Intimist met felle kleur
Van K.L.M.-stewardess tot pilote
Litteratuur in de Sovjet-Unie
Parijs bejubelde negenjarige
Italiaanse dirigent
Zaterdag 21 Juni 1947
5
Bonnard-expositie in
Stedelijk Museum
tentttóste
Ren psalm als een oud schil-
Dertienduizend km zonder radio
T werden de schrijvers
Een fenomeen, zei
Jean Cocteau
Aan bonnard, dc
Franse schilder, die niet
lang geleden overleed, is
een overzichtstentoonstel
ling ge\v\jd in het Sted. Mu
seum te Amsterdam. Tij
dens zijn leven heeft men
een dergelijke expositie hier
te lande nimmer gearran
geerd. Zijn werk hing tus
sen dat van anderen, meest
al om de schakel te laten
zien tussen de groep der
impressionnisten en de mo
dernen der Ecole de Paris.
In Den Haag heeft men
hem voor het eerst als uit
gangspunt genomen bij de
expositie: Van Bonnard tot
heden." Maar ook hier
vormde zijn werk een be
trekkelijk klein onderdeel.
Aantrekkelijk en van een
bizondere delicate kwaliteit
maar geen klaroenstoot,
geen program.
In zijn jeugd, zo omstreeks
18901900 behoorde Bon-
nard tot een uitgesproken
groep van vernieuwers. De
ze hadden onder invloed
van Gauguin, weer oog ge
kregen voor de traditie en
voor de vorm, beide door
het impressionnisme ver
zaakt. De meeste van deze
hervormers ik denk aan
P. Sérusier, Vallotton, Mau
rice Denis cn Roussel, zijn
kunstenaars gebleven „qui
brillent au second rang.'*
Respectabele werkers, som
migen uitstekende theoretici als Sé
rusier en Denis, de laatste boven
dien een diep-religieuze natuur, een
moderne Angelieo, alle bedeeld met
een zuiver artistiek geweten, maar
toch seen klei waaruit men de re-
inaire kunstenaars kneedt.
1 impressionnisten hadden won-
d- bereikt in hun glorificatie
m natuur. Maar Monet en de
zijnen waren weinig meer dan
„oog" geworden. En daartegen
kwamen de jongeren in verzet.
Gauguin had hen op Cézanne en
Van Gogh attent gemaakt cn m
dezen putten zij nieuwe inspiratie.
Het schilder\1 werd autonoom ver
klaard en de gedachte, de reflexie
kreeg een belangrgk aandeel.
Dc colorist
R ONNARD heeft van de aan-
vang af aan deze nieuwe rich
ting meegedaan. Voor profeet was
hfj niet in de wieg gelegd. Van na
ture een eenzelvige, een „levens-
schuwe fijnproever" men zie het
type dat Denis van hem maakte
op diens vermaarde „Hommage
Cézanne" is Bonnard altijd een
fijn, ietwat teruggetrokken artist
gebleven, die alleen de bedoeling
had de wereld met mooie dingen te
verrijken. Een respectabel ideaal,
dat hij altijd trouw heeft gediend.
Toegankelijk voor nieuwe inzichten,
open voor de theorieën van anderen
(na 3900 vooral Matisse) is hij,
hoewel eclectisch van aanleg, toch
altijd een dissidente figuur geble
ven, een, die zich verre hield van
dogmatische en fanatische overdrij
ving. Evenmin stootte hij door tót
de diep-mensclijke gebieden, waar
ook een schilder universele drama
tische taal gaat spreken. Hij bleef,
en werd steeds méér, de kinderlijke,
jongensachtige genieter van de
kleur de man van een gewaagd,
eigenzinnig en vaak brillant colo-
riet, die aan zijn liefde voor de
kleur de vorm ondergeschikt maak
te. Er zjjn perioden, speciaal die
van de naaktschilderingen, waarin
de vorm wat duidelijker gaat spre
ken, waarin hij zelfs nadert tot het
realisme, maar dat is van voorbij
gaande aard. In de laatste zaal van
deze tentoonstelling, is hij volko
men de colorist, rijk van kleur,
maar bijne twee-dimensionaal, met
niet de minste neiging gelukkig om
in een dor ornament te vervallen
zoals bij Matisse een tijdlang
dreigde), maar wel wat willekeurig
en grillig met betrekking tot de
vórm.
