschap
van Stanislavsky, is aan de Rus
sische filmliefhebbers z.eer be
kend door zijn optreden in Tom
Sawyer en andere films.
Uit de aard van de zaak moet
hij in zijn Othello-creatie Russisch
spreken en volgens do critic:
heeft, hij dit er zeer goed afge
bracht. Hij is ongeveer 15 jaar in
Rusland.
Na de voorstelling vertelde hij
de toeschouwers, dat hij in de
Verenigde Staten eens Othello
heeft gespeeld met Isabelle Mur-
uock als Desdemona en dat som
mige Amerikanen woedend waren
geworden, toen hij haar omhelsde.
Een zeldzame vijftienda-ecuwse
„Lobkowitz" bijbel, ter waaide
van 50 000 gulden, die door de
Duitsers uit de archieven te
Brno was gestolen, is teruggevon
den en naar Brno teruggebracht.
In het stadje Macon in Midden.
Frankrijk wordt thans gezocht
naar een maniak, een moderne
Borgia, die naar men gelooft ver
antwoordelijk is voor do vergifti
ging van veertig personen.
De Paus heeft zijn zogen gege
ven aan honderden motorrijders,
die hem op liet halkon hadden
geroepen, door op het St. Pieters
plein met hun claxons te toeteren.
X-I ET is bijna altijd gemakke-
-*■ lijk, om te gaan met iemand
die men kent. Maar de Rus
heeft het ons zeer moeilijk ge
maakt hem te kennen.
De Russen hebben tot nu toe
zich de rol, van internationale
vreemdelingen toegewezen. Niets
iti de Sowjct-politiek heeft bij
voortduring zoveel afbreuk ge
daan aan de goede betrekkingen
als de politiek van censuur en
geheimhouding. Niets zou bij
voortduring zoveel goed kunnen
maken als ccn besluit van de
Sowjet-lciders om het zware gor
dijn opzij te schuiven cn het dag
licht in Rusland binnen te laten.
Wat het Kremlin er ook van
moge denken, de waarheid iö dat
feitenkennis over Rusland de nei
ging dor Westelijke volken tot
samenwerking en vriendschap
versterken en niet verminderen.
Na de ernstige achteruitgang in
de oorlog, maakt dc Sovjet-Unie
een ernstige economische crisis
door. Gebrek heeft de lonen doen
dalen en de prijzen sterk doen
stijgen, zodat do minst-betaalde
arbeiders voor een wollen kle
dingstuk of een jas hun hele loon
van drie of vier weken moeten
spenderen.
Een slechte oogst heeft de moei
lijkheden nog vergroot. Er heerst
veel armoede in het land. In Mos
kou kan men oude vrouwen zien
op de markt, die vier sneden
Hij trouwde en won
de weddenschap...
De 19-jarige Amerikaanse Old
Lorraine uit Portland (Maine)
heeft echtscheiding aangevraagd,
omdat haar echtgenoot een wed
denschap had aangegaan, dat hij
met haar zou trouwen
Zij vertelde, dat zij dit verno
men had op haar trouwreceptie.
Na de huwelijksvoltrekking
had haar man gezegd: „Wel, ik
heb de weddenschap gewonnen"
Toen zij vroeg wat hij bedoel
de. antwoordde hij: „Ik had met
een knaap gewed om 10 dollar
tegen -endot ik met je zou
kunnen trouwen"
Hierop viel zij flauw en maak
te later nog een zenuwcrisis
door.
Dg rechtbank heeft nog geen
beslissing genomen. (A.P
TT INDELIJK was er
dan weer eens so
da, bij onze laatste
boodschappen. Weinig
weliswaar, maar juist
voldoende, om er die
werkjes mee te doen.
die zonder dit product
eenvoudig niet gedaan
konden worden.
W'u denken er natuur
lijk niet over, om onzen
soda.voorraad in één.
maal uit te putten, door
dc hcele wasch in soda.
water te woeken. Vojr
ccn enkel zeer vuil stuk.
jc kunnen wc er een
beetje aan spcndecrcn,
maar daar bluft het dan
ook bü.
Een huisvrouw, dio
zooveel bonnen heeft,
dat zü een flinke hoe.
veelheid soda heeft kun.
nen inslaan, kan daarmee
een hcclen tijd haar zeep
sparen, door telkens als
zjj een sop maakt, het wa
ter met soda te onthar.
den. Kalkzouten in het
water binden de zeep en
pas als alle kalk aan
zeep gebonden Is, wordt
de zeep productief en
ontstaat een schuimend
sop. De zuinige 'huis.
vrouw begrijpt, dat de
eerste oogenblikken de
zeep verloren gaat cn
met het huidige zeeprant_
socn kan zü zich zoo'n
verspilling niet veroorlo.
ven. Een goedkooper en
uitstekend middel voor 't
ontharden is soda, één
lepel vol op één emmer
water, in het' water ge
bracht vóóy de zeeP
zeeppoeder. Wordt het
water niet zacht go.
maakt, dan geeft het op
den duur een leelükcn
aanslag op alles waarmee
het io aanraking komt.
Men verwijdert deze aan.
slag op glas en porcelein
met wnt azü'n.
Zilver reinigen
Soda wordt ook ge.
bruikt voor het reinigen
van zilver. Zilveren voor.
werpen, die zeer vuil en
aangeslagen zün worden
prachtig schoon op de
\olgende wijze. In een
emaille pannetje leggen
wü een stukje alumini.
um (b.v, een tandpasta-
doosje) en stapelen hier.
op dc stukjes zilver, die
T\erkelük met het alumi.
nium in aanraking moe.
ten zyn. Dan gieten we
er zooveel water op. dat
alle stukjes onder water
staan, brengen het aan dc
kook en voegen een hand.
vol soda toe. Het water
gaat bruisen en binnen
weinige minuten is het
zilver helder wit.
(Zaansch zilver, dat don.
kcr is en schaduwen
heeft, mag nooit in het
aluminium-sodabad, daar
•het dan ook wit wordt.)
De stukjes worden
stuk voor stuk uit het
water genoren, met een
zacht borsteltje in schoon
•"water geborsteld en met
een zachten doek opge.
wreven.
Als we dan ten slotte
nog ons oude koperen
keteltje geschuurd heb.
ben. met do schil van een
uitgepersten balven ci
troen en soda, dan is ons
rantsoentje wèl besteed.
J. N.
door
SR gelegenheid van de Hooft-
feesten heeft de Amtserdam-
se Universiteit een viertal ere
doctoraten in de letteren toegekend
aan Noord- en Zuid-Nederlandse
schrijvers. Tot de laatsten behoorde
ook Herman Teirlinck, die met
Stijn Streuvets, Willem Elsschot en
Gerard Walschap ongetwijfeld
onder de grote prozaïsten van Zuid-
Nederland moet worden gerekend.
Teirlinck werd in 1879 te Brussel
geboren. Reeds op 21-jarige leeftijd
publiceerde hij een bundel ..V e r-
zen", maar al spoedig ging zijn
belangstelling vooral naar het proza
uit. Een hoogtepunt daarin bereikte
hij in 1908 met „Mijnheer Ser-
janszoon, orator didacti-
c u s": de humoristisch-getinte te
kening van een klassiek gevormde,
filosofisch en dichterlijk aangeleg
de. Brabantsse aristocraat uit dc
18e eeuw. Een jaar later verscheen
„Het ivoren a a p j e". dat nau
welijks minder bekend werd.
Ook daarna bleef Teirlinck gere
geld romans publiceren, al werd
daarmede het hoogtepunt van
„M ij n h c e r Serjanszoon" niet
overtroffen. Tevens echter ging hij
zich toeleggen op de vernieuwing
van het toneel; van zijn dramatisch
werk trokken vooral de aandacht:
.De vertraagde film" (1922)
en ..Ik die n", een moderne sym
boliserende bewerking van het
Middeleeuwse Beatrijs-motief.