Ik druk mij met enige reserve
uit, daar ik de indruk heb, dat deze
tentoonstelling, al volgt zij de ver
schillende fasen van Bonnard's evo
lutie trouw, toch geen volledig
beeld geeft, wellicht doordat de in
richters beperkt waren in hun keu
ze. Het valt op, dat tal van de hier
geëxposeerde stukken afkomstig
zijn uit Duitse collecties, terwijl aan
Bonnard's rijke portretkunst zeker
niet voldoende recht geschiedt.
Donkere beginfase
ZO zijn de eerste en de laatste
zaal wel de interessantste van
deze tentoonstelling. In hoge mate
belangwekkend is de eerste fase.
waarin Bonnard nog een betrekke
lijk donker palet heeft en waar hij
zich al terstond aansluit bij die im
pressionnisten, die niet alleen het
landschap schilderden, maar de
mens centraal stelden. Degas en
Toulouse Lautrec. Een klein haven
gezicht. dat navolging kon zijn van
Monet, enkel licht, blilft nogal
zwak. Ook een grote compositie.
een interieur met jonge meisjes,
toont onbeholpenheden in de vorm.
Maar de portrettist verloochent
zich niet: de mooie kop van zijn
vriend Vuillard is een staal van
de beste Franse schildertraditie.
Vol den Zondag
TUINKA LENDER
ZATERDAG 21 JUNIWie
Hoot zijn eigen tuin voor het vol
gend jaar Viooltjes en Vergeet-mij-
nietjes wil kweken kan deze in de
tweede helft van Juli gaan zaaien.
Dit kan geschieden op een bescha
duwde, doch lichte plek in goede,
losse, vochthoudende aarde. Wie
over een bak met broeiramen be
schikt kan de Vioo jes ook wel on
der glas zaaien. De aarde wordt
natuurlijk voldoende vochtig gehou
den Nadat de jonge zaaiplanljes
reeds enkele blaadjes hebben ge
vormd, worden ze dicht naast el
kaar verplant. In het najaar of het
vroege voorjaar gaat nien ze ten
slotte op de bestemde plaats op de
borders of perken uitplanten. De
Viooltjes vindt men in de zaadprijs
couranten vermeld als Viola trico
lor Maxima. De botanische naam
van het vergeet-mij-nietje is Myoso-
tts. S. L
Van Engelse militaire zijde zijn
suggesties gedaan, om Amster-
im in de eerstkomende maanden
ti'delijk tot „leave-centre" van
1 ngclee bezettingstroepen in
Duitsland te maken.
Vuillard en hij, beide vaak in één
adem „intimisten" genoemd
maar Vuillard is het méér dan Bon
nard zijn hun hele leven trouwe
vrienden gebleven. Daarvan getuigt
ook het grote doek, door Vuillard
op latere leeftijd geschilderd. Bon
nard in zyn werkplaats, dat niet
ten onrechte een plaats heeft ge
kregen in de eerste zaal. Geen di
rect portret, meer picturaal dan
psychologisch, maar toch een nobel
blijk van genegenheid en een ty
pisch beeld van de artist, die vol
umen opgaat in zijn werk. Ook
i bewijs, dat beide vrienden el
kaar kon 't anders? weder
zijds hebben beïnvloed.
Het is moeilijk te zeggen wie de
grootste kunstenaar is geweest van
hen beiden. Wel was Bonnard de
spontaanste, het meest toeganke
lijk voor invloeden van buiten af.
Wellicht ook de beste tekenaar en
illustrator.
Een tijdlang heeft Bonnard. en
niet ten onrechte, gegolden voor de
grootste illustrator onder zijn Fran
se tijdgenoten. Gelukkig zijn er
voorbeelden van dit onderdeel van
zijn oeuvre ook hier te zien en ze
ker niet de slechtste. Wie de sub
tiele en delicate litho's bekijkt,
waarmee Bonnard Longu's verhaal
van Daphnis en Chloc heeft ver
rijkt, begrijpt de ongeremde bewon
dering. die Hausenstein daarvoor
had, hoewel deze anders niet dan
met enige sceptiek over hem pleegt
te spreken. C.A.S.