In 1940 verraste de reeds 61-jarige
auteur ons met „Maria Speer
malie". een roman uit het leven
van de Vlaamse landadel in het
laatst der 19de en het begin der
20ste eeuw. De hoofdpersoon, laat
ste landsvrouwe der Heerlijkheid
Homveld. is een hartstochtelijke,
maar tevens uitermate wilskrachti
ge vrouw, wier leven één voort
durende strijd is enerziids om
het aanzien en de macht van haar
tanend geslacht te handhaven, an
derzijds tegen de onweerstaanbare
zinnelijke drift die haar beheerst.
In een bespreking heeft Tous-
saint \»an Boelaere dit boek het
meesterwerk van Teirlinck ge
noemd. wat mij echter zeer aan
vechtbaar lijkt Ongetwijfeld is de
ze roman met meesterschap ge
schreven. maar wij missen er node
de luchtiger, sierlijke, licht-ironi-
sche toon. die ons in „Mijnheer
Serjanszoon" zozeer bekoorde Bo
vendien meen ik dat Teirlinck in
dit donkere, deterministische ver
haal onwllekeurig herinnert het
ons aan sommige noodlotsromans
van Arthur van Schendel nog
niet de vorm gevonden heeft, die
hem voor dergelijk werk het best
ligt. Die vorm vindt hij eerst in zijn
volgende boek, en daarom geef ik
de voorkeur aan Rolande met de
bles.
Rolande met de bles
Feitelijk is deze titel niet geheel
juist. Men vindt hem wel op het
stof-omslag, maar het titelblad
geeft een ander opschrift: „De
XXXX brieven aan Rolande door
Renier Joskin de Lamarache". Ik
vermeld dit, omdat deze eigenlijke
titel het karakter vah de romna zo
veel duidelijker doet uitkomen: het
is een roman-in-brievcn. maar brie
ven die alle door dezelfde persoon
aan eenzelfde vrouw zijn gericht
Wij beleven dus de ontwikkeling
van het verhaal niet, zoals dit in
„Maria Speermalie" nog het geval
was. véélzijdig mee maar v o 1-
strekt éénzijdig. Alle kracht
en alle aandacht van de schrijver
werd geconcentreerd op één enkele
figuur, alles slechts gezien door
z ij n ogen. En juist deze concentra
tie stelde Teirlinck in staat zijn vo
rig boek. zowel in diepte als in
poignante uitbeelding, te overtref
fen.
Wat het gegeven betreft, bestaat
er overigens nauwe verwantschap
tussen beide romans. Ook in „Ro
lande met de bles" gaat het om het
leven van de landadel: ook hier
wordt de demonische macht der
zinnelijke aantrekkingskracht tus
sen man en vrouw ons getekend.
Dat Renier de Lamarache in dc
strijd met die macht, in tegenstellirig
met Maria Speermalie, uiteindelijk
ten onder gaat. is tenslotte slechts
een bijkomstig onderscheid Het
grote verschil tussen beide boeken
ligt in de magistrale concentratie
op het zieleleven van één persoon,
welke hier door de briefvorm werd
bereikt
Gedurende de eerste wereldoor
log is Renier Joskin de Lamarache
in een Frans hospitaal verpleegd
door Rolande. die diepe indruk op
hem heeft gemaakt. In 1921 vraagt
zij zijn hulp voor een zakelijke en
geldelijke aangelegenheid. Dit leidt
tot een liefdesverhouding waaraan
de jonge weduwnaar zich met li
chaam en ziel overgeeft. Al spoe
dig wordt het ons duidelijk, dat
Dame Rolande slechts een avon
turierster is. een vampier wie het
enkel om het geld van haar slacht
offer te doen is.
Lamarache is zich echter van niets
bewust. Hij ziet enkel door haér
FEUILLETON
(OOpftCRAlG RlCE'VERTAUNC: ADA KAMPERS j
95
Ze liepen muisstil op hun tenen
door hei huis om mocaer niet wak
ker te maken. Een extra uurtje
slaap zou maken, dat ze er tegen
etensttfd nog knapper zou uitzien.