-L-' derij. Wat staat daar veel
op. Op de voorgrond zie ik een
klein stadje. Niet vanwege de
klein-burgerlijkheid. want die
vindt je eerder in de grote stad. -
Maar vanwege de doorzichtig-
hcid van het leven. Do mensen
zijn er druk bezig: de hoefsmid
beoefent zijn ambacht ïfog op de
straat, de deftige notaris zit ach-
ter een groen hor op zijn kan-
toor van waarachter hij het hele
plein in de gaten kan houden.
Wonderlijk, wat die man een ge-
volgtrekkingen kan maken uit
het meest simpele gebeuren op
straat. De dokter is druk, en de
I bakker ook, de huismoeder
strijkt cn1 de dienstbode schrobt
j dc stoep. Uit de school klinkt het
i monotone gedreun van kinder-
j stemmen en een oud man zit met
zijn stoel in de schaduw van het
armenhuis.
I Dat is het leven zelf. Als het
gras, dat verandert. Des avonds
wordt het afgesneden, en het
verdort. Een stille rouwstoet
komt nu om de hoek in het ge-
zicht en schuift zacht het plein
over, om aan de andere zijde
weer tussen de huizen-coulissen
te verdwijnen. Dat is zo ons we-
reldje. Tenminste de buitenkant
er van. Achter die stille gevels
en deftige stoepen verschuilen
zich mensen, die gedreven wor-
den door donkere driften. Het is
i goed, dat de dominee en de dok-
ter en de notaris zwijgzame
mensen zijn. Goed voor de men-
sen èn voor hen zelf.
J? N over dat alles heen koe-
pelt de blauwe zomerhemel,
j Strak en majesteitelijk. Maar
i dat overkoepelen is maar een
beeldspraak. Want in feite is het
niet een hemelsblauw dak, dat
als een deksel de kijkdoos van
mijn kleine jongen afsluit, maar
het is het niets en het al. Heel
deze knusse beslotenheid, deze
vei borgen heftigheid, deze ver
veelde eentonigheid ligt naar bo
ven toe open! Dat kleine leven
heeft direct te maken met dc
grote God. Daar staan in onze
psalm woorden als. Uwe toorn
en Uwe grimmigheid. Daar
wordt die vriendclijk-blauwe he
mel ineens onzegbaar gevaarlijk.
Roerend van eenvoudige men- j
sejijkheid is het gebed, waarmee
deze psalm eindigt. Daar wordt
gevraagd om wijsheid, opdat we
dit leven dóór mogen krijgen.
En om goedertierenheid, genade,
opdat we dit leven door mogen j
komen. Daar \v;ordt gevraagd
dat het werk van God en Zijn
heerlijkheid in ons kleine leven
waarachtig gestalte mogen aan-
nemen. En dan tenslotte in één
machtige greep wordt heel ons j
wereldje gebeurd tot onder Gods j
ogen, met de bede: ja, het werk j
onzer handen, bevestig dat! Dóór j
de ijdelheid en de vergankelijk-
heid héén naar het zinvolle cn
verantwoorde leven. Wie er het
laatste vers van 1 Korinthen 15 j
naast legt, wéét, dat dit machtig
gebed is verhoord.
Ds. C. M. VAN ENDT.
C'M-
9.000.000 Nederlanders. De baby's: ,.Dus wij ook!"
De vrouw en haar werk
Y\/IE In '39 wel eens een rondleiding op Schiphol heeft, meegemaakt,
V V kon hier of daar in ren hangar een meisje aantreffen in een blauwe
overall, ingespannen toekijkend bij reparaties aan de machines. Dit.
meisje was de stewardess Ida Velt buy zen van Zanten, die het 't pret
tigst vond, op deze wijze baar vrije tijd door te brengen.
Sedert dien heeft datzelfde meisje 49.000 k.m. als pilote op haar
naam staan en maakte ze met passagiers een retourvlucht, naar Ztiid-
Afrika in een t\\ee-motorige Acrovan, 13000 k.m. zonder radio aan
boord; Een prestatie, die niet alleen in het aan vrouwelijke piloten arme
Holland, maar ook In het buitenland opgang mankte!
Prettige gastvrouw
De heliocoptere, het handige toestelletje, dat verticaal kan stijgen en
dalen en geen vlieveld nodig heeft om te landen doch ook genoegen
neemt met daken, boerenerven, parkeerplaatsen en kleine open plekken
in bossen wordt in Amerika reeds voor alle mogelijke doeleinden ge
bruikt. Hier zien wij er tijdens een vaardigheidsdemonstratie een lan
den tussen twee dicht bij elkaar geparkeerde auto's.
Het is opmerkelijk, hoe weinig
zjj voldoet aan de voorstelling, die
men zich maakt van een vrouw
met stalen zenuwen, die vrijwel
alle gevechtsvliegtuigen heeft ge
vlogen en voor 'n tochtje naar een
ander werelddeel als enige „beman
ning" haar had niet omdraait! In
het buitenhuis in Bennebroek, waar
ze sedert haar terugkomst uit En
geland met haar broer en schoon
zuster woont, is ze een wellevende,
prettige gastvrouw, uiterst kalm,
maar het is niet gemakkelijk, haar
over zichzelf aan het praten te krij
gen, want ze is zeer bescheiden.
„Vroeger heb ik niet aan vliegen
gedacht," zegt ze, en het is. aisof
ze zich dat nu pas realiseert. „Dat
kwam pas op toen ik 'n paar jaar
vóór de oorlog mijn broer in Ame
rika ging bezoeken. Dc reislust
kreeg mij te pakken en ik trok in
mijn eentje verder naar China, Ja
pan, Indo-China, Indi, Siam, alles
xd goedkoop mogelijk, en waar 't
kon, ging ik de binnenlanden in."
Onderweg solliciteerde ze bij de
K.L.M. maar vóór ze daar (in '39)
stewardess werd, leerde ze in En
geland zweefvliegen en haalde er
brevet motorvliegen. Stewardess
was ze maar kort wantij de oorlog
brak uit. Met de K.L.M.-piloten
volgde ze de opleiding voor naviga
tor. Onderwijl beraamde ze met
Trix Terwindt de tegenwoordige
hoofd-stcwardess, die in de oorlog
als parachutistc boven ons land
werd neergelaten en door de S.D.
gearresteerd plannen om naar
Engeland uit te wijken. Tweemaal
trachtte ze met een marinesloep
van Kijkduin uit weg te komen
maar dit mislukte. De boot werd
In beslag genomen, doch allen kon
den ontkomen.
Toch gelukt!
Toen trok ze In 1942 de stoute
schoenen maar aan en wandelde,
zonder papieren cn met weinig geld
de Belgfische grens over. Per trein
vla Frankrijk bereikte ze Zwitser
land. waar ze onmiddellijk In een
klooster werd geïnterneerd! Een
half jaar moest ze wachten op haar
vergunning om verder te reizen,
maar „je ontmoette er telkens weer
kennissen, veel uit de vliegerij, die
weggekomen waren en op 'n goede
dag arriveerde Trix, die kort na
mij op dezelfde manier uit Holland
was gegaan."
Eindelijk kreeg ze haar Spaanse
visum, en. na een oponthoud van
zes weken in Madrid, kon ze door
reizen naar Lissabon, waar ze een
oude bekende terugzag: de K.L.M.-
vlieger Tepas in de oorlog om
gekomen die haar naar Londen
vloog.
„Dc eerste, die ik daar Sn de
politieke quarantaine mocht spre
ken was Parmentier. en ik kon hem
bodanken voor dc prachtige wijze,
waarop hij Trix en mij heeft ge
holpen om uit Zwitserland verder
te komen en die ons voortdurend in
brieven moed toesprak.
Eindelijk zelf vliegen!
„Trix arriveerde iets later ln En
geland en ging in opleiding voor
parachutistc, ik kwam bij een re
geringsbureau, waar ik foto-copicën
moest maken. Van „Het Parool"
heb ik cr heel wat gemaakt!"
Het bloed kruipt, waar het niet
gaan kan... Ida wilde vliegen. In
haar vrije tijd werkte ze reeds als
instructrice bij het A.T.C. (Air
Training Corps), dat jonge vliegers
opleidde en in '43 werd ze pilote
bij de A.T.A. (Air Transport Auxi
liary).