Midden onder het ontbijt kreeg
April ineens een ingeving. Ze legde
haar vork neer cn naar adem stok
te terwijl ze zei: „Dinah! Die doch
ter van Mr. Holbrook!"
„Hè?" zei Dinah en Archie keek
stomverbaasd.
„We moeten dat portret van d'r
zien", zei April. „Vandaag, om
dat ze stokte even. „omdat
ze cabaretière is, of misschien
cabaretière wèts".
„Wüs herhaalde Dinah. Ze
keek een beetje verbijsterd.
„Bette LeMoe waa ook cabare
tière", zei April dramatisch. „En
als ze Mr. Holbrook'a dochter was
geweest
Dinah verslikte zich in haar
melk. Ze zei: „April, Goeie Gena
de!"
Archie klopte haar op d'r rug tot
ze weer op adem was gekomen.
„Waar woont Mr. Holbrook?"
vroeg April.
„Een eindje de Washington weg
op", zei Dinah. „Het is ongeveer
vier straten hier vandaan. Hij
heeft een huishoudster. Een cha-
Ig mens. Joelle en ik zjjn er 'n
:eër geweest om te proberen of we
haar een kaartje voor het tuinfeest
van de club konden verkopen en ze
heeft ons er wel een kwartier ge
houden om ons te vertellen waarom
ze er niet een wou kopen".
„Prachtig", zei April. „Reusach
tig. Dat is net wat we nodig heb
ben". Ze nam paar vork weer op,
at haar roerei verder op en zei:
„We gaan er meteen na schooltijd
naar toe. J(j en Archie bellen aan
de voordeur en proberen haar
een een abonnement op een tijd
schrift aan te smeren. Onderwijl
sluip ik door de achterdeur naar
binnen en zoek het portret op".
„Een reuze idee!" zei Archie ver
rukt.
Dinah fronste haar voorhoofd.
„En als ze je nu eens snappen?"
„Dan word ik gearresteerd en
ga lk de gevangenis in", zei April
bedaard. „Wees nou niet zo pessi
mistisch, Denk liever, dat ik niet
betrapt word en dat ik de foto echt
vind".
„Als ik haar bezig houd, terwül
jij aan 't zoeken bent, dan snap
pen ze je niet, zit daar maar niet
over in", zei Archie. „Ik ben d'r. Ze
heeft een reuzen mooie tuin en ik
leen de hond van Flashlight en die
neem ik mee".
„Archie", zei April, „Je bent een
genie. Hiervoor mag je mijn jam
hebben".
Archie snoof, greep naar de Jam
pot en zei: „Ik wm toevallig net.
dat jij deze soort jam niet lekker
vindt'1.
„Maar April", zei Dinah, „het is
Dinsdag".
„Nou, wat zou dat", zei ApHl.
„Dat is het gewoonlijk".
„Behalve als het regent", zei Ar
chie. „Dan is het Zaterdag".
„Maar als je er schee1, naar kijkt
wordt het roze", zei April.
„Maar ik vind de gestreepte het
mooist", zei Archie.
April zei: „Ja. maar dat kun je
niet doen, want het is Dinsdag".
„Stil, kinderachtige schepsels",
zei Dinah geërgerd. „Het is Dins
dag".
April en Archie staarden haar
aan en zelden precies tegelijk:
„Hebben we dan gezegd, dat het
dat niet was?"
Toen volgde de met grote nauw
keurigheid uitgevoerde plechtig
heid, dio altijd plaats moet hebben,
als twee personen hetzelfde zeggen.
Hun pinken haakten in elkaar.
„Doe een wens. Rood. wit, blauw".
Toen ging Archie verder met het
uitschrappen van de jampot cn
April zei: „Wat heeft Dinsdag er
nu mee te maken?"
„Dinsdags heb ik na schooltijd
gymnastiek", zei Dinah. „En dat
gaat pas om half vijf uit".
„O jé", zei April. „Nou dat weer".