Ze moest alle soorten militaire
toestellen behalve de zwaarste
bommenwerpers! overvliegen
van de fabrieken naar de Engelse
vliegvelden, of terughalen, wanneer
ze moesten worden voorzien van
een nieuwe uitvinding, bijv. radar.
Bij de A.T.A. waren, naast een
groot aantal vliegers, een honderd
tal vrouwelijke piloten in dienst,
waaronder Poolse, Amerikaanse en
zelfs een Chileense.
OEN Lenin in 1924 stierf stond
een reeks van troonpretenden
ten gereed om naar de opvolging te
dingen. Het is hier niet de plaats
dezen onderlingen strijd te beschrij
ven: na een paar jaren kwam Stalin
als machtigste man aan het bewind
en langzamerhand werden de duim
schroeven der partij weer wat aan
gedraaid. Dat ondervonden ook de
schrijvers, die in de jaren 1924-1928
een tamelijk groote vrijheid hadden
genoten en daarvoor zelfs de of-
ficieele sanctie hadden verkregen.
Trotski had bijvoorbeeld verklaard,
dat hij het volstrekt onnoodig vond
om een speciale proletarische litte
ratuur in het leven te roepen en de
eerste volkscommissaris voor opvoe
ding. Loenatsjarski, had er op aan
gedrongen, dat men op litteratuur-
gebied zou voortbouwen op de fun
damenten. die door de bourgeoisie
waren gelegd.
Wel kwam er tegen dit standpunt
felle oppositie van een groep bol
sjewistische scherpslijpers, die een
eigen tijdschrift. Op wacht, opricht
ten en betoogden, dat het bouwen
van een brug over de kloof tusschen
het oude cn het nieuwe Rusland
verachtelijk werk was. In de Sowjet-
Unie moesten volgens hen de schoo-
ne kunsten geheel ten dienste staan
van de heerschende klasse. Maar het
Sowjet-Congres van 1925 verklaarde
officieel, dat de partij aan dit extre
misme in de kunst geen behoefte
had: 13 van de resoluties van dit
Congres bepaalde, dat de partij zich
niet zou binden aan een bepaalde
groep of school. Dat is het einde
van de Op-wachters en hun namen
zijn allang vergeten.
Toch ingeschakeld
reeds betrekkelijk spoedig inge
schakeld in het Sowjet-regiem: de
oorzaak hiervan lag in de noodzake
lijkheid van een litteraire propagan
da voor het vijfjarenplan waar
mede men in 1928 een aanvang
maakte. Men noodigde de schrij
vers uit soldaten op het litteraire
front te worden en stelde hen in de
gelegenheid de fabrieken en land
bouwbedrijven te bezoeken en hun
indrukken in romanvorm weer te
geven. Een uitgebreide belletristi-
sche werkzaamheid was het gevolg
en onder de romans, die het vijf-ja
renplan tot achtergrond hebben, zijn
er ecnige, die zeker lezenswaard
zijn. Pilnjak's: De Wolga stroomt uit
in de Kaspische zee (1930) en Ka-
tajef's: Vooruit (1931), zijn misschien
de beste voorbeelden in dit genre.
Het eerste van deze beide boeken
handelt over den arbeid aan een
dam in de Wolga, die het mogelijk
moet maken, dat Moskou voor groote
schepen bereikbaar wordt en schil
dert de verandering in het oude
slonzige stadje Kolomna, dat door
de werkzaamheden aan den dam in
een hygiënische modelstad herscha
pen wordt Vooruit, van Katajef be
schrijft het leven in een cokesoven-
bedrijf te Magnitagorsk cn tracht
belangstelling te wekken voor de
vernieuwing der Russische zware in
dustrie.
Schrale oogst
t-T OE verdienstelijk het werk der
x litteratoren ten bate van de
propaganda voor het vijf-jarenplan
moge zijn geweest, het was hun niet
mogelijk een groote variatie van on
derwerpen en intriges te vinden,
zoodat eindelooze herhaling onver
mijdelijk was. Een der beste kenners
der hcdendaagsche Russische letter
kunde. Gleb Struve, verklaart van
de periode 1928—1932. dat ze enkele
goede romans opleverde, maar dat
de scheppende kracht der auteurs
weldra afnam en slechts saaie be
schrijvingen gekruid met wat offi
cieel optimisme den oogst vormden.
Gorki adviseerde dan ook tot op
richting van een Unie van Sowjet-
Russische schrijvers, die zou moeten
trachten het litteraire peil te ver-
hoogen en groote aandacht zou moe
ten besteden aan taal en stijl. Hij
achtte het echter noodzakelijk, dat
aan kunstenaars meer armslag ge
laten werd. Op het litterair congres
van 1934 werden zijn plannen dooi
de regeering overgenomen, bij mon
de van Zjdanof. Besloten werd om
het program der bolsjewistische par
tij ook in de letterkunde als richt
snoer te nemen en den volkscom
missaris van defensie, Worosjilof,
werd toegezegd, dat men in de litte
ratuur aandacht zou schenken aan
het Roode Leger .in zijn eenvoud
en zijn onvergelijkelijke kracht".
Overigens liet men de schrijvers
vrij in de keuze van hun onderwer
pen en waren zij dus niet langer ge
bonden aan de enge basis van het
vijf-jarenplan.
Strenge eisen
F)E nieuwe periode noemde men
die van het socialistische rea
lisme, waarvan het criterium is, dat
men het werkelijke leven beschrijft
zonder overdrijving of kleineering
De mensch dient op het eerste plan
te staan en men zou moeten zoe
ken naar pakkende typen, terwijl de
traditioneele somberheid der Russi
sche romans op aangename wijze
diende te worden afgewisseld met
Thee voor lange
afstanden
In alle vliegtuigen van de
Australian National Airways zal j
een speciale machine worden j
aangebracht voor het zetten van
thee, die haar kwaliteit, kleur en\
aroma op vluchten over lange
afstanden van het begin tot het\
einde behoudt.
Dc machine zal de thee tevens j
constant op de juiste tempera-1
tuur houden.
vrooliikheid en humor. Wie niet aan
deze eischen kon of wenschte te vol
doen, werd als burgerlijk formalist
gekwalificeerd en had het bij de
onzichtbare censuur, die er in Rus
land wordt toegepast, niet gemakke
lijk, Het is nu eenmaal geraden be
paalde onderwerpen met voorzich
tigheid of beter nog in het geheel
niet te hanteeren: zoo laat Ehren-
burg in zijn in 1942 verschenen
De Va! van TariJs. het Russisch—
Duitsche verdrag van Augustus 1939
geheel onbesproken en Tolstoi ont
ziet zich niet in zijn roman Brood,
waarvan in 1937 bij de firma Gol-
lancz een Engelsche vertaling
verschenen is. te verklaren, dat
de burgeroorlog niet tot een re
sultaat geleid zou hebben, als Stalin
er niet geweest was, terwijl de rol
van Trolski al verraderlijk was.
toen hij de Sowjet-Unie hielp tot
stand brengen!
Zoo streefde het socialistisch rea
lisme wel naar waarheid, maar uit
sluitend naar de communistische
waarheid en slechts die schrijvers
hadden succes, die zich vurige be
wonderaars van het heerschende re
giem betoonden, ook wanneer ze
niet alleen het overwinnende bols
jewisme beschreven, maar teruggre
pen naar groote daden of figuren
van het verleden.
Patriottisme
T")E sterk patriottische trek in de
-1-7 Sowjet-litteratuur der laatste
tien jaren is door den oorlog geac
centueerd. Wat er uit de jaren 1941
—'45 tot ons gekomen is. draagt veel
al een incidenteel karakter, het zijn
allerlei korte verhalen, schetsen en
brieven, die in tijdschriften als La
Littérature Soviótiquc worden gepu-
pliceerd of gecritiseerd. De wreed
heid van en de haat tegen den be
zetter. de zelfopoffering van zoove-
len uit het Russische volk vormen
dc hoofdthema's, zooals trouwens te
verwachten was.
Alles bijeengenomen biedt de
Sowjet-litteratuur, ook voor hem.
die niet een blind bewonderaar is
van alles wat een Russisch etiket
draagt, veel belangwekkends, dat
hem een beter inzicht zal .geven in
het leven in de Sowjet-Unie en in
haar geschiedenis.
CH. H. VAN AKEN.
„WiJ vonden het werk heerlijk-
Het schijnt, dat de mannelijke col
lega's de vrouwen eerst niet voor
„vol" aanzagen, maar in mijn tild
was dat al niet meer zo. We deden
dan ook minstens evenveel, zo niet
meer werk dan de mannen.'