Ze dacht even na. „Je zult van gym
moeten spijbelen".
„Dat kan ik niet", zei Dinah on
gelukkig. „Ik heb dit kwartaal al
drie maal gespijbeld. Een keer toen
Archie die film van Roy Rogers
wou zien en een keer' toen het zulk
mooi zwermveer was en een
keer
„Wacht even", zei April. „Ik
weet wat. Je hebt je enkel ver
stuikt".
Dinah keek automatisch naar
haar enkels. Ze schenen volkomen
in orde.
„Archie", zei April, „haal de leu
konlast. Wat een zegen, die eerste-
hulp lessen van de padvinderij".
Dinah keek verbasterd en zei ten
slotte: „Oh!"
Tien minuten later had April do
enkel al keurig verbonden. „Nou",
zei ze, „moeder sliep toen Je naar
school ging en dus kon je haar geen
briefje vragen. Die gymlerares is
zo'n uilskuiken dat zè het zich de
volgende les wel niet meer zal her
inneren. En als ze dat wel doet,
noutegen die tijd zullen we
moeder toch wel alles kunnen uit
leggen. Snap je?"
Dinah knikte.
„We moeten om precies vier uur
een inval in het huis van Mr. Hol
brook doen", zei .April. „En vergeet
ondertussen niet te hinken".
Om twee minuten voor vieren lie
pen Dinah en Archie op de
Washingtonweg in de richting van
het huis. Dinah hinkte nog steeds
en Archie had Flashlights grote
bruine hond van ondefinieerbaar
ras stevig aan de riem. April liep
door de brandgang gelijk met ze
op.
„Een abonnement op het Tijd
schrift voor de Plattelandsvrouw",
mompelde Dinah. „Wat moet ik ln
vredesnaam begJnnen, als ze zegt.
dat ze graag een abonnement wil
hebben?"
(Wordt vervolgd)
ogen en wordt in de meest vol
strekte zin haar willoze slaaf. Om
haar verdrinkt hij zijn prachtige
Siamese kat en wil hij grote stuk
ken van zijn landgoed verkopen; om
haar bindt hij een meedogenloze
strijd aan tegen zijn grootvader,
zijn moeder, zelfs tegen zijn mis
maakte zoontje Ogier. Door haar
toedoen wordt hij morphinist, wat
hem telkens op de grenzen van de
waanzin brengt. In zulk een toe
stand pleegt hij een moordaanslag
op zijn grootvader; in eenzelfde
waanzin tracht hij met bezweringen
en met zwarte magie de dood van
zijn zoontje te bewerken: en na
diens sterven brengt hij zijn moe
der tot zulk een wanhoop dat zii
een mislukte poging tot zelfmoord
onderneemt.
Toch is Lamarache niet volledig
verdorven. Telkens weer zijn er
ogenblikken, waarin zijn natuur
lijke aard. zwak maar goedhartig,
boven komt. Even vaak echter weet
Rolande hem weer onder haar ban
te brengen. En zelfs wanneer hij
haar eindelijk doorzien heeft en
kent voor wat zij is. kan hij niet
blijvend van haar loskomen Als
Rolande niet antwoordt op de brie
ven waarin hij smeekt om herstel
van de oude verhouding, maakt hij
tenslotte een einde aan zijn levten.
„Ter vergelding van alle
kwaad de liefde"
Deze tragische ontwikkeling
wordt in de brieven meesterlijk
weergegeven. In de eerste daarvan
is Lamarache nog de ontwikkelde,
in wezen toch onbeduidende cn iet
wat decadente landjonker, die aan
zijn geliefde vol verrukking schrijft
over de heerlijkheid van de natuur,
zijn landgoed en zijn kasteel en
die met eerbied en liefde van zijn
moeder en zün zoontje vertelt. In
de latere brieven echter is de mor
phinist aan het woord, die aan hal
lucinaties lijdt en de werkelijkheid
niet zuiver meer onderscheidt van
de waan. Hij ziet demonische trek
ken in de personen met wie hij in
aanraking komt, vertelt van tover
praktijken en bezweringen, van dui
velse complotten tegen hem en te
gen Rolande. Het valt dan moeilijk,
nog precies na te gaan wat daar
van de feitelyke ondergrond is
maar het doet er zo weinig toe.
Want Lamarache laat zich immers
uitsluitend leiden door z ij n visie
op personen cn gebeurtenissen en
van brief tot brief maken wij de
ontwikkeling van die visie mee. Zo
doende begrijpen wij de doem die op
hem rust. en onze afschuw wordt
getemperd door mededogen.
Dat mededogen met zün hoofdper
soon moet ook sterk in Teirlinck
hebben geleefd. Zo volledig heeft
hü zich met Lamarache vereenzel
vigd. dat hy niet anders kon dan
met hem mee-lüdcn: de toon van
deze brieven welt rechtstreeks uit
het hart. In dit opzicht onderscheidt
Teirlinck zich essentieel van de
Vestdijkiaanse school in Noord-
Nederland.
Zo werd „Rolande met de bles"
een somber boek van zonde en on
dergang. maar doorglansd van me
dedogen. Kort vóór zijn zelfmoord
schrijft Lamarache: „Het machtige
leven maakt allen en alles toch ééns
goed. Vermits, o mijn God. Gij in
onze zielen, ter vergelding van alle
kwaad, de liefde hebt ontstoken"
In hoeverre Lamarache zelf zich
daarop terecht beroepen mag, laat
ik hier in het midden. Maar voor
het boek is dit stellig juist.
Herman Teirlinck Rolande
met de bles; Uitg. Wereldbiblio
theek, Amsterdam 1947.
NED. HERVORME KERK
Beroepen te Wanswerd, A. de
Leeuw te Wilnis. Aangenomen naar:
Zevenhuizen (Z-H) J. J. Stoutjesdijk
te Tuil (Gld Bladel. J. T. Klamer
te Ter Aa (U) en Lemmer. H. L. van
ZÜH Langhout te Engwierum (Fr
Bedankt voor: Farmsum. H. L. van
Züll Langhout te Engwierum: Hee-
ze. J. T. Klamer te Ter Aa (U); Am
sterdam—Sloten, G. J. Sanders te
Assen: Oosterzee en Echten, J Veen
te Huizinge; Rijk (Haarl.meer) J.
den Hartogh te Langweer (Fr);
Westcremden, H. J. Bouwers te Hoo-
ger-Smilde en Roswinkel, M. Hylke-
ma te Kloosterhaar.
door
ROBERT WAITHMAN
Diplomatiek correspondent
der „News Chronicle"
brood ruilen voor drie klontjes
suiker; de mensen stonden vaak
buiten cle bakkerswinkel om het
broodrantsoen te verkopen, dat
zjj juist hadden gekocht.
DC productie van duurzame
goederen wordt opgehou
den door het gebrek aan ma
chines, aan transportmiddelen en
aan geschoolde arbeiders. En wat
wordt geproduceerd is, naar Wes
terse 'maatstaf, vaak prulwerk.
De Russische regering is ervan
overtuigd, dat de Westelijke mo
gendheden zich zouden haasten
elke zwakheid te exploiteren, die
de Russische economie zou verto
nen. Daarom heeft zij het gordijn
om Rusland nog verder dichtge
schoven.
Hoe meer het land evenwel
wordt afgesloten van de buitenwe
reld, des t<? meer is de internatio
nale twijfel en het wantrouwen
gewekt, waarvoor het land zo be
vreesd wae.
HOE nu verder te handelen met
Rusland? Dit is zeker een van
dc grootste internationale proble
men. Men zegt, dat Rusland op
de Moskouse Conferentie de be
langrijkste bijdrage had kunnen
leveren, indien het deze strijd
vraag had kunnen oplossen. Maar
ik denk. daf op do lange duur de
voornaamste bijdrage zal moeten
komen van de Westerse mogend
heden.