Na de bevrijding werd ze pilote
bü een luchttaxi onderneming,
waarvan er in Engeland vele be
staan. Voor dit berirUf maakte ze
ook de vlucht naar Zuid Afrika met
zeven passagiers, en ze vloog cr
nog een half jaar met passagiers
tussen Rhodesia en Kaapstad.
Maar ze verlangde naar Holland.
Op 38 Mei maakte ze op het vlieg-
feest op Ypenburg, deel uit van
het winnende team van de xv.L.S.
„En nu?"
„Ik blijf vliegen. Misschien bil het
taxibedrijf van Frits Diepen op
Ypenburg."
Succes Ida, we zullen zeker ritog
wel eens van je horen!
Liever lekker eten dan
lang haar
Honderdzeventig Beieren, die
rond het loo/dkwnrrirr van de
Amerikaanse militaire politie
werkzaam waren, moesten dezer
dagen hun lange haren, waarop
2ij erg trots zijn, laten knippen
op bevel van een Amerikaanse
officier die zich er aan ergerde,
dat deze Duitsers telkens met
welbehagen hun lange lokken
stonden te kammen. Het alterna
tief was: ontslag.
Het Duitse arbeidsbureau nam
zijn landgenoten in bescherming
tegen deze „militaristische"
maatregel, maar toen het Ameri
kaanse militaire besturu op zijn
stuk bleef staan, kwamen hon
derd twee-cn-zestig zich bij de bar
bier melden. „Knippen als 't u
blieft". SI tchts acht Duitsers of
ferden hun baan voor hun coif
fure.
Toen Picrino Gamba, de negen
jaar oude dirigent, naar Parijs
kwam om hét beroemde orkest „Des
Concerts Lanioureux" te dirigeren,
was het publiek aanvankelijk voor.
zichtig, doch barstte los in een geest
driftig applaus na de onvoltooide van
Schubert. Het succes was overwel
digend.
Dc Franse pers prees hem cn dc
jonge Pierino werd het middelpunt
van de Parijse inuziekkringen. Som
mige mensen verbaasden zich er
over, hoe het mogelijk was dat een
kind 75 musici kon leiden, op de
wijze zoals hij dat deed. Stak er
geen truc achter? Zo niet, dan was
de kleine jongen een genie.
„Hij is zonder enige twijfel een
fenomeen" verklaarde Jean Cocteau,
de Franse dichter, film- cn toneel
schrijver. „Kijk maar naar hem,
hij is geen monster, en evenals de
nieuwe Italiaanse generatie is hij
geen comediant. Laten wij hopen,
dat het zo blijft." Slank, met licht
1 Lappen beleefden
sensatie...
Dertien lappenkinderen uit het
Noordelijkste deel van Zweden
ondergingen dezer dagen de sen-
satie van hun leven. Deze hinde
ren, die nog norit in hun leven j
een trein, een auto of zelfs een
motorboot hadden gezien, maak-
ten een schoolreisje naar Stock- j
holm. Eersmoesten ze vele uren
met paarden reizen voor 2c de
dichtst bijzijnde bus bereikten.
Het Zweedse stadje Lulea was
een openbaring voor hen. Met
grote ogen volgden dc Lappen- 5
kinderen de weinige auto's, die
2 door de straten reden en bewon- 5
derden de hoge huizen van het
2 stadje.
In het pension waar ze de eer-
ste nacht doorbrachten vochten 2
2 ze uren met elkaar om het voor-
recht het licht aan en uit te j
5 mogen doen. Electrisch licht was
5 hun een volkomen onbekend be-
5 grip. Is een luchtreis voor velen
j reeds een vreemde gewaarwor- j
2 ding, men kan zich voorstellen
j wat dit betekende voor de pri-
j mitieve kinderen toen ze in de
2 vliegmachine van de Zweedse
2 Luchtvaart Mij. Aba moesten
2 stappen, die 'n dagelijkse dienst
2 tussen Lulea en Stockholm on-
j derhoudt. Nooit tevoren is een
2 vliegreis in zulk een volmaakte 5
2 stilte gemaakt als deze reis van
2 Lulea naar de Zweedse hoofdstad.
j Toen de piloot icr erc van z'jn
2 gasten laan oVer hun eigen huis-
2 jes vloog konden zij geen woord
5 uitbrengen.
De Lappen zijn van nature een
5 weinig spraakzaam, volk, maar
tekenen kunnen ze des te beter.
De reden van hun vlucht met de
Zweedse Luchtvaart Mij. was nl.
5 dat zij een nationale tekenwed-
strijd, uitgeschreven door een
s groot Zweeds dagblad, hadden
s gewonnen. Het mooiste ogenblik j
5 was, toen ze in het Zweedse na- Z
5 donate museum hun eigen teke-
5 ningen zagen hangen.
bruin haar en glinsterende ogen,
Pierino Gamba tegelijkertijd won
derkind cn jongen, een heel aardige
jongen, die graag lacht en speelt
zoals andere jongens van zijn leeftijd.
Maar een onzichtbare en onweer
staanbare kracht huist in zijn broos
lichaam: de muziek. Wanneer hij
samen met musici is, is dat het enige
wat telt. En als de muziek voorbij
Ls vergeet hy zijn successen in Italië,
Zwitserland of Parijs, dan is hij doof
voor het gejubel in de concertzaal.
Ver weg van zijn jonge roem, gaat
hij terug naar zijn speelgoed, zijn
geliefkoosde weekbladen, zijn water
verfdoos en geniet hij van het leven
zoveel hij kan.
Op zijn achtste jaar
Pierino Gamba, die op 16 Septem
ber 1938 in Rome geboren werd, be
gon op zijn achtste jaar met de
muziek. Signor Piero Gamba, een
Romeins zakenman, wiens hobby de
viool was en die in een goed dilettan
ten orkest speelde, zette de jongen
er toe aan piano te leren spelen om
hem te begeleiden. Pierino bewees
een buitengewoon goed gehoor voor
muziek te hebben. „Wanneer men
een geldstuk op de grond laat val
len, kan hy onmiddellijk zeggen
welke toon dit heeft," vertelde
mevrouw Gamba.
Moest Pierino dus pianist worden
of violist net als zijn vader? Het
viel moeilijk te voorspellen. Op een
dag toen Signor Gamba bezig was
een uittreksel van Massenet's Cleo
patra te bewerken, toonde hij dit aan
zijn zoon, die het zonder enige moei
lijkheid neuriede en bewees, dat hij,
meer door intuïtie, precies de orkes
tratie kende, evenals het tempo en
de inzetten.
Romeo Arduini, voormalig opera
dirigent, hoorde dit rm zocht Pierino
op, die hij onmiddellijk een groto
toekomst voorspelde. De maestro
stelde voor hem les te geven en gaf
het dirigeren op om zich te wigden
aan het wonderkind. Iedere dag,
wanneer er geen concert is, werken
zjj twee of drie uur samen op Mo
zart, Bach, Beethoven, Rossini, Schu
bert, Verdi, Massenet enz.... cn op
het ogenblik kent Pierino 32 volle
dige partituren, waarbij de eerste en
de vjjfde van Beethoven en dirigeert
uit het hoofd.
Pierino is zo begaafd, dat hij na
anderhalf jaar les bij Romeo Arduini
reeds voor het eenst in Parijs optrad
in het Palais de Chaillot. Pierino
dirigeert alles uit het hoofd.
In de grote zaal hoort men plot
seling een zachte maar vaste stem,
die zegt: „Mozart". Dan tikt Pierino
met zijn dirigeerstokje en het orkest
begint. Een eenvoudig gebaar en het
orkest zwygt.
Pierino neuriet: „tra lalalala" en
het orkest speelt weer, de aanwijzin
gen van de kleine dirigent volgend.
Naast het podium gezeten volgt
Romeo Arduini de uitvoering, keurt
goed, legt zo nodig de nadruk op de
aanwijzingen en vertaalt ze zelfs in
het Frans, daar Pierino alleen Ita
liaans spreekt.
Toen de 23 jarige landbouwers
zoon van Beekum te Meteren in
de kersenboomgaard bezig was de
vogels te verjagen, sprong zijn
geweer plotseling uit elkaar. Hij
werd in de borst getroffen en in
ernstige toestand overgebracht
naar het naastbijgelegen zieken
huis.