Wij zullen kunnen bijdragen
door in de eerste plaats geduld te
hebben en te begrijpen, dat de
Sovjet-Unie verwoest is door de
oorlog, zijn vooruitgang geremd,
zijn levensstandaard verlaagd, d©
behoefte aan alle verbruiksgoede-
ren, grondstoffen en voedsel sterk
is toegenomen en dat het land
een kans zal moeten worden ge
geven zich te hersteller., voor wij
zijn internationale gedragslijn te
streng beoordelen.
Dc Britten en de Amerikanen in
het bijzonder zullen zo wijs moge
lijk moeten optreden. Wij mogen
hopen, dat als do ergste na-oor-
logse moeilijkheden door do Rus
sische economie zijn overwonnen,
de vooruitzichten beter zullen
zijn.
De Russen zullen ook hun aan
deel moeten leveren. Zij zullen zo
spoedig mogelijk moeten begrij
pen, dat wij niet gedwongen kun
nen worden onze woning to hou
wen in de schijn-wereld der pro
paganda, dat wij nooit zullen ge
loven, dat do middelen het doel
kunnen rechtvaardigen, wanneer
(leze middelen bèstaan uit ge
heimhouding en onderdrukking;
dat wij er lang over gedaan heb
ben onze vrijheden te winnen en
te beveiligen en dat wij niet van
plan zijn ze op te offeren.
T K hoop, dat de Russen ook zul-
1 len begrijpen, dat wanneer vijf
tig Engelse en Amerikaanse jour-
nalisten verslag uitbrengen over
wat zij zagen en leerden in Rus
land, cn een tekening geven, die
sterk afwijkt van die der Russi
sche propaganda, zij niet hande
len uit kwade trouw.
Wij hebben gedaan wat wij ln
het Westen gewoon zijn. Wü heb
ben alles vermeld, wat naar ons
beste weten, juist is en doen dit
omdat wij grote waarde hechten
aan de waarheid.
(Nadruk verboden)
„Frieda" als film
Michael Balcon zal weldra het
bekende toneelstuk van Ronald
Millar „Frieda", dat hier van de
winter vertoond is, gaan verfilmen.
De Zweedse filmster Mat Zetter-
ling zal de hoofdrol vervullen.
Blonde Hamlet
Laurence Olivier wordt elke dag
blonder, voor de rol van Hamlet, die
hü binnenkort zal spelen in zü'n
nieuwe film van die naam.
Arme Jean
Jean Kent, de lieftallige Engelse
filmster, heeft in haar nieuwe film
„Good Time Girl" heel wat te ver
duren:
le. is zy betrokken bü een moord
met een scheermes;
2e. wordt zij door een tegenspeler
in haar oog gestoken;
3e. krü'gt zij een auto-ongeluk;
4e. neemt zü deel aan een ge
vecht in een tuchtschool voor meis
jes;
5e. wordt zü afgeranseld door
haar vader;
6e. wordt aan het eind van de
film haar hoofd kaalgeschoren.
TU1NKALENDER
WOENSDAG 18 JUNI. - ln vele
tuinen en woningen krioelt het weer
van mierenÜeze lastige beestjes
kunnen o.a. worden bestreden met
borax. Men mengt twee delen fijne
borax, twee delen poedersuiker en
een deel bloem van zwavel goed
dooreen. Dit mengsel wordt uiige
strooid ter plaatsewaar men de
mieren waarneemt. De mieren ster
ven er aan. Ook kan men wel tuee
delen borax en een deel bruine suim
ker met water goed dooreen
mengen, zodat ten slotte een zalf
achtige massa ontstaat en dit uit
smeren op kleine plankjes of stuk
jes hout, die worden neergelegd
waar de mieren lopen. Wanneer ze
er van snoepen gaan ze dood. In de
laatste jaren worden als bestrij-
dingsmiddelen tegen le mieren ook
wel D.D.Tbevattende stuif prepa
raten gebruikt die in de tuinbouw-
handel verkrijgbaar zijn. Hiermede
bestuift men de opengelegde nesten
en de wegen, die de mieren plegen
te volgen. S. L.